De staatssecretaris gedroeg zich aanmerkelijk minder joviaal tegenover de studentenbonden dan afgelopen najaar. Er is sindsdien dan ook nogal wat gebeurd. De bewindsman was in de Studentenkamer feller in de debatten met studenten en vager in zijn toezeggingen.

Nog steeds zegt Rutte weinig te kunnen met de kritiek van studenten op de beperkte studietijd (cursusduur plus anderhalf jaar uitloop). Volgens hem zijn prestatiebekostiging van instellingen en een sterkere rechtspositie van de student voldoende om het hoger onderwijs op niveau te houden.

Maar de studenten blijven van mening dat de uitlooptijd op zijn minst twee jaar moet bedragen. Daar bovenop moeten bestuurlijk actieve of briljante studenten meer ruimte krijgen en eisen de bonden dat ook de schakelklassen tussen bachelor- en masteropleiding worden bekostigd.

Drie maanden geleden had Rutte de argumenten waarschijnlijk van tafel geveegd. Nu liet hij weten dat het misschien handig is om het oordeel van de Kamer af te wachten. Daar lijkt overigens momenteel een meerderheid te zijn voor 'cursusduur plus twee'.

Hoe de discussie over de leerrechten ook zal aflopen, de kans is groot dat snelle afstudeerders de nog resterende leerrechten in de toekomst ook na hun dertigste mogen gebruiken. Dat voornemen maakte Rutte vorige week bekend tijdens een overleg met de Tweede Kamer over levenlang leren. Wat Rutte betreft mogen studenten voor maximaal een jaar aan leerrechten meenemen na hun afstuderen, ten behoeve van dat levenslang leren. Pas daarna betalen ze een marktconform collegegeld, dat gewoonlijk hoger is.

HOP

De plannen van collegevoorzitter Van Rooy om de samenwerking tussen U-raad en CvB tegen het licht te houden, zorgden maandag voor opwinding in de raad. Volgens Van Rooy kan er nog het nodige worden verbeterd aan de huidige werkwijze. Niet alleen zou de raad zich meer moeten beperken tot de hoofdlijnen van beleid, ook vraagt de voorzitter zich af of de bevoegdheden van de raadsleden met name op financieel terrein niet eens tegen het licht gehouden moeten worden.

In een met name van de kant van de raad soms vinnig gevoerde discussie hield Van Rooy haar gesprekspartners voor dat invloed in haar visie belangrijker is dan bevoegdheden. "Ik ben bereid om afspraken met u te maken die uw invloed vergroten, maar wel in een open gesprek, waarin alle bestaande regelingen ter discussie staan." De raadsleden bleven echter vasthouden aan hun huidige bevoegdheden. Zij hechten met name aan de reglementair vastgelegde plicht voor het CvB om het universitaire verdeelmodel ter instemming van de raad voor te leggen.

Na een met tal van schorsingen verlevendigd debat ging een raadsmeerderheid akkoord met het voorstel om de al bestaande voorbereidingscommissie haar werk te laten voortzetten. Die commissie bestaat uit Van Rooy, U-raadsvoorzitter Verberk en enkele U-raadsleden. Tot ergernis van Van Rooy lieten verschillende raadsleden echter meteen al weten zich op geen enkele manier gebonden te voelen aan eventuele voorstellen uit die commissie. Die voorstellen worden nog voor de zomer verwacht.

EH

De inzet van de studenten was: meer leerrechten dan de cursusduur plus anderhalf jaar, extra geld voor een kwaliteitsimpuls en meer studenten-inspraak. Ze hieven leuzen aan als het inmiddels bekende 'oprutte!' en het minder bekende 'Rutte is ook niet goed Nijs'. Bovendien werd er 'gedemonstudeerd': de actievoerders hadden studieboeken bij zich en kregen college.

Rutte zelf maakte voorafgaand aan een overleg met de studentenbonden nog even zijn opwachting, ging een paar minuten in debat met de actievoerders en liet zich rustig uitjoelen. De bewindsman moet zich - net als de studenten - bijzonder veilig hebben gevoeld. Den Haag had een politiemacht opgetrommeld waar een ADO-supporter van zou blozen.

HOP

De STER maakte vorige week donderdag melding van de verdwijning van Loeki uit haar gebouw in Hilversum. De ‘Utrechtse studentenvereniging Leopold’ zou de ontvoering hebben opgeëist.

Een dag later dook Loeki echter op in De Efteling. De STER heeft inmiddels toegegeven de kidnap samen met het pretpark in scene te hebben gezet ter promotie van een nieuwe attractie, Carnaval Festival, waar Loeki deel van uitmaakt.

Volgens een STER-woordvoerder was de keuze voor Utrechtse studenten als nepdaders een puur toevallige.

XB

De vijftien dierenactivisten liepen met toeters, sirenes en megafonen vanaf de Heidelberglaan naar het gebouw van het GDL aan het begin van de Yalelaan. Diergeneeskundestudenten die aan de overkant in het zonnetje voor hun Androclusgebouw zaten. sloegen het geheel met belangstelling gade.

"Iedereen moet kunnen zeggen wat hij wil natuurlijk, ik vraag me alleen af of dit nu zo effectief is", zegt vierdejaars student Wilco Boet. Boet volgde dit jaar het keuzevak proefdierkunde juist omdat hij benieuwd was naar de manier waarop met de proefdieren werd omgegaan. "Dat is me echt meegevallen. De medewerkers weten precies wat wel en niet kan en er is een commissie die alles in de gaten houdt. Bovendien proberen ze het aantal proeven terug te dringen."

Suzanne Dorresteijn, eveneens vierdejaars, maakte net als alle diergeneeskundestudenten in het eerste jaar kort kennis met het GDL. "Ik denk wel na over zaken als diermisbruik. Ik ben zelf bijvoorbeeld ook vegetariër. Ik kan na één bezoek aan het GDL natuurlijk niet zeggen dat ik zeker weet dat het daar helemaal goed zit, maar ik vond het in ieder geval fijn om te merken dat de medewerkers van het GDL echt begaan zijn met de dieren. Eén man werd helemaal emotioneel, toen hij vertelde dat hij steeds als boeman wordt neergezet."

De Aktiegroep werd in november in het leven geroepen en ageert sindsdien op verschillende manieren tegen de experimenten die op het universiteitsterrein worden uitgevoerd. Eind vorig jaar ging de groep in het Ublad in discussie met Diergeneeskundedecaan Cornelissen. Ook liet zij zich al eens uit een gebouw aan de Yalelaan zetten. De demonstranten kondigden woensdag luidkeels aan door te gaan met hun strijd voor het stopzetten van dierproeven. Meerdere demonstraties in De Uithof zullen volgens hen volgen.

Ingedut, aldus de schamele toestand van het land en zijn academies. En als dat dutten doorgaat, wordt Nederland een arm land en raakt zijn hoger onderwijs, zeker mondiaal gezien, hopeloos achterop. De observaties van Verwaayen (52) vanuit zijn standplaats Londen zijn somber. Hij kwam naar Utrecht op uitnodiging van collegevoorzitter Yvonne van Rooy en wilde als alumnus graag iets voor zijn oude universiteit doen.

"Het is absoluut noodzakelijk dat universiteiten ramen en deuren open zetten naar de politiek, maatschappelijke instanties en het bedrijfsleven. Alumni kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Dat levert geld op, maar ook de mogelijkheid om samen dingen te doen. Maar dan moet je zo'n alumnibeleid wel goed organiseren. Het is natuurlijk leuk dat ik via Van Rooy weer in Utrecht kom, maar dat soort samenwerking moet veel structureler."

De buitenwacht heeft geen hoge pet op van universiteiten. Dat zijn instellingen waarop nog wel te bezuinigen valt. Kunnen alumni bijdragen aan een herstel ten positieve van dat imago?

"Het imago van universiteiten is juist heel positief. Mensen kijken bewonderend op tegen die instituten en hun professoren. Het probleem is niet het negatieve beeld, maar de slechte performance van de universiteiten. Dus inderdaad: er kan op universiteiten nog wel bezuinigd worden, omdat er met minder geld dezelfde kwaliteit te halen is. Maar als die kwaliteit omhaag gaat, dan is er zeker ook bereidwilligheid om daar extra voor te betalen."

Wat bedoelt u precies met 'kwaliteit'?

"Wat goed is moet beter worden, en wat beter is moet het beste worden. Daarvoor moet je keuzes maken, en daar heeft Nederland moeite mee. We sluiten hier compromissen omdat we het iedereen naar de zin willen maken. Iedereen is een beetje tevreden, maar niemand is echt blij. Je hebt geen verliezers, maar ook geen winnaars. Ook niet in academia. Daar bestaan nauwelijks mogelijkheden om uit te blinken. Veertien universiteiten op zo'n klein grondgebied is toch waanzin? Waarom niet een beperkt aantal centres of excellence, waar ook echt geld in gepompt wordt? Of zo'n innovatieplatform: waarom zijn de universiteiten die kar niet zelf gaan trekken? Dat hadden ze niet aan de overheid moeten overlaten. Alleen het woord 'platform' duidt al op 'consensus': er wordt wat geld verdeeld over alle veertien zodat iedereen het naar de zin heeft, maar er worden geen echte keuzes gemaakt."

Voor wat betreft het hoger onderwijs: welke keuze zou er gemaakt moeten worden?

"Clusteren! Je kunt niet op veertien plekken centres of excellence inrichten. Dat kan alleen als je louter opleidingsfabriek wilt zijn. Maar ligt je ambitieniveau hoger, dan heb je onderscheidend vermogen nodig. Waarin kan ik de beste zijn? Daar moet je besluitvorming op los laten en geld in investeren. Dat geldt ook voor studenten. Willen ze toponderwijs, dan zullen ze daarvoor moeten betalen. Met toponderwijs is de kans immers groot dat ze later ook topsalarissen gaan verdienen, en hun leningen gemakkelijk kunnen terugbetalen. Maar die keuze moeten ze wel durven maken."

Het ontbreekt studenten aan trots op hun universiteit, zei u tijdens de Masterclass. Maar is een dergelijke loyaliteit niet erg moeilijk binnen een moloch als de UU?

"Hoe krijg ik die 100.000 werknemers van Brtish Telecom zover dat ze zich met dat bedrijf verbonden weten? Door heel hard te werken en door in het openbaar te feesten en te rouwen. Als we een opdracht binnenhalen, gaan de champagneflessen open. Trots creëer je alleen in de openbaarheid. Daar moet duidelijk worden dat het fijn en leuk is om dingen voor elkaar te krijgen. Ook hier geldt: herkennen wat je trots stemt, en het dan vooral ook erkennen."

Een stralende docent van het jaar Astrid Freriksen pinkt vreugdetraantjes weg terwijl ze gefeliciteerd wordt door collega's. Twee vertegenwoordigers van de studievereniging UBV die verantwoordelijk zijn voor de voordracht van Freriksen kijken met gepaste trots toe. De studievereniging zelf is een mooie oorkonde en 750 euro rijker. Hoe slaagt UBV er toch in om elke keer weer met succesvolle kandidaten op de proppen te komen? Liefst vier van de acht laatste winnaars waren bioloog. Bestuurslid Elvira de Lange wimpelt de lof weg. "Wij hebben gewoon hele goede docenten."

De bekendmaking van de docent van het jaar is het passende slotakkoord van de eerste Utrechtse Onderwijsparade die afgelopen dinsdag in de bibliotheek werd gehouden. De Onderwijsparade is het nieuwe universitaire onderwijsfeestje en de opvolger van Onderwijs Meester. Die jaarlijkse manifestatie in januari op het Kromhoutterrein was volgens sommigen verworden tot een verkapte nieuwjaarsreceptie voor actieve docenten, bestuurders en beleidsmakers. Tijd voor iets nieuws dus. De oude rigide opzet met workshops werd losgelaten en daarvoor in de plaats kwam een lossere 'hop and shop'-aanpak met info-stands in niches van de nieuwe bibliotheek en vrij toegankelijk discussies.

'Kiezen en selecteren' is het thema van de middag. Actueel thema natuurlijk, gezien alle heisa rondom bindend studieadvies, selectie aan de poort en mastertoelating. Dat de medewerkers en studenten aan de Universiteit Utrecht nog lang niet eensgezind zijn, bleek bovendien uit een kleine steekproef die bij aanvang van de middag met behulp van stemkastjes onder het publiek werd gehouden. De eens- en oneens-stemmers bij stellingen als 'Beter tien studenten ten onrechte toelaten dan één ten onrechte afgewezen?' en 'Geselecteerde studenten presteren beter' houden elkaar behoorlijk in evenwicht.

Even later verzamelen zich zo'n vijftien studenten, zonder uitzondering vrouwelijk, en enkele medewerkers op de tweede verdieping voor de sessie 'De scheikundig filosoof'. Kijken Utrechtse studenten, zoals de bedoeling was binnen de nieuwe bacheloropleiding, over de schutting van de eigen opleiding? Marrit Putker, studente biomedische wetenschappen, zegt dat zij helemaal geen ruimte ziet om eens elders te shoppen. Zij wil zich kwalificeren voor een wetenschappelijke master. "En dan moet je zo goed mogelijk aan de disciplinaire eisen van zo'n master zien te voldoen." Na afloop zegt Putker zich wel te vermaken op de Onderwijsparade. Vooral een eerdere bijeenkomst met rector Gispen was bijzonder. "Ik wil onderzoeker worden, dus ik was benieuwd wat nu de bedoeling is met de promotie-opleiding."

Als preses van studievereniging Mebiose heeft Putker een uitnodiging gekregen voor de bijeenkomst, bovendien had de vereniging een docent voorgedragen voor de docent van het jaar. "De meesten studenten krijg je niet warm voor dit soort zaken. Maar de echt betrokken studenten zijn er gelukkig wel."

Boven bij de ingang vragen de twee studenten uit de universitaire bachelor-mastercommissie gekleed in toga juist aandacht voor dat gebrek aan betrokkenheid. Noor Mertens en Bram Stoffele vinden de doorsnee student weinig geïnspireerd en kondigen in gesprekken met Paradebezoekers 'het jaar van de UUitdaging' aan. Mertens: "Het komend academisch jaar willen wij met verschillende initiatieven studenten wakker schudden, uitdagen. We hopen dat de mensen hier daaraan mee willen werken."

Van een gebrek aan betrokkenheid van studenten bij het universitaire onderwijs is bij de afsluitende bijeenkomst weinig te merken. Studieverenigingen treden in vol ornaat aan bij de bekendmaking van de docentprijzen. En de 'shits' en 'fucks' zijn niet van de lucht als 'hun docent' niet in de prijzen blijkt te zijn gevallen.

Of de eerste Onderwijsparade een succes is geworden durft Marie-Jet Fennema, verantwoordelijk voor de organisatie, na afloop nog niet te zeggen. "Ik heb enthousiaste geluiden gehoord, maar ik wacht nog even de evaluatie af." Met zo'n 170 bezoekers is ze tevreden. Dat zijn er ongeveer evenveel als bij de laatste Onderwijs Meester, maar medewerkers en studenten weten misschien nog niet allemaal wat de Onderwijsparade is.

De collegevoorzitter ontvouwde haar ideeën in een stuurgroep, die onlangs werd ingesteld met als voornaamste doel om een dynamisering van de universitaire medezeggenschap tot stand te brengen. Daarnaast moet de stuurgroep, waarvan behalve Van Rooy ook U-raadsvoorzitter Verberk en drie raadsleden deel uitmaken, nadenken over manieren om te bezuinigen. Het college vindt namelijk dat ook de U-raad zijn deel moet opbrengen van de bezuinigingen op de Bestuursdienst, zij het dat de raad niet voor de volledige twintig procent zal hoeven op te draaien.

Hoewel de raadsleden er geen probleem mee hebben dat hun werkwijze tegen het licht wordt gehouden, zijn een paar suggesties voor de stroomlijning van de huidige werkwijze hen in het verkeerde keelgat geschoten. Zo wil het college dat de raad zich in de toekomst meer beperkt tot de hoofdlijnen van het beleid en zich vooral bezig houdt met zaken van strategisch belang. Ook hecht Van Rooy eraan dat elk onderwerp nog maar in één van de drie commissies besproken wordt.

De raadsleden vrezen dat dergelijke inperkingen een keurslijf zullen gaan vormen. Zij onderschrijven dat het strategisch beleid in de discussies centraal dient te staan. Maar, zo menen zij, de bij de uitvoering van dat beleid gevolgde procedures moeten ook aan de orde kunnen komen als deze belemmerend blijken te werken. Ook het voorstel om elk onderwerp nog maar in één commissie te bespreken, moet wat hen betreft met grotere soepelheid worden gehanteerd dan het college wil. Naar hun mening dreigt de stuurgroep onder invloed van Van Rooy de werkwijze van de raad zo tot in detail te willen vastleggen, dat dat contra-productief is voor het inhoudelijk debat.

Een apart punt is de door het college gevraagde bijdrage aan de bezuinigingen. De raadsleden vragen zich af waarom de medezeggenschap zou moeten bijdragen aan bezuinigingen van één universitair onderdeel. Zij wijzen in elk geval de suggestie van de hand om te korten op de bestuursbeurzen van studenten en de compensatie voor medewerkers die in de U-raad zitten. Het kost nu al veel moeite om studenten en medewerkers te vinden, aldus de kritiek. De stuurgroep wil, blijkens haar rapportage, leden die om hun lidmaatschap gewaardeerd en gerespecteerd worden. In dat licht zou met het beperken van de compensatie het paard achter de wagen worden gespannen, is de mening van de raadsleden die maandag over en een en ander met het college in discussie gaan.

Donderdag 17 maart opent de bibliotheek van architect Wiel Arets, onder meer met een lezing van de befaamde Hongaarse schrijver Gyorgy Konrad. De bibliotheek is al sinds september in gebruik, zodat de bezoekers en gebruikers zich inmiddels een goed beeld van het nieuwe gebouw hebben kunnen vormen.

'Prachtig maar onpraktisch', is het overwegende oordeel. Dat er steigers geplaats moeten worden om een lampje te kunnen vervangen, dat toiletdeuren transparant en niet afsluitbaar zijn, dat de zwarte muren het gebouw donker maken of dat het gezichtsbedrog op de trappen zorgt voor valpartijen wordt door de ondervraagden als een grote handicap van het nieuwe gebouw gezien. Maar een fraaie ambiance en een mooi uitzicht maken veel goed.

Volgens bibliothecaris Bas Savenije vertoont het gebouw inderdaad nog kinderziektes, maar worden mankementen zo snel mogelijk verholpen. Hij was zelf de eerste die uitgleed over de hellingbaan, en liet er vervolgens tape op plakken. 'Arets moet dan later maar komen met een mooiere, strukturele oplossing', vindt hij.

AH

De reportage over het jongste gebouw van De Uithof en enkele passages uit de lezing van Konrad treft u aan in het Ublad van morgen.

Freriksen, sinds 1998 docent bij de leerstoelgroep endocrinologie, was voorgedragen door de studievereniging UBV. De biologiestudenten prijzen haar vooral voor haar enthousiaste inzet voor onderwijsvernieuwing binnen de opleiding. UBV toont zich de afgelopen jaren behoorlijk succesvol in het afleveren van prijswinnaars. Vorig jaar was Wim Dictus de gelukkige, eind jaren negentig werden Fons Creemers en Sjef Smeekens gehuldigd.

De prijs Jong Docententalent werd door Paul Mason in de wacht gesleept. Mason, voorgedragen door geologenvereniging UGV, mocht dit jaar ook al een VIDI-beurs van NWO in ontvangst nemen. “Een goed voorbeeld van een onderzoeker die er eer in stelt om onderwijs te geven”, aldus rector Gispen.

De bekendmaking van de winnaars vond plaats tijdens de eerste Onderwijsparade, de opvolger van de jaarlijkse onderwijsmanifestatie Onderwijs Meester. De prijzen zullen dit jaar voor het eerst worden uitgereikt tijdens de Diesviering op 24 maart in de Domkerk.

XB