De enthousiaste reactie op het vorig jaar ontwikkelde 'high potential' programma werd dinsdag 3 februari in de commissie Onderzoek van de Universiteitsraad bekend gemaakt door rector-magnificus Gispen. Het 'high potential' programma is opgezet als Utrechtse variant van het landelijke vici-programma. Het is bedoeld voor jonge veelbelovende onderzoekers, die in potentie de dragers zijn van toekomstige Utrechtse onderzoeksspeerpunten. Voorwaarde voor de toekenning van geld is dat er sprake is van een door twee of drie 'high potentials' gezamenlijk uit te voeren onderzoek. In de begroting van de Universiteit Utrecht is voor dit doel voor de komende vijf jaar een bedrag van maximaal 2,5 miljoen euro per jaar gereserveerd. Met dit geld verwacht de universiteit tussen de vijf en tien projecten te kunnen honoreren.
Na het indienen van de aanvragen - op één na allemaal gedaan door onderzoeksdirecteuren - zal de 134 kandidaten nu gevraagd worden om op korte termijn met een of meer collega's uit de lijst een beknopt onderzoeksvoorstel te formuleren. Uit die voorstellen maakt het college van bestuur dit voorjaar een selectie van twintig projecten die verder mogen worden uitgewerkt. Een speciaal voor dit doel opgerichte adviescommissie moet vervolgens nog voor de zomer de definitieve keuze maken. Gispen maakte duidelijk nog niet te weten of er sprake zal zijn van een evenredige verdeling over de verschillende Utrechtse onderzoeksgebieden. Wel hield hij vast aan de eis dat minimaal dertig procent van de gehonoreerde onderzoekers vrouw dient te zijn. Ook onderzoekers die recent andere beurzen of subsidies in de wacht hebben gesleept, kunnen wat de rector betreft aan de nieuwe Utrechtse competitie deelnemen. Een uitzondering maakte hij echter voor winnaars van een vici-beurs, een Spinozapremie en de Nobelprijs.

EH

De 250 studenten komen te wonen in 'appartementen' met vier kamers van 10 m2 en een gemeenschappelijke ruimte en keuken. In oktober of november nemen de eerste studenten hun intrek . Wat de kamers moeten gaan kosten is nog niet bekend. De tijdelijke woningen mogen vijf jaar blijven staan.
Nederland heeft een overschot aan ruimte in de asielzoekerscentra. Minister Dekker van Ruimtelijke Ordening heeft er 4,8 miljoen euro voor over om de lokalen aan te passen voor studentenhuisvesting.
De hele operatie moet meer dan 750 woningen opleveren die aan zo'n 3000 studenten onderdak bieden. De appartementen worden op korte termijn opgeleverd in onder meer Amsterdam, Tilburg, Nijmegen, Enschede, Eindhoven en Utrecht.
XB

Volgens die code, die het college van bestuur onlangs heeft vastgesteld, kunnen de decanen van de Utrechtse faculteiten bepalen dat één of meer van hun bachelor- en/of masteropleidingen in een andere dan de Nederlandse taal worden verzorgd. Omdat de deelnemende studenten voldoende kennis van de betreffende taal moeten hebben, moet hun vooropleiding aan bepaalde eisen voldoen. Die moeten worden vermeld in de onderwijs- en examenregeling van de opleiding. Aan bachelorstudenten mogen echter geen zwaardere eisen worden gesteld dan de wettelijke eisen voor toelating tot de opleiding.

Docenten die de opleiding verzorgen, moeten volgens de gedragscode over een 'passend taalniveau' beschikken. Wat dat is laat het document echter in het midden. Het volstaat met de bepaling dat de decaan daar binnen zijn faculteit zorg voor draagt.

Met het opstellen van een Gedragscode Taal voldoet het Utrechtse college van bestuur aan een eis in de Wet op het Hoger Onderwijs en het Wetenschappelijk Onderzoek. Die wet noemt drie uitzonderingen op de regel dat het onderwijs aan een Nederlandse universiteit in het Nederlands moet worden gegeven. Het kan gaan om onderwijs in een vreemde taal; het kan gaan om een gastcollege van een buitenlands docent; en het kan gaan om onderwijs dat vanwege bijzondere redenen zoals bijvoorbeeld de herkomst van studenten niet in het Nederlands kan plaatsvinden. Voor die laatste uitzondering stelt de wet een gedragscode als voorwaarde.

De Utrechtse code noemt het internationale karakter van de Universiteit Utrecht als reden voor het aanbieden van enkele bacheloropleidingen en een groot aantal masteropleidingen in een vreemde taal.

EH

Het basisprincipe van de nieuwe regeling is dat iedereen een vergoeding ontvangt voor het daadwerkelijk aantal gemaakte kilometers. Belangrijkste aanleiding voor de veranderingen zijn de nieuwe fiscale regels voor woon-werkverkeer vanaf 1 januari 2004. De maximaal fiscaal toelaatbare vergoeding is achttien eurocent per kilometer. Aangezien het budget van de universiteit beperkt is, is de kilometervergoeding voor medewerkers gesteld op zes eurocent. Met het keuzemodel arbeidsvoorwaarden kan de vergoeding voor het woon-werkverkeer aangevuld worden.
Alle medewerkers ontvangen binnenkort een brief met de nieuwe vergoeding en de gegevens waarop deze is gebaseerd.

Meer informatie: www.uu.nl/werken/arbeidsvoorwaarden

Meer over dit onderwerp in het Ublad van 12 februari

'De zon der gerechtigheid' was aangebracht op een zeilen omhulsel van een grote lamp. Zondagnacht om kwart voor drie merkte FBU-security op dat de zon was verdwenen. De lamp staat er nog. Zoeken naar het zeil met afbeelding is niet nodig. Het doek lag nog op het dak.

De verkiezing van de beste UCU-docent vond plaats tijdens het eerste lustrum van het University College. Van Erven kreeg de voorkeur boven drie andere docenten, die via een analyse van onderwijsevaluaties en een stemronde per e-mail waren genomineerd. Naast de docent 'drama' bleken ook Gert-Jan Vroege (scheikunde), Jeroen Bons (antieke geschiedenis) en Lonia Jakubowska (antropologie) bij de studenten in de smaak te zijn gevallen. Van Erven, die op dit moment met een groep studenten een productie van 'A midsummer night's dream' van Shakespeare voorbereidt, had de uitverkiezing volgens juryvoorzitter Ethan King vooral te danken aan de vele e-mails, waarin studenten hun 'absolute love for this man' uitspraken.

De uitreiking van de docentprijs vond op vrijdag 30 januari plaats aan het eind van een debatmiddag. Aanleiding was het vijfjarig bestaan van het University College. Vrijwel alle sprekers waren het erover eens dat het initiatief van voormalig 'dean' Hans Adriaansens een groot succes is geworden. Volgens diens opvolger Hans van Himbergen is dat niet in de laatste plaats te danken aan het feit dat het UCU de mogelijkheid heeft om studenten, voordat zij worden aangenomen, op hun motivatie en talent te testen. Van Himbergen weigerde met nadruk om van 'selectie' te spreken. Liever wilde hij het hebben over een afspraak, waarin de opleiding en de student duidelijk maken wat zij van elkaar verwachten.

In een discussie over de toekomst van het Nederlandse hoger onderwijs zei de nieuwe 'dean' geen problemen te hebben met niveauverschillen tussen universiteiten, zoals die in Amerika bestaan. "Niet alle studenten hebben nu eenmaal hetzelfde talent en dezelfde motivatie. Niveauverschil wordt pas een probleem als we op minder goede universiteiten gaan neerkijken en ze gaan stigmatiseren", aldus Van Himbergen, die fel uithaalde naar de Nederlandse neiging om in hiërarchieën te denken. "Ik verwacht dat we ook in Nederland kwaliteitsverschillen tussen universiteiten gaan krijgen, maar ik vrees het ergste voor de minder goede instellingen. 'I'm afraid we'll stigmatize them to death'."
EH

"De vereniging heeft de combinatie van plezier en prestatie hoog in het vaandel, wat leidt tot een zowel binnen als buiten de vereniging herkenbaar hecht verenigingsgevoel. De vereniging heeft inmiddels zeven heren en twee dameselftallen. De organisatie wordt volledig gedragen door de studenten zelf. Zowel bestuur, materiaalverzorgers, lijners en scheidsrechters zijn in het algemeen zelf voetballende studenten." Aldus het juryrapport.
De prijzen werden in de jaarbeurs bekend gemaakt door burgemeester Brouwer en wethouder Spekman. Vanuit de studentenhoek waren nog genomineerd: tafeltennisser Nico Blok (sportman van het jaar), Orcaroeier Daniëlle Broekhuizen (sportvrouw van het jaar) en Triton licht 2003 (beste sportploeg). Zij allen vielen niet in de prijzen.
AH

Bij hoe griepvirussen zich ontwikkelen en hoe effectief griepprikken nog zijn, wordt wiskunde gebruikt. Maar ook bij jongleren, dijkdoorbraken, sport of bij beeldverwerking. Die breedte van het vakgebied wil het Freudenthal Instituut (het expertisecentrum voor reken- en wiskundeonderwijs van de UU) aan de wiskundeleraren voorleggen tijdens de wiskundedagen.
Wiskunde is niet meer weg te denken uit de samenleving, maar ondertussen wordt het schoolvak wél in Nederland aan alle kanten bedreigd. Op 4 februari overleggen minister Van der Hoeven van Onderwijs en de Tweede Kamer over de laatste plannen voor de tweede fase in het voortgezet onderwijs. Het snijden in vakken als wiskunde en natuurkunde krijgt dan weer een vervolg. Ook op deze tegenstrijdigheid wil het Instituut tijdens de wiskundedagen terugkomen.
AH

In navolging van Sociale Wetenschappen werkt de faculteit Rechten momenteel aan de invoering van het bindend studieadvies. Dat zegt hoofd onderwijs- en studentenzaken Nikkie Meijers in het Ublad van 29 januari. Aanleiding om tot deze maatregel over te gaan - die moet leiden tot een hoger rendement - is het grote aantal uitvallers onder eerstejaars.
Die uitval geldt zowel voor studenten die instromen na hun hbo-propedeuse als de reguliere eerstejaarsstudenten uit het voortgezet onderwijs.
Of de maatregel per september in kan gaan is de vraag. In samenwerking met het college van bestuur wordt onderzocht of de termijn haalbaar is, omdat het invoeringstraject zorgvuldig moet worden voorbereidt. Anders wordt het 2005.

JR

Hoger onderwijs moet zich scherper profileren

Hogescholen en universiteiten moeten zich in de zeer nabije toekomst scherper profileren. Eenheidsworst is ongewenst. Wat Nijs betreft kan de profilering via een rechtstreekse kwaliteitsvergelijking. Het hoger onderwijs moet daarom ook af van de 'uniforme' programmering. Op tien plaatsen een psychologiestudie aanbieden, is onnodig. Daarnaast moet er selectie aan de poort komen en collegegelddifferentiatie.

Het hoger onderwijs krijgt bovendien te maken met prestatieafspraken. Het ministerie wil eerst met de koepelorganisaties inhoudelijk overleggen over dit plan en vervolgens per instelling de invulling bepalen.

Het HOOP rept voorts van 'verdere krachtenbundelingen' in het hoger onderwijs, waarbij de sectorplannen een bepalende rol gaan spelen. Nijs wil alle onderdelen van het bestaande opleidingsaanbod flink doorlichten. Op haar weblog doet de staatssecretaris uit de doeken dat ze voortaan wil 'kijken wat de sterke punten zijn per universiteit en daar verder op doorbouwen'.

Nijs zegt daar liever geld aan uit te geven dan aan instellingen die voor een zo breed mogelijk aanbod gaan. De 'kleintjes' onder de studies hoeven overigens niet direct voor hun voortbestaan te vrezen: de ondergrens van het aantal studenten verschilt per sector. Voor het uitbouwen van de sectorplannen is dit jaar al vijf miljoen euro vrijgemaakt op de OCW-begroting.

Opvallend is dat Nijs' plannen om voortaan alleen maar de eerste studie te betalen weer in ere zijn hersteld; dit keer met goedvinden van de ministerraad. Tijdens het kabinet Balkenende I verkeerde de staatssecretaris nog in politieke doodsnood, nadat minister Van der Hoeven een streep door dit idee haalde.

Omdat via het concept HOOP 2004 nogal een omslag in het hoger onderwijs moet worden geforceerd, is de staatssecretaris voornemens om een dikke streep door de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) te halen. Volgens Nijs "biedt de huidige WHW onvoldoende ruimte". Hoe de wet precies vervangen gaat worden, wordt later dit jaar duidelijk.

De hogeronderwijskoepel HBO-raad is niet erg tevreden met de plannen. De analyse is bekwaam maar, zegt de raad, wordt nauwelijks iets gedaan aan de "dalende rijksbijdrage per student." Ook het nieuwe plan dat de aparte titulatuur voor hbo en wo handhaaft, kan niet door de beugel. Een hbo-bachelorsdiploma zal daardoor in het buitenland als inferieur beschouwd kunnen worden. De raad betreurt dat Nijs zich richt op de beste studenten in plaats van te zorgen dat iedere student op de juiste plaats terechtkomt. Positief is de HBO-raad over het streven dat de deelname aan het hoger onderwijs omhoog moet, en dat daarvoor een belangrijke rol is weggelegd voor de hogescholen.

Scepsis over de selectieplannen is er ook bij universiteitenvereniging VSNU, al laat een woordvoerder weten de experimenten die nu worden gelanceerd met belangstelling te volgen. Over het algemeen kan de VSNU zich redelijk vinden in de plannen van Nijs. "We delen haar analyse en zijn benieuwd wat voor toekomstvisie er uit het overleg met het ministerie komt." Over de actieplannen en prestatieregelingen wil de VSNU pas hardop nadenken na de algemene vergadering.

Studentvertegenwoordigers LSVb en ISO hebben maar weinig vertrouwen in de plannen van Nijs. "Kennisland komt er niet" kopten de berichten die de LSVb over het HOOP rondstuurde. "Het is schrijnend om te zien dat in het HOOP vooral wordt stilgestaan bij wat het onderwijs de Nederlandse economie kan opleveren." Ook het ISO signaleert dat de student niet al te prominent aanwezig is in het HOOP en dat ook de kwaliteit van het onderwijs ondergeschikt is gemaakt aan de economische belangen van de regering.

HOP