Na een gelikt filmpje met een pakkend muziekje en kreten als 'stufi is hot' neemt Annette Nijs resoluut de regie in handen. Met een microfoontje aan het hoofd treedt ze naar voren in de grote collegezaal van het Van Unnikgebouw. "Ik ben hier om te horen wat jullie vinden van studiefinanciering. Wat verwachten jullie van mij en wat mag ik van jullie verwachten?"
Utrecht was afgelopen dinsdag de laatste universiteitsstad die Nijs aandoet tijdens haar Nijs on tour-tournee. Oorspronkelijk stond het bezoek van de staatssecretaris al veel eerder gepland. Maar vorige maand moest worden afgezegd vanwege het overlijden van prinses Juliana. Een nieuwe afspraak afgelopen vrijdag ging niet door vanwege Haagse beraadsslagingen. Misschien dat daardoor de tegenvallende belangstelling te verklaren was. Zo'n vijftig studenten waren aanwezig bij de inderhaast belegde nieuwe bijeenkomst.
Nijs lijkt niet rouwig om de slechts gedeeltelijk gevulde zaal. Haar humeur wordt nog beter wanneer niemand zich meldt op haar vraag: "Zitten er LSVb'ers of ISO-mensen in de zaal?" De relatie met de studentenbonden verloopt de laatste tijd niet helemaal soepel. De staatssecretaris gaat daarom monter van start. "Ik ben blanco, kom maar met ideeën."
De aanwezige studenten, in meerderheid bestuurlijk actievelingen, staan te popelen. Nijs dirigeert de microfoon van de één naar de ander. Al snel wordt echter duidelijk dat de staatssecretaris allerminst van plan is in het defensief te worden gedrukt. In een werkelijke discussie lijkt ze weinig trek te hebben.
Elke suggestie, opmerking of vraag wordt teruggekaatst met de bekende 'wat vind je er zelf van?-aanpak'. En daar zijn veel aanwezigen niet op voorbereid. De staatssecretaris slaagt er op die manier wonderwel in studenten deelgenoot te maken van de dilemma's waar zij zelf mee te maken heeft. "De hoogte van de studiebeurs slaat inderdaad helemaal nergens op", bevestigt ze. "Maar hoe zou het volgens jullie anders moeten?"
Lenen en na je studie naar draagkracht terugbetalen is een veel gehoord geluid uit de zaal. Zelfs een liberale bewindsvrouwe moet erkennen dat "de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen". "Een interessante gedachte. Maar ik zou toch ook graag een prikkel tijdens de studie zien, vooral om de huidige studieduur van 6,8 jaar te verkorten. Hoe zouden we dat kunnen doen?"
Net op het moment dat de polemische trucendoos begint te vervelen en de staatssecretaris wel erg op een vieve schooljufrouw begint te lijken weet, maakt een opluchtende kwinkslag. "Niet alle mensen met hoge inkomens hebben gestudeerd. Er zijn ook nouveaux riches, die slapen met Beckham en worden daar erg rijk van." Of ze komt met een anecdote over haar ouders die weigerden haar studie te betalen, zelfs toen ze bij hen aankwam gekleed in een oud lapje stof dat met lijm aan elkaar was geplakt.
Slechts een enkele keer valt Nijs uit haar rol en laat ze iets van ergernis zien. Wanneer David Mulder, studentlid van het faculteitsbestuur letteren, stelt dat alles er alleen maar op gericht is de studiefinanciering goedkoper te maken is dat tegen het zere been. "Heb je mij ooit horen zeggen dat ik dat wil doen?" Even lijkt Annette Nijs het toch een beetje vervelend te gaan vinden in Utrecht, maar snel heeft ze de oude stiel weer te pakken. "Ook studiefinanciering voor hbo'ers die overstappen naar een universitaire master? Waarom zou ik dat moeten doen, vind je?"
Na twee uur zit Nijs on tour erop. Ook de laatste bijeenkomst heeft volgens de staatssecretaris weer wat nieuwe ideeën en inzichten opgeleverd. Of Nijs er daadwerkelijk wat meedoet, blijft nog even afwachten. "Pas dit najaar zal het nieuwe beleid duidelijk worden." De argwaan van de aanwezige studenten nam ze er niet mee weg. Voor hen had de staatssecretaris daarom nog wat troostende woorden in petto. "Voordat het nieuwe stelsel ook werkelijk wordt ingevoerd, zijn we nog veel verder. Ik hoop echt dat niemand die hier in de zaal zit dan nog studeert."
XB