Een opleiding in het hoger onderwijs die niet aan de accreditatie-eisen voldoet, heeft volgens de huidige wet maximaal twee jaar de tijd om het kwaliteitskeurmerk alsnog te bemachtigen. Zo’n opleiding mag gedurende deze herstelperiode geen nieuwe studenten aannemen. Volgens Brouwer is het vrijwel uitgesloten dat de opleiding dat overleeft. “Het is te vergelijken met een arts die zijn anorexiapatiënt wil laten aansterken door haar te verbieden voedsel tot zich te nemen.”

Brouwer pleitte er tijdens het Nationale Accreditatiecongres van 24 maart voor dat afgewezen opleidingen een tijdelijke erkenning krijgen, zodat de opleiding haar rechten en bekostiging houdt. Die worden pas afgenomen als de opleiding in tweede instantie no geen accreditatie krijgt. Brouwer denkt niet dat zo'n tijdelijke erkenning tot een verwatering van het accreditatiesyteem leidt. De kans daarop is in zijn ogen juist groter als een opleiding onmiddellijk na een negatieve accreditatie vleugellam en dus kansloos wordt gemaakt. De druk op de NVAO om de kwaliteitseisen te verlagen zou dan immers hoog oplopen. Houdt de NVAO de rug desondanks recht, dan gaan er opleidingen ten onder die met enige inspanning te redden waren geweest. Brouwer: “Het gaat er niet om een ravage aan te richten, het gaat erom de kwaliteit van het hoger onderwijs te waarborgen en het verlangen te prikkelen om die te blijven verbeteren.”

De IDM-opleiding in Breda weet hoe moeilijk het is om twee jaar lang geen nieuwe studenten te mogen inschrijven. De voormalige bibliotheekopleiding draaide in 1999 zo slecht en het aantal studenten was zo laag dat de Hogeschool Brabant (nu Avans Hogeschool) besloot tot een grondige herstructurering. De opleiding werd ondergebracht in de nieuwe Academie voor ict en management, en mocht tijdens de reorganisatie twee jaar lang geen nieuwe studenten aannemen.

Die laatste beslissing had grote gevolgen, die nu nog voelbaar zijn. “Het zet een knip in alles. Je moet aan iedereen uitleggen waarom je geen nieuwe studenten toelaat, je kunt twee jaar lang geen contacten opbouwen met bijvoorbeeld je stageadressen. Nu nog wordt ons regelmatig gevraagd of we nog wel bestaan”, zegt docente Marga Jacobs. De instroom kwam in 2001 met horten en stoten weer op gang. Jacobs onderschrijft Brouwers stelling dat opleidingen die twee jaar geen nieuwe studenten inschrijven een zeer kleine overlevingskans hebben. Jacobs opleiding werd gered doordat de hogeschool bereidt was zelf een grote investering te doen. "Maar anders was het heel moeilijk geworden.”

De universiteiten en hogescholen steunen het pleidooi van Brouwer in grote lijnen. De HBO-raad plaatst wel de kanttekening dat de wetgeving op dit punt niet één-twee-drie is aangepast. Overigens vindt de raad dat de NVAO bij de beoordeling meer rekening moet houden met de verbeterplannen die de opleidingen indienen en niet alleen een momentopname van de kwaliteit moet maken.

HOP

"Ik weet niet welke zieke geest dit op zijn geweten heeft." Nico Blok vond zijn driewielscooter vorig weekeinde totaal gedemonteerd terug in de stalling van de flats aan de Cambridgelaan. Door een spierziekte is de economiestudent aangewezen op zijn bijzondere scooter. Hij gebruikt 'm onder meer om zijn colleges in de binnenstad te bereiken.

Op het internetforum van de Cambridgelaanbewoners werd verontwaardigd gereageerd op de melding van Blok. Helemaal toen Blok meldde dat een dag eerder nog een invalidescooter, eigendom van een andere bewoonster, was vernield. Verschillende bewoners deden de oproep om beveiligingscamera's te plaatsen. Vooral ook omdat de afgelopen maanden het aantal meldingen van diefstal, inbraak en vandalisme op het forum enorm is toegenomen. "Zo langzamerhand ben ik de Cambridgelaan zo ongelooflijk zat aan het worden!", meldt iemand van wie de auto werd vernield.

Nico Blok sluit niet uit dat de personen die het gemunt hadden op zijn scooter ook verantwoordelijk zijn voor de andere wandaden. "Ik vind dat we maar eens serieus moeten kijken of hier camera's geplaatst kunnen worden." Voor Merijn Snikkers van het woonbestuur zijn beveiligingscamera's voorlopig een stap te ver. "Dan moet de situatie echt uit de hand lopen."

Snikkers erkent wel dat het vandalisme rondom de Cambridgelaan lijkt toe te nemen. Op initiatief van het woonbestuur is eerder dit jaar bovendien een overleg gestart tussen bewoners van de Cambrigdelaan, de wijkagent en woningbouwvereniging SSH die camera's op dit moment ook niet als reële optie tegen het vandalisme zien.

XB

Het faculteitsbestuur zegt zich genoodzaakt te zien tot de maatregel nu binnen vijf jaar een gat van 3 miljoen op jaarbasis moet worden gedicht. Volgens decaan Hooimeijer heeft het vertrek van de oudere werknemers de voorkeur boven een pijnlijke 'beleidsrijke' reorganisatie met langdurige onzekerheid. "We zien dat onderdelen waar de grootste tekorten zitten ook de grootste vergrijzing kennen. Bovendien hebben we de afgelopen jaren op veel plekken een voorschot genomen op de generatiewisseling onder meer door jongere mensen alvast op persoonlijke titel tot hoogleraar te benoemen. We halen die generatiewisseling nu vier jaar naar voren."

Eind mei moet duidelijk zijn hoeveel werknemers gebruik willen maken van de regeling die voorziet in een financieel perspectief tot de pensioengerechtigde leeftijd en in het behoud van faciliteiten. Ook een onbezoldigde aanstelling behoort tot de mogelijkheden. Het faculteitsbestuur verwacht dat van de gehele groep zestig procent het aanbod zal accepteren. Dit zou dan leiden tot een besparing van meer dan anderhalf miljoen euro per jaar vanaf 2006. Hooimeijer waarschuwt dat wanneer één van de vier departementen de doelstellingen niet haalt een daadwerkelijke reorganisatie op die plek niet langer kan worden uitgesloten.

De faculteitsraad besloot deze week in te stemmen met het plan van het bestuur een deel van het personeel te laten vertrekken. "Na de eerste schok is er binnen de raad een besef van urgentie ontstaan", aldus raadsvoorzitter Fred Toppen. Toppen heeft het faculteitsbestuur wel gevraagd naast aandacht voor het vertrekkende, ook aandacht aan het zittende personeel te schenken. "Daarvoor komt dit natuurlijk op een heel ongelukkig tijdstip. Ook van hen wordt grote solidariteit gevraagd. Zij moeten nog harder gaan werken in een tijd dat ze al hijgend achter de bama aanhollen."

De totale kosten van het sociaal plan bedragen naar schatting 1,6 miljoen euro. Het college van bestuur heeft een bijdrage van maximaal 400.000 euro uit het sociaal fonds voor reorganisatie toegezegd.

XB

De Onderwijsraad plaatst kanttekeningen bij de praktische haalbaarheid van de ambities in het Hoger Onderwijs en Onderzoeksplan HOOP, 'gezien de reële daling van het rijksbudget'. Het adviesorgaan stelt daarom voor de ambities wat bij te stellen.

Het HOOP staat met zijn streven naar meer hogeropgeleiden, betere kennisbenutting en een sterke internationale positie voor het hoger onderwijs volgens de Raad vol met 'nastrevenswaardige' uitgangspunten. Ook in dit HOOP is immers nog altijd het streven geformuleerd om in 2010 tot de topkenniseconomieën te behoren.

Meer hoogopgeleiden krijg je volgens de raad niet alleen door de instroming te verhogen, maar vooral door wat aan het rendement te doen. Daarom omarmt ook de Onderwijsraad selectie op kwaliteit. Zo kunnen instellingen immers verschillende groepen studenten van beter maatwerk voorzien. Daarbij moet niet alleen de top aandacht krijgen, maar moet bovendien meer rekening worden gehouden met studenten uit de milieus waar hoger onderwijs geen vanzelfsprekendheid is.

Ruimte voor talent wordt dus door de Onderwijsraad toegejuicht, maar financiële ruimte voor een 'Nederlandse Harvard' ziet de organisatie niet. Concurrentie met de Verenigde Staten wordt pas als reële optie beschouwd als er op Europees niveau een dergelijk initiatief wordt opgezet. Overigens is de Onderwijsraad nog niet overtuigd van het nut van topcollegegelden om de instroom te beïnvloeden.

Komende maandag, 5 april, wordt het HOOP besproken in de Tweede Kamer.

HOP

Aan de orde was de medezeggenschap in de masterfase. Volgens het college van bestuur moeten er in Utrecht aparte opleidingscommissies komen voor de bachelor- en masterfase, de zogeheten horizontale medezeggenschap; de U-raad - en met name de studenten daarin - kiest juist voor verticale medezeggenschap, dat wil zeggen voor één opleidingscommissie voor een bachelor en de daarbij behorende masters. Maar hoewel college en U-raad nog over de kwestie in gesprek waren, wees het college de faculteitsdecanen eind maart per brief uitsluitend op zijn eigen standpunt zonder de discussie met de U-raad zelfs maar te vermelden.

Betreurenswaardig noemde studentraadslid Sander van Waveren die brief maandag. Daarmee zette hij de toon voor een bespreking die ook verder in een kille sfeer verliep. Nadat de twee partijen hun standpunt hadden herhaald, volgde een discussie waaruit vooral bleek dat de situatie per faculteit zo sterk verschilt dat één universele aanpak voor de hele universiteit nauwelijks zinnig lijkt. Toen bleek dat ook verschillende stafleden vraagtekens zetten bij de keuze van het college, toonde Van Rooy zich bereid om water bij de wijn te doen. "Ik blijf vinden dat er goede argumenten zijn voor horizontale medezeggenschap, maar ik wil niet dogmatisch zijn. Misschien is ook een gemengd model mogelijk. Ik zal dat in het overleg met de decanen inbrengen. "

Dat was een mooie toezegging, maar Van Waveren vertrouwde de boel kennelijk niet. Een collegelid kan in een commissievergadering wel zoveel toezeggen. "Ik zou graag zien dat u dit in een brief aan de faculteiten opschrijft." Maar dat was Van Rooy toch even iets te pro-actief. "Meneer Van Waveren, u gaat ons hier hoop ik niet voorschrijven hoe wij overleg voeren met de faculteiten." En met een koele blik in de richting van het student-raadslid. "Wij zullen de zaak met de decanen communiceren, maar de manier waarop we dat doen, kunt u met een gerust hart aan dit college overlaten."

EH

Een chauffeur van de GVU maakte om half drie vanmiddag bij de politie melding van de vondst van het pakket op het platform van de stadsbussen.

De politie heeft inmiddels het gebied ontruimd. Stadsbussen, taxi's en de treinen op spoor 1 en 2 zijn tot stilstand gekomen. De explosieven opruimingsdienst verricht op dit moment onderzoek met behulp van een robot en een medewerker in beschermende kledij. Wanneer het gebied weer kan worden vrijgegeven is nog niet bekend.

Volgens een woordvoerder maken de maatregelen duidelijk dat de politie de melding zeer serieus neemt. De woordvoerder wilde niet bevestigen dat het pakket is voorzien van de tekst 'verdacht pakket', zoals de site van RTV Utrecht vermeld.

XB

Er zijn echter nog andere verdachten. De daders maken gebruik van een standaardtruc. Met een lege laptoptas gaan zij een leerzaal of bibliotheek binnen. Wanneer iemand zijn spullen onbeheerd achterlaat, slaan zij toe.

De diefstallen zijn ongeveer twee maanden aan de gang. FBU-security attendeert ieder slachtoffer erop aangifte te doen in verband met de bewijslast tegen de verdachten. Eveneens vraagt de beveiliging alert te zijn op verdachte personen en waar nodig geacht deze te melden.
CN

Schnabel (1948) is op 1 december 2002 door het college van bestuur tot één van de zes Utrechtse universiteitshoogleraren benoemd. Hij combineert deze aanstelling van één dag per week met zijn directeurschap van het SCP. Voor de UU is hij geen onbekende: hij studeerde er sociologie, was er hoogleraar klinische psychologie en directeur van de Netherlands School of Public Health. Zijn oratie was extreem druk bezocht én beveiligd; in het Academiegebouw wemelde het van de security-medewerkers.

In zijn rede analyseerde Schnabel de veranderingen in 'de eeuw van mijn vader'. "In 1900 was Nederland nauwelijks kleiner dan het nu is, maar op dat bijna gelijke oppervlak wonen nu drie keer zoveel mensen in zes keer zoveel huizen, met duizend keer zoveel fietsen en zevenduizend keer zoveel auto's. Het nationale inkomen is in euro's bijna 500 keer zo hoog geworden en zelfs als er rekening wordt gehouden met prijsveranderingen en inflatie zijn we per hoofd van de bevolking nu nog altijd minstens vijf keer zo rijk als in 1900."

Het lijkt erop dat het 'goede leven' voor vrijwel iedereen bereikbaar is geworden. Op dat resultaat van de 20ste eeuw - toenemende gelijkheid - kan in de 21ste eeuw worden voortgeborduurd, aldus Schnabel.

AH

Maastricht heeft nog geen formeel beleid voor selectie maar wel ruime ervaring met het bindend studieadvies en met vormen van zelfselectie.

Volgens Nick Bos van het UM-bureau Strategie en Internationalisering zal het komende experiment echter uitgaan van een ‘veel dwingender’ vorm van selectie. Bovendien wordt overwogen om die universiteitsbreed in te voeren. Een belangrijk element in de selectie zou de vraag worden of studenten wel passen in het onderwijsconcept met probleemgestuurd onderwijs in kleine groepen. Bos weet nog niet hoe het experiment precies vormgegeven zal worden.

De vraag blijft of studenten zelf zitten te wachten op selectie. Deze week verscheen een onderzoek, waaruit voorkeur voor selectie zou blijken. Later deze week verschijnt er een representatiever Nijmeegs onderzoek onder 6500 studenten.

HOP

Tegen het voorstel van het ministerie dat voor de toga-beroepen zowel een wo-bachelor- als een wo-masteropleiding verplicht zou zijn, klinken nu steeds meer protesten.

Als de staatssecretaris in haar standpunt volhardt, zorgen de instellingen zelf wel voor een goocheltruc. De gefuseerde universiteit en hogeschool van Amsterdam hebben al bedacht dat een hbo'ers een 'schakelklas' kan volgen, waarmee een universitair bachelordiploma is te behalen. De Avans-hogescholen staat hetzelfde voor ogen. "Als dit voorstel door de Kamer komt, gaan we met de Open Universiteit praten", zegt directeur Gerard Hupperetz van de juridische hogeschool Tilburg-Den Bosch.

Zo ver komt het waarschijnlijk niet. De Raad voor de Rechtspraak heeft minister Donner van justitie al een protestbrief gestuurd. Zelfs de Nederlandse Orde voor Advocaten heeft nu in een brief aan de Kamer laten weten dat er "ruimte moet zijn voor getalenteerde hbo'ers om in een wo-master te kunnen instromen" en vervolgens de toga aan te trekken.

De kans is groot dat ook de fracties in de Tweede Kamer de wet zullen tegenhouden. Het wetsvoorstel zou maandag al aan de orde kunnen komen. Ongetwijfeld zal het voorstel sneuvelen. En Nijs zal er vast geen traan om laten.

HOP