Bestuurs & Organisatiewetenschap scoorde vorige week ook al zeer goed in de Elsevier-enquête. De opleiding behoorde tot de vijf Nederlandse opleidingen die zowel door hoogleraren als studenten als beste in hun soort werd aangewezen.

Uit de Studiekeuze Informatie-database van het onderzoeksbureau Choice blijkt nu dat B&O van alle Nederlandse universitaire opleidingen de beste beoordeling van de eigen studenten krijgt: 7.66. De SKI-database gebaseerd op 20.000 studentenenquêtes dient als basis voor de Studiekeuzegids die eind deze maand uitkomt.

Uit het onderzoek komt een duidelijke scheiding naar voren tussen de tevredenheid over de bèta-opleidingen en over de grote alfa-gamma-opleidingen. Ook in Utrecht krijgen de bèta's over het algemeen een betere beoordeling. Dat wil echter nog niets zeggen over hun positie ten opzichte van soortgelijke opleidingen van andere universiteiten.

Wiskunde, informatiekunde en scheikunde doen het goed, ook vergeleken met opleidingen elders. Grotere opleidingen als biomedische wetenschappen en geneeskunde krijgen weliswaar hoge cijfers, maar scoren in verhouding gemiddeld of slecht. Opvallend is dat Diergeneeskunde, de enige opleiding in het land, zeer slecht wordt beoordeeld.

Bij de alfa- en gamma-opleidingen vallen de goede resultaten van onderwijskunde en van geschiedenis op. Ook culturele antropologie, dat in de Elsevier-enquête onderaan stond, doet het hier relatief goed. Bedroevend is de score van psychologie, rechten en economie. De grote studententrekkers slagen er niet in om hun studenten tevreden te stellen, zo is de conclusie die uit de cijfers getrokken moet worden. De Utrechtse psychologiestudenten geven hun opleiding het laagste cijfer van de tien opleidingen in Nederland.

XB

Ranglijst Utrechtse opleidingen:

Bestuurs- & Organisatiewetenschap: 7.66 (*) (1:7)
Wiskunde: 7.42 (1:6)
Aardwetenschappen: 7.32 (1:2)
Biomedische Wetenschappen: 7.26 (4:6)
Informatiekunde: 7.28 (1:6)
Scheikunde: 7.24 (2:6)
Onderwijskunde: 7.21 (1:5)
Geneeskunde: 7.20 (7:8)
Biologie: 7.19 (4:7)
Engels: 7.19 (5:6)
Geschiedenis: 7.19 (1:7)
Filosofie: 7.13 (8:8)
Nederlands: 7.09 (5:6)
Milieu en Natuur/ Maatschappij: 7.08 (NVT)
Muziekwetenschap: 7.08 (1:2)
Godgeleerdheid: 7.05 (7:7)
Kunstgeschiedenis: 7.05 (2:5)
Culturele Antropologie: 7.03 (1:5)
Frans, Spaans, Italiaans: 7.02 (1:3)
Sociologie: 7.02 (3:4)
Sociale Geografie en Planologie: 7.00 (3:4)
Literatuurwetenschap, Taalwetenschap, Taal en Cultuurstudies: 6.98 NVT
Communicatie en Informatiewetenschappen: 6.97 (4:5)
Pedagogiek: 6.95 (3:6)
Farmacie: 6.86 NVT
Kunstmatige Intelligentie: 6.85 (3:4)
Theaterwetenschap: 6.83 (1:1)
Rechten: 6.83 (8:9)
Psychologie: 6.82 (10:10)
Diergeneeskunde: 6,78 (NVT)
Economie: 6.67 (7:8)

* Gemiddeld eindcijfer nav tien deelbeoordelingen (plaats UU-opleiding: aantal beoordeelde opleidingen)

De gegevens zijn ontleend aan de Database Studie-Keuze-Informatie (SKI) 2004. Meer info: www.choi.nl

Ten behoeve van deze operatie heeft de universiteit een mantelcontract afgesloten met drukkerij Zuidam/Uithof. Die drukt voortaan één basisvel voor de hele universiteit, in een bulkoplage van anderhalf miljoen vellen. Daarop is wel nog de onderdeelnaam geprint.

Onderdelen die een eigen logo of watermerk willen blijven dragen, moeten voor een extra drukgang extra betalen. Behalve om briefpapier gaat het ook om A4 en A5-enveloppen, visitekaartjes, 'with compliment'-kaartjes en adresstickers.

De besparing is fors: de bestaande situatie met 250 varianten briefpapier kost jaarlijks ruim 64.000 euro, met één variant gaat het om 19.000 euro. Voor een soepele invoering van het uniforme briefpapier bij alle faculteiten en diensten is een projectteam ingesteld.

AH

Voorlopig is het een eenvoudig overzicht van links naar de masterinfo op de websites van alle veertien universiteiten, aangevuld met relevante algemene informatie. De VSNU lanceert de site met het oog op de Studie Beurs. De komende maanden wordt er samen met de studentenbonden gewerkt aan een systeem waarbij alle actuele informatie doorzoekbaar wordt op vooropleiding, studierichting en dergelijke.

Volgens een woordvoerder is het niet de bedoeling een soort adviserende studiekeuzewijzer te maken, maar gaat het alleen om het verstrekken van actuele, betrouwbare informatie. De vereniging wil dat graag in eigen hand houden, omdat commerciële websites het minder nauw zouden nemen met de betrouwbaarheid.

HOP

VSNU-mastersite: www.universitairemasters.nl

De Volkskrant noemde 'De eindeloze jaren zestig; geschiedenis van een generatieconflict' uit 1995 "het beste en leukste boek over de jaren zestig." Als vervolg op dit boek, dat zich toespitste op de Nederlandse situatie, wilde Righart een boek schrijven over de jaren zestig in vergelijkend Europees en Amerikaans perspectief. Zijn overlijden in 2001 op 47-jarige leeftijd brak de voltooiing van deze onderneming af.

Paul Luykx en Niek Pas hebben het manuscript van Righart echter bewerkt tot het boek 'De wereldwijde jaren zestig', waarin Groot-Brittannie, Nederland en de Verenigde Staten met elkaar vergeleken worden. Dat zijn drie 'nationale cases' minder dan Righart gewild had: hij had ook nog Duitsland, Italie en Frankrijk in zijn studie willen betrekken.

Invalshoek in zijn studie was de impact van de jaren zestig op de internationale jeugdcultuur (met name Groot-Brittannie en Nederland) en de links-radicale, politieke varianten ervan (studentenoppositie, terrorisme, anti-Vietnam). Net als in zijn eerder verschenen boek over Nederland speelt ook in dit boek over de sixties de popmuziek, Righarts grote passie, een belangrijke rol.

Righart verwierf, behalve als historicus, faam als columnist voor HP/De Tijd en De Groene. Aan de UU maakte hij furore als voorzitter van de Adviescommissie Kwaliteit Onderwijs.

Het boek is uitgegeven als Utrechts Historisch Cahier vanwege het Instituut voor Geschiedenis.

AH

Uit het Elsevier-onderzoek dat vorige week werd gepubliceerd komen twee tegengestelde bewegingen tot uiting. Hoogleraren zijn veel positiever over de UU-opleidingen dan vorig jaar. De opmerkelijke opmars van de Utrechtse studies in het studentenonderzoek van vorig jaar wordt daarentegen getemperd.

Maar liefst 39 procent van de hoogleraren in Nederland vindt de UU de beste universiteit. Utrecht krijgt de beste rapportcijfers voor elk van de vier onderzoekspunten, te weten: samenstelling van het programma, kwaliteit docenten, academisch niveau studenten en kwaliteit publicaties. Werden vorig jaar drie UU-opleidingen tot beste in hun soort genoemd, dit jaar zijn dat er zeven. Hiermee staat de UU weer op de eerste plek die ze tot vorig jaar (derde) traditioneel innam in het hoogleraren-onderzoek.

Andersom scoorde de UU altijd laag in de Elsevier-enquête onder studenten. Dat beeld kantelde vorig jaar, waarschijnlijk omdat vanwege de start van het bachelor-masterstelsel voor het eerst alleen eerstejaars werden geinterviewd. En klaarblijkelijk was in Utrecht het eerste bachelorjaar beter op orde dan elders. Dit jaar kalft het Utrechtse enthousiasme onder studenten iets af. Vorig jaar rolden maar liefst zeven Utrechtse opleidingen als beste uit het Elsevier-studentenonderzoek, dit jaar nog maar vijf.

Bestuurs- en Organisatiewetenschap, vorige week nog in het nieuws vanwege de onverwachts kritische onderwijsvisitatie, scoorde opnieuw erg goed. Als enige onderzochte Utrechtse opleiding wordt B&O zowel door studenten als hoogleraren op nummer een gezet.

Uit de voorpublicaties in NRC-Handelsblad zaterdag van Keuzegids Hoger Onderwijs blijkt dat Utrecht daarin de oude vertrouwde positie onderin het studentenklassement inneemt. De Keuzegids enquêteerde meer dan 20.000 studenten. Zij plaatsen Utrecht samen met de Universiteit van Amsterdam op de voorlaatste positie. Alleen Delft scoort slechter.

In de visitatierapporten van de laatste vijf jaar, ook geanalyseerd ten behoeve van de Keuzegids, komt Utrecht er iets beter vanaf. De UU houdt volgens dit deskundigenoordeel vier universiteiten achter zich. Wanneer de twee klassementen worden gecombineerd laat de UU de UvA, de VU, Leiden en Delft achter zich. De kleine jonge universiteiten Maastricht, Eindhoven en Twente scoren het beste. De Keuzegids verschijnt eind oktober. Dan zal ook een vergelijking dus specifieke opleidingen te maken zijn, zoals Elsevier dat wel al biedt.

xb

Elsevier-resultaten:
Beste Utrechtse opleidingen in hun soort volgens hoogleraren*:
Bestuurs- en Organisatiewetenschap
Sociale geografie en planologie
Onderwijskunde
Geschiedenis
Nederlands
Taalwetenschap
Scheikunde

Beste Utrechtse opleidingen in hun soort blijkens studentenonderzoek*:
Farmacie
Pedagogiek
Biologie
Informatica
Bestuur- en Organisatiewetenschap

*Lang niet alle opleidingen werden onderzocht.

Volgens Bos wordt in Nederland zeer hoogstaand onderzoek verricht, maar ontbreekt het aan kennis op het gebied van de zogeheten ‘technology transfer’. De wetenschappelijk directeur van het CGC wees op het in Engeland zeer succesvolle Cancer Research Technology. Dankzij de bemiddeling van dat bureau is al een aantal wetenschappelijke ontdekkingen ‘vertaald’ in commerciële activiteiten.

Bos deed zijn uitspraak tijdens de ondertekening van het contract, waarmee het Nationaal Regie-Orgaan Genomics de status van het CGC als een van de vijf nationale ‘centres of excellence’ bevestigde. Die status levert het samenwerkingsverband van onderzoekers uit het Nederlands Kanker Instituut, het Erasmus Medisch Centrum, het Hubrecht Laboratorium en het UMC Utrecht een bedrag op van ruim veertien miljoen euro.

Centraal in het onderzoek van het CGC staat het streven een compleet beeld te krijgen van de genetische veranderingen, die ervoor zorgen dat een gewone cel in een tumorcel verandert en het vertalen van dat onderzoek in betere diagnostiek en nieuwe geneesmiddelen.

In totaal investeert het regie-orgaan tot 2008 bijna 300 miljoen euro in het genomics onderzoek. Naast het CGC werden eerder al vier andere clusters gepromoveert tot centre of excellence. Daarnaast werden subsidies toegekend aan vier innovatieve clusters en aan twee technologieplatforms. Een van die platforms, het Netherlands Proteomics Centre onder leiding van de Utrechtse hoogleraar Albert Heck, ontving eerder dit jaar ruim 24 miljoen euro.

EH

Ook elders in Nederland wordt goed onderzoek bedreven, aldus de commissie, die stelt dat ons land zich op het gebied van het fundamentele onderzoek kan meten met de wereldtop. Iets minder enthousiast is de commissie over de toegepaste wiskunde, die zij niet slecht, maar wel te traditioneel noemt.

De beste wiskunde komt bij de Universiteit Utrecht vandaan. Op een schaal van 1 tot 5 scoren de onderzoeksgroepen van de UU gemiddeld een 4,94. Slechts het Utrechtse onderzoek naar de geschiedenis van de wiskunde - toch al een buitenbeentje in de visitatie - scoort iets lager dan excellent. Ook Leiden en de Vrije Universiteit krijgen een pluim voor hun wiskunde.

De commissie maakt zich zorgen over het geringe aantal studenten. Ze schuift de schuld in de schoenen van het slechte wiskundeonderwijs op de middelbare scholen. "De leraren geven wiskunde alsof het een dood vak is", aldus Kaper, "Ze weten niet uit eigen ervaring wat het is om iets nieuws te ontdekken."

Ook spreekt de commissie haar zorg uit over het vrijwel ontbreken van vrouwen in de staf. In 1996 telden de twaalf wiskundefaculteiten in ons land negen universitair docenten (van wie één in Utrecht) en één hoogleraar. In 2001 waren die beschamende aantallen weliswaar licht gestegen naar 16,5 (van wie één in Utrecht) en twee, maar die vooruitgang noemt de commissie, met leden uit Australië, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Hongarije en Zwitserland, marginaal.

EH / HOP

Het college van bestuur wilde graag af van de vrije dag op de verjaardag van de universiteit, zo kwam tijdens het overleg naar voren. De vrije dag op 26 maart wordt achterhaald bevonden. Er zijn, zo vindt het college, betere manieren de Dies breed te vieren dan een vrije dag op te nemen.

Omdat vooral ondersteunend personeel gebruik maakte van de vrije dag werd met de bonden afgesproken dat de lagere salarisschalen nu een dag extra verlof krijgen. Zij moeten daarvoor naast de Dies ook het uurtje eerder naar huis op 24 december en 31 december en de warmweerregeling, die toeliet dat mensen naar huis mochten bij 30 graden, inleveren.

Verder hebben bonden en universiteit afgesproken dat de standaardwerkweek 40 uur blijft beslaan. In de landelijke cao is sprake van een werkweek van 38 uur. Maar door de eigen opzet te blijven volgen houden in Utrecht ook de salarisschalen 10 en hoger het recht om 12 extra verlofdagen op te bouwen.

Alle universitaire medewerkers krijgen nu 31 dagen basisverlof bij een fulltime-aanstelling. Aan het opnemen van verlof worden wel enkele voorwaarden gesteld. Zo moeten werknemers minimaal drie weken vakantie per jaar opnemen, waarvan tenminste twee weken aaneengesloten.

Een aspect waar nog onenigheid over bestaat is het aantal dagen verlof dat verplicht aan een datum mag worden gebonden. In de nieuwe cao wordt gesteld dat dit aantal mag worden uitgebreid van vijf naar zeven. De Utrechtse bonden willen graag vasthouden aan het maximum van vijf dagen. De vraag in hoeverre lokaal mag worden afgeweken van het landelijke beleid wordt nu aan het landelijke overleg voorgelegd.

XB

Ook elders in Nederland wordt goed onderzoek bedreven, aldus de commissie, die stelt dat ons land zich op het gebied van het fundamentele onderzoek kan meten met de wereldtop. Iets minder enthousiast is de commissie over de toegepaste wiskunde, die zij niet slecht, maar wel te traditioneel noemt. "Er zijn hier nieuwe toepassingen waar we in Nederland niets van zien", aldus de in Amerika werkzame voorzitter Hans Kaper. "Materiaalontwikkeling bijvoorbeeld. Hier in Amerika opperen wiskundigen opzienbarende ideeën op dat gebied. Nederland is vooral goed in de traditionele onderwerpen, zoals vloeistofdynamica."

De beste wiskunde komt bij de Universiteit Utrecht vandaan. Op een schaal van 1 tot 5 scoren de onderzoeksgroepen van de UU gemiddeld een 4,94. Slechts het Utrechtse onderzoek naar de geschiedenis van de wiskunde - toch al een buitenbeentje in de visitatie - scoort iets lager dan excellent. Ook Leiden en de Vrije Universiteit krijgen een pluim voor hun wiskunde.

De commissie maakt zich zorgen over het geringe aantal studenten. Ze schuift de schuld in de schoenen van het slechte wiskundeonderwijs op de middelbare scholen. "De leraren geven wiskunde alsof het een dood vak is", aldus Kaper, "Ze weten niet uit eigen ervaring wat het is om iets nieuws te ontdekken." De grenzen van de wiskunde worden met duizelingwekkende vaart verlegd en het is opwindend om daar bij te zijn, maar op de middelbare school zijn de leerlingen vrijwel afgesneden van het spannende academische onderzoek. Ook dat remt de aanwas van nieuwe eerstejaars, denkt de commissie.

Om de instroom te verbeteren komt ze met een paar aanbevelingen. Bachelors wiskunde zouden een lesbevoegdheid moeten krijgen, eventueel na een paar aanvullende didactische vakken. Leraren zouden in deeltijd een master moeten kunnen halen of zelfs promoveren. Dat zou het heilige vuur onder leraren en scholieren terug moeten brengen.

Behalve over het geringe aantal wiskundestudenten spreekt de commissie ook haar zorg uit over het vrijwel ontbreken van vrouwen in de staf. In 1996 telden de twaalf wiskundefaculteiten in ons land in totaal negen universitair docenten (van wie één in Utrecht) en één hoogleraar. In 2001 waren die beschamende aantallen weliswaar licht gestegen naar 16,5 (waarvan één in Utrecht) en twee, maar die vooruitgang noemt de commissie marginaal. Er is een andere houding en positieve actie nodig. Nederland kan het zich niet permitteren om de helft van de bevolking te negeren, aldus de commissie, die leden telde uit Australië, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Hongarije en Zwitserland.

Ranglijst wiskunde-onderzoek

(Het gemiddelde kwaliteitscijfer op een schaal van 1-5)

Utrecht 4,75

Leiden 4,6

Vrije Universiteit: 4,3

TUe 4,25

RUG 4,16

KUN 4

UvA 4 (een vakgroep minder dan de KUN)

Twente 3

Wageningen 3 (minder vakgroepen dan Twente)

Maastricht 3 (minder relevant en productief dan Wageningen)

EUR 3

Bezuinigen aan de Universiteit Utrecht

De faculteit Biologie zal naar alle waarschijnlijkheid overgaan tot een reorganisatie, zo bleek vorige week tijdens de faculteitsraadsvergadering. Als gevolg van de universitaire bezuinigingen ziet de faculteit het tekort de komende jaren oplopen tot boven de miljoen euro. De tegenvallende studenteninstroom maakt de financiële perspectieven nog somberder. De faculteit ziet zich genoodzaakt om tot 2009 met een kwart te krimpen. De keuzes die vorig jaar gemaakt werden bij het opstellen van het hooglerarenplan blijken niet toereikend.

Als eerste noodmaatregel ging de faculteitsraad akkoord met het afschaffen van de mogelijkheid om vakantiedagen tegen geld te ruilen. Ook op advertentiekosten moet worden bespaard. Tenslotte wil het faculteitsbestuur bezuinigen op huisvestingskosten door, net als Scheikunde, een vleugel in het Kruytgebouw vrij te maken. Van een aio-stop, zoals Scheikunde die heeft doorgevoerd, wil decaan Weisbeek nog niets weten. "Maar het zal niet zo zijn dat we vast personeel moeten ontslaan om aio's in dienst te kunnen houden,"

Wanneer de faculteit gaat reorganiseren, zal volgens decaan Weisbeek in eerste instantie gekeken worden naar de mogelijkheid om oudere medewerkers tegen financieel gunstige voorwaarden met vervroegd pensioen te sturen. "Maar ook dat zal niet voldoende zijn", vreest Weisbeek, "omdat de effecten van die aanpak pas op termijn zichtbaar worden."

Dat die effecten substantieel kunnen zijn, blijkt in de faculteit Geowetenschappen, waar de reorganisatie op een haar na is afgerond. Ruim 25 oudere medewerkers accepteerden een financiële vertrekregeling. Ook kunnen zij een onbezoldigde aanstelling krijgen, waardoor zij gebruik kunnen blijven maken van universitaire faciliteiten. Decaan Hooimeijer is blij met de grote bereidheid om mee te werken. "Er is veel solidariteit getoond. Veel mensen zien in hoe beroerd de situatie is."

Volgens Hooimeijer zal de investering van 2,5 miljoen euro voor de vervroegde pensioenregeling zich vanaf 2008 gaan terugbetalen in lagere salariskosten. Toch moet Geowetenschappen de komende jaren nog een tekort van zeker een half miljoen euro per jaar wegwerken. Hooimeijer verwacht dat een nieuwe reorganisatie niet nodig zal zijn, tenzij er zich rampzalige ontwikkelingen voordoen.

Elders in Utrecht is het niet veel beter gesteld. De faculteit Letteren, die tot 2008 een miljoen moet bezuinigen, heeft inmiddels besloten het voorbeeld van Geowetenschappen te volgen. Vooruitlopend op het effect van een vertrekregeling voor oudere medewerkers heeft decaan Bertens een kaasschaaf van vijf procent over de faculteit gehaald. Hij kijkt reikhalzend uit naar de inkomsten als gevolg van de gestegen studentenaantallen, die de komende jaren voor enig soelaas moeten zorgen.

Veel andere faculteiten en diensten zijn nog bezig met het invullen van de ook bij hen onvermijdelijke bezuinigingen. Voor de grootste opdracht staat Rechtsgeleerdheid dat tot 2008 met 4 à 5 miljoen euro moet inkrimpen. Vorig jaar is al het mes gezet in de materiële middelen en de ondersteuning, maar volgens directeur Klein was dat niet voldoende. Nog voor de kerst verwacht hij meer duidelijkheid over nieuwe ingrepen. Ook bij Sociale Wetenschappen, dat twee miljoen moet inleveren, zijn ingrepen in het vooruitzicht gesteld. In de begroting meldt het managementteam niet te willen verhelen dat die pijnlijk zullen zijn.

Bij Scheikunde en Natuur- en Sterrenkunde zijn die ingrepen eerder dit jaar al verricht. In beide faculteiten is ervoor gekozen om onderzoeksgroepen op te heffen. Bij Scheikunde blijkt dat dus onvoldoende. Directeur De Wolde van Natuur- en Sterrenkunde verwacht dat zijn faculteit, mede dankzij de grote bedrijfsreserve, het daarmee wel gaat redden. "Een groot probleem is echter dat wij behalve de officieel aangekondigde bezuiniging ook voortdurend met kleine extra tegenvallers worden geconfronteerd. Nu wordt bijvoorbeeld het bedrag dat wij van het college van bestuur voor sommige NWO-aanstellingen krijgen, weer gehalveerd. Soms krijg je het gevoel dat het nooit ophoudt."

Een geval apart is de Utrecht School of Economics, die ondanks een snel oplopend tekort vooralsnog weigert te bezuinigen. Achtergrond hiervan is onduidelijkheid over de financiering. Volgens de economen is bij de start van USE in 2001 afgesproken dat de instroom van studenten geleidelijk zou groeien naar 250 nieuwe eerstejaars en dat de faculteit in elk geval tot en met 2005 op die basis bekostigd zou worden. Tot verbazing van de economen baseerde het college van bestuur het budget voor de komende jaren echter zonder nadere toelichting op 189 eerstejaars. Dat scheelt hen op jaarbasis een bedrag van ongeveer een half miljoen euro.

In de subfaculteitsraad toonde decaan De Gijsel zich twee weken geleden zeer kritisch over deze schending van gemaakte afspraken. "Op basis van die afspraak hebben wij extra personeel aangesteld. Het college van bestuur vertrouwt er kennelijk niet op dat wij de 250 zullen halen, maar we zitten inmiddels al op 215 eerstejaars. Bovendien bieden we naast onze Nederlandstalige bachelor als enige Utrechtse opleiding naast het University College een volledig Engelstalige bachelor aan, waarmee we dit jaar 35 studenten extra hebben getrokken. Ik vind dat het college

duidelijk moet maken of het onze tot dusver gevolgde strategie accepteert of niet. Als dat zo is, moet het ons beleid niet doorkruisen en in de kaderstelling ook van 250 studenten uitgaan."

EH / XB