Het campagneteam van Otte, bestaande uit zeven merendeels Utrechtse studenten, moest er gisteravond nog even hard aan trekken. Wilco had gedurende de gehele verkiezingsweek een grote voorsprong gehad op tegenstander Sergio, maar twee uur voor de deadline van twaalf uur werd Wilco toch nog voorbijgestreefd. Met een laatste offensief in de binnenstad waarbij zij horecabezoekers aanspoorden per mobiele telefoon hun stem uit te brengen, stelden de Utrechters de winst veilig: 4611 om 3922.

Otte mag nu tijdens de nacht van de VN op 24 oktober deelnemen aan het finaledebat in De Melkweg. Wanneer hij als beste van de drie finalisten uit de bus komt, zal hij door Nederland als jongerenvertegenwoordiger naar New York worden uitgezonden. Daar wil hij zich inzetten voor het verwezenlijken van zijn belangrijkste verkiezingsthema: respect van mens tot medemens.

XB

Irritatie over vertraging visitaties

De vraag hoe dit nu mogelijk is, heeft het faculteitsbestuur deze week voorgelegd aan het college van bestuur. Al in juni deelde een geïrriteerde decaan Koops de faculteitsraad mee dat de QANU het grote aantal visitaties niet aankan en om uitstel heeft gevraagd. Het zal dus wel eind 2006 worden voordat de rapporten er liggen. "Visitaties zijn dure grappen", aldus Koops. "Bij Letteren moeten ze een paar opleidingen opheffen om de kosten van de visitatie van de anderen te kunnen betalen. Maar wat levert zo'n rapport anderhalf jaar na het verschijnen van de zelfstudie nou nog voor bruikbare managementinformatie op?"

Het probleem komt door het nieuwe accreditatiestelsel, legt directeur Chris Peels van de QANU uit. "Vroeger gaf een visitatiecommissie opleidingen inhoudelijke adviezen om hun onderwijs te verbeteren, tegenwoordig geeft zij allereerst een oordeel over de kwaliteit. Op basis van dat oordeel wordt beslist of opleidingen een accreditatie krijgen en dat legt druk op zo'n commissie. Wij merken dat potentiële commissieleden daardoor minder snel 'ja' zeggen, ook trouwens omdat ze voor dit werk niet de benodigde tientallen dagen vrij kunnen maken. En zodra iemand 'nee' zegt, kost het vaak veel tijd voordat alle partijen het weer eens zijn over een geschikte kandidaat. Daar komt bij dat alle opleidingen voor het eind van 2007 moeten zijn beoordeeld. We moeten op dit moment dus een groot aantal commissies tegelijk bemensen."

Sociale Wetenschappen zal het voldongen feit dus moeten accepteren. Elders in Utrecht is men echter minder pessimistisch. "Wij moeten onze zelfstudie in maart 2006 inleveren", zegt opleidingsdirecteur Lex Bijlsma van informatica, "maar deze week heeft de informaticakamer al een lijst met potentiële commissieleden naar de QANU gestuurd. Daar moet bijtijds een commissie van zijn samen te stellen."

Devaluatie dreigt voor doctorstitel

Ze vergelijkt het aantal Nederlandse promoties met Duitsland (percentueel twee keer zo veel) en Groot-Brittannië (vier keer zo veel). Maar de cijfers geven een vertekend beeld, want de Nederlandse doctorstitel is niet zomaar met een Duitse of Britse te vergelijken. De minister vergeet dat de Nederlandse promotie over het algemeen meer betekenis heeft. Niet voor niets klaagde de Britse National Postgraduates Committee onlangs dat de universiteiten in Groot-Brittannië in promotiefabrieken dreigen te veranderen. "Soms ligt er meer nadruk op het tijdschema waarbinnen het proefschrift af moet zijn dan op de ervaring die je zou moeten opdoen in een promotieopleiding."

In Nederland kan het ook die kant opgaan. Want hoe wil Van der Hoeven de promotieopleiding aantrekkelijker maken? Niet door het salaris te verhogen of het onderzoeksbudget te verruimen. Zij zoekt de winst vooral in vernieuwing van de promotietrajecten. Er moeten bijvoorbeeld duale promoties komen (werken en promoveren tegelijk) en onderzoekers moeten ook 'transferable skills' aangeleerd krijgen, waarmee ze in een carrière buiten de wetenschap uit de voeten kunnen. Dit alles ten gunste van de kenniseconomie.

Enkele jaren geleden zei de Utrechtse rector Willem Hendrik Gispen nog dat hij promovendi graag zag huilen op zijn kamer, omdat dan het echte coachen kon beginnen. De kwaliteit van de begeleiding sluit niet naadloos aan op de tevredenheid van de promovendus, vond hij. Zulke geluiden hoor je nauwelijks meer. Het tegendeel dreigt te gebeuren, want als er meer promovendi moeten komen, terwijl het aantal begeleiders gelijk blijft, moet menig hoogleraar een creatieve oplossing verzinnen. Hij kan bijvoorbeeld een ijzeren stramien maken waarbinnen de promovendus onderzoek moet doen zoals het vastleggen van de hoofdstukindeling. Hij kan de begeleiding uitbesteden aan een postdoc. Hij kan genadezesjes geven. Want wat doe je als een matige deeltijdpromovendus na acht jaar nog lang niet klaar is? Als de minister haar plannen doorzet, is het een kwestie van tijd voor de klaagzang over de devaluatie van de doctorstitel inzet.

Studiehuis

Van Rooy in SER

De Utrechtse collegevoorzitter Yvonne van Rooy is tot plaatsvervangend kroonlid benoemd in de Sociaal Economische Raad. De SER adviseert de regering en het parlement over de hoofdlijnen van het te voeren sociaal-economisch beleid. Kroonleden zijn onafhankelijke deskundigen. Van Rooy geeft voor de SER haar lidmaatschap van de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid op. Vanuit de UU is ook econoom Harry Garretsen plaatsvervangend kroonlid._

Geld

Nieuwe bestuurders in het hoger onderwijs mogen niet meer verdienen dan de 130.000 euro die de premier per jaar krijgt. Dat heeft de Tweede Kamer, die het jaarinkomen van bestuurders in de semi-publieke sector te hoog vindt, voor elkaar gekregen. In heel bijzondere gevallen zijn uitzonderingen mogelijk._De HBO-raad vindt de verdiensten van bestuurders een zaak van de semi-publieke sector zelf. Universiteitenvereniging VSNU snapt niet waarom salarissen vanuit Den Haag worden gereguleerd terwijl "we steeds verder van het rijk geplaatst worden".

Bus

Het woonbestuur Cambridgelaan houdt samen met de Utrechtse D66-fractie in de nacht van donderdag 13 op vrijdag 14 oktober actie voor een echte nachtbus van de binnenstad naar De Uithof. Er zal een gratis bus rijden tussen De Uithof en Neude. Het gemeentelijk vervoersbedrijf denkt nog steeds dat een nachtverbinding niet commercieel te exploiteren is.

Geld op patent

Onderzoekers die een octrooi aanvragen, moeten een deel van de eventuele opbrengst krijgen. Dan zal het aantal octrooien van Nederlandse universiteiten toenemen en de economie harder groeien, denkt het Centraal Planbureau. Voor sommigen is de aanbeveling van het CPB oud nieuws. Vorig jaar zei het Platform Universitair Octrooibeleid ongeveer hetzelfde.

Functie

Alle werknemers aan de Nederlandse universiteiten werden vorig jaar qua functie opnieuw ingedeeld, volgens de nieuwe methodiek van functieordenen (UFO). De werknemersorganisaties onderzoeken nu middels een enquête hoe medewerkers die omzetting hebben ervaren. Surf voor 28 oktober naar www.universitairfunctieordenen.nl.

Eindelijk overal internet in nieuwe bieb

Mikal van Leeuwen, student scheikunde, jij hebt je erg opgewonden over het feit dat het zo lang niet werkte?

"Ja, mijn ervaring bij de nieuwe bieb is erg slecht. In het kader van de 'academische context' bij Bèta, moeten wij in een groepje stukken schrijven over wetenschapsfilosofie en ethiek. Een paar weken geleden probeerde ik in de nieuwe UB met een groepje te werken maar de aanwezige internetpoorten bleken niet te werkten! Dat was balen. En dat terwijl die grote, dure bibliotheek er al een jaar staat, dan moet zoiets het toch eigenlijk doen?"

En werken de aansluitingen nu voor iedereen, Peter Ruijgrok, hoof ICT van de bibliotheek?

"Ja, als het goed is wel. Wat je nodig hebt, is een 'onboard draadloos netwerk'. Nieuwe laptops hebben dit vaak al. Voor de wat oudere kan een insteekkaart gekocht worden. Overigens duurde het lang voordat dit allemaal werkte omdat we moesten wachten op de techniek die aangeleverd wordt door de centrale ICT-afdeling van de universiteit."

Fijn dat het nu eindelijk allemaal gaat werken, René Ritzen,- verantwoordelijke voor het universitaire netwerk. Maar waarom duurde dat nou zo lang?

"Ten eerste ging het om een nieuwe techniek die beter beveiligd is dan de oude die elders binnen de universiteit wordt gebruikt. Dat gaf wat vertraging. Ten tweede was juist het nieuwe bibliotheekgebouw zelf een groot probleemgebied wat de dekking betreft. In feite is het een blok beton, wat de ontvangst bemoeilijkte. Bovendien mag er van de architect van de bibliotheek geen techniek zichtbaar zijn, dat vereiste ook heel wat kunst- en vliegwerk."

En hoe loggen we nu in?

"De handleiding voor het inloggen is te downloaden en er ligt een stapeltje uitgeprint bij de balie. Het idee is dat iedere student die een beetje handig is met zijn computer het zelf kan."

Ga je nu je dit nieuws gehoord hebt, weer eens naar de bieb, Mikal?

"Ik ga het zeker weer proberen. Het zal ook wel moeten omdat met het sluiten van de FSB-bibliotheek in het Kruytgebouw veel van onze werkplekken verdwijnen. Ik ben erg benieuwd of het ook echt werkt, bovendien vraag ik me af of er genoeg plek is, het zal nu wel extra druk worden daar."

Veni, vidi, vici

Rubicon

Wat in het spectrum nog ontbrak was een subsidie voor net gepromoveerden. Voor die categorie heeft NWO nu een programma opgezet dan hen de mogelijkheid biedt om een tijd in een excellent buitenlands onderzoeksinstituut te gaan werken. Voor ongeveer honderd onderzoekers is jaarlijks 4,5 miljoen euro voor dat doel beschikbaar. Als naam voor dit programma koos NWO voor de naam van de rivier de Rubicon, die Caesar in 49 v.C. overstak als eerste stap op weg naar het onbetwiste leiderschap van het Romeinse Rijk. Het wachten is nu nog op een subsidie voor oudere hoogleraren die al dan niet vrijwillig plaats maken voor een jeugdige opvolger. De naam heeft men bij NWO al: de 'Ook gij, Brutus' subsidie'.

Siliconenballen voor gecastreerde honden om hun 'natuurlijke look en zelfbeeld' in stand te houden. Daarmee won de Amerikaan Gregg Miller een heel bijzondere Nobelprijs. Naast alle 'echte' Nobel-prijzen, organiseert de Harvard Universiteit in Boston haar eigen Nobelfeestje. De zogeheten Ig Nobelprijzen worden elk jaar toegekend voor de meest lachwekkende wetenschappelijke onderzoeken.

Boodschappen doen en swingen tegelijkertijd is er in de Albert Heijn misschien niet meer bij. De supermarktketen heeft besloten om in 67 van zijn winkels geen muziek meer af te spelen. Als klanten en werknemers daar positief op reageren, overweegt het Ahold-bedrijf te stoppen met het draaien van de populaire liedjes in al zijn 700 winkels.

De Universiteitsbibliotheek in Rotterdam is de overlast zat, dat meldt het Erasmus Magazine. Met een nagebootste vieze werkplek, een levensgrote telefoon, flyers en twee keer per dag een irritant rinkelende telefoon die door de intercom klonk, hoopte de UB in de laatste week van september de aandacht te vestigen op de huisregels. Volgens de UB konden de studenten wel om de acties lachen en daarmee is het plan om op een vriendelijke manier de aandacht te trekken geslaagd. Maar of het ook helpt om de studenten een netter gedrag te laten vertonen.........

Nederlandse heksen mogen de kosten die zij maken voor hun heksenopleiding aftrekken van de belasting. Dat heeft de belastingsdienst bevestigd naar aanleiding van een rechtzaak. Een Nederlandse heks stapte naar de echter omdat de belastingsdienst weigerde nog meer aftrekposten toe te staan. Volgens de belastingsdienst mag niet elke heks de opleidingskosten aftrekken. Alleen als ze de opleiding gebruikt om haar vakkennis op peil te houden, is het toegestaan.

De studenten van Groningen hebben de Uithofse Spar te danken voor hun eigen nieuwe campuswinkel. Dirk Jan Weyhenke kon nergens op het Zernike in Groningen sigaretten kopen en na onze campuswinkel gezien te hebben nam hij zelf het initiatief voor de nieuwe 'Dirk om de Hoek'. In zijn camper verkoopt hij bijna alles. Hij hoopt nu op een vergunning van de gemeente zodat hij zijn wagen op het plein mag parkeren maar liever nog wil hij een echte winkel. Weyhenke denkt dat het misschien door zijn midlifecrisis komt maar ziet de campuswinkel als een gat in de markt.

Wageningen is trots op zijn nummer één verkiezing in de nieuwe Keuzegids voor het hoger onderwijs van afgelopen 5 oktober. Zo trots dat alle studenten een T-shirt krijgen met de opdruk 'Wageningen No1 University'. In december kan iedere Wageningse student een exemplaar ophalen.

Het is weer tijd voor het EK Matrasduwen. Het ludieke evenement van studievereniging VUGS dat bij elke editie aan importantie wint, heet dit jaar het Enny Kampioenschap vanwege de locatie: de Enny Vredelaan in Rijnsweerd. Om 15.30 vandaag is de afduw. Tot nog toe hebben zich zo'n 12 teams aangemeld inclusief titelverdediger Midas die altijd veel gewicht in de strijd gooit. Wie naam wil maken als matrasduwer, kan zich als vijfkoppig team op locatie nog aanmelden.

Dat zijn twee van de talloze paradoxen, waarvoor de Amerikaanse econoom Thomas Schelling een oplossing vond in de speltheorie. Die theorie probeert op basis van aannames over het menselijk gedrag te voorspellen hoe interacties tussen mensen of groepen zullen verlopen. Al in de jaren vijftig begon Schelling methoden uit de speltheorie toe te passen op de toen volop in gang zijnde wapenwedloop tussen Amerika en Rusland. Hij liet zien dat de optelsom van wat individuen willen, op groepsniveau volstrekt onverwachte uitkomsten kan opleveren.

Omdat ook de voorspelling van economische ontwikkelingen niet meer denkbaar is zonder gebruikmaking van methoden uit de speltheorie, krijgt de nu 84-jarige Schelling dit jaar de Nobelprijs Economie. Hij moet de prijs delen met de 75-jarige wiskundige Robert Aumann, die de ideeën van Schelling voorzag van een mathematische onderbouwing. Ook zocht Aumann naar een antwoord op de vraag hoe de uitkomst van een interactie verandert als de partijen niet volledig zijn geïnformeerd.

De Utrechtse econome Stephanie Rosenkranz is zeer tevreden over de toekenning van de Nobelprijs aan de twee speltheoretici, van wie Aumann in wetenschappelijke zin haar grootvader is. "In die zin dat hij de promotor was van mijn promotor." Haar positieve oordeel wordt gedeeld door socioloog Vincent Buskens, die samen met haar in een zogeheten high potential project onderzoek doet naar de dynamiek in sociale netwerken. "Ik ben met name blij dat de prijs gaat naar onderzoekers die rekening hebben gehouden met het belang van sociale structuren voor economische voorspellingen. Het toeval wil dat Stephanie en ik dat in ons project ook proberen te doen. In zekere zin proberen we met onze samenwerking de bijdragen aan de economische en sociale wetenschappen van Aumann en Schelling bij elkaar te brengen."

Hoogwaardige scriptie over achternamen

Wat is het probleem met het naamrecht? "In Nederland is het nu zo dat het kind, in het geval van gehuwde ouders, automatisch de naam van de vader krijgt als ouders niet samen bij de aangifte zijn en voor moeders naam kiezen. De vrouw heeft dus ongelijke rechten, dit is discriminatie en onder meer in strijd met het VN Vrouwenverdrag. Het Clara Wichman Instituut wilde weten hoe gelijkheid tussen vader en moeder bewerkstelligd kan worden bij de bepaling van de achternaam van hun kind. Dat heb ik onderzocht."

En wat is de oplossing? "Mijn conclusie is dat ouders moeten kunnen kiezen voor een dubbele achternaam. Dat is de meest rechtvaardige en praktische oplossing. Ik vind ook dat er per kind gekozen moet kunnen worden. Daarnaast heb ik ook aanbevelingen gedaan, zoals een geboorteloket in het ziekenhuis. Nu moet een moeder binnen drie dagen na de bevalling persoonlijk aangifte doen als zij haar kind haar naam wil geven. Dat moet dus praktisch realiseerbaar zijn.

Gaat er nu echt iets gebeuren? "We hebben de resultaten van mijn onderzoek in maart aangeboden aan Lousewies van der Laan en naar aanleiding daarvan zijn er kamervragen gesteld. Nu heeft de rechter in de SGP-zaak, vrouwen hadden bij die partij geen passief kiesrecht, gezegd dat dit ook in strijd is met het VN-Vrouwenverdrag. Dit en de prijzen die ik heb gewonnen maken deze zaak weer sterker. Er zal zeker nog over worden gedebatteerd in de kamer. Het is leuk dat er echt iets met mijn onderzoeksresultaten gebeurd, dat is ook een reden waarom ik via de wetenschapswinkel een afstudeeronderzoek wilde doen."

Wat wil je voor je eigen kind? "Ik vind de dubbele achternaam een mooie oplossing. Maar daarom is het niet de uitkomst van mijn onderzoek hoor, het is gewoon de eerlijkste en meest logische oplossing."

Blij met je prijzen? "Ik ben echt ontzettend blij met deze prijs. Uit de eerste prijs, van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken, bleek het praktische belang. Maar deze wetenschapswinkelprijs is een enorm compliment omdat mijn scriptie met andere scripties vergeleken is en dus echt van hoog niveau is. Helaas heb ik er tot nu toe in mijn carrière nog niet zoveel aan. Ik ben al een tijdje aan het solliciteren, maar heb nog steeds geen baan. Het prijzengeld komt dus wel goed van pas!"

De beslissing van de Utrechtse universiteit om de invoering van het bachelor-masterstelsel gepaard te laten gaan met een didactische omslag lijkt zijn vruchten af te werpen. Zo mag tenminste geconcludeerd worden naar aanleiding van de resultaten van de jaarlijkse enquête onder studenten in het hoger onderwijs die Elsevier deze week in een themanummer presenteert. Veel studenten in Utrecht zijn, zo blijkt uit het onderzoek, tevreden over de aandacht voor communicatieve vaardigheden waar de UU op inzet. Bij zes van de zestien opleidingen waarvan Utrechtse studenten werden bevraagd, scoren de mondelinge vaardigheden significant hoger dan elders. Bij schriftelijke vaardigheden is dit bij vier opleidingen het geval. Over de hele linie zijn de Utrechtse cijfers op dit vlak bovengemiddeld.

Tot een veel beter 'overall-resultaat' in de studentenenquête hebben de hoge scores in deze subcategorie overigens niet geleid. Zes Utrechtse opleidingen worden aangewezen als de beste in hun soort in Nederland. Vorig jaar waren dat er vijf. Bestuurs & organisatiewetenschap, pedagogiek en informatica konden hun eerste plaats vasthouden. Culturele antropologie, Nederlands en sociale geografie en planologie mogen zichzelf ook winnaar noemen. Vooral de koppositie van culturele antropologie is opmerkelijk. De opleiding bungelde vorig jaar nog onderaan, maar heeft flink geïnvesteerd in de eigen organisatie en de communicatie met studenten, zo blijkt uit de resultaten. Opleidingsdirecteur prof.dr. Robben. "Ik ben na de vorige enquête met de studenten aan tafel gaan zitten om te kijken waar de problemen zaten. Die bleken voor een deel te herleiden tot een gebrekkige communicatie tussen opleiding en student. Studenten blijken bijvoorbeeld grote behoefte te hebben aan duidelijkheid over het verloop van een cursus. Om die reden heb ik erop gehamerd dat de cursusbeschrijvingen in de studiegids en in de syllabi werden verduidelijkt en uitgebreid. Bij docenten heb ik aangedrongen die informatie in het college nog een aantal maal te herhalen. Verder is de staf verjongd en besteden we meer aandacht aan afwisseling van werkvormen. We zijn blij dat zich dat nu al vertaald in een goede score in de Elsevier, maar we weten maar al te goed dat het volgend jaar weer anders kan zijn. We zullen niet op onze lauweren rusten."

Beste bij hoogleraren

Uit de jaarlijkse enquête onder Nederlandse hoogleraren, waarvoor dit jaar voor het eerst ook hoofddocenten werden bevraagd, komt Utrecht opnieuw met een straatlengte voorsprong als beste 'brede universiteit' naar voren. Amsterdam, Leiden en Groningen volgen op eerbiedwaardige afstand. Bij de specialistische- en technische universiteiten worden respectievelijk Tilburg en Eindhoven als winnaar aangewezen. De meer dan 1800 Nederlandse hoogleraren en bijna 800 hoofddocenten zetten de UU op de eerste plaats op alle vier deelgebieden waarnaar werd gevraagd: bachelor-programma, master-programma, docenten en wetenschappelijke publicaties.

Ook de hoogleraren wijzen zes Utrechtse opleidingen aan als de beste Nederlandse opleiding in hun soort. Vorig jaar waren dat er zeven. Sociale geografie en planologie is de enige Utrechtse opleiding die bij alle vier criteria de hoogste score behaalt. Samen met bestuurs- en organisatiewetenschap komt deze opleiding bovendien zowel bij hoogleraren als studenten als beste uit de bus.

Weinig internationaal

Uit een ander onderzoek waarvan Elsevier deze week melding maakt, blijkt overigens dat de eigen hoogleraren de Utrechtse universiteit behoorlijk provinciaals vinden. Utrecht is een lage middenmotor als het gaat om internationale georiënteerdheid. Op een schaal van 1 tot 10, van intern gericht tot mondiaal gericht, scoort de UU een 6.8. Wageningen kijkt het meest over de grenzen, de WU-hoogleraren geven hun universiteit een 7.9. Ook Maastricht en Leiden scoren goed. Nijmegen daarentegen staat stijf onderaan. De Utrechtse resultaten in dit onderzoek geven aan dat de aandacht die het onlangs gepubliceerde strategisch plan vraagt voor samenwerkingsverbanden met universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven wereldwijd niet overbodig is. Collegevoorzitter Van Rooy heeft bovendien herhaaldelijk kenbaar gemaakt meer werk te willen maken van een meer internationale uitstraling van de universiteit, of het nu gaat om Engelstalige bewegwijzering in De Uithof of strategische allianties met Chinese partners.