Verbraak veroorzaakte een rel door een grote advertentie voor 31 promovendi aan de Fontys Hogescholen in de krant te zetten. Niet lang daarna kondigde de collegevoorzitter zelfs aan dat enkele van zijn lectoren professor zouden worden via een Britse universiteit.

Mark Rutte komt binnen op de derde plek. Kennelijk acht men de staatssecretaris van OCW iets minder machtig dan Karl Dittrich, die aan het hoofd staat van accreditatieorganisatie NVAO. Die heeft afgelopen jaar de helft van alle pabo’s een waarschuwing gegeven en een opleiding sociaal-pedagogische hulpverlening afgekeurd.

De enige buitenlander in de lijst staat op de gedeelde tiende plaats. Het is Janez Potocnik, de EU-commissaris voor onderzoek en ontwikkeling. Natuurkundige, columnist en Zomergast Robbert Dijkgraaf deelt met onder meer de Utrechtse universiteitshoogleraar en KNAW-voorzitter Frits van Oostrom de negende plek. Minister Maria van der Hoeven, vorig jaar nog op de derde positie, zakt weg naar de vijfde plaats.

De ranglijst is gebaseerd op de mening van enkele honderden bestuurders, politici, journalisten, wetenschappers, actievoerders en andere spelers in het hoger onderwijs. Utrechters die eerder op de lijst voorkwamen zijn Hans Adriaansens (2001 en 2002), Roel In ’t Veld en Jan Veldhuis (in 2001). Het meest constant op de lijst lijkt Frans Leijnse te zijn.

HOP / AH

1. Norbert Verbraak (voorzitter Fontys Hogescholen)
2. Karl Dittrich (voorzitter NVAO)
3. Mark Rutte (staatssecretaris OCW)
4. Yvonne van Rooy (voorzitter Universiteit Utrecht)
5. Maria van der Hoeven (minister OCW)
6. Jacques Tichelaar (onderwijswoordvoerder PvdA)
7. Geri Bonhof (voorzitter Hogeschool Utrecht)
8. Jos Elbers (voorzitter Inholland Hogescholen)
9. Marijk van der Wende (CHEPS), Frits van Oostrom (voorzitter KNAW), Frans Leijnse (voorheen HBO-raad) en Robbert Dijkgraaf (natuurkundige en columnist)
10. Frans van Vught (bestuurslid Europese vereniging van universiteiten) en Janez Potocnik (EU-commissaris voor onderzoek & ontwikkeling)

Zie ook: http://www.scienceguide.nl/Genres/Nieuws/Hogeronderwijs/top102005.htm

De inrichting en buitengevel van de brug zijn ontworpen door architect André Hoek. De brug werd gebouwd in de jaren zestig. Hoek kreeg de opdracht om hem te verbouwen als entree en overgang van het Van Unnikgebouw naar de moderne bibliotheek, die in 2004 in gebruik werd genomen. Hoek: “De integratie van de twee gebouwen was ontzettend moeilijk. Maar het is goed gelukt, het rood en zwart van de bibliotheek komt veel terug en het geel op de vloer en de lamellen aan de buitenkant passen weer goed bij de stijl van het Van Unnikgebouw.”

De brug fungeert als verkeersader naar de bibliotheek maar ook als belangrijke pauze- en ontmoetingsplek. Door tapijtwanden en grote zuilen is de akoestiek gunstig, er kan televisie gekeken worden, maar even verderop kun je rustig loungen. Binnenkort is er een feestelijke opening voor studenten met drankjes en een Utrechtse DJ.

WdL

De belangrijke culturele instellingen van de universiteit, Parnassos, de Uitwijk, de Botanische Tuinen, Studium Generale, het Universiteitmuseum en Museum Sterrenwacht Sonneborgh, kondigen al hun activiteiten op de agenda aan. Op termijn wordt de agenda uitgebreid met informatie over culturele activiteiten die studenten onderling organiseren.

Met de nieuwe site is het onder andere mogelijk bekenden direct per mail uit te nodigen voor een gekozen voorstelling. Ook is er ter gelegenheid van de lancering van de website een prijsvraag waarmee een cursus bij Parnassos of de Uitwijk gewonnen kan worden.

De Universiteit Utrecht nam het initiatief voor de cultuuragenda om de zichtbaarheid van het universitaire cultuuraanbod te vergroten. Om alle activiteiten beter af te stemmen en te ontwikkelen heeft de universiteit een Programma Cultuur opgezet. Ook is er voor de zomer een Programmaraad ingesteld die het college van bestuur adviseert.

WdL

Rector-magnificus Gispen neemt het rond zes uur op tegen tafeltennisser Nico Blok, die in 2004 tijdens de Paralympics in Athene de kwartfinale bereikte. Ook collegelid Wim Kardux heeft toegezegd deel te zullen nemen. De oud-schaakkampioen van zijn school komt of in actie op de 64 velden of als rolstoelbasketballer.

In dat laatste geval treft hij liefst vier deelnemers aan de Atheense Paralympics, die deel uitmaken van het eerste team van SC Antilope. Zij zullen een demonstratie van hun sport verzorgen, waarna bezoekers het in een rolstoel tegen hen op kunnen nemen.

Ook ten aanzien van de andere sporten geldt dat bezoekers na de demonstratie zelf kunnen ervaren hoe het is om een vanouds bekende sport te moeten beoefenen met een handicap. Het betreft schaken, tennis, tafeltennis en showdown, ofwel tafeltennis voor mensen met een visuele beperking. Voor bezoekers die deze laatste sport willen uitproberen, houdt de organisatie brillen met zwarte glazen voorradig.

De demonstratie van de vijf sporten is bedoeld om studenten en medewerkers van de universiteit te laten kennismaken met de activiteiten van sporters met een handicap. Organisatgor Andor Demarteau hoopt dat de avond een positieve bijdrage zal leveren aan de beeldvorming van studenten met een functiebeperking of chronische ziekte. De sportavond wordt gehouden in de zalen van sportcentrum Olympos en duurt van 17 tot 20 uur.

EH

Met dit besluit wil het college van bestuur de onduidelijkheid bestrijden die was ontstaan nadat vorig jaar de bestuurlijke vernieuwing was afgerond. In het kader van die operatie is het aantal Utrechtse faculteiten teruggebracht tot zeven, maar onduidelijk was hoe voormalige faculteiten als Scheikunde of Wijsbegeerte voortaan genoemd moesten worden. Het college heeft nu dus zijn keuze laten vallen op de naam Departement.

In een begeleidend schrijven spreekt het college de hoop uit dat een meer uniforme naamgeving de UU transparanter zal maken voor buitenstaanders. Daarom zullen ook de gebieden en de hoofdafdelingen van de niet gereorganiseerde faculteiten Sociale Wetenschappen en Diergeneeskunde voortaan als departement door het leven gaan.

Door zijn nauwe verwevenheid met het UMC Utrecht onttrekt de faculteit Geneeskunde zich aan de regeling. Onduidelijk is nog wat er gaat gebeuren met de drie onderdelen van de nieuwe faculteit Geesteswetenschappen. In het faculteitsreglement worden Letteren, Godgeleerdheid en Wijsbegeerte namelijk niet als departement maar als subfaculteit aangeduid.

EH

De bewindsvrouw zei dit 1 september tijdens de opening van het academisch jaar van de Open Universiteit. Een zorgvuldig gekozen locatie, want juist bij de specialist in afstandsonderwijs zijn de studenten vaak ouder en hebben ze meer levens- en werkervaring.

Toch krijgen studenten bij de Open Universiteit geen vrijstelling op grond van vaardigheden, maar alleen op grond van eerder afgeronde opleidingen in het hoger onderwijs, aldus Van der Hoeven. En dat moet anders, al is het maar omdat werk en studie in het kader van levenlang leren steeds meer met elkaar vervlechten.

De opmerkingen van Van der Hoeven zijn opmerkelijk: pas dit jaar rondde de commissie-Schutte het onderzoek af naar de hbo-fraude. Daarbij werd aandachtig nagegaan of instellingen hun studenten wel een volledige opleiding aanboden en niet te makkelijk vrijstellingen verleenden.

HOP

De aankondiging is in lijn met eerder gemaakte afspraken tussen koepelorganisatie hbo-raad en het ministerie van OCW. Om de kwaliteit van het hbo te verbeteren, zijn volgens beide partijen meer gepromoveerde docenten nodig.

De Hogeschool Utrecht acht de komst van promovendi extra noodzakelijk nu de instelling zich steeds meer richt op toegepast onderzoek. Met ingang van dit studiejaar telt de HU 22 lectoraten. Die zijn grotendeels bepalend voor de promotieonderwerpen die de vijftig medewerkers bij grote broer UU gaan kiezen.

De twee Utrechtse instellingen onderzoeken komend jaar bovendien de mogelijkheden van een professional doctorate. Dit verkorte promotietraject zou in de toekomst moeten voorzien in de vraag naar praktijkgerichte onderzoekers. Eerder dit jaar opperde Fontys Hogescholen om deze trajecten door hogescholen te laten uitzetten, maar daar is staatssecretaris Rutte vooralsnog geen voorstander van.

Tweejarige promotietrajecten bestaan al langer bij de ontwerpersopleidingen van de technische universiteiten. Daarbuiten is het professional doctorate binnen de academische wereld omstreden: rector-magnificus Blom van de Nijmeegse Radboud Universiteit zei dit voorjaar niets in verkorte trajecten te zien.

HOP

Met die boodschap opende staatssecretaris Rutte het hogeschooljaar bij de Fontys hogeschool. Ruttes opmerking was duidelijk niet bedoeld als kritiek. De bewindsman roemde de inzet waarmee de één na grootste hogeschool werkt aan kwaliteitsverbeteringen.

Het feit dat Fontys met zoveel enthousiasme promovendi werft en het opleidingsniveau van haar medewerkers bevordert, sluit immers naadloos aan bij de prestatieafspraken tussen het ministerie en het hbo dit voorjaar. Wel benadrukte hij dat het opleiden van promovendi in nauwe samenwerking met de universiteiten moet gebeuren.

Het belang van lectoraten en kenniskringen werd door Rutte nog eens onderstreept. "Door het aantal lectoraten in de komende jaren verder uit te breiden en door het realiseren van meer innovatieve projecten kunnen hogescholen zich steeds nadrukkelijker profileren als echt kennisnetwerk."

HOP

Met de Mozaieksubsidies stimuleert de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) jonge talentvolle allochtone wetenschappers om wetenschappelijk onderzoek te doen. Dit jaar wordt aan tweeentwintig talentvolle allochtone afgestudeerden een Mozaieksubsidie uitgereikt, in totaal vier miljoen euro. Hiermee kunnen de winnaars vier jaar lang een promotieonderzoek uitvoeren.

Vorig jaar werden er op deze manier 21 promotietrajecten van allochtone studenten gefinancierd. Ook toen was de Universiteit Utrecht slecht vertegenwoordigd onder de winnaars. Van de vijftien Utrechtse aanmeldingen kregen er toen slechts twee een subsidie. Hoewel voor dit jaar beterschap werd beloofd, kreeg slechts een van de zesentwintig Utrechtse aanvragen de subsidie.

Voor Adem Kumcu, projectleider kennisvalorisatie bij de UU, is het resultaat een teleurstelling. Hij heeft zich dit jaar bijzonder ingezet bij de aanvragen voor de Mozaiekbeurzen. Toch ziet hij vooruitgang: Het aantal aanvragen steeg van vijftien naar zesentwintig. In de tweede ronde waren zeven van de vijfenveertig kandidaten van de UU.

Kumcu had daarom gehoopt dat het aantal gehonoreerden van de UU dit jaar zou verdubbelen. Volgens hem ligt het echter niet aan de kwaliteit van de kandidaten maar aan de thema’s van de onderzoekonderwerpen. Kumcu: Ik heb het idee dat de prioriteit van de thema’s dit jaar meer bij de sociale wetenschap lag. In die hoek had de UU maar twee kandidaten.

AB

In het uiterste geval zou rechten wel eens veertig procent van alle eerstejaars kwijt kunnen zijn. Van de 715 eerstejaars hebben 179 studenten te horen gekregen dat zij hun studie niet mogen voortzetten. Zij voldeden niet aan de eis van 30 behaalde studiepunten, de helft van het maximum, en mogen de eerstkomende twee jaar niet meer in Utrecht rechten studeren. Daarnaast stopte ruim tien procent van de studenten al in februari. Deze groep mag zich dit jaar wel opnieuw inschrijven voor rechten, maar de verwachting is dat de meeste van hen voor een andere studie kiezen.

"Het percentage afvallers is erg groot", erkent decaan Dorresteijn. "We hadden gehoopt dat het er minder zouden zijn, maar je zou kunnen zeggen dat dit beeld overeenkomt met de waarnemingen die onze docenten al jarenlang doen over de kwaliteit en inzet van studenten. Een deel van de studenten kiest om de verkeerde redenen voor rechten of hebben niet de talenten voor een academische opleiding. En verder is er een grote groep die er eenvoudigweg niet voldoende uren in stopt. In onderzoeken zeggen onze studenten zelf al dat ze maximaal 25 uur studeren, terwijl het er 40 zouden moeten zijn."

Carolina van Loenen haalde dit jaar welgeteld 0 punten. Toch heeft ze er absoluut niet met de pet naar gegooid. "Ik heb er echt hard voor gewerkt. Dit voorjaar heb ik geen sociaal leven gekend." Van Loenen kan inmiddels het negatieve oordeel accepteren, maar vindt tegelijkertijd dat de opleiding het haar niet gemakkelijk heeft gemaakt. Zo was rechten in het eerste semester weinig flexibel toen ze haar doodzieke opa in Brazilië ging opzoeken. In het tweede semester was het optreden van de docent privaatrecht naar haar mening abnormaal rechtlijnig. Bovendien was de hoeveelheid stof wel erg groot. "Sommige mensen gingen er echt aan onderdoor."

Dorresteijn beseft dat er sprake is van twee intensieve semesters, maar weigert de hand in eigen boezem te steken. "Wij werken al zo lang aan de studeerbaarheid van ons programma. Dat kan het niet zijn. Je kunt ook niet beweren dat de drempel die we opwerpen hoog is." De decaan wijst verder op het lage aantal studenten dat bezwaar maakte. Slechts veertien studenten maakten gebruik van de mogelijkheid een hoorzitting aan te vragen. "Dat sterkt mij in de overtuiging dat wij alles zorgvuldig hebben aangepakt."

Bij rechten heeft het bindend studieadvies dus niet het motiverende effect gehad waar op werd gehoopt. Bij psychologie is dat wel gelukt, zo is de indruk van directeur prof.dr. Van Son. "Van de ruim 750 studenten hebben 66 studenten het niet gehaald. Als je bedenkt dat we in voorgaande jaren steeds zo'n tien procent spookstudenten hadden, is dat weinig. Studenten lijken ook beter hun best te doen."

Van Son noemt de verschillen tussen psychologie en rechten "op het eerste gezicht opvallend". Hij benadrukt echter dat een nadere analyse nog moet plaatsvinden. Zo is hij nog niet op de hoogte van het aantal psychologiestudenten dat eerder dit jaar al met hun studie stopte. Beide opleidingen moeten op korte termijn aan het college van bestuur rapporteren over hun bevindingen. De opleidingen economie, farmacie en wijsbegeerte die dit jaar voor het eerst van een bindend studieadvies gebruikmaken moeten lering trekken uit de ervaringen.

De verwachting is dat binnen een aantal jaar de meeste - zo niet alle - Utrechtse opleidingen het systeem toepassen. Zij zullen vernemen dat de administratieve last die een bindend advies aan studenten met zich meeneemt niet te onderschatten is. Verder zal volgens Van Son de vraag aan de orde komen of het vereiste aantal studiepunten in de toekomst niet moeten worden opgeschroefd. "Misschien kun je eerstejaars er op die manier nog eerder van doordringen dat ze niet de juiste keuze hebben gemaakt."

Decaan Dorresteijn telt intussen zijn zegeningen. "Wij staan niet te juichen. Maar uiteindelijk komt dit de kwaliteit van ons onderwijs ten goede. Hardwerkende studenten hebben geen last meer van de modderaars, de docentbelasting zal afnemen. En je ziet dat er op alle fronten meer waardering komt voor rendementen, prestaties en reputatie van een opleiding. In dat opzicht is dit geen slechte zaak."

Carolina van Loenen heeft tijdens een vakantie in Brazilië de frustraties van zich afgeschud. Zij begint met frisse moed aan een studie Taal- en Cultuurstudies. "Ik wil de richting internationale betrekkingen gaan kiezen. Dan kan ik uiteindelijk ook rechtenvakken gaan doen."