"Het was niet uit liefde, het was om je geld." Wie niet beter wist, kon denken dat het smartlappenfestival maandagochtend in het Langeveldgebouw was begonnen. Maar de ASW'er die daar zachtjes stond te neuriën, was in een allesbehalve feestelijke stemming. Even eerder hadden bestuur en raad van Sociale Wetenschappen namelijk de scheiding uitgesproken tussen enerzijds de sociologen en cultureel antropologen en anderzijds algemene sociale wetenschappen (ASW). Deze was volgens de officiële lezing nodig als gevolg van 'diepgaande meningsverschillen inzake epistemologische, methodologische en vakinhoudelijke opvattingen', maar de neuriënde ASW'er dacht daar zo het zijne van.
Directe aanleiding voor de bestuurlijke ingreep was een brief, waarin de kernhoogleraren van sociologie, culturele antropologie en ASW het faculteitsbestuur meedeelden dat zij geen nieuw bestuur voor hun departement konden vormen. Het was niet de eerste keer dat de samenwerking tussen de drie partners problemen veroorzaakte en decaan Koops besloot dat de maat vol was en hief het departement op. Sociologie en culturele antropologie gaan samen het nieuwe departement Maatschappijwetenschappen vormen, terwijl ASW vooralsnog rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van het faculteitsbestuur komt te vallen.
Tijdens een ingelaste raadsvergadering maakte Koops de aanwezigen maandag duidelijk dat zijn ingreep gezien de steeds slechter wordende sfeer in het departement onvermijdelijk was geworden. Naast diepgaande meningsverschillen over vakinhoudelijke zaken lag met name ook een gebrek aan wederzijds respect tussen de hoogleraren ten grondslag aan de problemen, zo hield hij de raadsleden voor. De druppel die de emmer had doen overlopen, was het dreigement van drie kernhoogleraren dat zij zonder bestuurlijk ingrijpen naar elders zouden vertrekken omdat zij de werkomgeving niet langer aanvaardbaar vonden. De decaan, die onomwonden toegaf de noodzaak tot ingrijpen als een persoonlijke nederlaag te ervaren, zag toen geen andere uitweg meer.
Met het besluit van het faculteitsbestuur is een einde gekomen aan een indertijd door de vorige decaan Rispens afgedwongen huwelijk tussen groepen, die al jaren maar met moeite door één deur bleken te passen. Dat huwelijk werd volgens insiders vooral gesloten, omdat Rispens binnen Sociale Wetenschappen naast Psychologie en Pedagogie een ongeveer even groot derde gebied wilde creëren. Inhoudelijk werden daardoor echter onderzoekers met volstrekt tegenstrijdige wetenschapsopvattingen tot samenwerking in één gebied gedwongen, iets wat vooral de sterk kwantitatief ingestelde sociologen en een meer kwalitatief gerichte meerderheid van ASW'ers maar moeilijk afging.
Voorzitter Trudie Knijn van ASW kan zich dan ook vinden in de probleemanalyse van het bestuur, maar zij zet vraagtekens bij de gekozen oplossing. "Inhoudelijk vind ik het niet zo'n rare beslissing om ons te scheiden, want de samenwerking hield inderdaad niet over. Je kunt je alleen afvragen waarom juist wij eruit zijn gehaald, want met de cultureel antropologen hebben wij het altijd prima kunnen vinden. Ik maak mij vooral ongerust over de toekomst van ons onderzoek, omdat ASW niet door iedereen in de faculteit als een zelfstandige discipline wordt beschouwd. Ik hoop dat wij in dat opzicht snel duidelijkheid krijgen, maar na de eerste gesprekken met de decaan ben ik optimistisch over de toekomst."
Voorzitter Werner Raub van sociologie noemt de beslissing van het faculteitsbestuur 'een wijs besluit'. De suggestie binnen ASW-kringen dat onenigheid over de verdeling van onderzoeksgeld iets met de breuk te maken zou hebben, stuit bij hem op onbegrip. "Ik begrijp niet wat daarmee bedoeld wordt. In de kern gaat het om uiteenlopende wetenschapsopvattingen en nergens anders om. Het klopt dat ook de wetenschapsopvatting van de cultureel antropologen afwijkt van de onze, maar hun onderzoeksterrein staat zo ver af van dat van ons, dat bijt elkaar niet. Met ASW ligt dat anders. Dat was het probleem."
Begrip dus bij de betrokkenen, maar tijdens de extra raadsvergadering liepen de emoties hoog op, vooral toen ASW'er Jaap Bos suggereerde dat er wel eens sprake kon zijn van een sterfhuisconstructie voor zijn disciplinegroep. Een geëmotioneerde Koops bezwoer de raadsleden en de goed gevulde publieke tribune dat het onderwijs- en het onderzoekprogramma van ASW in de nieuwe bestuurlijke constellatie onverkort zullen worden voortgezet. Over twee maanden geeft het bestuur uitsluitsel over de toekomst van ASW. Toen ging de raad akkoord