“Of iemand ingeschreven is geweest en met wie hij contact heeft gehad”, zegt een woordvoerder van de Amsterdamse instelling, “Dat soort vragen stellen ze.”

De Rotterdamse Erasmus Universiteit meldt “jaarlijks” contact te hebben, “maar we zijn geen opspoorders”, aldus een voorlichter.

De AIVD wil er weinig over kwijt. De dienst laat weten vooral over 'gevaarlijke kennis' met de universiteiten te praten. “Het is niet uit te sluiten dat sommige buitenlandse studenten bepaalde kennis in hun eigen land zouden kunnen toepassen. Het gaat dan bijvoorbeeld om chemische wapens. We vragen de universiteiten of ze alert willen blijven. Hoogleraren willen natuurlijk graag kennis delen, maar soms moeten we vragen daar terughoudend mee te zijn.”

HOP

Met de pas kunnen kortingen worden verkregen bij pizzakoeriers, bierbrouwers en belbedrijven. Registreert de student zich bij de website die de studentenpas heeft bedacht, dan dingt hij ook nog mee naar prijzen zoals volledig verzorgde wintersportvakanties.

Een woordvoerder van studenten.net benadrukt dat registratie alleen inhoudt dat een student wordt ingeschreven bij de website, net als de ruim 140.000 studenten die al deel uitmaken van de Groningse webcommunity. "Zelfs als we het zouden willen, kunnen we de registratiegegevens niet verkopen aan bedrijven die meedoen met de studentenpas."

HOP

info: www.studenten.net

Dat stelt de Utrechtse hoogleraar bestuurs- en organisatiewetenschap Peter Leisink in het deze week verschenen rapport ‘Langer doorwerken met beleid’. Leisink en zijn medewerkers ondervroegen de afgelopen twee jaar honderd managers en 350 oudere werknemers in twaalf bedrijven en instellingen naar hun ervaringen.

Uit het in opdracht van vakcentrale FNV uitgevoerde onderzoek blijkt dat er op het gebied van ouderenbeleid nog heel wat winst valt te behalen. In de organisaties die aan het onderzoek meewerkten, ontbreekt het met name aan informatie. Niet bekend is hoeveel vijftigplussers deelnemen aan interne opleidingen en op grond daarvan op latere leeftijd nog van functie veranderen. Ook weten veel managers niet hoeveel ouderen de organisatie voortijdig verlaten.

Hoewel dit gebrek aan informatie het voeren van gericht ouderenbeleid bemoeilijkt, is er in veel organisaties wel degelijk sprake van een eigen aanpak. Daarbij gaan managers echter vooral af op hun eigen inzicht. Gevolg is dat oudere werknemers in sommige gevallen gestimuleerd worden om zichzelf bij te scholen, zodat zij binnen de organisatie aan het werk kunnen blijven. In andere gevallen wordt echter juist geprobeerd om een vroegtijdig vertrek te vergemakkelijken.

De aan het onderzoek deelnemende managers zien weinig heil in het afremmen of zelfs blokkeren van vervroegd uittreden, waar het kabinet-Balkenende lange tijd op mikte. Zij geven de voorkeur aan het ontwikkelen van een evenwichtig leeftijdsbewust beleid voor alle personeelsleden in hun organisatie. Daar hebben ook vijftigplussers naar hun mening het meeste baat bij.

Om organisaties te helpen zichzelf een spiegel voor te houden, ontwikkelden de onderzoekers een ‘scan ouderenbeleid’. Met behulp van die vragenlijst kan elke organisatie vaststellen waar het in het beleid ten aanzien van oudere werknemers nog aan schort.

EH

De toelage is bedoeld om meer studenten naar de bètahoek te lokken, en zou aanvankelijk alleen in het laatste jaar worden uitgekeerd.De staatssecretaris deed zijn toezegging in antwoord op vragen van CDA-kamerlid Joldersma. Die liet bij de behandeling van de onderwijsbegroting weten het nut van de regeling niet in te zien, omdat nu is vastgelegd dat studenten de vergoeding pas in het laatste jaar krijgen.

“Ik kan er met mijn gezonde verstand niet bij wat het positieve effect daarvan is op de instroom. Studenten haken niet af in het laatste jaar, want dan zijn ze er bijna, maar in eerdere jaren”, aldus de christen-democraat. “Niemand kiest voor een studie, omdat hij dan over vijf jaar 1500 euro krijgt van het ministerie. Het is echt een belachelijke maatregel.”

In een motie riep Joldersma de staatssecretaris op de bonus naar voren te halen. Maar Rutte wil dat graag aan hogescholen en universiteiten zelf overlaten. “Al is het maar omdat we hierover afspraken hebben gemaakt met VSNU en HBO-raad.” Voor het CDA was deze toezegging voldoende.

De bètabonus maakt deel uit van een breder pakket, dat is ingezet om de instroom van het bèta- en techniekonderwijs met vijftien procent te verhogen. Overigens had de Tweede Kamer al groen licht gegeven voor het pakket.

HOP

Het Utrechtse college besloot dit najaar een eerder plan voor 220 kamers aan de Opaalweg en de Baden Powellweg af te zwakken. De bedoeling is nu dat zo'n 150 kamers worden geplaatst. Drie politieke partijen, Leefbaar Utrecht, SP en Groenlinks verzetten zich echter tegen woningbouw op de omstreden lokatie. Zij zijn het eens met omwonenden die vrezen voor overlast en aantasting van het groen in de wijk.

In een persbericht stellen vertegenwoordigers van jongerenorganisaties van D66, VVD en PvdA, de USF en enkele u-raadsleden geschokt te zijn door de opstelling van de drie partijen. Gezien de grote woningnood onder studenten en het belang van studenten voor de Utrechtse kenniseconomie vinden zij de realisatie van zoveel mogelijk tijdelijke studentenwoningen noodzakelijk.

Tijdens de gemeentelijke commissievergadering morgenavond zal de voorzitter van de Jonge Democraten Charlotte Meindersma de geuite bezwaren verduidelijken.

XB

Michiel Angenent is momenteel directeur van de faculteit Wiskunde & Informatica. Hij kent de Universiteit Utrecht goed en heeft onder andere gewerkt bij (het voormalige) Bureau Controller, Universitair Beleid & Planning. In de jaren '80 is hij ook beheerder geweest van Centrumgebouw Noord op De Uithof, toen de opleidingen Nederlands en Geschiedenis daar gehuisvest waren.

Michiel Angenent heeft in Utrecht Nederlands en Wijsbegeerte gestudeerd en een masteropleiding 'public administration' gevolgd bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur.

NvH

Die sluiting had te maken met een verhuizing van zowel de Leerstoelgroep Paleo-ecologie als het museum zelf. Het museum is vrij uniek in Europa omdat het als vrijwel enige uitgebreid ingaat op de geschiedenis van de plantenwereld vanaf het begin - 2.7 miljard jaar geleden - tot nu toe.

De collectie geeft een indruk van de oorsprong van fossiele brandstoffen, van de ontwikkeling van het plantenrijk vanaf speldvormige oerplantjes tot de recente bloemplanten en van vroegere flora's en vegetaties. Tevens geven de fossielen informatie over bijvoorbeeld de ontwikkeling van het klimaat in bepaalde regio's. Posters en teksten verklaren het getoonde materiaal.

Het museum is primair bedoeld als demonstratie van leermateriaal voor studenten palaeobotanie, maar kan ook door anderen bezocht worden. Een handleiding is in voorbereiding.

AH

Met zijn voorstel om studenten nog maar een maximale uitloop van anderhalf jaar te gunnen, heeft de staatssecretaris vooral de studentenbonden in de gordijnen gekregen. Het ISO vindt de beperking contraproductief, en de LSVb wijst nog maar eens op de gemiddelde duur van 5,6 jaar die nodig is om een opleiding te voltooien. In dat getal zijn de hbo'ers meegenomen, en die zijn doorgaans veel eerder klaar met hun studie. Dat is genoeg reden voor de LSVb om aan te nemen dat veel universitaire studenten door de beperking van de studieduur op extra kosten zullen worden gejaagd. Ook de universiteiten vinden dat studenten meer uitloop moeten krijgen dan de anderhalf jaar die de staatssecretaris ze nu gunt. "Wat ons betreft is een studievertraging van twee jaar niet buitenproportioneel. We zijn bang dat studenten het zware bèta-onderwijs anders niet meer aandurven," aldus een woordvoerder.

Overigens wijzen de verenigde universiteiten de plannen van Rutte niet categorisch af. "We moeten natuurlijk wel realistisch blijven. Daarom voeren we voortdurend overleg met het ministerie." Met de concurrentie, waarover Rutte de mond vol heeft, zal het volgens de VSNU wel loslopen. "Er moet natuurlijk sterk gepresteerd worden door instellingen. Maar de vraag is hoeveel studenten er elk jaar naar een andere stad gaan verkassen. Je bouwt tijdens je studie toch ook een heel sociaal netwerk op, en dat wil echt niet iedereen elk jaar inruilen voor wat anders."

Ook studieadviseur Silvia Bouwens van de Utrechtse faculteit Sociale Wetenschappen denkt niet dat de plannen van Rutte studenten er toe zullen brengen om sneller van studiestad te veranderen. "Wat ik hier merk, is dat het voor studenten vaak al moeilijk is om hun studie zodanig te organiseren dat ze een half jaar naar het buitenland kunnen. In de voorlichting wordt wel altijd gewezen op de grote vrijheid die je in de bachelor-master opzet hebt, maar in de praktijk valt dat vaak behoorlijk tegen. Dat studenten nu opeens gemakkelijk naar een andere stad zullen verkassen, betwijfel ik dan ook. Daar komt bij dat de studieprogramma's overal toch een beetje van elkaar verschillen. Ook op dit moment maken studenten soms de overstap, maar dat gaat vrijwel altijd gepaard met studievertraging."

De komende weken zal ook de Tweede Kamer van zich laten horen op dit punt. De meeste onderwijswoordvoerders waren op het moment dat het voorstel van Rutte werd gepresenteerd echter volop bezig met de voorbereidingen op het begrotingsdebat. Voor dat overleg kwam het plan te laat.

EH / HOP, Thijs den Otter

Consistent beleid en deregulering. Twee eisen aan het regeringsbeleid die collegevoorzitter Yvonne van Rooy noemde in haar rede bij de opening van dit academisch jaar. Het voorstel voor een nieuw bekostigingssysteem van het Kabinet gaat volgens haar volledig mank op deze twee punten. Het is meer dan een gemiste kans, het leidt tot een vergaande verschraling van het wetenschappelijk onderwijs.

Om te beginnen het collegegeld. Volgens het voorstel van het Kabinet moet een student na de nominale studieduur + anderhalf jaar jaar een fors hoger collegegeld gaan betalen. Wij hebben als universiteiten gepleit voor een langere periode, tenminste twee jaar. Het gevolg van het huidige voorstel zal immers zijn dat studenten in hun studiekeuze geen risico's meer zullen nemen. Een zware bèta- of techniekstudie? Een honorsprogramma? Een jaar naar het buitenland? Allemaal keuzes die financiële risico's gaan inhouden. En die risico's vermijd je door veilig te kiezen, voor studies die minder zwaar zijn en voor een studieloopbaan die minder uitdagend is.

Onbegrijpelijk. Want wat wil dit Kabinet? Meer studenten in de bèta-technische sector, meer internationalisering, meer prikkelen van excellentie. Alle inspanningen van universiteiten om dit te bereiken, worden door dit nieuwe bekostigingssysteem afgebroken.

Als langer studeren een student veel meer geld gaat kosten, kan dit de doodsteek betekenen voor het studentenleven. Het actief zijn in verenigingen levert een essentiële bijdrage aan de vorming van studenten. Dáár brengen zij hun academische vorming al in de praktijk. Onze ruim 150 verenigingen draaien op zulke studenten, die naast hun studie tijd, energie en creativiteit steken in hún vereniging. Welke student is bereid om hiervoor zelf een financieel risico te nemen?

En wat wil dit Kabinet? Actieve studenten, die naast vakkennis ook vaardigheden hebben in het netwerken, in het besturen, in het organiseren.

En dan de administratieve lasten. Studenten krijgen volgens het Kabinet leerrechten. Ze krijgen een rugzakje met geld mee dat ze bij de universiteit verzilveren. Het klinkt zo simpel - "geld volgt student" -, maar in de praktijk zal dit nieuwe systeem voor de universiteiten tot aanzienlijk meer administratieve lasten leiden en dus tot extra uitgaven ten koste van het onderwijs. Daar komt bij dat het huidige bekostigingssysteem in 2000 fundamenteel is gewijzigd en in 2003 opnieuw aangepast met een overgangsregime tot 2007. Dat betekent dus opnieuw complexe overgangsmaatregelen met alle administratieve rompslomp van dien.

En toch wil dit Kabinet: deregulering en meer geld naar primaire taken.

De regering voorziet voor de toekomst een samenleving waarin kennis centraal staat. Het is onbegrijpelijk dat dezelfde regering de studenten die straks de kennis moeten genereren, zo in de kou laat staan.

Staatssecretaris Rutte heeft zijn lang verwachte voorstel voor een meer vraaggestuurd nieuw bekostigingssysteem naar de Tweede Kamer gestuurd. Wordt het aanvaard, dan hebben de studenten vanaf 2007 een budgettaire sleutelpositie. Weliswaar zullen de opleidingen net als nu geld krijgen voor iedere student die ze binnenhalen, maar het grote verschil is dat ze dit geld weer snel kwijtraken als ze onvoldoende kwaliteit leveren en hun studenten tussentijds afhaken. Die kunnen hun 'leerrechten' namelijk verzilveren bij een andere opleiding of instelling die beter op hun wensen inspeelt.

Door studenten met de voeten te laten stemmen over de kwaliteit van hun opleiding, gooit Rutte het roer flink om. Universiteiten werken al jaren met een hoge basisbekostiging en een kleine diplomabonus. Hogescholen worden nu nog meer dan de universiteiten bekostigd voor het aantal studenten dat ze afleveren. Ruttes nieuwe stelsel handhaaft weliswaar een basisvergoeding om de continuïteit van opleidingen te garanderen, maar die zal in het nieuwe stelsel wel veel kleiner zijn. Ook de diplomabonus wordt - vooral in het hbo - minder belangrijk. Een instelling waar een student zijn eerste diploma haalt, krijgt een bonus van 25 procent bovenop de daar gebruikte leerrechten.

Lanterfantende studenten

Niet alleen de instellingen zullen harder worden afgerekend, ook van de studenten wordt meer verwacht. Immers, de financiële middelen voor het hoger onderwijs zijn beperkt en de kenniseconomie heeft meer hooggeschoolde inbreng nodig. Aan lanterfantende studenten wil de staatssecretaris zijn schaarse geld niet kwijt. Bachelorstudenten wil hij bekostigen voor de cursusduur plus een jaar, masterstudenten voor de cursusduur plus een half jaar. Als een student die tijdslimieten overschrijdt, moet hij voor de resterende jaren een marktconform collegegeld betalen - wat neerkomt op maximaal 6500 euro. Dat bedrag kan hij overigens wel bij de IB-Groep lenen.

Het voorstel om collegegeld voor te schieten geldt voor alle studenten, ongeacht het salaris van hun ouders. Dat is één van de voorgestelde aanpassingen van de studiefinanciering. De ingrepen in dat stelsel zijn overigens minder verstrekkend dan die in de bekostiging. Wel wordt de aflossing van de studieschuld flexibeler doordat uitgestudeerden deze naar eigen goeddunken vijf jaar kunnen onderbreken. Bovendien wordt het aflossingsbedrag sterker gerelateerd aan de hoogte van het inkomen, waarmee Rutte de leenaversie wil verkleinen. De afbetalingstermijn van vijftien jaar blijft gehandhaafd. Restschulden worden ook in de plannen van Rutte kwijtgescholden.

HOP