Het provinciale aanjaagteam jongeren- en studentenhuisvesting wilde studenten met de ideeënprijsvraag uitdagen met vernieuwende plannen voor jongerenhuisvesting te komen.

Winnaar werd de ‘de rubicle’ van Annamaria van Enk. Van Enks kubusvormen van drie bij drie bij drie kunnen in bestaande gebouwen geplaatst worden en zijn door de bewoner zelf in te richten met behulp van panelen. De ‘rubicle’ is door de eenvoudige constructie en het lichte materiaal bovendien gemakkelijk en goedkoop te plaatsen. De jury was echter vooral te spreken over het feit dat de kubus aan alle kanten is open te schuiven waardoor ‘een campinggevoel’ onstaat.

Of de rubicle ooit echt als studentenhuisvesting dienst zal doen moet de toekomst leren. Van Enk is in ieder geval de hoofdprijs van 1500 euro rijker.

Toen in 2003 werd besloten om elke faculteit voortaan huur te laten betalen voor het aantal gebruikte vierkante meters, hoopte het college van bestuur de maatregel zou leiden tot een zuiniger gebruik van de beschikbare ruimte. Twee jaar later blijkt de maatregel inderdaad het nodige effect te sorteren. Sociale Wetenschappen heeft onlangs een paar verdiepingen in het Van Unnikgebouw ontruimd en Scheikunde doet het voortaan met een kwart verdieping van het Kruytgebouw minder. Inmiddels heeft een potentiele huurder al interesse getoond voor de vrijkomende ruimte in dit laatste gebouw.

Farmaceutische Wetenschappen zat al zo krap dat ruimte afstoten geen optie was. De subfaculteit heeft echter besloten om het ondanks de verwachte groei van het aantal medewerkers en studenten met het huidige beperkte aantal kamers en zaaltjes te blijven doen. Omdat in het nieuwe systeem veel ruimtegebruik financieel wordt bestraft en zuinigheid wordt beloond, verwachten de universitaire huisvesters dat de farmaceuten tussen 2005 en 2009 bijna vier miljoen euro in hun zak kunnen steken. Wiskunde en Informatica kan in die periode rekenen op een miljoen. Dat geld wordt opgebracht door faculteiten die niet willen of kunnen krimpen, zoals Letteren en Diergeneeskunde. Laatstgenoemde faculteit zal er de komende jaren naar verwachting ruim drie miljoen euro bij inschieten.

Het geld dat faculteiten overhouden (plus) of moeten bijbetalen (min) (x 1000 euro):

2005 2005-2009*

Farmaceutische Wetenschappen 342 3891

Wiskunde & Informatica102 1061

USBO 80 827

Sociale Wetenschappen-244 667

Economie 85 483

IVLOS 72 386

Aardwetenschappen 13 331

Wijsbegeerte 89 274

Rechtsgeleerdheid 149 216

Ethiek Instituut 0 -120

Scheikunde -248 -312

Godgeleerdheid -67 -511

Biologie 155 -674

Natuur- en Sterrenkunde 178 -822

Ruimtelijke Wetenschappen 48 -963

Letteren -110-1401

Diergeneeskunde -643-3330

Totaal 1 3

*De cijfers voor de periode 2005-2009 zijn prognoses op basis van de verwachte ontwikkelingen in omzet en ruimtegebruik.

(Het voor de faculteiten bestemde huisvestingsbudget wordt voor tweederde onder hen verdeeld op basis van hun omzet (inkomsten uit eerste, tweede en derde geldstroom) en voor het restant op basis van de werkelijke huisvestingskosten. Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat faculteiten met experimenteel onderzoek meer ruimte nodig hebben dan faculteiten zonder zulk onderzoek. De huur die faculteiten moeten betalen wordt bepaald op basis van hun aandeel in de totaal beschikbare ruimte. Omdat het totale huisvestingsbudget vaststaat, is er sprake van een systeem van communicerende vaten. Wie minder ruimte gebruikt dan waarop hij op basis van zijn omzet recht heeft, houdt een deel van zijn budget over; wie relatief te veel ruimte gebruikt, moet bijbetalen.)

Ook de Utrechtse politiek heeft van zich laten horen. In een brief keren acht fracties van de Utrechtse gemeenteraad staatssecretaris Rutte zich tegen de voorgenomen invoering van het leerrechtenstelsel. 'Als gemeenteraadsleden maken wij ons zorgen over de negatieve effecten daarvan op het verenigingsleven en de maatschappelijke organisaties in onze stad. Voor een bruisende studentenstad als Utrecht en de honderden studenten die actief zijn binnen sport-, gezelligheids- en studieverenigingen is het leerrechtenstelsel funest. Studenten studeren immers niet alleen, maar zijn daarnaast vaak actief in allerlei organisaties en activiteiten.' De brief is ondertekend door de fractievoorzitters van Leefbaar Utrecht, GroenLinks, PvdA, CDA, SP, Burger en Gemeenschap, D66 en ChristenUnie.

Een uitstekende reputatie in het geneesmiddelenonderzoek, maar een tekort schietend vermogen om innovatieve geneesmiddelen te ontwikkelen en op de markt te brengen. Net als op veel andere onderzoeksgebieden schort het in ons land ook op het gebied van het farmaceutisch onderzoek aan een effectieve vertaling van de onderzoeksresultaten naar commercieel bruikbare toepassingen. Om die reden werkt de Federatie voor Innovatief Geneesmiddelenonderzoek (FIGON) onder leiding van de Utrechtse hoogleraar Nijkamp en bestuurder Van den Bergh van Akzo Nobel al meer dan een jaar aan een voorstel om met steun van het Innovatieplatform een zogeheten Technologisch Topinstituut op dit gebied van de grond te krijgen. Dit voorjaar werden de plannen gepresenteerd aan minister Brinkhorst van Economische Zaken, die enthousiast reageerde.

In de opzet van FIGON komt er een Topinstituut Farma, waarin farmaceutische bedrijven en universitaire onderzoeksinstituten nauw met elkaar samenwerken aan de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Dit onderzoek zal voornamelijk in de laboratoria van de deelnemende universiteiten en bedrijven plaats vinden. Daarnaast is er sprake van onderzoek naar meer effectieve manieren om nieuwe producten op de markt te brengen. Voor dit doel mikken de initiatiefnemers op een nieuw instituut in een eigen gebouw dat het hart van Farma moet vormen.

Volgens de jongste plannen heeft het TIF de komende zes jaar in totaal 360 miljoen euro nodig. De overheid is gevraagd om de helft van dit bedrag te financieren uit het Fonds voor Economische Structuurversterking dat op initiatief van D66 gevuld is met 500 miljoen euro uit de aardgasopbrengsten. De industrie heeft toegezegd om 90 miljoen euro bij te dragen, terwijl van de universiteiten een zelfde bedrag wordt verwacht. Tijdens een bijeenkomst in maart heeft minister Brinkhorst de initiatiefnemers het geld toegezegd, als zij voor 1 juli een uitgewerkt businessplan voor het nieuwe instituut kunnen presenteren.

Nu duidelijk lijkt dat het TIF er zal komen, is de grote vraag welke universiteit de vestigingsplaats van het instituut zal worden. Naast Utrecht zijn ook Leiden en Groningen in de race. Verwacht wordt dat bij de uiteindelijke keuze de band tussen fundamenteel medisch-biologisch en klinisch medisch onderzoek een doorslaggevende rol zal spelen.

Jullie zijn tegen leerrechten, maar het is toch prachtig dat studenten zelf mogen bepalen welke universiteit hun geld krijgt?

"Misschien wel, maar in de praktijk zal de opzet van Rutte om op die manier onderwijskwaliteit af te dwingen niet werken. Studenten kunnen niet eenvoudig overstappen. De studies van de verschillende universiteiten sluiten niet op elkaar aan. Bovendien zal een student die veel tijd en moeite heeft geïnvesteerd in het vinden van een kamer en het opbouwen van een sociaal netwerk niet snel naar een andere stad verhuizen. Maar het grootste probleem is de duur van de leerrechten. Studenten mogen anderhalf jaar vertraging oplopen na vier jaar leerrechten, daarna moeten ze flink veel meer collegegeld gaan betalen."

Waarom is dat zo'n probleem?

"Studenten zullen zeer terughoudend zijn om actief te worden naast hun studie. Dat vinden wij jammer. Studeren is toch echt meer dan alleen je vakken halen. Maar het is wel te begrijpen. Wanneer je overstapt naar een andere studie of een keer flink ziek wordt, kun je een groot financieel probleem krijgen. Ook als je na je hbo-opleiding nog een universitaire studie wilt doen. Rutte zegt dat hij voor academische ontplooiing en voor het vergroten van het aantal academici is, maar dat blijkt nergens uit."

En dan protesteren jullie tegen het verlies aan medezeggenschap ...

"We willen het beeld van een met de studenten begane staatssecretaris graag rechtzetten. In de plannen voor de nieuwe hoger onderwijswet zijn de regelingen voor medezeggenschap geschrapt. Er staat alleen nog dat het college van bestuur een 'zorgplicht' heeft waar het gaat om het organiseren van medezeggenschap. Wij zijn bang dat studenten nu zelf erg aan de bak moeten om bij het college van bestuur hun rechten binnen te slepen. En wij betwijfelen dat elk universiteitsbestuur die medezeggenschap even serieus zal nemen. Wij vragen dus om wettelijke garanties voor een minimumniveau van inspraak."

De staatssecretaris heeft nu laten doorschemeren studenten een vetorecht te geven over de inspraakregeling die een universiteitsbestuur verzint ....

"Dat is wellicht een goed idee, maar dan moet eerst duidelijk worden wat hij daar precies mee bedoelt. Welke studenten gaat hij dat vetorecht geven, bijvoorbeeld. Ik hoop in ieder geval dat veel studenten ons donderdag in Utrecht en woensdag 27 april in Den Haag bij de grote demonstratie zullen steunen."

Marianne prikt een zilverkleurige ster op haar lange groene jas. "Zo, ik ben de sheriff." De overige drie Eko-politievrouwen trekken een witte bodywarmer aan. Zonnebrillen op en hup, daar gaan ze. "Dit is de Ekopolitie, open doen!" schreeuwt Marianne door de intercom van IBB 117 3. Een paar honderd treden hoger staan ze hijgend en puffend in het huis aan de Ina Boudier Bakkerlaan.

Marianne loopt meteen door naar de keuken. "Ha, tofu in de ijskast, dat is alvast een pluspunt!" Marianne legt meteen uit waarom: "Vegetarisch voedsel is minder milieubelastend. Al die granen die een koe moet eten om een paar kilo vlees te kweken, kunnen mensen beter meteen zelf opeten." Tofu-eigenares Mirjam Iris (23) wist dat niet eens. "Ik eet gewoon tofu, omdat ik vlees niet lekker vind."

Mirjam vindt zichzelf best milieuvriendelijk: "Ik probeer afval te scheiden en neem zo min mogelijk plastic tasjes aan in de winkels." Eens kijken in haar kamer of dat klopt. Marianne ziet al meteen een grote fout: het beeldscherm van de computer staat nog aan. Wat een energieverspilling! Helaas, een gele kaart. Gelukkig staat het raam open. Zo is de ruimte minder vochtig en kost het minder energie om hem weer op te warmen.

Mirjam bekent dat ze het raam niet om die reden open heeft staan. "Ik had gewoon behoefte aan wat frisse lucht." Je kan dus ook milieubewust zijn zonder je daarvan bewust te zijn. Marianne checkt de kamer nog even snel: geen spaarlamp, wel gerecycled wc-papier. "Koop je wel eens tweedehands kleding of meubels?" vraagt ze. Iris doet dit wel eens, maar meer uit financi◊le overwegingen. Weer een onbewust pluspunt!

De Ekopolitie is redelijk tevreden over dit huis. Het volgende huis dat een kritische screening zal ondergaan is nummer 89 4. Marianne signaleert bij binnenkomst meteen een knaller van een fout: de lamp staat aan op klaarlichte dag! Een gele kaart. Verder is de diepvries niet ontdooid en liggen er geen biologische producten in de ijskast.

De huisoudste (27) vindt het milieu wel belangrijk, maar erkent ook dat ze wel eens laks is en het licht of de televisie aan laat als ze weggaat. "Als onze student milieuwetenschappen Stephan thuis is, letten we iets beter op", zegt ze. "We hebben ook geen wasdroger, omdat hij daar fel op tegen was."

Marianne signaleert een grote berg afwas in de keuken. Heel milieuvriendelijk, zo schijnt. "Als je ''n keer een sopje maakt en daar alles in afwast, scheelt dat water en zeep", aldus de sheriff. Fijn dat studentikoze luiheid af en toe nog ergens goed voor is. Dit pluspunt wordt meteen overschaduwd door een grove overtreding: de verwarming staat aan, terwijl het raam open staat.

Over de slaapkamer van de huisoudste is de Ekopolitie redelijk tevreden: de tv staat niet stand by en er zijn halogeenlampen. De verwarming staat uit. "Dat komt omdat ik net wakker ben", zegt de huisoudste. Zo zie je maar dat uitslapen ook weer energie scheelt! De Ekopolitie vindt de bewoners van dit huis niet zo milieubewust. Hopelijk is dit bij nummer 41 3 beter.

IBB 41 3 heeft maarliefst zes ijskasten. Wat een verspilling! Ook de diepvries wordt afgekeurd, daar zit veel te veel ijs in. "Een diepvries moet je echt vaker dan ''n keer per jaar schoonmaken", zegt de sheriff bestraffend anders verbruikt ie heel veel stroom. Vlak daarna signaleert ze een andere grote overtreding: een computer die dag en nacht aan staat.

Bewoner Ben van Impelen (23) probeert zich te verdedigen: "Hoe moeten we anders bijhouden hoeveel iedereen belt?" Maar het heeft geen zin meer, de Ekopolitie heeft al geoordeeld. Het huis verliest en krijgt een informatieboekje en een energiemeter. Natuurlijk zit er ook een spaarlampje in het prijzenpakket. IBB 89 4 verliest ook. Als de Ekopolitie terugkomt om de troostprijs uit te reiken, wordt nog wel geconstateerd dat de lichten en de verwarming zijn uitgedaan. Wat een brave bewoners!

De Eko-agenten beeindigen de controle bij winnaar IBB 117 3. De bewoners ontvangen een heuse oorkonde: ondertekend door de sheriff herself en m't een echt zegel. Verder krijgen de bewoners twee kratjes biologisch bier. De onbewust milieubewuste studenten zijn ontzettend blij met de titel 'meest milieuvriendelijke huis'. De oorkonde wordt ingelijst en krijgt een prominente plek.

CS

Het provinciale aanjaagteam jongeren- en studentenhuisvesting wilde studenten met de ideeënprijsvraag uitdagen met vernieuwende plannen voor jongerenhuisvesting te komen. Uiteindelijk kwamen er slechts zeven inzendingen binnen. In het oog springend was het voorstel oude vliegtuigrompen om te bouwen en het plan een kliklijn op te zetten waar de gegevens van afgestudeerde bewoners van studentenkamers kunnen worden gemeld.

Winnaar werd de de 'rubicle' van Annamaria van Enk. Van Enks kubusvormen van drie bij drie bij drie kunnen in bestaande gebouwen geplaatst worden en zijn door de bewoner zelf in te richten met behulp van panelen. De 'rubicle' is door de eenvoudige constructie en het lichte materiaal bovendien gemakkelijk en goedkoop te plaatsen. De jury was echter vooral te spreken over het feit dat de kubus aan alle kanten is open te schuiven waardoor 'een campinggevoel' onstaat.

"Ik heb me onder meer laten inspireren door de capsules met bed, tv en wastafel, die je in Japan als hotelkamer kunt huren", vertelt de winnares die denkt dat haar ontwerp misschien ook interessant kan zijn voor mensen die op zeer korte termijn een grootschalige overnachtingsgelegenheid willen creëren of voor mensen die een afzonderlijke ruimte willen in een groot vertrek.

Of de 'rubicle' ooit echt als studentenhuisvesting dienst zal doen, moet de toekomst leren. Van Enk is in elk geval 1500 euro rijken: de hoofdprijs van de prijsvraag.

“Zeven volle vuilniszakken troep hebben we de vorige keer, voor de winter kunnen vullen”, vertelt Kees van der Vlugt, vice-secretaris van de UBV. Met de opruimacties willen de biologen de aandacht vestigen op goed omgaan met de omgeving. “En we doen het vooral voor het milieu, dat vinden we als biologenvereniging natuurlijk belangrijk”, aldus van der Vlugt.

Twee keer eerder organiseerde de UBV een opruimdag. De biologen hopen op een wat grotere opkomst dan bij de eerdere opruimdagen, waarbij zo’n zes enthousiastelingen de Uithof afstruinden naar rondslingerend afval. Van autoradio’s tot plastic flesjes en fietsflyers werden toen verzameld. Van der Vlugt: “Vooral die flyers slingeren echt overal rond. We kunnen best zorgen dat iedereen het wat schoner houdt.”

Wie aanstaande zondag vanaf 13.00 uur mee wil opruimen, kan zich inschrijven op de UBV-kamer in het Wentgebouw op de Uithof, kamer Z 103, of even bellen: 030 253 67 41.

Als de plannen van staatssecretaris Rutte doorgaan, heeft iedere student nog maar recht op maximaal 5,5 jaar studie. ‘Studenten die naast hun studie andere activiteiten ontplooien, anderen helpen, meer doen dan in het curriculum staat of die een functiebeperking hebben, moeten meer gaan betalen’, aldus de brief van de raadsleden.

‘Als gemeenteraadsleden maken wij ons zorgen over de negatieve effecten daarvan op het verenigingsleven en de maatschappelijke organisaties in onze stad. Voor een bruisende studentenstad als Utrecht en de honderden studenten die actief zijn binnen sport-, gezelligheids- en studieverenigingen is het Leerrechtenstelsel funest. Studenten studeren immers niet alleen, maar zijn daarnaast vaak actief in allerlei organisaties en activiteiten.’

Die activiteit is volgens de raadsleden niet alleen nodig voor een bloeiend verenigingsleven, maar ook voor de studenten zelf. Ze vormen een noodzakelijke en relevante toevoeging aan hun studietijd. ‘De maatschappelijke ervaring en persoonlijke ontwikkeling van studenten zijn minstens zo belangrijk als de tijd die zij doorbrengen in de collegebanken en de boeken.’

De raadsleden doen daarom een dringend beroep op Rutte om het Leerrechtenstelsel niet in werking te laten treden. De brief is ondertekend door de fractievoorzitters van Leefbaar Utrecht, GroenLinks, PvdA, CDA, SP, Burger en Gemeenschap, D66 en ChristenUnie.

AH

Toen het Nederlandse parlement begin 2002 tot invoering van het bachelor-masterstelsel besloot, woog zwaar mee dat de overstap naar een andere universiteit eenvoudiger zou worden. Universitaire studenten moesten na drie jaar voor een andere instelling kunnen kiezen en ook de instroom van studenten uit het hbo zou moeten groeien.

Uit cijfers die de universiteitenvereniging VSNU verzamelde blijkt echter dat de meeste studenten honkvast zijn. De grootste mobiliteit zien we aan de twee Amsterdamse universiteiten: samen zijn ze goed voor 44 procent van de overstappers. Maar volgens een woordvoerder van de UvA was dit voorheen niet anders. Ook Utrecht is en blijft relatief aantrekkelijk.

Aan de UU gingen dit collegejaar 809 masterstudenten van start. 146 van hen kwamen van een andere universiteit, 111 van een hogeschool en 138 uit het buitenland. 414 studenten bleven na hun bachelor in Utrecht. Hoeveel Utrechtse bachelors voor hun master naar elders vertrokken, vemelden de VSNU-cijfers niet.

Momenteel zijn het vooral studenten uit de oude studies die een master volgen. De bachelorfase is immers pas in september 2002 van start gegaan. De eerste echte bama-studenten beginnen pas in september aan hun master. Hoe het de komende jaren zal gaan, is nog niet uit in de cijfers van de VSNU af te leiden.

Maar veel mobiliteit valt er niet te verwachten. Bijna alle universiteiten voeren de 'zachte knip' in. Daardoor mogen studenten van de eigen instelling al aan een master beginnen als ze hun bachelor nog niet helemaal hebben afgerond. Doorstromen binnen de eigen instelling is dus de weg van de minste weerstand en die zullen de studenten ongetwijfeld vaak kiezen.

Ook de nauwe samenwerking tussen hogescholen en universiteiten zal de mobiliteit niet versterken: de hbo-studenten zullen vanzelfsprekend gaan studeren aan de universiteit waar hun hogeschool goede afspraken en aansluitprogramma's mee heeft gemaakt. Dan verliezen ze immers minder tijd.

HOP