Bij de wereldbekerwedstrijden in het Duitse Altenberg eindigden Pennings en Broeders als vijfde. Daarmee werd voldaan aan de eis twee maal bij de eerste acht te eindigen in het wereldbekercircuit. Ook het tweede Nederlandse team van Eline Jurg en Urta Rozenstruik wist zich met een zesde plek te verzekeren van deelname aan de Spelen.

xb

De vredesbeweging werd eind jaren zeventig door de Stasi aanvankelijk gezien als een ideaal propagandavehikel in de strijd tegen de plaatsing van kruisraketten. Nederland was ‘de zwakke schakel in de navo-keten’ vanwege het brede maatschappelijke verzet tegen een nieuwe bewapeningsronde. Door het, ook financieel, ondersteunen van initiatieven als Stop de Neutronenbom en Generaals voor Vrede werd getracht dat verzet aan te moedigen.

Met het Interkerkelijk Vredesberaad en Pax Christi bleken de Oost-Duitsers echter het paard van Troje te hebben binnengehaald. Deze bewegingen gingen immers ook ageren tegen de raketten aan de andere kant van het IJzeren Gordijn en tegen de schending van mensenrechten in het oostblok. Het leidde tot een heftige Stasi-campagne tegen het IKV.

Meer hierover is te lezen in een interview met De Graaf aanstaande donderdag in het Ublad.

XB

Met die prijs geeft de jury aan dat ze De Basketbar het beste gebouw in Nederland vindt dat de afgelopen twee jaar is opgeleverd en dat is ontworpen door jonge architecten (jonger dan 40 jaar).

Het winnende ontwerp is 'strak en speels tegelijk', aldus de jury. 'De efficiënte inventiviteit van de Basketbar is typerend voor de Nederlandse architectuur van deze generatie'.

De afgelopen weken is een serie TV-documentaires uitgezonden over de genomineerde gebouwen, en hierover is tevens een boek uitgegeven.

De universiteit is ook nog in de race voor 'De Gouden Piramide', de jaarlijkse Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in de architectuur. De prijsuitreiking daarvan is voorzien op 23 april en wordt uitgezonden door de AVRO. De Gouden Piramide bestaat uit een speciaal ontworpen trofee en een bedrag van 50.000 euro.

AH

De studentenorganisatie wilde weten wat haar achterban vindt van de wijzigingen in de bekostiging die staatssecretaris Rutte door de Tweede Kamer wil loodsen. Die behelzen onder meer een drie maal hoger collegegeld voor iedere student die meer dan anderhalf jaar vertraging oploopt. Voor een op de vijf studenten zou die maatregel aanleiding zijn de studie te staken. Bovendien zegt achttien procent niet aan een masteropleiding te beginnen als de studietijd beperkt is.

Onder de vijfhonderd geenqueteerden bestaat weinig begrip voor de voorstellen van Rutte. Slechts elf procent billijkt een collegegeldverhoging met duizend euro, terwijl vier procent een collegegeld van 4500 euro acceptabel vindt.

Overigens zien de ondervraagden zichzelf nauwelijks gebruik maken van de mobiliteit die Rutte met zijn nieuwe voorstel vergemakkelijkt. Maar liefst zeventig procent verwacht niet over te zullen stappen naar een andere instelling als het eigen onderwijs niet voldoet.

Samen met de LSVb verzet het ISO zich tegen de voorgenomen 'treuzeltijd' van anderhalf jaar. De studentenbonden willen drie jaar uitloop.

HOP

Mak heeft de titel in de wacht gesleept door zijn bestseller 'In Europa'. Dat Van Rossem een nog steeds opmerkelijke tweede plaats inneemt is wellicht te danken aan zijn boek 'Typisch Nederland' dat hij schreef ter gelegenheid van de Week van de Geschiedenis.

Geen enkele andere Utrechter staat in de top-20. Dramatisch is de val van de Utrechtse emeritus-hoogleraar Hermann von der Dunk van de 15e naar een 23ste plaats, ook al maakte hij afgelopen jaar gehakt van CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen.

Sociaal-economisch historicus Jan Luiten van Zanden van de UU, een van de winnaars van de Spinozapremie, heeft nog een klein zetje nodig om in de top-20 te komen: hij staat op 21. Maar welk zetje? Hij is immers al de meest productieve historicus van Nederland.

AH

Van Schurman verdiepte zich in de letteren, geneeskunde en vooral theologie, een studie die toen in heel Europa het belangrijkst gevonden werd. Ook schreef ze een verhandeling over het recht van de vrouw op studie. Ze beschikte ook over een grote talenkennis. Ze schreef in het Hebreeuws, Grieks, Latijn en Frans.

Tot verbijstering van velen verliet ze omstreeks 1669 de stad, kerk en universiteit van Utrecht. Van Schurman sloot zich aan bij de Labadisten, een gereformeerde kloosterachtige geloofsgemeenschap.

De Europese primeur was voor de universiteit Utrecht aanleiding een boek over het leven van Van Schurman te laten schrijven, door de letterkundige en filologe Pieta van Beek. “Juist omdat er veel over haar geschreven wordt, maar niet vanuit haar eigen teksten (vrijwel niemand kent al die talen meer), kon ik een nieuw beeld van haar schetsen.”

HOP

Begin dit jaar stemde de Universiteitsraad in met het principe van studiepuntfinanciering. De vraag was alleen hoeveel faculteiten met lage studierendementen er in het nieuwe systeem financieel op achteruit gaan. Op dit moment zijn namelijk het aantal ingeschreven studenten en het aantal uitgereikte diploma's nog bepalend voor het inkomen van de opleiding. Om precies te weten wat de verandering voor gevolgen heeft, rekende de werkgroep die met de invoering bezig is, het effect uit op basis van recente gegevens waarbij een puntenaantal van 40 als huidig gemiddelde geld.

Algemeen was de verwachting dat het nieuwe systeem vooral ten koste zou gaan van de studentrijke alfa/gamma-opleidingen, maar in een recente faculteitsraad van Sociale Wetenschappen zei directeur Dirksen (tevens voorzitter van de werkgroep studiepuntfinanciering) dat Sociale Wetenschappen het op een na hoogste aantal studiepunten haalt.

In januari wordt duidelijk hoe het nieuwe systeem er definitief komt uit te zien. Op deze pagina alvast het lijstje met het behaalde aantal studiepunten per student in het studiejaar 2003-2004. Opgenomen zijn de huidige faculteiten met uitzondering van Geneeskunde en Diergeneeskunde, waar studiepuntfinanciering voorlopig nog niet aan de orde is.

1. Farmacie (49); 2. Sociale Wetenschappoen (43); 3. REBO (42); 3 Wiskunde & Informatica (42); 5. Geowetenschappen (41); 6. Geesteswetenschappen (38); 7. Scheikunde (36); 8. Natuur en Sterrenkunde (34); 9. Biologie* (30). Universitair gemiddelde: 40

*Het cijfer van Biologie is vertekend, omdat nog niet alle resultaten van studenten bekend waren.

EH

Utrechts trio in finale studentenwetenschapsquiz

"'s Avonds bijeengekomen, boodschappen gedaan en een studentenmaaltijd met pudding gegeten. Om negen uur begon de fianle. We hadden een uur de tijd voor zestien vragen.

"De eerste vraag: 'Een wijnglas gaat zingen als je met een natte vinger over de rand wrijft. Wat gebeurt er met de toonhoogte als je het glas vult?'. Meteen naar de keuken gerend, een wijnglas gepakt en het uitgeprobeerd. Geheel tegen-intuïtief werd de toonhoogte lager als je er water bijdoet. Verder niet over nagedacht, het experiment gaat uiteraard boven elke theorie. Benieuwd met wat voor verklaring de opvolgers van Wim T. Schippers komen tijdens de tv-uitzending.

"De vragen die op te zoeken waren op het internet hebben we even overgeslagen. Daarom hup naar vraag 5. 'Een droge spons drijft in een emmer met water. Wat gebeurt er met het waterpeil?' Met Archimedes in het achterhoofd denk je 'het zal wel hetzelfde blijven...', maar nu is het weer een spons... dus toch twijfel. Snel een spons en een bak water gehaald. Op het oog bleef het waterpeil gelijk.. dus dat maar geantwoord.

"Vraag 7: 'Plak stippen op alle zestig hoekpunten van een voetbal. Verplaats de stippen naar het midden van de naden. Heb je voldoende aan zestig stippen?' Wouter had gelukkig vroeger eens een webpagina over 'Platonic and Archimedean solids' gemaakt. Daar stond op dat een voetbal 90 zijden had en 60 stippen, die vraag konden we dus makkelijk beantwoorden.

"Vervolgens de andere vragen gemaakt die zonder hulp van internet konden en daarna gauw gaan surfen. Een aantal vragen was redelijk gemakkelijk te vinden, maar er waren er ook wat lastige bij. Vraag 6: 'Wraoam is dzee tkset znoedr veel mietoe rdlieejk te lzeen?'

"Om vijf voor tien de laatste knopen doorgehakt en de vragen ingestuurd via een webformulier. Op 20 december krijgen we als het goed is de uitslag, dus we moeten nog even wachten.... Volgend jaar doen we in elk geval weer mee!!"

XB

Alle vragen van de nationale wetenschapsquiz werden vorige week zaterdag gepubliceerd in de meeste kranten. De tv-uitzending is op kerstavond 24 december.

Op zijn werkkamer in het Bestuursgebouw zegt de Utrechtse ethicus Marcus Duwell verbaasd te zijn over de argumenten van de ECOS, de KNAW-commissie die moet beoordelen of een onderzoekschool bestaansrecht heeft. "Wat ons vooral verraste was het feit dat de ECOS zo'n gesloten idee heeft van wat een onderzoekschool is. Onze school is een samenwerkingsverband van landelijke ethiekgroepen, die elk hun eigen aanpak hebben. Zowel voor het onderzoek als voor de opleiding van assistenten in opleiding is het heel vruchtbaar dat die verschillende uitgangspunten in de onderzoekschool met elkaar in gesprek zijn, maar de ECOS is kennelijk niet zo gecharmeerd van pluralisme.

"Zij wil dat een onderzoekschool een hechte structuur heeft en één centraal aangestuurd onderzoeksprogramma, maar zo'n uitgangspunt is voor een landelijke school zoals de onze niet werkbaar. Op die manier zou de onderzoekschool een apart bolwerk worden naast de verschillende universiteiten. Wij vinden het heel belangrijk om als ethici in gesprek met elkaar te zijn, maar we willen ook graag binnen onze eigen universiteiten met onderzoekers uit andere disciplines samenwerken. Het gevaar van het ECOS-model is dat de school gaat concurreren met de universiteiten. Dat vind ik heel onverstandig."

Door de negatieve beslissing valt het 'keurmerk' voor de onderzoekschool weg en dat kan gevolgen hebben voor de ethici die bij de school betrokken zijn. Duwell: "We gaan in elk geval door, maar we moeten nog overleggen over de vorm waarin we dat doen. In Utrecht vormen wij een sterke groep. Voor ons heeft dit besluit geen grote consequenties. Maar in Leiden zit maar één ethicus. Zo iemand hoort nu nergens meer bij."

Binnen NOSTER, de landelijke onderzoekschool theologie, heeft de negatieve beslissing over ethiek voor onrust gezorgd. Ter voorbereiding op de hererkenningsaanvraag kreeg de vanuit Utrecht geleide school vorige week bezoek van buitenlandse deskundigen. Ook zij reageerden kritisch op het ontbreken van centrale sturing binnen de school. Het oordeel over NOSTER valt overigens pas in de zomer van 2005. Veel eerder, mogelijk volgende week al, wordt een uitspraak verwacht over het bezwaar dat NETHUR, de vanuit Utrecht geleide school op het gebied van het stadsonderzoek, heeft aangetekend tegen het afwijzende oordeel dat de ECOS in juni van dit jaar over die school uitsprak.

EH

Dit voorjaar ontbrandde in de Tweede Kamer een felle discussie over de vraag welke toegevoegde waarde hogescholen en universiteiten moeten hebben om 'topstudenten' te mogen selecteren en eventueel een hoger collegegeld in rekening mogen brengen. Besloten werd een commissie in te stellen onder leiding van oud-justitieminister Benk Korthals. Die moest uitzoeken welke eisen er mochten worden gesteld. Uit de tussenrapportage die de commissie deze week naar de Tweede Kamer stuurde, blijkt hoe lastig het is om te bepalen aan welke eisen topopleidingen moeten voldoen.

Volgens de kritische commissie is het vaak moeilijk te bepalen waar de grens ligt tussen meerwaarde en gemiddelde kwaliteit. "In veel voorstellen voor experimenten is dit niet duidelijk. De norm voor wat meerwaarde mag heten, ligt vaak niet erg hoog." Het zou volgens de commissie een verkeerd signaal zijn als dergelijke opleidingen een status aparte krijgen. Desalniettemin heeft de commissie sommige opleidingen in het kader van het experiment het voordeel van de twijfel gegeven.

De commissie onderscheidt vier soorten experimenten. Verreweg de meeste opleidingen (14) willen alleen topstudenten toelaten. De Universiteit Leiden - de grootste pleitbezorger van selectie - zag haar aanvraag voor de rechtenopleiding stranden. De commissie is van mening dat de plannen niet goed genoeg zijn uitgewerkt en dat de relatie met toponderzoek ontbreekt. Voor drie andere verzoeken kreeg de instelling ruim zes ton subsidie.

Aan het tweede experiment met collegegeldverhoging mogen alleen opleidingen meedoen die duidelijk kunnen aantonen dat de studenten daar iets extra's voor terugkrijgen. Van de drie aanvragen voor dit experiment worden er twee gehonoreerd.

De derde groep opleidingen combineert voorselectie met een hoog collegegeld. Vier hogescholen krijgen hiervoor toestemming. Een voorstel van het 3TU-samenwerkingsverband om een university college voor bèta- en techniekstudies te beginnen, kan op sympathie van de commissie rekenen maar is niet goed genoeg uitgewerkt.

Ten slotte heeft de commissie een flink aantal verzoeken gekregen om studenten via een toelatingsexamen te mogen toelaten. Hierbij wordt bekeken of het niveau en de kwaliteit van de student daadwerkelijk voldoen aan de minimale vooropleidingseisen. Slechts twee van de zestien aanvragen kunnen de goedkeuring van de commissie wegdragen.

Op Wageningen Universiteit na dienden alle universiteiten aanvragen in bij de commissie-Korthals. Zeven instellingen krijgen daadwerkelijk toestemming voor proeven met selectie en differentiatie. Bij hogescholen is de behoefte om te experimenteren minder groot. Twaalf hbo-projecten werden aan de commissie voorgelegd. In zes gevallen wordt toestemming verleend. Aan de toekenningen is een subsidie van in totaal 3,5 miljoen euro gekoppeld.

HOP

University College gaat internationaal scouten

De Universiteit Utrecht diende vier voorstellen in bij de commissie Korthals. Twee daarvan werden gehonoreerd, twee anderen niet ontvankelijk verklaard. Opvallend is dat University College Utrecht topstudenten internationaal gaat scouten.

University College heeft al sinds jaar en dag een voorbeeldfunctie waar het gaat om selectie aan de poort. Het lag dus ook voor de hand dat een subsidieaanvraag van UCU samen met de Zeeuwse Roosevelt Academy voor het optimaliseren van de selectieprocedure zou worden ingewilligd. Het UCU krijgt 110.000 euro van het ministerie. Dat geld wordt gebruikt om de toegenomen belangstelling in goede banen te leiden. Bovendien wordt naar mogelijkheden gezocht om aan internationale accreditatiestandaarden te voldoen. De UCU-aanvraag behelste opvallend genoeg ook een systematische aanpak voor de internationale werving van studenten. Daartoe wil het UCU op termijn regionale steunpunten in Noord, Oost en Zuid-Europa inrichten. Hiervoor worden contacten gelegd met scholennetwerken en universiteiten. Vanuit de drie steunpunten moeten geschikte studenten gescout gaan worden.

Ook de aanvraag van Bestuurs & Organisatiewetenschap werd gehonoreerd. De opleiding kent al een numerus fixus, maar wil proberen een betere match tussen opleiding en student te bewerkstelligen. Daartoe zal in navolging van het university college een selectieprocedure worden ontwikkeld. Een intake-gesprek gaat daar zeker deel van uitmaken. De opleiding aan de Bijlhouwerstraat krijgt 122.500 euro uit Den Haag. De opleiding streeft ernaar de nieuwe wijze van toelating al toe te passen op het volgende cohort eerstejaars dat in september 2005 begint.

Twee andere Utrechtse aanvragen werden door de commissie niet ontvankelijk verklaard. Het gaat om de voorstellen voor selectie voor het honoursminor dat wordt voorbereid door de universiteitsprofessoren en voor het al bestaande honours-programma van geowetenschappen. De commissie stelde formeel alleen aanvragen van hele opleidingen te mogen beoordelen, maar gaf tegelijkertijd aan dat ze enkele aanvragen van 'tracks' graag had ingewilligd.

XB

Op www.ublad.uu.nl zijn alle gehonoreerde voorstellen te vinden