De raden van de vijf bètafaculteiten gaan hoogstwaarschijnlijk akkoord met de door hun decanen opgestelde gemeenschappelijke regeling voor de federatie van bètafaculteiten. Tijdens een gezamenlijke vergadering hadden de leden van de vijf raden alleen op detailpunten kritiek.

Ook op onderwijs- en onderzoekgebied hechten de faculteiten aan hun zelfstandigheid, zo blijkt uit de regeling. Zo dient de benoeming van facultaire onderwijs- en onderzoekdirecteuren volgens de decanen onder hun verantwoordelijkheid plaats te vinden en niet onder die van het federatiebestuur. Ook de contacten met de onderzoekclusters ABC en UCG blijven een zaak van de afzonderlijke faculteiten. De suggestie van het college van bestuur om de gemeenschappelijke regeling maar voor twee jaar vast te stellen vond al evenmin genade in bèta-ogen. Zowel de decanen als de raden hielden vast aan een regeling voor onbepaalde tijd. Wel kan een evaluatie na twee jaar reden zijn om de regeling bij te stellen.

Tijdens de door een groot aantal raadsleden bijgewoonde gezamenlijke bijeenkomst toonden de aanwezigen zich zo mogelijk nog kritischer over de federatie dan hun besturen. “Overal wringt het tussen wat wij willen en wat het college van bestuur wil”, constateerde voorzitter Paul van Ekeren van de raad van Scheikunde. Toch kon een grote meerderheid van de aanwezigen zich vinden in de door de decanen opgestelde regeling. Een informele stemming maakte duidelijk dat de vijf raden tijdens hun eerstvolgende vergadering hoogstwaarschijnlijk met het op slechts enkele plaatsen gewijzigde document zullen instemmen.

EH

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek heeft één van haar jaarlijkse Spinozapremies toegekend aan de Utrechtse hoogleraar economische en sociale geschiedenis prof.dr. J.L. van Zanden. Aan de toekenning is een geldprijs van 1,5 miljoen euro verbonden.

Naast Van Zanden ontvingen ook drie andere onderzoekers een Spinozapremie vanwege hun 'voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend wetenschappelijk werk'.

De Tilburgse econoom Lans Bovenberg krijgt de 'Nederlandse Nobelprijs' onder andere voor zijn economische modellen over milieu en belastingen. Volgens de jury is Bovenberg een absolute uitschieter in Nederland en de eerste econoom die het gat na Tinbergen kan opvullen.

Nanotechnoloog Cees Dekker, die in Utrecht studeerde en promoveerde, viel in de prijzen vanwege zijn werk aan koolstof-nanobuizen. De Delftse hoogleraar moleculaire biofysica kwam op het idee om een buisje van koolstofatomen te gebruiken voor elektrische geleiding in een enkel molecuul. Later ontwikkelde

zijn groep op basis van een nanobuis de eerste nanotransistor. En vorig jaar koppelde Dekker nanobuizen aan DNA. Volgens de jury is hij in het buitenland op dit moment één van de bekendste Nederlandse natuurkundigen.

Hoogleraar mathematische fysica Robbert Dijkgraaf van de Universiteit van Amsterdam (ook al afgestudeerd en gepromoveerd in Utrecht) ontvangt de Spinozapremie voor zowel zijn bijdragen aan de wiskunde als voor zijn werk aan de snaartheorie, een onderdeel van de natuurkunde. Zijn snaartheoriegroep is inmiddels de beste van Europa. Natuurkundigen proberen met de snaartheorie een brug te slaan tussen relativiteitstheorie en de quantummechanica. Doel van de theorie is het beschrijven van alle elementaire deeltjes en de krachten daartussen.

Het is de negende keer dat de Spinozapremies worden toegekend. De eerste keer was in 1995. In totaal hebben nu zeven Utrechtse onderzoekers de prijs gewonnen. De officiële uitreiking van het geld en het Spinozabeeldje aan Van Zanden en zijn drie collega's zal begin 2004 plaatsvinden.

Spinozawinnaars

Jan Luiten van Zanden is niet de eerste Utrechtse hoogleraar die de Spinozaprijs heeft gewonnen. Zes mannen gingen hem voor:

1995:

*Gerard 't Hooft, theoretische fysica

*Frits van Oostrom (sinds 2001 werkzaam in Utrecht), historische Nederlandse letterkunde

1999:

*Ronald Plasterk (sinds 2001 werkzaam in Utrecht), moleculaire biologie

2000:

*Daan Frenkel, gecondenseerde materie en computerfysica

2001:

*Hans Clevers, immunologie

*Hans Oerlemans, meteorologie

In enkele convectorkasten in het Van Unnikgebouw is begin juli asbest aangetroffen. De noodzakelijke schoonmaak gaat duren tot de jaarwisseling. De overlast voor het personeel moet beperkt blijven; studenten ondervinden helemaal geen hinder.

Een gezondheidsrisico is er niet, maar daar werd wel even voor gevreesd omdat het gebouw ook een nieuw ventilatiesysteem heeft gekregen, waarbij lucht wordt rondgeblazen via de convectorkasten. Dat nieuwe systeem is nodig omdat het Van Unnik lijdt aan het sick-building syndroom en de luchtcirculatie daarom moest verbeteren. "Als asbest er alleen maar zit, is er niets aan de hand, maar als er lucht langs geblazen wordt, is het verontrustend", verklaart CvB-lid Wim Kardux de reden tot de snelle sanering.

De komende maanden worden telkens vier verdiepingen van het 21 etages tellende gebouw tegelijk aangepakt. Het personeel moet dan tijdelijk verhuizen naar etages die zijn vrijgekomen door de ruimte-inkrimping van de faculteiten Sociale en Ruimtelijke Wetenschappen. Een klein deel vindt tijdelijk onderdak aan het Kromhoutterrein van University College.

Geluk bij een ongeluk: het schoonmaken van het gebouw, waarmee medio juni is begonnen, wordt tevens benut om een aantal brandpreventieve maatregelen door te voeren. Daardoor is er minder druk op de beoogde, complete verbouwing van het gebouw, waarmee een bedrag van 60 miljoen euro gemoeid zou zijn. Die renovatie kan nu vijf à zes jaar uitgesteld worden.

Léon Commu (19) is één van de 5.059 nieuwe eerstejaars op de Universiteit van Utrecht. Hij begint volgende week met de studie bestuurs- en organisatiewetenschap.

"Ik vind het interessant om te weten hoe organisaties worden bestuurd. De projecten in de opleiding vind ik ook boeiend. En in Utrecht ben ik goed bekend. Ik woon in IJsselstein dus ik ben er zo. Voor mij allemaal voordelen."

Wat doe je naast je studie?

"Ik doe best veel aan sport. Ik voetbal op het veld en ook in de zaal met een vriendenteam. Ook tennis ik af en toe. Daarnaast werk ik parttime bij een makelaardij in Lopik."

Wat is je levensmotto?

"Altijd positief blijven, genieten van elke dag."

Wat is je vervelendste eigenschap?

"Ik ben een doordrammertje. Als ik iets in mijn hoofd heb dan moet dat ook gebeuren, en op mijn manier. Daar moet dan alles voor wijken. Dan kan ik wat zeikerig overkomen. Voor sommige mensen is dat heel vervelend."

Wat irriteert je aan andere mensen?

"Ik heb een hekel aan mensen die met de meute meelopen. Mensen die geen eigen mening hebben en niet zichzelf zijn. Ik vind een eigen mening erg belangrijk."

Voor wie heb je bewondering?

"Voor mensen die zich inzetten voor een ander en daarbij niet de intentie hebben om er zelf beter van te worden."

Wat is je oudste herinnering?

"Ik weet nog dat ik een mooie grote zware skelter had. Iedereen in de straat wilde meerijden maar ik had geen zin om hem te delen. Toen was ik drie jaar of zo."

Bij welke gebeurtenis had je graag aanwezig willen zijn?

"Bij de finale van het EK voetbal in 1988. Toen het Nederlands elftal met 2-0 van Rusland won. Die beelden bezorgen me nu nog kippevel. Het Nederlands voetbal had toen eindelijk wat gepresteerd. Dat gebeurt niet al te vaak."

Hoe ben je als je dronken bent?

"Ik word dan rustiger en ga de situatie beter overzien. Een beetje de omgekeerde werking. Volgens mij word ik dan ook een stuk liever."

Wat zou je doen als je een miljoen wint?

"Ik zou in elk geval een huis kopen in Spanje waar ik dan een paar keer per jaar naar toe zou gaan. Maar ik zou wel altijd blijven werken, want thuis zitten en niets doen is niks voor mij."

Waaraan geef je je laatste euro uit?

"Voor een euro koop je niet zoveel. Zelfs geen biertje. Dus ik zou hem gaan beleggen zodat het niet mijn laatste euro hoeft te zijn."

Hoe zie je jezelf over 25 jaar?

"Toch wel huisje, boompje, beestje. Een leuk gezinnetje en mijn eigen consultantbureau of iets dergelijks. Ik hoop wel dat mijn ouders dan nog leven want dat vind ik enorm belangrijk."

In augustus 2004 is De Uithof tweehonderd studentenkamers rijker. Ze worden gecreëerd in portocabins. De beoogde locatie is aan de Bolognalaan. Deze woningen in noodgebouwtjes moeten dienen als een tijdelijke oplossing voor de grote kamernood onder studenten. Woningbouwcorporatie SSH 'wil ervoor gaan'.

Jochems hoopt dat als de besluitvorming rond is, de tijdelijke woningen tien jaar kunnen blijven staan. Dan zijn de kosten er voor de SSH en partner universiteit eruit. Vijf jaar is in dat kader te kort.

Stagevergoeding

Werkloos

Vernieuwing

Doordrinken

Vijfentwintig belangenorganisaties van multicultureel Nederland hebben een bodemprocedure aangespannen tegen de Nederlandse staat. Ze willen dat de 'exorbitante' kostenverhoging voor verblijfsvergunningen wordt teruggedraaid.

Volgens het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie maakt Nederland zich schuldig aan discriminatie. Woordvoerder Dirk Houtzager: "De Nederlander die een paspoort aanvraagt betaalt daarvoor minder dan de feitelijke kosten."

Nederland handelt volgens de organisaties in strijd met de Grondwet, de Vreemdelingenwet en internationale verdragen. Overigens rekent Nederland lagere leges voor mensen uit EU-landen, Canada, de Verenigde Staten en Australië.

Met de bodemprocedure gaat de kwestie van de dure verblijfsvergunningen een nieuwe fase in. Eerder sprak de kennislobby schande van de prijsverhoging, die studenten en werknemers van buiten de Europese Unie zou afschrikken.

Hoger-onderwijsinstellingen zijn daar niet blij mee, omdat ze de afgelopen jaren zwaar hebben ingezet op internationalisering. Sommige universiteiten speuren al naar ruimte op de begroting om de kosten dan maar zelf te dekken. Onderwijl probeert minister Van der Hoeven (Onderwijs) haar collega Verdonk (Justitie) op andere gedachten te brengen.

In veel Utrechtse faculteiten is ontstemd gereageerd op het voornemen van het college van bestuur (CvB) om vanaf 2004 geen rente meer over hun bedrijfsreserve uit te keren. Het besluit om de rente te schrappen werd deze zomer zonder enig overleg genomen.

De maatregel, die tot verrassing van directeuren en decanen midden in de zomer werd aangekondigd, heeft op veel faculteiten voor boosheid gezorgd. Directeur M. de Vries van Diergeneeskunde zegt dat de ingreep haar faculteit zo'n 650.000 euro gaat kosten en is hoogst verbaasd dat er totaal geen overleg is geweest. "Wij krijgen al jaren rente. Die post is inmiddels een regulier onderdeel van onze begroting geworden. Je kunt middenin het spel toch niet opeens de spelregels veranderen?"

Collegelid Kardux is verbaasd over de commotie. De maatregel, die nog in de Universiteitsraad moet worden besproken, is vooral bedoeld om de verhoudingen tussen arme en rijke faculteiten wat recht te trekken. "Er is ook geopperd om de grote reserves van sommige faculteiten af te romen, maar dat zou een greep in de kas van faculteiten betekenen, die ik niet verantwoord vind. Met dit voorstel kiezen wij voor een nette middenweg."

Kardux wil niet geloven dat faculteiten door de ingreep in de problemen komen: "De faculteiten die het hardst getroffen worden, hebben de grootste reserves. Die kunnen wel tegen een stootje." De besturen van Diergeneeskunde en Rechten hebben inmiddels per brief tegen de ingreep geprotesteerd. Verschillende andere faculteiten overwegen bezwaar te maken.

Rechtendecaan Dorresteijn wil dat het college van bestuur een eind maakt aan de mogelijkheid dat studenten zitting hebben in meer dan één faculteitsraad. Tijdens de jongste verkiezingen werd Mehmet Sagsu van lijst DUO zowel in de Universiteitsraad als in de raden van Letteren en Rechten gekozen.

Daar komt volgens Dorresteijn nog bij dat een in twee raden gekozen raadslid in Utrecht een dubbele vergoeding opstrijkt. Dat zou oneigenlijk gebruik van het passief kiesrecht kunnen uitlokken, aldus de decaan — die in zijn brief overigens zorgvuldig vermijdt namen te noemen. Dorresteijn zegt geen bezwaar te hebben tegen de combinatie van het lidmaatschap van een faculteitsraad met dat van de U-raad. Die combinatie kan naar zijn mening wél positieve effecten hebben op de medezeggenschap.

Hij vraagt het college echter met klem om de reglementen zodanig aan te passen dat studenten voortaan nog maar in één faculteitsraad zitting kunnen hebben. Vooruitlopend op zo'n besluit zou de regeling inzake de financiële vergoeding van een dubbel gekozen raadslid al kunnen worden aangepast. De rechtendecaan biedt het college advies aan over de juridische mogelijkheden op dit punt.

Mehmet Sagsu zegt verbaasd te zijn over de brief van Dorresteijn. Hij noemt het juist nuttig om zitting te hebben in verschillende faculteitsraden, omdat dan duidelijker wordt hoe universitaire kwesties in de verschillende delen van de universiteit spelen. Sagsu, wiens lijst DUO inmiddels ook met twee zetels is vertegenwoordigd in de medezeggenschapsraad van de Hogeschool van Utrecht, verwerpt de suggestie dat hij zich uit financiële overwegingen voor meer raden verkiesbaar heeft gesteld. Hij wijst op het feit dat hij bij Letteren op een onverkiesbare plaats stond en daar alleen dankzij voorkeursstemmen in de raad is gekozen. De oprichter van DUO twijfelt overigens nog of hij zijn zetel in de Letterenraad zal aanvaarden.

De Universiteit Utrecht gaat samen met de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) een 'professional school' ontwikkelen. Daarbinnen moeten masters met een wisselwerking tussen wetenschap en kunst een plaats krijgen. Beide instellingen willen onderzoeken of de samenwerking ook organisatorisch en formeel vorm kan krijgen.

HKU en UU hebben onlangs besloten een gemeenschappelijke regeling op te stellen voor masters waarbinnen de wetenschap aan de kunstbeoefening wordt gekoppeld en waarbinnen beide instellingen complementaire expertise kunnen hebben. Welke andere gebieden zich mogelijk lenen voor gemeenschappelijke masters is nog niet bekend. Door het aanbieden van professional masters weet de universiteit de beroepspraktijk dichter bij de studenten te brengen. Op andere gebieden, zoals de journalistiek, bestaan ook samenwerkingsverbanden.

Bij de eerste aanzetten tot samenwerking, twee jaar geleden, werden als andere voordelen voor de universiteit genoemd: de toegang die de HKU biedt tot de cultuur en kunstwereld en de internationale voortrekkersrol die de HKU speelt op het gebied van ict-toepassingen. Woordvoerder van het universitaire bestuur J. Kessels zegt dat met de regeling de UU "een completere universiteit" wordt. "In andere landen is het normaal dat de toegepaste kunsten binnen een universiteit een plaats hebben."

Het college van bestuur van de UU heeft volgens Kessels bovendien het voornemen dit najaar samen met de HKU een intentieverklaring te ondertekenen. Deze zal de aanzet moeten geven tot een onderzoek waarbinnen wordt gekeken naar een mogelijke formele structuur voor de samenwerking. De woordvoerder wilde nog niet vooruitlopen op de constructies die denkbaar zijn.