Studeren is niet alleen goed voor jezelf, maar ook voor de maatschappij. Als de beroepsbevolking gemiddeld een jaar langer onderwijs geniet, levert dat jaarlijks een besparing op van ruim een miljard euro.

De totale waarde van de welvaartseffecten zou zelfs 46.6 tot 53.6 miljard euro per jaar bedragen. Dit is zo'n 10 procent van het bruto nationaal product in Nederland. Het gaat hierbij niet om werkelijke geldbedragen, maar om geluk- en tevredenheidgevoelens uitgedrukt als financiële waarden. "Onderwijs is dus geen kostenpost, maar een zeer rendabele investering", concludeert SBO-voorzitter J. Franssen. Het SBO is het platform van werkgevers- en werknemersorganisaties in het onderwijs.

Uit het rapport blijkt bijvoorbeeld dat hoger opgeleiden over het algemeen gezonder zijn dan lager opgeleiden, waardoor ze minder vaak een beroep doen op de gezondheidszorg. Als het aantal jaren onderwijs van de bevolking met één jaar toeneemt bedraagt de gezondheidswinst 3,6 tot 8,3 miljard euro voor mannen en 1,8 tot 4,1 miljard euro voor vrouwen.

Ook de criminaliteit onder hoger opgeleiden is minder. Lager opgeleiden plegen meer zwaardere delicten. Ook vandalisme, bedreiging, mishandeling en verwonding komen veel vaker voor onder lager opgeleiden. Daar staat tegenover dat hoger opgeleiden vaker overtredingen en lichte delicten begaan (zoals zwartrijden en dronken achter het stuur zitten). Ze plegen ook tweemaal zoveel fraude als lager opgeleiden. Ook hier werkt de kosten-baten analyse in het voordeel van een hoger onderwijsniveau. Een jaar extra onderwijs betekent een besparing van 623 miljoen per jaar op uitgaven aan criminaliteit. Daar staat slechts 45 miljoen aan extra belastingfraude tegenover.

Als laatste voorbeeld hebben hoger opgeleiden meer vertrouwen in hun medemens, ze zijn vaker actief in verenigingen en organisaties, nemen vaker deel aan het democratisch proces en zijn meer betrokken bij de samenleving. Bovendien zijn hoger opgeleiden tevredener met het leven dan lager opgeleiden. De onderzoekers berekenden dat de totale directe en indirecte welvaartseffecten van een jaar onderwijs uitkomt op 3432 euro per jaar per individu. Voor de gehele bevolking betekent dat een welvaartswinst van 41.2 miljard euro per jaar.

De neiging van universiteiten tot 'Alleingang' begint op te breken. Er is een toenemende behoefte aan samenwerking. Dat betoogde de voorzitter van het college van bestuur Jan Veldhuis in zijn rede waarmee hij afgelopen maandag het Utrechts academisch jaar opende. Ook aan andere universiteiten hamerden bestuurders en politici op het thema samenwerking.

Met zijn pleidooi voor samenwerking wilde Veldhuis níet betogen dat competitie uit den boze is. "Juist in academia is competitie een must, want kennis kent geen muren en grenzen... Maar de verscheidenheid dient betrekkelijk te blijven: op elkaar betrokken; én wat slechts betrekkelijk goed is, verdwijnt."

Het 'laten schitteren van sterren' is ook wat premier Balkenende (die sprak in Leiden) en zijn onderwijscollega Van der Hoeven (in Tilburg) willen. Zij willen de hoogste onderzoeksprestaties extra belonen met een grotere rijksbijdrage. Anderzijds merkte Balkenende echter op dat universiteiten de moed moeten hebben om bijvoorbeeld faculteiten te laten fuseren met die van andere universiteiten.

De beide bewindslieden zoomden echter vooral in op samenwerking tussen universiteiten en bedrijven. Van der Hoeven wil onderzoeksorganisatie NWO een soort pilot laten ontwikkelen, die antwoord moet geven op de vraag hoe vanuit de wetenschap de ontwikkelingen binnen bepaalde dienstensectoren het beste kunnen worden ondersteund. En Balkenende pleitte voor bevordering van het 'technopreneurschap' (innovatief ondernemerschap). Dat vond ook minister Brinkhorst van Economische Zaken. In zijn rede in Maastricht riep hij op studenten niet alleen op te leiden tot werknemers, maar ook tot ondernemers. Cursussen ondernemerschap zouden een vast onderdeel van de opleiding moeten zijn, zei hij.

"De titel van zijn rede geeft de herkomst bloot van onze voorzitter van de oostgrens", aldus introduceerde rector W.H. Gispen de Utrechtse spreker bij de opening van het academisch jaar op 1 september. Maar de titel geeft meer blijk van hoe goed Veldhuis zijn klassiekers kent: de frase 'Seid einig, einig, einig' is afkomstig uit het toneelstuk Wilhelm Tell van Schiller. 'Seid einig' zijn de laatste woorden van edelman Attinghausen voor hij het hoofd in het kussen legt en de ogen voorgoed sluit. De frase lijkt van toepassing op Veldhuis die eind oktober de Utrechtse universiteit verlaat, maar de voorzitter onderstreepte dat het hier niet om een afscheidsrede ging.

Centraal stond Veldhuis echter wel. Waar in voorgaande jaren aan de academische zitting geen einde leek te komen omdat de ene na de andere spreker het spreekgestoelte betrad, was het dit jaar uitsluitend Veldhuis die het woord voerde. Dat de speech helder en prikkelend was heeft er ongetwijfeld aan bijgedragen dat het slotlied 'Gaudeamus' sneller werd aangeheven dan ooit tevoren. Of, zoals Gispen de rede kwalificeerde — altijd 'in' voor een cabaretesk woordspelletje: de rede was 'enig'.

Voor afgestudeerde artsen is een nieuwe eed opgesteld. Zo moeten nieuwe artsen beloven hun medische kennis niet te misbruiken en zich open te stellen voor kritiek. De eed was toe aan vernieuwing zeggen universiteitenvereniging VSNU en artsenorganisatie KNMG omdat de bestaande verouderd was.

Nieuw is dat de aanstaande arts belooft zijn medische kennis niet te misbruiken, zelfs niet onder druk. Dit is gebaseerd op de 'Declaratie van Genève', opgesteld in 1948 om herhaling van misbruik van medische kennis, zoals dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gebeurde, te voorkomen. Maar het doelt ook op subtielere druk zoals potentiële verleidingen van artsen door de farmaceutische industrie.

De nieuwe eed is niet langer alleen op de eigen beroepsgroep gericht, maar ook op de maatschappij. Zo belooft de aanstaande arts zich open te stellen voor kritiek en te waken voor toegankelijkheid van de zorg.

De eed zal aan alle Nederlandse universiteiten worden uitgesproken. Alle jonge medici ontvangen een boekje met tekst en toelichting. Het is de bedoeling dat de eed niet alleen het einde van de studie markeert, maar ook gebruikt wordt bij onderricht in attitude, ethiek en professioneel gedrag tijdens de studie.

De beheerders van de sportvelden van Olympos hebben mogelijk een oplossing gevonden voor de aanhoudende konijnenplaag. Fretten mogen binnenkort proberen om de viervoeters te verjagen.

M. de Groot, van huisvesting en complexbeheer van de universiteit, gaat een ontheffing aanvragen bij de provincie Utrecht. Door de flora & faunawet is het niet toegestaan om met geweren en honden op de dieren te jagen, waardoor voor deze oplossing is gekozen.

Volgens een ruwe schatting van De Groot gaat het om zo'n vijftig konijnen die de velden van Olympos onveilig maken. Door de kuilen en gaten in het veld wordt het sporten op de universiteitsvelden te gevaarlijk. De mogelijke oorzaak van de stormloop van konijnen ligt volgens De Groot aan de natuur. "De velden liggen natuurlijk dicht bij de bossen."

Volgens De Groot is de aanpak een kwestie van de konijn uit zijn hol naar boven jagen waarna het dier gepakt kan worden. Beheerder W. Koning van sportpark Olympos beaamt dat. "De fretten zullen worden losgelaten in de holen. Daarna zullen de uitgangen worden afgezet waardoor de konijnen kunnen worden ingerekend."

Een exacte datum waarop de 'frettenman' met het karwei gaat beginnen heeft hij nog niet gekregen. Hij moet zich eerst deze week bij Olympos oriënteren op het precieze probleem. Het moet volgens de Groot wel op korte termijn gebeuren omdat het er naar uit ziet dat de konijnen niet uit zichzelf weg gaan.

De eerste Nederlandse vierjarige opleiding geneeskunde ging afgelopen maandag in Utrecht van start. Momenteel volgen zestien studenten college aan de Summa, de School of Utrecht Medical Masters. In februari volgen er nog eens zestien.

De beslissing om een vierjarige artopleiding met eigen programma te starten, komt vooral voort uit de maatschappelijke druk om meer studenten toe te laten tot de geneeskundeopleiding. De faculteit Geneeskunde vond het echter niet verantwoord de huidige opleiding nog verder uit te breiden. Met een verkort en zeer efficiënt opgezet programma kan toch aan de vraag naar meer afgestudeerden worden voldaan. Vanaf volgend jaar september zullen jaarlijks 48 studenten met de studie beginnen, van wie 24 in september en 24 in februari.

Daarnaast kan met Summa worden onderzocht in hoeverre de artsopleiding zich kan voegen in het nieuwe bachelor-masterstelsel. Op dit moment doen de geneeskunde-opleidingen daar niet aan mee. Vooral vanuit het UCU was sterk aangedrongen op een vierjarige medische vervolgopleiding voor de afgestudeerde bachelors.

In het Summa-programma wordt grote nadruk gelegd op de wetenschappelijke vorming van de studenten. Studenten zullen minimaal één artikel moeten schrijven dat van voldoende niveau is om door een wetenschappelijk tijdschrift te worden geaccepteerd. Afgestudeerde Summa-artsen krijgen het reguliere basisartsdiploma. Het programma bereidt de studenten ook voor op een eventuele vervolgopleiding tot specialist en op het Amerikaanse artsexamen, zodat zij in de gelegenheid gesteld worden in de USA ervaring op te doen.

Kandidaat-hoogleraar belastingrecht A. Pleijsier verlaat de Rechtenfaculteit. De professor heeft per 1 oktober een baan buiten de universiteit aangenomen. De man kwam begin dit jaar in opspraak na beschuldigingen over plagiaat die volgens Pleijsier zijn geuit door vier van zijn medewerkers.

De controverse bij belastingrecht begon met de anonieme stukken die rondom de jaarwisseling werden rondgestuurd. Daarin werd aangetoond dat passages uit een hoofdstuk van Pleijsier in een leerboek belastingrecht, letterlijk overeenkwamen met teksten uit een boek van de Leidse hoogleraar Van Raad. Iets wat binnen de disciplinegroep al langer bekend was en waarvoor Pleijsier ook verantwoording had afgelegd. Een student-assistent van hem zou slordig werk hebben geleverd.

Pleijsier beschuldigde in een brief de vier vaste stafleden van de disciplinegroep van het versturen van de anonieme postzendingen. Deze zegden daarop het vertrouwen op in Pleijsier die de dagelijkse leiding in de disciplinegroep in handen had. Decaan Dorrestein besloot vervolgens de vier de toegang tot het pand aan Drift 13 te ontzeggen, een maatregel die nog steeds niet is ingetrokken.

Op verzoek van Dorrestein vroeg het college van bestuur Brenninkmeijer te onderzoeken of de relatie tussen Pleijsier en zijn medewerkers kon worden hersteld. Volgens de overige betrokkenen zou Pleijsier daarbij niet volledig hebben willen meewerken. Brenninkmeijer zou volgens de decaan tot de conclusie zijn gekomen dat verdere bemiddeling geen soelaas bood. Het college kan volgens een woordvoerder nog geen reactie geven op de zaak.

Dorrestein heeft nog niets gehoord over het vertek van Pleijsier en dat de getroffen maatregelen voor de vier medewerkers daarom onverkort gehandhaafd blijven. Nadere mededelingen over deze zaak wil de decaan voorlopig niet doen.

Je hebt promotiestunts en promotiestunts. Faculteitsvereniging Alcmaeon van sociale wetenschappen haalt volgende week donderdag 11 september publiekstrekker Jim - die van Idols - naar De Uithof. FBU security zit inmiddels tot over de oren in het werk om de vergunningen hiervoor rond te krijgen. Naar verwachting zal Jim tussen de duizend en 3000 mensen trekken.

Zo'n drie weken geleden kwam het geld voor de dertig minuten dankzij de sponsoren toch op tafel. Sinds een week is het ook helemaal rond met Jim en moest de hele organisatie voor het evenement op poten worden gezet. Sanne: "FBU Security is echt een reddende engel, want echt je hebt geen idee wat er allemaal komt kijken bij het organiseren van zo'n groot evenement."

Normaal speelt de beveiligingsdienst een passievere rol tijdens feesten en partijen van studentenorganisaties, maar nu zetten ze alles op alles om de evenementenvergunning binnen te slepen. R. Mulder van FBU Security is drukdoende om een vergunning in twee weken tijd te regelen, in plaats van de gebruikelijke zeven tot negen weken. Inmiddels heeft de brandweer informeel toestemming gegeven. Mulder heeft alle vertrouwen dat de gemeente ook met een vergunning komt, inclusief één om te tappen.

Jim gaat optreden op het veldje bij de zonnewijzer naast de School voor Journalistiek. De beoogde locatie voor het Van Langeveldgebouw, de thuisbasis van Alcmeon, is uit veiligheidsredenen door Security afgewezen. Het concert begint om vijf uur 's middags, gevolgd door een afterparty met dj Rick. Nieuwe leden van Alcmaeon maken overigens kans op een meet & greet met de zestienjarige ster.

Nu is het maar de vraag of men in Utrecht veel belangstelling heeft voor een competitie, waarin een niet al te hoog aangeslagen denker als staatssecretaris Nijs de top-tien weet te halen. Uit de toelichting bij de uitslag blijkt overigens dat dat succes niet aan mevrouw Nijs zelf is te danken, maar uitsluitend aan haar functie. De ondervraagde kenners dichten die functie grote invloed toe, maar waardering voor Nijs is er nauwelijks. 'Een teken van armoede', 'een beetje zielig', aldus het commentaar van de anonieme stemmers.

Meer waardering is er voor minister Maria van der Hoeven, die de lijst aanvoert, gevolgd door de bijna onvermijdelijke HBO-voorman Frans Leijnse, de man wiens benoeming op de Utrechtse Willem Drees-leerstoel ooit door het college van bestuur werd tegengehouden. Opvallende afwezige is voorzitter Ed d'Hondt van universiteitenvereniging VSNU. Dat nieuw in dit lijstje vaak synoniem is met lekker, blijkt uit de positie van Loek Vredevoogd. Vorig jaar gold de voorzitter van de Nederlandse Accreditatie Organisatie nog als de belangrijkste sleutelfiguur van het hoger onderwijs. Nu het nieuwtje er af is, vraagt men zich af of Vredevoogd zijn machtige zwaard wel echt zal gebruiken - en zakt hij naar plek vijf.

De eerste Nederlandse vierjarige opleiding geneeskunde ging afgelopen maandag in Utrecht van start. Momenteel volgen zestien studenten college aan de Summa, de School of Utrecht Medical Masters. In februari volgen er nog eens zestien.

De beslissing om een vierjarige artopleiding met eigen programma te starten, komt vooral voort uit de maatschappelijke druk om meer studenten toe te laten tot de geneeskundeopleiding. De faculteit Geneeskunde vond het echter niet verantwoord de huidige opleiding nog verder uit te breiden. Met een verkort en zeer efficiënt opgezet programma kan toch aan de vraag naar meer afgestudeerden worden voldaan. Vanaf volgend jaar september zullen jaarlijks 48 studenten met de studie beginnen, van wie 24 in september en 24 in februari.

Daarnaast kan met Summa worden onderzocht in hoeverre de artsopleiding zich kan voegen in het nieuwe bachelor-masterstelsel. Op dit moment doen de geneeskunde-opleidingen daar niet aan mee. Vooral vanuit het UCU was sterk aangedrongen op een vierjarige medische vervolgopleiding voor de afgestudeerde bachelors.

In het Summa-programma wordt grote nadruk gelegd op de wetenschappelijke vorming van de studenten. Studenten zullen minimaal één artikel moeten schrijven dat van voldoende niveau is om door een wetenschappelijk tijdschrift te worden geaccepteerd. Afgestudeerde Summa-artsen krijgen het reguliere basisartsdiploma. Het programma bereidt de studenten ook voor op een eventuele vervolgopleiding tot specialist en op het Amerikaanse artsexamen, zodat zij in de gelegenheid gesteld worden in de USA ervaring op te doen.

De gemeente Utrecht bekijkt of er 800 studentenwoningen gebouwd kunnen worden aan de Europalaan. Tevens zullen 600 kleine eengezinswoningen voor studenten beschikbaar komen. Als derde oplossing wordt onderzocht of meer kantoorpanden tot studentenhuis kunnen worden verbouwd.

Ondanks de prijsstijging zijn de kamers door de grote kamernood nog steeds graag gewild. Studenten zijn zich volgens het USF bewust dat zij blij moeten zijn, dat zij een kamer hebben. De verhuurders vragen hoge huren omdat ze weten dat veel studenten bereid zijn deze te betalen. Studenten laten bovendien vaak de mogelijkheid schieten om huurverlaging aan te vragen bij de huurcommissie. Het USF merkt op dat studenten in veel gevallen alleen al hun volledige uitwonende beurs kwijt zijn aan huur. De gegevens waarop de basisbeurs is gebaseerd blijkt niet meer in overeenstemming te zijn met de werkelijke uitgaven van de huidige student.