De staatssecretaris had gisteren een goede dag in de Tweede Kamer. Ondanks alle twijfels van de universiteiten aan de haalbaarheid van zijn nieuwe wet op het hoger onderwijs en onderzoek, lijkt de invoering daarvan steeds dichterbij te komen. Het overleg over ontbrekende puzzelstukken als selectie aan de poort en het toelaten van particuliere hogescholen en universiteiten tot de hoger-onderwijsmarkt, verliep zonder noemenswaardige problemen. De staatssecretaris krijgt alle ruimte voor experimenten.

Maar op het punt van het onderscheid tussen wetenschappelijk en hoger beroepsonderwijs zetten vooral coalitiepartijen CDA en VVD de hakken in het zand. Ze maakten meteen duidelijk niet te willen tornen aan de binariteit, en niet akkoord te gaan met het advies dat de commissie van de Noorse hoogleraar Abrahamsen deze zomer uitbracht. Die constateerde dat de kloof tussen het hbo en het WO in Nederland wel erg diep is, wat bijvoorbeeld leidt tot problemen met de internationale vergelijkbaarheid van diploma’s. Hbo-afgestudeerden met een kale bachelortitel zonder de toevoeging ‘of science’ en ‘of arts’ hebben in het buitenland heel wat uit te leggen als ze een vervolgopleiding willen doen. De commissie pleitte daarom in eerste instantie voor het compromis om afgestudeerden van hbo-opleidingen waar serieus (toegepast) onderzoek wordt verricht, titels mee te geven met wetenschappelijke toevoegingen.

CDA-woordvoerder Cisca Joldersma wil er niet aan. Het kamerlid stelt dat bijna elke hbo-opleiding in zekere zin aan onderzoek is gelinkt. “Maar hogescholen leiden studenten voor andere doeleinden op dan universiteiten. Dat verschil moet duidelijk blijven.” Ander kamerleden verweten de titulatuurcommissie “gepolder”. Dat verbaasde Rutte. “We hebben nu juist op verzoek van de Tweede Kamer een commissie met buitenlandse deskundigen ingesteld die de internationale positie van ons binaire stelsel moest vaststellen. Professor Abrahamsen constateert dat het hbo in beweging is en heeft daartoe bij de diplomatoekenning een voorstel gedaan waarmee ik ook moeite heb. Maar voor we het kind met het badwater weggooien, wil ik er eerst nog eens naar laten kijken.” De staatssecretaris schakelt daar accreditatieorganisatie NVAO bij in.

Bijval kreeg Rutte van oppositiepartij PvdA. Kamerlid Jacques Tichelaar: “Ik geloof dat de collega’s Abrahamsen het liefst op pad hadden gestuurd met een opdracht waarvan de conclusies van te voren vast zouden staan.” De PvdA bleek van alle partijen het meest open te staan voor eventuele wijzigingen in het binaire stelsel. “Maar het moet ook voor ons glashelder zijn wanneer een opleiding wetenschappelijk of beroepsgeoriënteerd is”, aldus Tichelaar.

De HBO-raad is teleurgesteld over het debat. Slecht vergelijkbare diploma’s komen de internationalisering volgens de koepelorganisatie niet ten goede.

HOP

Een gevolg van de reorganisatie is dat alle secties zullen worden teruggebracht tot een kleinere basisformatie. Daarnaast wordt de onderzoekslijn grensvlakken opgeheven en de huidige onderzoekslijnen biochemie van de membranen en organische chemie samengevoegd. Zij gaan samen de nieuwe lijn chemical biology vormen waarin de nadruk vooral moeten komen te liggen op processen die gericht zijn op duurzaamheid.

Ook op het ondersteunend personeel dat ingezet wordt bij practica en in de werkplaatsen wordt bezuinigd. Medewerkers van het onderwijsinstituut en het bureau zijn betrokken bij een andere reorganisatie. Zij moeten een plek krijgen in de nieuwe organisatie van de bètafaculteit.

Scheikunde zag zich gedwongen tot de reorganisatie door de teruglopende rijksbijdrage, stijgende salaris- en pensioenlasten, en de hogere huisvestingslasten als gevolg van het nieuwe universitaire doorberekeningsysteem. In februari van dit jaar werd daarom een eerste reorganisatie afgekondigd waarbij oudere werknemers de mogelijkheid kregen met vervroegd pensioen te gaan. Deze maatregel leverde uiteindelijk een reductie van de formatie op van 10 fte, niet voldoende om de noodzakelijke reductie van 40 fte te realiseren.

Het departement moet in totaal 3.5 miljoen bezuinigen op een begroting van 30 miljoen. Naast de personeelslasten hoopt het departement ook de huisvestingslasten terug te brengen. Dit moet een miljoen op jaarbasis opleveren.

Het reorganisatieplan wordt begin januari met het college van bestuur besproken en zal een maand later aan het Lokaal Overleg worden voorgelegd. Dit voorjaar moet er dan duidelijkheid komen voor de medewerkers over wat de reorganisatie voor hen persoonlijk betekent.

XB

Perikles, de studievereniging van Bestuurs en Organisatiewetenschap houdt drie keer per jaar een boekverkoop. Tegen tien procent korting kunnen leden studieboeken aanschaffen. In totaal zijn er deze periode via hen 1000 boeken bij boekhandel Broese besteld. Studenten kunnen deze koopjes nog tot en met morgen ophalen.

Een duurzame generatie

Ronald Franken is aio en doet onderzoek naar zonnecellen. Hij zet zich actief in voor een beter milieu.

Assistent in opleiding Ronald Franken is vrijwilliger voor Greenpeace. Als vertegenwoordiger van de Utrechtse solar generation vertrekt hij 28 november naar Montreal voor de internationale VN klimaatconferentie.

Wat is de solar generation? "Dat zijn studenten die hun omgeving aanspreken op de mogelijkheden voor duurzaam of zuiniger beleid. Een paar jaar geleden zijn studenten in landen als Duitsland, China en de VS door Greenpeace opgeroepen dit te gaan doen. Het is een generatie die actie wil ondernemen. In september was er een promotieteam in Utrecht die studenten vroegen om hier ook een solar generation te beginnen. Zeventig mensen hebben zich aangemeld."

Wat gaan zij doen? "Ik hoop binnenkort deze studenten samen te krijgen en te starten met de denktank voor een groene campus. Ze kunnen van alles gaan doen, bijvoorbeeld zorgen voor overgang op groene energie, of wijzen op mogelijkheden om energie te bezuinigen. Greenpeace laat het over aan de studenten zelf."

Wat ga jij doen in Montreal? "Greenpeace stuurt per land met een solar generation twee studenten naar de VN-klimaatconferentie. Ik ga voor Nederland met de Wageningse studente Bette Harms. Op de conferentie zal het vooral gaan over de periode na 2012. De Kyoto-normen over CO2 uitstoot zijn namelijk tot dan geldig. Wij gaan actie voeren, met de Nederlandse delegatie praten en openbare vergaderingen bijwonen. Ook hebben we een stand met informatie over zogenaamde climate hotspots, plekken op aarde waar de klimaatverandering al zichtbaar is, zoals bij gletsjers in de Alpen en Alaska. "

Je gaat vliegen, draagt dat niet bij aan de CO2 uitstoot? "Ja. Maar Greenpeace doet mee aan trees for travel. Aan hen kun je geld doneren en daarvoor planten zij nieuwe bomen die de CO2 uitstoot compenseren. Ik probeer hier op de universiteit, bij het Van der Graaflab, ook voor elkaar te krijgen dat iedereen die naar congressen vliegt ook zo'n donatie doet. Het is lastig om zoiets van de grond te krijgen, maar in feite kost het helemaal niet zoveel. Als er iets minder gegeten wordt tijdens zo'n congres heb je het er alweer uit. Dit idee is ook geschikt voor de solar generation, zoiets zou universiteitsbreed ingevoerd kunnen worden."

Vanwaar die passie? "Ik kan niet tegen onrechtvaardigheid. Dus ook niet als mensen het milieu of de natuur beschadigen. Ik vind het vooral erg als er dingen gebeuren die slecht voor het milieu zijn en het komt door onwetendheid. Wat ik kan doen is mensen informeren over hoe het anders kan en ze overtuigen dat het makkelijk is om het milieu te sparen."

Sint Maarten

Wie was Sint Maarten?

"Martinus was de zoon van een Romeins officier en zag een militaire carrière tegemoet. Hij leefde in de vierde eeuw na Christus, een verwarrende tijd. Het Romeinse rijk liep op het einde van zijn krachten, en het christelijke geloof stak de kop op waar Martinus zich sterk tot aangetrokken voelde. Dat hij zijn mantel deelde met een bedelaar was een uiting van christelijke barmhartigheid, maar had volgens de militaire discipline niet mogen gebeuren: een Romeinse soldaat mocht zijn uniform onder geen beding afstaan. Dat hij dus bij de stadspoort van Amiens in Gallië met zijn zwaard zijn mantel in tweeën deelde en de helft aan een verkleumde bedelaar gaf was een gebaar waardoor Martinus een welbekende figuur werd in de christelijke wereld.

"Na dit incident besefte Martinus dat hij iets heel anders wilde met zijn leven. Hij verliet het leger en stichtte in 361 een kloostergemeenschap in Frankrijk. Hij leefde zo inspirerend en voorbeeldig dat hij bisschop van Tours werd. Op 11 november 397 werd hij daar begraven."

Hoezo is Utrecht Sint Maartenstad geworden?

"De Frankische koningen zagen Sint Maarten als hun heilige, hun beschermer. Zo ook Willibrord die in 690, onder bescherming van de Frankische koningen, naar Nederland trok om de heidense Friezen tot het christendom te bekeren. Hij kreeg de oude Romeinse burcht Trajectum in Utrecht als missiepost aangewezen. Willibrord herstelde het oude kerkje en uit eerbetoon voor de Frankische koningen noemde hij het de Sint Maartenskerk - nu beter bekend als de Domkerk. Door de hele stad heen zie je Sint Maarten nog op gevels, tegeltableaus, glas-in-loodramen, enzovoort. Ooit werden Utrechters zelfs Sint-Maartensmannen genoemd."

Wat herinnert ons nog meer aan de goedheid van Sint Maarten?

"Behalve de kerk viel ook het bisdom en de stad onder Martinus zijn bescherming. Het Utrechtse wapen en de vlag, met een rood en een wit vlak, droeg in die tijd op het witte vlak de beeltenis van Maarten de barmhartige ruiter. De Utrechtse kleuren verwijzen naar zijn rode mantel en zijn witte onderkleed dat zichtbaar werd toen hij zijn mantel in stukken sneed. Op de vlag en het wapen zijn de beeltenissen van Sint Maarten inmiddels verdwenen. Alleen op de stadsbanier, een staand gedragen vaandel, staat het logo van Sint Maarten nog wel. Nog steeds zijn door heel Nederland verschillende plaatsnamen, kerken en straten naar hem vernoemd. De feestdag van Sint Maarten, 11 november, was vanouds een officiële feestdag voor het hele bisdom, een vrije dag. Nu is het geen officiële feestdag meer, maar wordt Sint Maartens ten hemel rijzing nog wel gevierd. Deze feestdag wordt opgetuigd met gewoonten en gebruiken die direct of indirect met de tijd van het jaar te maken hebben. Het wordt vroeg donker en het is koud dus kinderen gaan met lichtjes in uitgeholde bieten of pompoenen zingend langs huizen. In ruil daarvoor krijgen ze snoepgoed wat symbool staat voor delen, zoals het delen van de mantel."

Waarom moeten we zo'n feest in ere houden?

"Elke stad heeft de neiging zich ergens op te richting. Utrecht is qua historie sterk verbonden met Sint Maarten. Het is een symbool wat niet helemaal te begrijpen is en daarom ook blijft hangen. Als hij zijn hele mantel had gegeven had hij niet op de kerktoren gestaan. De kracht van de afbeelding ligt in het onwaarschijnlijke ervan, ze moet vragen oproepen en intrigeren. Ook het idee van het samen delen vindt men mooi. Het is een gemeenschappelijk symbool, waar niemand aanstoot aan neemt. maar wel een voorbeeld aan kan nemen. Dat moet je in ere houden.

"Het onderscheidt de stad van andere steden, en het versterkt het eigen karakter. Het geeft mensen het gevoel dat ze zichzelf ergens aan kunnen optrekken, maar het geeft ook verbondenheid met andere steden waar Sint Maarten belangrijk is geweest. Het geeft je het gevoel dat je in een stad leeft waar iets meer aan de hand is dan alleen maar eten en drinken."

Opleiding wil docent Perzisch behouden

Joussefi kreeg deze zomer van het bestuur van Letteren niet de vaste aanstelling waarvan hij dacht zeker te zijn. Met zijn tijdelijke dienstverbanden van in totaal vijf jaar zat hij aan het maximum, zoals dat in de cao was vastgesteld. "Dat negatieve besluit was een schok", aldus de docent over wie iedereen zeer te spreken is. "Maar ik hoop nog steeds dat het goed komt."

In een besloten hoorzitting werd de zaak vorige week aan het college van bestuur voorgelegd. Joussefi's advocate Waayenberg vindt dat de faculteit zich schuldig maakt aan onbehoorlijk werkgeverschap. De onderwijstaken van Joussefi blijven immers bestaan. Bovendien was de docent in 2000 volgens haar aangesteld om het deeltijdpensioen van een collega te compenseren, waarbij het uitgangspunt structurele vervanging zou zijn geweest.

Volgens vice-decaan Coopmans dwingt de hoge financiële nood de faculteit ertoe om zeer terughoudend te zijn met elke nieuwe aanstelling. "De heer Joussefi is helaas niet de enige die we moeten teleurstellen. In september en oktober hebben wij de formatie met 32 mensen teruggebracht." Coopmans vindt dat het facultaire beleid omtrent de vacaturestop helder en voldoende bekend is. "Het uitgangspunt is dat taken van vertrekkende mensen moeten worden overgenomen door de zittende staf."

Volgens hoogleraar islamtalen en de islamitische cultuur De Jong kan zijn huidige staf de colleges van Joussefi echter niet verzorgen: de expertise daarvoor ontbreekt. De aanstelling van een nieuwe tijdelijke docent, zoals De Jong bij handhaving van het ontslag van Joussefi wil, ligt gezien de facultaire opstelling niet voor de hand. Advocate Waayenberg heeft bovendien al laten weten in dat geval een kort geding te overwegen. De 25 studenten die Joussefi ook graag terugzien wachten in spanning af. Binnen drie tot vier weken zal het college van bestuur uitsluitsel geven.

Stage in Léon

Hartinfarcten

Vrouwen hebben na het krijgen van een hartinfarct een aanzienlijk hogere sterfkans dan mannen. Maar dat komt vooral omdat zij gemiddeld pas op latere leeftijd hun eerste infarct krijgen. Dat blijkt uit een proefschrift, waarop Dineke Koek op 11 november promoveert. Zij onderzocht de levensloop van 21.000 patiënten die in 1995 voor een eerste hartinfarct in het ziekenhuis waren opgenomen. In de eerste maand na de opname is de prognose voor vrouwen liefst zeventig procent ongunstiger dan die van mannen. Na vijf jaar is de sterftekans van vrouwen nog altijd vijftig procent hoger. Mannelijke en vrouwelijke diabetespatiënten die voor het eerst een hartinfarct krijgen, hebben respectievelijk een 81 procent en 64 procent hogere sterftekans dan 'gewone' hartpatiënten, zo blijkt uit de data.

De gezamenlijke tandheelkundige faculteit van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit is genomineerd voor de Meester Kackadoris prijs 2005. Deze prijs is voor gezaghebbende instanties die kwakzalverij toelaten binnen hun muren. De faculteit gebruikt een omstreden bloedtest voor metaalallergie. Deze Melisa-test is volgens de Vereniging tegen de Kwakzalverij onbetrouwbaar. De winnaar van de Meester Kackadoris prijs wordt 12 november bekend gemaakt.

De Wageningse professor Kees de Graaf vermoedt dat de aversie tegen groente wordt veroorzaakt door fysiologische processen. Volgens de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling 2003 eet slechts twee procent van de jongvolwassenen genoeg groente. Een mogelijke verklaring is dat groenten die weinig calorieën bevatten niet zorgen voor een stijgende suiker-en insulinespiegel. Deze effecten zorgen ervoor dat we juist graag vetten en suikers eten, die wel voor een verhoging zorgen.

De borstenwand werd vorige week in de Jaarbeurs in Utrecht gepresenteerd. De wand bestaat uit rijen borsten in alle soorten en maten. Een ontwerper uit Rotterdam heeft de wand ontworpen zodat mannen door te kijken en te voelen kunnen aangeven welke borsten hun vriendin heeft. Het is de bedoeling dat de wand in lingeriewinkels komt te staan.

Vanaf 10 november gaat de website www.mazzle.nl van start. Op deze site worden de goede kanten van alcohol belicht en kan je virtueel experimenteren met alcohol. De site wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en is opgezet omdat de media-aandacht teveel is gericht op de negatieve kanten van alcohol.

Het Openbaar Ministerie heeft tien maanden onvoorwaardelijk celstraf geëist tegen een student van de Rijksuniversiteit Groningen. De student is opgepakt wegens het bezit van een grote collectie kinderporno. De politie had na een inval meer dan 20.000 filmpjes en foto's op zijn computer aangetroffen.

De Kongolees Malu Mvidi is vorig jaar in Maastricht afgestudeerd in het Nederlands recht. Sindsdien is hij op zoek naar een baan maar dat wil niet zo vlotten aangezien hij steeds maar geen verblijfsvergunning krijgt. Twee weken geleden kreeg Malu voor de zoveelste keer te horen dat de Immigratie en Naturalisatie dienst hem alsnog het land uit wil hebben. Dat betekent dat Malu waarschijnlijk na dertien jaar terug moet naar Zaïre.

Veel studenten zijn de afgelopen week weer begonnen met hun tentamens. Als welkome afleiding tussen alle stressmomenten konden zij op het Neude weer een lekkere oliebol kopen.

Zorgverzekering

Weer Van Deutekom

Na de verrassende plaatsing voor het wereldbekercircuit op de 1500 meter, wist pedagogiekstudente Paulien van Deutekom zich vorige week ook op de 1000 meter te kwalificeren. Van Deutekom zit nu in Calgary waar komend weekeinde de eerste wereldbekerwedstrijden plaatsvinden.

Bange studenten

Vwo'ers en universitaire studenten voelen zich vaker bedreigd dan andere jongeren. Dat blijkt uit een onderzoek van VNU Exibitions. Die vroegen aan 400 jongeren tussen de 13 en 30 jaar: 'Zijn er situaties waarin je je onveilig of bedreigd voelt?' Meer dan vier op de vijf vwo'ers en studenten aan de universiteit antwoordde 'ja' op die vraag.

Vaker stofzuigen

Studenten fietsen veel minder dan vroeger en dat komt door de OV-jaarkaart. Misschien moet de overheid die maar afschaffen, schrijft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. De overheid veegt het voorstel niet meteen van tafel. Het voorstel staat in een rapport over de onderbouwing van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen want in het algemeen blijkt een derde van de studenten het minimum van een half uur bewegen per dag niet te halen; dat terwijl stofzuigen ook meetelt.

Diploma leuteren

Koffieproducent Douwe Egberts is gestart met een cursus Leuteren voor alle studenten van Nederland. Alle kennis die een student vergaart, lijkt economisch nut te moeten hebben. Maar ook met een flinke dosis nutteloze kennis schop je het ver in het leven, meent de koffiegigant. Veel mensen hebben moeite met het aanknopen van een gesprek, maar wie nutteloze kennis bezit, heeft altijd een praatje paraat. Het vak is te volgen op www.koffieleut.nl. Ter afsluiting is er het Groot Examen Leuteren. De beste Leuteraar verdient naast eeuwige roem ook 5000 euro.

Het lijkt wel het sprookje van het lelijke eendje. Verschillende farmabedrijven probeerden de afgelopen jaren een geneesmiddel te ontwikkelen tegen de ziekte van Alzheimer. Hoewel die middelen in de hersenen perfect werkten, leidden ze bij proefpersonen tot ernstige darmklachten. De oorzaak daarvan was hun remmende werking op de noodzakelijke vorming van nieuwe cellen in de darmwand, Einde verhaal, was de algemene opinie.

Vaak houdt de industrie zijn mislukkingen stil, maar in dit geval werd het resultaat gepubliceerd. Gelukkig maar, want die publicatie trok de aandacht van Hans Clevers, die in het Hubrecht Laboratorium al tijden zoekt naar geneesmiddelen tegen darmkanker. Die ziekte ontstaat doordat de cellen in de darmwand als gevolg van een genetische fout permanent nieuwe cellen vormen. De zoektocht van Clevers was dan ook vooral gericht op een middel dat die overproductie kon remmen. En dat was nu precies de bijwerking van het mislukte Alzheimermedicijn.

"Ik wist niet wat ik zag", herinnert Clevers zich. "Daar stond precies het effect beschreven waarnaar wij zochten. Het heeft nog een tijd geduurd voordat we erachter waren wat precies de werkzame stof in dat middel was, want dat houdt de industrie angstvallig geheim. Maar toen we dat eenmaal hadden gevonden, hebben we meteen patent aangevraagd op de toepassing ervan bij darmkanker. Het unieke van deze gang van zaken is dat we het moeizame en dure proces van de ontwikkeling van een geneesmiddel kunnen overslaan. Dat scheelt ons zo een jaar of vijf, zes. We kunnen al op korte termijn starten met trials bij patiënten. Per jaar overlijden 4400 Nederlanders aan darmkanker. Het zou toch fantastisch zijn als blijkt dat we een effectief wapen tegen die ziekte in handen hebben?"