Het gevangenisbeleid van Donner werkt averechts en is in strijd met het recht. Dat is de ongezouten conclusie van het rapport 'geDONN(d)ER in de bajes', dat vorige week door auteur Heleen Peters werd overhandigd aan GroenLinks kamerlid Marijke Vos. In het rapport van de Wetenschapswinkel Rechten doet Peters verslag van haar afstudeeronderzoek in het strafrecht. Zij deed het onderzoek in opdracht van Bonjo (Belangenoverleg niet-justitiegebonden organisaties).

Opvallend genoeg blijkt het invoeren van de meerpersoonscel niet op veel bezwaren te stuiten. Mits zij zelf een celgenoot kunnen kiezen, vinden veel gedetineerden dat het verblijf in de gevangenis daardoor leuker is geworden. Ernstiger is volgens Peters de beperking van het dagprogramma als gevolg van het personeelstekort en de aantasting van het recht op scholing van gedetineerden. Dat laatste is zelfs rechtstreeks in strijd met de wet, stelt zij in haar rapport.

Voor de juriste, die eerder ook afstudeerde in het privaatrecht en het economisch publieks- en bedrijfsrecht, kwam het verzoek van Bonjo als geroepen. "Mijn vorige scriptie was in een bureaula terecht gekomen en dat vond ik zonde. De kans dat dat nu weer zou gebeuren was klein, zeker omdat het om een onderzoek van de Wetenschapswinkel ging. Aanvankelijk was het overigens helemaal niet mijn bedoeling om Donner hard aan te pakken, maar dat veranderde toen ik zag wat zijn beleid allemaal aanricht. Daar ben ik echt van geschrokken.

"Voor de publiciteit had ik een duidelijke strategie uitgestippeld. Ik heb de primeur aan Trouw gegund, omdat die krant al eerder aandacht aan de zaak had besteed. En ik heb Marijke Vos uitgenodigd, niet omdat ik haar politieke visie deel, maar omdat zij een vrouw met pit is. Inmiddels heeft zij me toegezegd de zaak in de Kamer aanhangig te zullen maken. Nee inderdaad, ik ben niet ontevreden over wat mijn onderzoek teweeg heeft gebracht."

Kennis in Kaart

Zorgtoeslag

Op de dag dat de Belastingdienst de formulieren voor de zorgtoeslag binnen moest hebben, lieten de studentenbonden ISO en LSVb weten onvoldoende zicht te hebben op de financiële gevolgen van het nieuwe zorgstelsel voor hun achterban. De LSVb: "Als vakbond zou je moeten weten wat de gevolgen van de nieuwe zorgverzekering voor studenten zijn. Maar we krijgen te veel tegenstrijdige of onvolledige informatie."

Aanslag Utrecht

De Utrechtse politie heeft de afgelopen dagen tientallen telefoontjes ontvangen van studenten die een e-mail hadden gekregen over een eventuele aanslag in de binnenstad op 1 november. De politie nam de meldingen serieus maar vond het niet nodig om preventieve maatregelen te nemen. Het mailtje verhaalt over een Arabisch sprekend meisje dat in de bus gewaarschuwd werd dinsdag 1 november niet in de binnenstad te komen. Degene die haar waarschuwde was volgens de afzender een 'Arabische kerel'. De jongen die de e-mail verstuurde wilde deze informatieniet voor zichzelf houden: 'waarschijnlijk is het niets maar ik zou gek worden als er wel wat gebeurt en ik het niemand verteld had dus vandaar'.

Prijswinnaars

Studente pedagogiek Pauline van Deutekom heeft deze week in Heerenveen voor een daverende verrassing gezorgd. In een veld met de complete Nederlandse schaatstop legde zij beslag op een vierde plek op de 1500 meter. Hiermee heeft ze zich geplaatst voor de wereldbekerwedstrijden. Wilco Otte, student sociale geografie en planologie is verkozen tot de nieuwe Nederlandse jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties. In zijn campagne, waarin hij werd ondersteund door Utrechtse studiegenoten en vrienden, heeft Otte gezegd zich sterk te willen maken voor het vergroten van het respect tussen mensen. Hij wil daarvoor in Nederland werken aan het opzetten van culturele en sportieve evenementen op scholen. Het Utrechtse cabarettrio Borleffs, Logman en De Waard eindigde tijdens het 19de Groninger Studenten Cabaret Festival als derde. De verwachtingen waren hoog gespannen omdat ze in de voorrondes de try out aanmoedigingsprijs wonnen.

Geen subsidie meer voor studiereizen

Waar is het geld gebleven, Carla Kuijpers, directeur van Studentenservice?

"Er was nooit een officieel potje. Deze subsidie werd betaald uit overschotten op andere posten van Bureau Buitenland. Door bezuinigingen zijn deze overschotten verdwenen. Er is gewoon geen geld meer."

Ben je verrast Albert de Graaf van Proton?

"Jazeker. We hebben in juni 750 euro aangevraagd. Tot nog toe werd onze aanvraag altijd gehonoreerd, dus we hadden er wel op gerekend. Het staat Studentenservice natuurlijk vrij hoe ze haar geld verdeelt, maar ik vind het niet kunnen dat we het nu pas horen. We gaan morgen (29 oktober, red.) al naar Amerika en het is uitgesloten dat we achteraf nog subsidie van een ander hiervoor kunnen krijgen."

Waarom weet u nu pas dat het geld op is, Carla Kuijpers?

"Het kwam voor mij ook heel onverwacht. Ik ben pas sinds mei hier verantwoordelijk voor. Toen kreeg in een overzicht van het financiële systeem van het oude Bureau Buitenland en bleek dat er hiervoor geen budget was."

Waarom krijgen de verenigingen dat dan nu pas te horen?

"Informeel hebben we tegen iedereen die dit jaar een subsidieverzoek indiende gezegd dat het niet zeker was of die nog gehonoreerd kon worden. Voor het gros was het dus geen verrassing. Ik heb het nu pas officieel in een brief meegedeeld, omdat ik lang geprobeerd heb elders geld voor de reizen te vinden, maar dat is helaas niet gelukt. We verwijzen mensen nu naar hun eigen faculteit en het Ufonds."

`Ivo Becker van UHSK, hebben jullie al subsidie aangevraagd?

"Ja, twee maanden geleden hebben we zo'n 250 euro aangevraagd. Ik vind het niet helemaal netjes dat we nu pas horen dat er geen geld meer is. Gelukkig komen we meestal wel aan genoeg geld om op reis te kunnen. Toch is het jammer, deze subsidie kreeg je altijd als je een keurige begroting invulde."

Wat vind jij hiervan Jan-Willem Boezelman van het Overleg Orgaan Faculteitsverenigingen Utrecht (OOFU)?

"We vinden het heel erg jammer, hoewel ik ook wel begrip heb dat de universiteit grenzen trekt in verband met de bezuinigingen. Ik had het wel netjes gevonden als wij er als OOFU, die ook subsidies verstrekt, er anders en eerder over waren gewaarschuwd."

Wat gaan jullie nu doen?

"We gaan kijken of we de kleine verenigingen, die het financieel moeilijk hebben, extra kunnen gaan ondersteunen. Dat doen we wel in overleg met de universiteit, waar we geld van krijgen."

Beiden kregen een ruime meerderheid van de stemmen tijdens de verkiezing waarvoor een aantal sporters waren genomineerd die zich op sportief, sociaal of organisatorisch gebied verdienstelijk hebben gemaakt voor de Utrechtse studentensport. Ruim 4000 mensen maakten via internet en invulformulieren hun voorkeur kenbaar. Het spannendst waren de verkiezingen in de categorie sportteam van het jaar, daar bleef de ouderejaars lichte heren vier zonder van Orca het eerste damesteam van voetbalvereniging Odysseus 91 nipt voor. Alle winnaars kregen een aandenken en komen met hun foto te hangen op een wall of fame in de hal van het sportcentrum. De uitreiking van de sportprijzen vormde donderdag het slotstuk van een symposium over integratie in de sport, waar zo'n driehonderd bezoekers bij aanwezig waren. In de avond volgde een blacklight-volleybaltoernooi waar bijna vierhonderd studenten zich voor aanmeldden. Een groots slotfeest vormde het slot van alle festiviteiten.

'Penny wise, pound foolish'

Tot nu toe vormde die limiet geen probleem, maar dat gaat veranderen blijkt uit de vorige week gepresenteerde meerjarenprognose van de huisvestingslasten tot 2016. Nu steeds meer grote gebouwen uit de jaren zestig en zeventig aan het eind van hun Latijn raken, zullen de kosten voor renovatie of vervangende nieuwbouw de komende jaren onvermijdelijk bij vlagen boven de 12,5 procent uitstijgen, voorspelt het college. In de financiële commissie van de U-raad werd die mededeling met weinig vreugde begroet. Want hogere huisvestingslasten betekenen bij gelijkblijvende inkomsten onvermijdelijk verdere kortingen op onderwijs en onderzoek.

Dat de huisvestingslasten zo de pan uit rijzen, komt doordat het ministerie van O & W in 1995 de universiteiten wel de gebouwen cadeau deed maar niet het bijbehorende onderhoudsbudget. En nu staat de UU dus voor een lastig dilemma, want om de limiet van 12,5 procent onder alle omstandigheden te handhaven zou de renovatie en nieuwbouw getemporiseerd moeten worden. Maar dat betekent dat het risico op calamiteiten toeneemt, zoals onlangs bleek, toen het Wentgebouw door een elektriciteitsstoring twee dagen dicht moest.

Wie het nieuwe Hijmans van den Berghgebouw van Geneeskunde ziet, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat goedkoper bouwen nog wel tot de mogelijkheden behoort, maar collegelid Kardux maakte de commissieleden duidelijk dat daar geen sprake van is en dat de UU nu al op veel plaatsen het minimale doet. "In Zweden bedragen de huisvestingslasten 16 à 17 procent van de omzet. Wij doen het al heel goed door dicht in de buurt van de 12,5 te blijven."

Wie te veel op de huisvestingskosten wil beknibbelen is 'penny wise, pound foolish', waarschuwde Kardux de raadsleden, die eind november moeten besluiten of zij met die visie en dus met de meerjarenprognose akkoord gaan of dat zij toch blijven vasthouden aan de grens van 12.5 procent. Een gemakkelijke afweging zal dat niet worden.

Studenten moeten meer bewegen

Psychologiestudente Femke Koopman (21) predikt beweging via posters waarop staat dat wie een kwartiertje fietst 100 calorieën verliest. Studenten gaan meer bewegen als ze weten hoeveel ze er door afvallen. De posters hangen zowel in De Uithof als in de binnenstad.

Waarvoor heb je die posters ontworpen? "Voor het vak gezondheidsbevordering. Ik heb ze samen bedacht met Marcia Bulder, Marianne Deiman en Floor Kroese. We moesten een plan ontwikkelen dat met eenvoudige middelen daadwerkelijk uitgevoerd kon worden. Je kon uit vier thema's kiezen: ongezond eten, te weinig bewegen, onveilig vrijen en roken. Wij kozen bewegen, en omdat onze uitwerking goed beviel, mochten we ook echt 1000 posters laten maken."

Studenten bewegen nog steeds te weinig? "Ja, een onderzoek toont aan dat de middelbare school een omgeving is waar bewegen belangrijk is, zo krijgen scholieren gymles. Als je gaat studeren is bewegen en sporten veel minder belangrijk. Studenten zeggen te weinig tijd te hebben en stellen andere prioriteiten."

Posters kunnen dat weer veranderen "Posters zijn een pakkende manier om aandacht te trekken. In totaal moet je een half uur per dag bewegen. De posters moeten studenten duidelijk maken dat meer bewegen snel en makkelijk kan. We hebben twee verschillende ontworpen: 'Uithof spinningseizoen geopend' en 'Gratis steppen op de Uithof'. Deze laten zien dat je op een makkelijke manier toch aan dat half uur kan komen. Als je naar De Uithof fietst heb je de helft al te pakken. De 'stepposters' hangen we op bij liften. We hopen dat mensen dan toch de trap nemen in plaats van de lift."

Zijn studenten te dik?"Als studenten meer bewegen, vallen ze ook af. Daarom hebben we op onze posters gezet hoeveel calorieën je verbrandt als je vijf minuten trap loopt en een kwartier fietst. Bewegen kan bijdragen aan een gezond gewicht. Er wordt vaak gezegd dat studenten te zwaar zijn, ik denk dat alcohol daar de reden van is. Maar over het algemeen vind ik niet dat studenten veel te dik zijn."

Zou de UU meer moeten aanzetten tot bewegen? "Ja, en ik denk dat het een stap in de goede richting is dat de universiteit nu geld heeft gegeven om ons plan uit te voeren. Het zou goed zijn als dat in de toekomst vaker zou gebeuren bij goede ideeën om studenten meer te laten bewegen."

Beweeg je zelf genoeg? "Ik sport vier keer per week. Ik vind sporten leuk, daarom doe ik het. Maar ik weet ook dat het goed voor me is."

Behalve door de sterk toegenomen energiekosten wordt de verwachte stijging van de huisvestingslasten tot en met 2009 vooral veroorzaakt door de nieuwbouw voor Farmacie en Scheikunde en de renovatie van het gebouw van Aardwetenschappen. In de binnenstad wordt in diezelfde periode tussen Drift en Janskerkhof een gezamenlijk onderwijscentrum voor Letteren, Rechten en Economie gecreëerd. Tussen 2005 en 2009 zullen de exploitatiekosten voor de huisvesting (onderhoud, energie, afschrijving en rente op leningen) hierdoor naar verwachting stijgen van zestig naar tachtig miljoen euro per jaar.

In de periode 2010-2014 worden de problemen waarschijnlijk nog groter, omdat dan vervangende nieuwbouw vooor het Kruytgebouw en een grote renovatie van het Van Unnikgebouw op het programma staat. Met name in die periode zou het door college van bestuur en universiteitsraad overeengekomen plafond van 12,5 procent voor de huisvestingslasten wel eens doorbroken kunnen worden, zo blijkt uit het plan.

In de financiële commissie van de universiteitsraad kreeg collegelid Kardux het maandag zwaar te verduren, zeker toen hij onomwonden stelde dat de 12,5 procent wat hem betreft niet langer heilig is. Die grens kan alleen worden gehandhaafd als we in bijna alle opzichten op het absolute minimum gaan zitten, aldus het collegelid, die de raadsleden bezwoer dat een vitale universiteit tijdig in zijn toekomst moet investeren. Voor deze eerste bespreking namen de raadsleden genoegen met de uitleg van Kardux. Later deze maand zal de discussie worden voortgezet, wanneer de huisvestingsplannen opnieuw op tafel komen, dan als onderdeel van de volledige universitaire meerjarenprognose.

EH

Studieverenigingen hadden tot nu toe de mogelijkheid financiële ondersteuning aan te vragen voor studiereizen naar het buitenland, wat meestal gehonoreerd werd. De verenigingen wordt in de brief verteld dat dit langs deze weg vanaf 2006 niet meer mogelijk is in verband met bezuinigingen. Voor dit jaar kan ook al geen subsidie meer worden aangevraagd, omdat het geld voor 2005 inmiddels op is.

Gemiddeld werd ongeveer vierhonderd euro per vereniging uitgekeerd en er zijn een kleine veertig studieverenigingen. Een aantal verenigingen had voor dit jaar al subsidie aangevraagd voor een reis. Deze aanvragen worden in volgorde van binnenkomst afgehandeld. Binnenkort krijgen de verenigingen te horen of hun aanvraag nog gehonoreerd kan worden of is afgewezen.

Veel studieverenigingen zeggen het 'erg jammer' te vinden dat de subsidie niet meer verstrekt wordt. Toch werd er op de besturendag op 1 november van het OOFU, het overlegorgaan voor faculteits- en studieverenigingen in Utrecht, vooral gesproken over waar nu elders subsidie aangevraagd kan worden. "Iedereen lijkt het gelaten te hebben aangenomen", aldus Ivo Becker, lid van de reiscommissie van UHSK, de studievereniging van geschiedenis.

De ondersteuning voor de subsidieverstrekking werd verleend door het International Office van Studentenservice en daarvoor door Studentenmobiliteit van Bureau Buitenland. De subsidie was bedoeld als een aanvulling op elders verworven gelden. De studenten wordt nu op de mogelijkheid gewezen dat bij het Utrechts Universiteitsfonds en bij hun eigen faculteit ook subsidie aangevraagd kan worden.

WdL

De opleidingen verschillen nogal van opzet: de Utrechtse studie legt een link tussen natuurwetenschappen en innovatiemanagement, die van de TU Eindhoven heeft zich gespecialiseerd in technische innovatiewetenschap. Door de verschillende accenten zijn
wetenschapsgebieden als biologie en natuurkunde (Universiteit Utrecht) en ict en robotica (TU Eindhoven) via de opleidingen gekoppeld aan marketing en ondernemerschap.

Visitatieorganisatie Qanu dicht beide opleidingen veel kwaliteit toe. Op alle accreditatiecriteria scoren de studies minimaal een voldoende. Wat betreft de samenhang tussen onderwijs en onderzoek en de begeleiding van studenten en de kwaliteit van de staf krijgen de opleidingen zelfs extra lof toegezwaaid. Op basis van het Qanu-rapport besluit de NVAO of de opleidingen voor accreditatie in aanmerking komen.

Overigens heeft de Qanu in Eindhoven ook maar meteen het onderzoek onder de loep genomen. Ook hier niets dan lof: de vier onderzoeksprogramma's van de TU zijn zeer goed tot excellent en staan volgens de keurmeesters internationaal terecht hoog in aanzien. De onderzoeksprogramma's spitsen zich onder meer toe op de kenniseconomie, interactie tussen computersystemen en hun gebruikers.

HOP

Het is voor de tweede keer dat de Britse krant een top-200 publiceert van beste universiteiten ter wereld. De lijst is samengesteld op basis van onder meer onderzoekcitatiescores en de oordelen van 2375 wetenschappers, die aangeven wat op hun specifieke onderzoeksterrein de beste universiteit is. De redactie van de Times geeft toe dat de bevraagde onderzoekers er toe neigen landgenoten eerder te noemen, iets wat de grootste onderzoekslanden een belangrijk thuisvoordeel geeft.

Dat blijkt uit de lijst, die wordt aangevoerd door Harvard en die in de top-10 nog zes Amerikaanse universiteiten telt. De Britse universiteiten van Cambridge en Oxford bezetten de posities drie en vier. De Franse Ecole Politechnique is met haar tiende plaats de enige andere Europese universiteit in de top-20. Met tien noteringen in de top-200 scoort het Nederlandse universitaire onderzoek na Groot-Brittannië het best van Europa.

De TU Delft steeg van 78 naar 53 en nam daarmee de koppositie voor wat betreft Nederlandse universiteiten over van de Rotterdamse Erasmus Universiteit. De UU consolideert de vorig jaar behaalde 120e plaats, vooral dankzij het goede beta-onderzoek. Dat is een aanzienlijk lagere positie dan die op de zogeheten Shanghai-lijst, waarop Utrecht dit jaar 41e staat. De Chinese ranglijst wordt uitsluitend samengesteld op basis van objectief meetbare scores. Onderzoekers wordt voor die lijst niet om een oordeel gevraagd.

HOP/EH

De positie van de Nederlandse universiteiten. (Tussen haakjes de positie in 2004)

53 (78) Delft
57 (64) Rotterdam
58 (98) Universiteit van Amsterdam
70 (83) Eindhoven
108 (--) Wageningen
120(120) Utrecht
138(131) Leiden
157(123) Maastricht
177(191) Nijmegen
186 (--) Vrije Universiteit