Voorstel 'privatisering' universiteiten stuit op scepsis

Verwarring, scepsis en regelrecht verzet. Dat zijn de reacties vanuit de universiteiten op het voorstel van VSNU voorzitter E. d'Hondt om universiteiten een privaatrechtelijke status te geven. Volgens D'Hondt merken de universiteiten steeds vaker dat hun publiekrechtelijke status het moeilijk maakt contracten te sluiten met het bedrijfsleven.

De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) zag zich echter genoodzaakt een persbericht uit te doen gaan om duidelijk te maken dat d'Hondt 'op dit moment geen standpunt van het algemeen bestuur van de VSNU vertolkt'. In reactie hierop zegt een woordvoerder van de VSNU dat het niet gaat om een standpunt, maar om het inventariseren van voor- en nadelen en het aangaan van een discussie.

De RUG laat weten geen behoefte te hebben aan verandering van haar positie als publiekrechtelijke organisatie. De Universiteit Utrecht neemt net als de Universiteit Wageningen een afwachtende houding aan, maar hecht sterk aan de publieke status. "Het onderwijs is een publieke verantwoordelijkheid. Er zijn zwaarwegende argumenten nodig om het anders te doen", zegt woordvoerder Joop Kessels.

Volgens de Katholieke Universiteit Nijmegen, die als confessionele universiteit altijd al privaatrechtelijk is geweest, presenteert d' Hondt het verkeerde medicijn voor de kwaal. "Wij kampen met dezelfde problemen als de publieke universiteiten", zegt een woordvoerder.

Collegevoorzitter Gerard Noomen van de private VU denkt net als collega Van Rooy van de Universiteit Tilburg positiever over de ontwikkelingen. Noomen denkt dat een privaatrechtelijke status en de daarmee gepaard gaande deregulering beter past bij de universiteiten van nu. "Ik verwacht een verbetering van de situatie. Vooral waar het gaat om de derde geldstroom, toch dertig procent van de middelen. Voor de zeventig procent overheidssubsidie blijft de huidige wetgeving uiteraard onverminderd van kracht."

De Amsterdamse rector Paul van der Heijden, die het onderzoek naar de status van de universiteit gaat leiden, wil niet reageren zolang de commissie nog niet is samengesteld en er nog geen opdracht is geformuleerd. Volgens de VSNU gebeurt dat in juni, en moeten dit najaar de resultaten bekend zijn.

Het Wentgebouw in De Uithof wordt uiterlijk in 2011 door de universiteit verlaten. Dat blijkt uit een eerste voorlopige versie van het universitaire huisvestingsplan. Nog onduidelijk is of Letteren en Rechten in de binnenstad blijven. Als dat het geval is, stoot de universiteit ook het Langeveldgebouw van Sociale Wetenschappen af.

Dat overschot wordt nog groter omdat het college van bestuur vasthoudt aan de bouw van een ABC-onderwijsgebouw naast het Universitair Medisch Centrum Utrecht, waarin ook ruimte komt voor de faculteit Farmacie. Omdat zowel in het Kruytgebouw als in de Noordwesthoek van De Uithof ruimte over is, wordt het Wentgebouw volgens de nu gepresenteerde plannen in 2011 overbodig. Het college hoopt dat de voormalige basis van Tandheelkunde de kern kan gaan vormen van een science-park voor aan de universiteit gelieerde bedrijven. Maar ook sloop van de ruim dertig jaar oude ‘Ponskaart’ wordt niet uitgesloten.

Ook in de alfa/gamma-hoek kampt de universiteit in De Uithof met een overschot aan ruimte. Vandaar dat al enige tijd wordt gespeeld met de gedachte om de twee binnenstadsfaculteiten op termijn naar de voormalige Johannapolder te laten verhuizen. Dat het college er nog niet uit is, blijkt uit het feit dat het plan op dit punt twee hoofdvarianten bevat. In variant 1 blijven Letteren en Rechten in de binnenstad, verhuist Sociale Wetenschappen naar het Van Unnikgebouw en het Ruppertgebouw en wordt het Langeveldgebouw afgestoten. In variant 2 verhuist of Letteren of Rechten uiterlijk in 2011 naar het centrumgebied van De Uithof en wordt het complex Drift/Wittevrouwenstraat van de hand gedaan. In beide varianten verlaat Letteren Trans 10, dat vanwege de steeds strengere brandveiligheidseisen niet meer kan worden gehandhaafd.

Na overleg met de faculteiten en de universiteitsraad zal het college nog voor de zomer een keuze maken uit de twee hoofdvarianten. Daarbij speelt geld geen rol, want uit een ruwe berekening blijkt dat beide varianten een investering van zo'n 550 miljoen euro vergen. Dat betekent dat de universiteit de komende jaren — ongeacht de keuze die het college van bestuur maakt — ongeveer twee maal zoveel aan huisvesting kwijt zal zijn als op dit moment. Op verzoek van de universiteitsraad zal overigens nog voor de zomer worden geanalyseerd wat de financiële en andere gevolgen zijn van het afblazen van de biomedische nieuwbouw en het handhaven van het Wentgebouw.

Campus in aanbouw

Tijdens de bespreking van het universitaire huisvestingsplan met universiteitsraadsleden kwam ook de studentenhuisvesting in De Uithof ter tafel. De laatste stand van zaken is:

• Uithof 2, De Bisschoppen, op parkeerterrein Heidelberglaan (450 eenheden): in mei gaat de aanvraag voor de bouwvergunning naar de gemeente. De bouw gaat in januari 2004 van start.

• Uithof 3, tussen Bestuursgebouw en Van Unnikgebouw (300 eenheden): SSH is onder collega-woningcorporaties op zoek naar investeerders voor dit plan. Woordvoerder C. de Vries meldt dat de werving voorspoedig verloopt. In juni maakt de SSH de deelnemede financiers - elk goed voor een miljoen euro - bekend. Er is nog geen ontwerp.

• Overig: nog 750 kamers. Als mogelijke locatie voor nog meer kamers noemt collegelid Kardux het grasveld naast de School voor Journalistiek. Verder meldt hij dat de UU afziet van de eerdere gedachte om studenteneenheden in het Van Unnikgebouw te maken.

Batavier

HOOP

Quarantaine

Co-assistent

Black-out

Katersoep

Computerspel

Auteursrechten

Beachpop

Derdejaars studente I. Versteegt heeft de faculteitsraad van Sociale Wetenschappen ingeschakeld omdat zij vindt dat haar klacht over de racistische collegestof van een docent psychologie niet serieus is genomen.

Aanvankelijk probeerde zij de docent in een discussie via e-mail op andere gedachten te brengen. Zij confronteerde hem met de bedenkelijke wetenschappelijke reputatie van Rushton en met het feit dat hij ervan verdacht wordt banden te hebben met de verboden racistische organisatie American Renaissance. Toen dat geen effect had, schakelde zij de facultaire klachtencoördinator in. Met het propageren van racistische theorieën was naar haar mening de kwaliteit van het onderwijs in het geding. Tot haar verbazing werd haar klacht door directeur Van Son van de opleiding psychologie ongegrond verklaard zonder dat zij gehoord was. Uit ergernis over deze gang van zaken tekende zij bij decaan Koops beroep aan. In weerwil van de in het opleidingsstatuut van psychologie beschreven procedure weigerde Koops volgens de studente echter om de zaak te heropenen, omdat de eerdere afhandeling van de klacht correct was verlopen.

Hoewel zij van mening blijft dat de docent fout zit, is Versteegt met name geschokt door de in haar ogen partijdige manier waarop door opleidings- en faculteitsbestuur met haar klacht is omgesprongen. Met name om die reden heeft zij de kwestie bij de faculteitsraad aanhangig gemaakt. Volgens decaan Koops is van partijdigheid echter geen sprake. In een reactie stelt hij dat de zaak door het opleidingsbestuur van psychologie terdege is onderzocht en dat niet is gebleken dat de docent er zelf racistische opvattingen op nahield. Dat een wetenschappelijke theorie wordt misbruikt door radicale groeperingen noemt hij geen reden om er geen aandacht aan te besteden. Op de vraag waarom hij het beroep van Versteegt niet in behandeling heeft genomen, antwoordt Koops dat er alleen sprake is geweest van een discussie tussen hem en de studente en dat zij naar zijn mening nooit formeel beroep heeft aangetekend. Hij zegt echter bereid te zijn de zaak, na raadpleging van een jurist, opnieuw in overweging te nemen, als Versteegt daarom zou vragen. Professor Van Son was wegens vakantie onbereikbaar voor commentaar.

Postdocs hoeven doorgaans niet op een vaste aanstelling te rekenen. Volgens de arbeidsmarktmonitor van SoFoKleS, een samenwerkingsverband van werkgevers en werknemers van universiteiten, stommelen de meeste net-gepromoveerden in het beste geval van tijdelijk contract naar tijdelijk contract.

Volgens de onderzoekers doen de jonge onderzoekers er verstandig aan elders te solliciteren. Maar de meeste ondervraagden willen toch het liefst binnen de universiteit blijven. Ze verkiezen massaal een nieuwe tijdelijke postdocaanstelling boven een carrière buiten de universiteit.

Voor een minderheid wordt de trouw wellicht toch beloond. De vergrijzing, waar de universiteiten al jaren mee kampen, zet door. Bijna dertig procent van het universitaire personeel was in 2001 ouder dan vijftig en een aanzienlijk deel dreigt de komende jaren met pensioen te gaan. Dit jaar al kunnen daardoor personeelstekorten ontstaan, die kunnen oplopen tot 2900 onbezette plaatsen in 2008.

Optimistisch zijn de onderzoekers over het aantal assistenten in opleiding. Ondanks aanhoudende onheilstijdingen over het vermeende onvermogen van universiteiten om jong wetenschappelijk talent aan zich te binden, blijft het aantal promovendi stabiel. Wel neemt het aandeel van Oosteuropeanen onder de aio's toe.

Onveranderd slecht is het gesteld met de positie van de vrouw op de universiteiten. Inmiddels is een kleine meerderheid van de studenten van het vrouwelijk geslacht, maar hoe hoger op de carrièreladder, hoe geringer hun aantal. De Universiteit van Amsterdam, de universiteit in Nijmegen en de Universiteit Leiden, waar tien procent van de hoogleraren vrouw is, doen het nog het beste. Utrecht blijft steken op zeven procent. Op de Technische Universiteit in Eindhoven staan 61 mannelijke hoogleraren tegenover elke vrouw.

Het overlijden van dierenarts en universitair gastdocent Jan Bosch heeft medewerkers en co-assistenten van de faculteit Diergeneeskunde geschokt. Naast verslagenheid is er ongerustheid over de eigen gezondheid nu het vogelpestvirus een leven heeft geëist. De universitaire sectie bedrijfsgezondheidszorg raadt aan de landelijke richtlijnen te blijven volgen.

Alle uitzendkrachten werden door Start persoonlijk op de hoogte gesteld van het overlijden van de dierenarts. De co-assistenten werden bovendien gewezen op de aangescherpte landelijke richtlijnen. Deze stellen dat mensen die contact hebben gehad met de besmette of verdachte bedrijven worden gevaccineerd en een anti-viraal middel krijgen toegediend. Velkers: "Je ziet nu dat iedereen slikt, voorheen vonden velen dat toch onzin."

Medewerkers van de faculteit Diergeneeskunde kregen vorige week vrijdag een mailbericht van de decaan. Naar aanleiding van de ongerustheid die was ontstaan heeft de faculteit contact opgenomen met de universitaire sectie bedrijfsgezondheidszorg. Deze stelt dat er voorlopig geen reden is af te wijken van het landelijke beleid. Volgens de sectie is sinds het sterfgeval "een paar maal" contact gezocht door facultaire medewerkers die klachten hadden of informatie wilden.

Vorige week werd gemeld dat meer dan tachtig mensen in Nederland besmet zijn geraakt met het vogelpestvirus. Volgens het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport gaat het in alle overige gevallen om een onschuldige oogaandoening. Het ministerie heeft inmiddels wel een grootschalig onderzoek aangekondigd naar de effecten van de vogelpest op de gezondheid van mensen. Iedereen die betrokken is bij de bestrijding van de ziekte wordt gevraagd mee te werken. Het onderzoek bestaat uit het invullen van een vragenlijst. Bij sommigen zal bloed en speeksel worden onderzocht.

Bidden

Kleinste school

Alligator

Max Havelaar

Tweedejaars rechtenstudenten krijgen komend studiejaar geen eigen tutor. Volgens het faculteitsbestuur is de werkdruk voor docenten op dit moment te hoog om de eerder gedane toezegging op dit punt gestand te doen.

De mededeling van het faculteitsbestuur leidde vorige week in de faculteitsraad tot verontwaardigde reacties van zowel studenten als docenten, die vonden dat het bestuur zich wel erg gemakkelijk had neergelegd bij het verzet van de voorzitters van de disciplinegroepen. "Natuurlijk is de werkdruk hoog, maar dat veel mensen geen tutor willen worden, komt vooral omdat ze niet in bama geloven", klaagde docent Y. Beukers. "Die mensen zou je juist wel tutor moeten maken om ze te laten zien wat bama precies is. Nu ben ik bang dat voor de begeleiding van de nieuwe lichting eerstejaars straks dezelfde groep docenten de klos wordt, die ook dit jaar al tutor is geweest."

Decaan Dorrestein maakte duidelijk dat dat laatste zeker niet zijn bedoeling is. "Ik vind het niet acceptabel dat de ene helft van de docenten toekijkt, terwijl anderen het werk doen." Hij zegde toe bij de vakgroepsvoorzitters aan te zullen dringen op een rouleersysteem. In een verplichting zei hij op dit moment echter geen brood te zien. "Ik vraag me af hoe verstandig het is om mensen contre coeur tot het tutorschap te dwingen."

De rechtendecaan bestreed de visie van de raad dat het tutorsysteem met het genomen besluit was 'uitgekleed'. "Alle eerstejaars krijgen een tutor en voor de ouderejaars staat er nu in ieder geval een minimumverplichting op papier. Bovendien kunnen docenten die dat willen natuurlijk altijd meer doen. We beseffen dat we afwijken van eerder gewekte verwachtingen, maar we hebben gemerkt dat ons oorspronkelijke plan totaal geen draagvlak had in de disciplinegroepen. We moeten oppassen dat op de werkvloer niet de sfeer ontstaat van: 'ze kunnen me wat'."

De Utrechtse universiteit steekt 2,5 miljoen euro in een multidisciplinair onderzoekprogramma over veranderingen in familierelaties. Het programma wordt gedragen door zes hoogleraren uit de faculteiten Rechten, Letteren, Geneeskunde en Sociale Wetenschappen.

Op elk thema zullen onderzoekers uit verschillende disciplines gaan samenwerken. Zo gaan sociologen en economen zich bezig houden met de verschillende manieren waarop partners hun relatie tegenwoordig vorm geven, terwijl pedagogen en juristen onder meer in kaart gaan brengen wat het ontbinden van een relatie voor gevolgen heeft voor de kinderen. Onderzoekers uit de afdelingen medische ethiek en vrouwenstudies gaan samen kijken naar de manier waarop traditionele en 'nieuwe' gezinnen keuzes in de zorg maken en hoe de nieuwste medisch-biotechnologische ontwikkelingen in onder meer literatuur en film aan bod komen.

In haar aanbiedingsbrief beklemtoont initiatiefnemer prof.dr K. Boele-Woelki dat het programma 'Changing patterns of interdependence and solidarity in family relations' een initiatief is van de zes deelnemende hoogleraren. Naast het benutten van elkaars expertise ziet de hoogleraar Europees personen- en familierecht in het samenwerkingsvoorstel ook goede kansen om deel te gaan nemen in grootschalige landelijke projecten zoals de 'Netherlands Kinship Panel Study'. Het college van bestuur heeft inmiddels duidelijk gemaakt zeer gecharmeerd te zijn van het initiatief en heeft een bedrag van 1,25 miljoen euro toegezegd. De vier deelnemende faculteiten zullen samen een vergelijkbaar bedrag voor het Utrechtse familieproject uittrekken.