"Nijs is een lachertje, tralalala", klonk hetdinsdagmiddag meerdere malen uit de monden van meer dan achtduizenddemonstrerende studenten in Amsterdam. Op luidruchtige wijzemaakten zij duidelijk het absoluut oneens te zijn met deaangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs. Utrecht was metruim duizend studenten goed vertegenwoordigd. Het U-blad volgdedertig enthousiaste leden van de Utrechtse Biologen Vereniging(UBV): "We gaan rellen, rellen, rellen!"

"Zo, zijn we er allemaal klaar voor?", joelt derdejaars studentWilco de Jong om half twaalf dinsdagochtend 12 november al door deUBV-kamer in het Wentgebouw. Hij rent rond met een grote stok inzijn hand, waarmee hij ferme tikken uitdeelt op tafels, stoelen enaf en toe een lichaamsdeel. Biologiestudent Walter van der Heijdttrekt zich niets van hem aan en laat trots de drie spandoeken zien,die UBV-leden maandag speciaal voor de actie hebben gemaakt. Deteksten luiden: 'Van een kale student kun je niet plukken', 'Nijsis niet wijs' en 'schijt aan het beleid'. "Niet zo origineelmisschien", zegt Walter, "maar ze zijn wel heel groot!"

Zwaaiend met de spandoeken roept Walter om half een dat het tijdis voor vertrek. Hij heeft de touwtjes deze dag in handen: "Ikwilde graag met een grote groep naar de demonstratie gaan, omdat jemet drie man nu eenmaal niet veel indruk maakt", legt hij uit. Pere-mail nodigde hij alle biologen uit om samen met het UBV naarAmsterdam te gaan. De verwachting is dat de groep ruim dertig ledenzal tellen: "Het is alleen jammer dat bijna alle eerstejaarsverstek laten gaan, omdat ze vanmiddag een belangrijk practicumhebben", zegt Walter. "Erg lullig van hun docent dat hij dat nietwilde verzetten."

Het ontbreken van de eerstejaars mag de pret voor de overigedemonstranten niet drukken: uitgelaten stappen de UBV-leden de busrichting station in. Waarom gaan zij niet rechtstreeks met debussen die vanaf de Cambridgelaan vertrekken? "Wij reizenprincipieel met het openbaar vervoer", grapt Wilco. "Nee hoor",spreekt Walter hem tegen. "We hadden al om een uur op het stationafgesproken, voor ik wist dat er ook bussen reden. En nu is het eenbeetje laat om dat nog terug te draaien."

Ondanks de vrolijke stemming zijn de studenten zich allemaalzeer bewust van het doel van hun reis: "Het is natuurlijk gezelligom met z'n allen naar Amsterdam te gaan", zegt derdejaars studentePaulien Vermunt. Maar ze benadrukt dat ze vooral naar Amsterdamgaat om te demonstreren: "Ik vind het echt niet kunnen dat hetcollegegeld straks zevenduizend euro per jaar gaat kosten.Onderwijs moet voor iedereen toegankelijk zijn!" Studiegenoot ChrisKlink knikt instemmend: "We moeten vandaag laten zien dat we het erniet mee eens zijn. We gaan een statement maken!"

Eenmaal op het station aangekomen, wordt er bij eenspeelgoedwinkel nog snel een voorraad fluitjes ingeslagen. "Zo kanNijs ons in ieder geval goed horen!" In de trein naar Amsterdam ishet ondanks de ingeschakelde bussen vanaf de Cambridgelaan en hetJaarbeursplein al flink druk. De gesprekken gaan natuurlijk vooralover de demonstratie: "Ik hoop niet dat ze gaan rellen", zegtbiologiestudente Simone Voortman. "Dat heeft namelijk geen enkelezin." De studente is vooral benieuwd naar wat staatssecretaris Nijste zeggen heeft: "Hoe gaat ze in vredesnaam die belachelijkeplannen van haar verdedigen?"

Veel tijd om daarover te filosoferen is er niet, want AmsterdamCentraal is bereikt. "Kom op lui, allemaal lopen naar hetMuseumplein", schreeuwt de Amsterdamse geschiedenisstudente Amber.Ze wil dat de studenten in een lange optocht dwars door de stadlopen. "Dus niet die trams in!" De grote groep uitgelaten studententrekt veel bekijks van omstanders. In de Kalverstraat dreigt ereven een ruzie te ontstaan: "Kijk eens uit je doppen", snauwt eenman verstoord tegen een paar studenten. "Ga naar school! Daarbetalen jullie toch voor?!" Een fluitconcert valt de man ten deel:"Wat een stomme eikel zeg."

Eenmaal op het Museumplein aangekomen zijn de UBV-ledenenigszins verbaasd: "Is dit het museumplein?" vraagt tweedejaarsstudente Sita ter Haar. "Ik dacht dat het een heel groot plein zouzijn. Dit is gewoon een grasveld." Omdat de biologen vrij vroegzijn, moet er nog een uurtje worden gevuld met het schreeuwen vanpakkende kreten. Vooral Wilco is hier goed in: de leuzen "Nijs isniet wijs" en "We gaan rellen, rellen, rellen", worden massaalmeegeschreeuwd. Alleen de literaire leus: "Nijs! Hoer! Nijs!Hoer!", valt bij weinig mensen in de smaak. "Dat vind ik toch neteen beetje te ver gaan", aldus Walter.

Om half vier gebeurt er eindelijk iets op het podium. "Welkomstudenten", roept Noortje van der Meij, voorzitter van deLandelijke Studenten Vakbond (LSVb). Een luid gejuich klinkt vanuitde nog steeds groeiende menigte studenten. "Geweldig dat julliehier allemaal zijn om te protesteren tegen die ordinairebezuinigingen!" Luid geklap. "Differentiatie van collegegeld isbelachelijk. Iedereen moet kunnen studeren!" De rest van haartoespraak is nauwelijks te verstaan. De microfoons lijkt uit testaan: "Zei je wat, Noortje?" roept Wilco in een poging grappig tezijn. Verstoord kijkt een meisje hem aan: "Ik probeer dit tevolgen. Kun je even stil zijn!?"

Na Van der Meij krijgt Paul van der Heijden het woord. Wat derector magnificus van de Universiteit van Amsterdam te zeggenheeft, is voor de mensen op het Museumplein een raadsel.Staatssecretaris Nijs staat namelijk inmiddels ook op het podium,wat een luid boe-geroep tot gevolg heeft. Snel geeft Van derHeijden de microfoon over aan de demissionaire staatssecretaris."Geef haar een kans om te zeggen wat ze wil", propt Van der Meijnog snel even tussendoor. "Allemaal even stil zijn! Jongens, evenrustig nu! Laat mevrouw Nijs zeggen wat ze te zeggen heeft!"

De herhaalde verzoeken om stilte hebben geen nut. De studentenjoelen gewoon door. Ze zingen: "Het is stil aan de overkant, het isstil aan de overkant!" Wanneer een paar rotte tomatenstaatssecretaris Nijs op een haar na missen, grist de voorzittervan de LSVb de microfoon weer uit haar handen: "Ophouden nu, andersgaat ze weg!" Nijs besluit de herrie te negeren en babbelt vrolijkverder. "Ze kan net zo goed niks zeggen", concludeert Chris."Niemand verstaat iets." De studenten hebben ondertussen hetvolgende lied ingezet: "Nijs is een lachertje, tralala." Destaatssecretaris geeft het op: onder luid gejuich verlaat zij hetpodium.

De organisatie van de actie vindt het tijd dat de studenten watenergie kwijtraken, voor ze verder gaan met het programma: "Tijdvoor een rondje stad! We zien jullie hier straks weer terug!" Degeplande route loopt niet door de drukke straten, maar dooropgebroken woonwijken. Het kan de studenten weinig schelen: erwordt gezongen, gedanst, gezwaaid naar mensen achter ramen ennatuurlijk ook heel veel geschreeuwd. "Geweldig, datsaamhorigheidsgevoel", zegt student Harrie Vos. "Ik lach mehelemaal slap. En het heeft nog nut ook, want ik zie overalcamera's en fototoestellen. Er is echt enorm veel aandacht van demedia. Dat is een goede zaak."

Na een uur rondsjokken heeft UBV-lid Eveliene Schuller het welgehad. De koude wind snijdt door haar jas en ze moet naar hettoilet. Ook de andere leden vinden het welletjes. Als er eengebakkraam in zicht komt, worden er grote zakken met oliebollen enblikjes cola ingeslagen "Lekker", geniet Eveliene, terwijl depoedersuiker door de lucht vliegt. "Dat had ik echt nodig. Maar ishet nu nog ver lopen?" De studente moet nog even doorbijten, wanthet Museumplein komt pas drie kwartier later weer in zicht. Op hetpodium speelt de band Chrystal Dream: "Ik ben hier toch zeker nietop een popfestival? Weg met dat bandje! Laat het debatbeginnen!"

Als de <I>debaters<I> een kwartier laten het podiumbetreden, is een groot deel van de studenten al vertrokken. Alleende echte bikkels staan nog te koukleumen in het halfdonker. "Het isnu in ieder geval verstaanbaar", zegt Walter. "Alleen niet zointeressant." Tichelaar (PvdA), Rosenmoeller (GroenLinks), VanBommel (SP), d'Hondt (universiteitsvereniging VSNU), Van der Meij(LSVb), Joldersma (CDA) en Mulder (Platform 12november) reageren opvijf stellingen, waaronder: Mag een gebrek aan geld een rol spelenbij de studiekeuze? Door een rood of groen bordje op te houden,kunnen ze duidelijk maken of ze het wel of niet eens zijn met destelling.

"Wat een zouteloos gedoe", reageert Sita. "Die stellingen zijnwel erg algemeen. Het is logisch dat die politici zeggen dat ze hetniet eens zijn met besluiten die slecht zijn voor het hogeronderwijs. Beetje te makkelijk hoor." Ook de andere UBV'ers zijnniet onder de indruk: "Laten we naar de treinen gaan, voor hetstraks heel erg druk wordt", stelt iemand voor. Al snel zijn allebiologen van het veld verdwenen. Op het podium wordt nog watdoorgebabbeld, maar van een verhit gesprek is geen enkel momentsprake. "Gezapig", is de mening van de Nijmeegse student Victor."Ik had gehoopt dat dit een inhoudelijke discussie zou worden. Maarniets van dat."

Met een uitgebreid dankwoord neemt rector magnificus Paul vander Heijden afscheid van de nog overgebleven studenten: "Ik hoornet dat er vandaag tienduizend studenten waren. Een overweldigendeopkomst! Bedankt!" Het grasveld loopt leeg. Op het station en in detrein richting Utrecht is het een drukte van belang. Op de grondzit derdejaars student filosofie Robbert Koot: "Ik vond het eengeslaagde actie. De boodschap is luid en duidelijk overgekomen. Endat zonder rellen, ingrijpen van de politie of wat dan ook." Vondhij het niet jammer dat het inhoudelijk wat oppervlakkig was? "Ach,het debat was wat zwak", geeft hij toe. "Maar het feit dat ertienduizend studenten aanwezig waren, maakt veel goed. Daar kunnenpolitici niet zomaar overheen stappen, toch?"

Fleur Baxmeier

Fietspoolplaatsen slaan niet aan, want wie gaat er nou op eenvreemde staan wachten? Dat denkt faculteitsraadslid E. Bekker, diemerkt dat vrouwelijke collega's nu het vroeg donker wordt eerdernaar huis gaan omwille van hun veiligheid. Tijdens defaculteitsraadsvergadering stelde ze voor dat er maatregelengenomen moeten worden om het onveiligheidsgevoel van medewerkstersen studentes tegen te gaan.

Zo oppert ze om rondom het Wentgebouw meer verlichting aan tebrengen, omdat veel vrouwen de route naar het parkeerterrein en debus te donker vinden. Verder lijkt het haar een goed idee ombuskaartjes te vergoeden van medewerkers die geenreiskostenvergoeding krijgen. En tot slot hoopt ze dat de vrouwentoch alarmpiepers krijgen, in navolging van het UniversitairMedisch Centrum.

Interim-directeur K. Pavort van Farmaceutische Wetenschappenheeft toegezegd zich sterk te maken voor passende maatregelen, maarof hij alarmpiepers gaat uitdelen, weet hij nog niet. Hetaanschaffen en uitdelen van alarmpiepers werd twee weken geledendoor collegelid W. Kardux nog van de hand gewezen omdat de piepersvoor een schijnveiligheid zouden zorgen. In die argumentatie kanPavort zich wel enigszins vinden. Maar hij zal zich hierover lateninformeren door deskundigen.

Ook heeft hij beloofd het onderwerp aan te kaarten tijdens heteerstvolgende directeurenoverleg. Het veiligheidsgevoel

moet op korte termijn worden vergroot, zegt hij, ' omdat het nuspeelt'. Geld mag hierin geen rol spelen, zegt hij. Mocht hetdirecteurenoverleg niks opleveren, dan zal hij op facultair niveaupassende maatregelen nemen.

CN

Het aantal Internetsites waarop het gestolen dagboekvan de twee Utrechtse studentes is te vinden, groeit met de dag. Deadvocaat van het dagboekduo doet er alles aan om de schade tebeperken, maar juridisch gezien lijkt de verspreiding ervan via dedigitale snelweg ongrijpbaar.

Begin november werd het papieren dagboek van twee Utrechtsestudentes gestolen en op Internet gezet. Op gemakkelijke wijze koniedereen daardoor de saillante details over het liefdesleven van detwee lezen. De twee studentes deden aangifte van de diefstal ennamen een advocaat in de arm wegens schending van hun privacy. Zeproberen verdere verspreiding te voorkomen, en verspreidersjuridisch aan te pakken. Maar gemakkelijk is dat niet.

Het uitgangspunt van mr. Gert Jan van de Kamp, advocaat van destudentes, is eenvoudig: "Het dagboek mag alleen openbaar wordengemaakt met toestemming van beide meisjes, zo niet dan is dat eenduidelijke inbreuk op het auteursrecht." De publicatie van deingescande pagina's van de dagboeken is daarom illegaal. Een beroepop het citaatrecht gaat niet op, omdat het gaat om de verspreidingvan de complete pagina's.

Dat is de theorie, maar hoe gaat het in de praktijk?Mensen diehet dagboek op hun eigen website zetten, zijn juridisch het meestmakkelijk aan te pakken. De computer waar zo'n site op staat, wordtbeheerd door een internet service provider, zoals xs4all of PlanetInternet. De meeste providers hebben op verzoek van de advocaat ofvan de studentes het dagboek van de site gehaald.

Het is echter ondoenlijk om alle eigenaren van websites waar hetdagboek is te vinden, juridisch te vervolgen. Het zijn er te veel."Alleen de mensen die weigeren het dagboek van hun site teverwijderen, worden aansprakelijk gesteld." De hoofddaders hangteen celstraf van een half jaar of een boete van 1150 euro boven hethoofd.

De advocaat zit ook achter websites aan die slechtsdoorverwijzen naar een site waar het dagboek staat. Begrijpelijk,maar meer dan een moreel appel op de linkers kan Van de Kampwaarschijnlijk niet doen. "De status van de link staat nog terdiscussie", zegt prof. dr. Jan Kabel, van het Instituut voorInformatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. "De vraag is ofje het dagboek openbaar maakt door er naar te verwijzen. Ik denkhet niet."

De hamvraag is wanneer iemand het dagboek openbaar maakt. De 53pagina's van het dagboek circuleren bijvoorbeeld ook op Internet ineen ingepakte versie, een zip-bestand van minder dan vier megabytegroot. Zo'n pakketje is per email te versturen. Mag dat? "Je maakthet dagboek niet openbaar als je het per e-mail doorstuurt aan jevrienden", vindt Kabel. "Maar toch kan je zeggen dat het doorsturenniet mag. Als je namelijk stelt dat alleen de eigenaren van hetdagboek kopieerbevoegdheid hebben, dan ben je in overtreding als jehet doorstuurt."

Het dagboek is ook te vinden via de uitwisseldienst Kazaa.Gebruikers van dit gratis peer-to-peer programma delen een kleinstukje van hun harde schijf met andere gebruikers. Een bestand kanzo gemakkelijk worden verspreid. Wie het dagboek via Kazaaaanbiedt, gaat echter in de fout. Kabel: "Dat is welopenbaarmaking, want je biedt het dagboek aan iedereen aan. Dat isdus anders dan het bestand gericht naar iemand doorsturen."

De verspreiding via Kazaa is praktisch niet tegen te gaan, zegtde Utrechtse hoogleraar en auteursrechtendeskundige prof. dr.Willem Grosheide. "Ik zou niet weten hoe je al die mensen die hetaanbieden, moet vinden. Het geeft aan hoe kwetsbaar informatie isals het eenmaal op Internet staat." Het dagboek bezitten, mag weerwel, stelt hij. "Tegen het bezit kun je niks doen, dat ligt in deprive-sfeer. De Buma/Stemra mag ook niet bij mij binnenkomen om tekijken of ik nog illegale muziekbestanden op mijn computerheb."

Advocaat Van de Kamp kiest voor de principiele lijn. "Hetdagboek is gestolen! Alles wat je er dan mee doet - plaatsen op eenwebsite, er naar doorverwijzen, of het bezitten voor eigen gebruik- is verboden." Dat het moeilijk is verspreiders te vervolgen ziethij ook wel in. "Het is net een olievlek op zee die zich maarblijft uitbreiden. We lopen de hele tijd een stap achter de feitenaan. We proberen dan ook de schade zo beperkt mogelijk tehouden."

Meer info op http:/www.amslaw.dds.nl/eennuleen.htm

Rinze Benedictus

Op de Neude staat dinsdag rond het middaguur eengroepje studenten luidruchtig te zingen. Ze doden de tijd terwijlze wachten op demonstranten die nog niet weten dat de Utrechtsebijeenkomst is verhuisd naar het Smakkelaarsveld. Daar staat nu dekoffie, wordt de speech gehouden en begint de optocht naar hetJaarbeursplein waar een deel van de bussen naar de landelijkedemonstratie vertrekken.

De studievereniging van fysische geografie Drift '66 staat al ophet Smakkelaarsveld en is 'driftig', zo staat te lezen op hunspandoek. Jongens van de internationale socialisten willen'onderwijs en geen oorlog'. Zij tonen hoe breekbaar de stok aan hunkartonnen protestbord is. De richtlijnen voor demontratiemateriaalschrijven voor dat alleen breekbare latjes gebruikt mogenworden.

De aanwezigen groeperen zich rondom de koffiestand, dieaangeboden en verzorgd wordt door het faciliteiten bedrijf Utrecht,de FBU. Ook hun speculaasjes vinden gretig aftrek, zegt HermanMars: "Iemand moet toch voor Sint Nicolaas spelen, als de overheiddat niet doet." Ook staat er een vrachtwagen van de universiteit,waarvan de laadklep straks het podium is waarop rector WillemHendrik Gispen zijn uitwuifspeech zal houden waarmee hij deactioevoerders een hart onder de riem wil steken voordat ze naarhet Museumplein in Amsterdam gaan.

De dag begon vroeg voor de studenten die de Utrechtse actiecooerdineren. Al vanaf acht uur hebben leden van deUniversiteitsraad, USF Studentenbelangen en andere actievelingen inde stadsbussen en op en rondom het station geflyerd. Dat was hardnodig, omdat op het laatste moment de locatie van de demonstratiewerd veranderd van Den Haag in Amsterdam. Een andere recentewijziging is dat niet de Neude het Utrechtse verzamelpunt is, maarhet Smakkelaarsveld.

Rond elf uur weerklinkt in elke universitair gebouw eenomroepbericht waarin wordt opgeroepen mee te demonstreren inAmsterdam. Daarna lopen de studenten van het actiecomite degebouwen en zelfs collegezalen af om studenten te ronselen. "Huh?Wat is er dan in Amsterdam?", vraagt een student in de gangen vanhet Ruppertgebouw aan fanatiek flyerende jongens in knaloranjehesjes. "Een manifestatie, tegen de bezuinigingen in het HogerOnderwijs natuurlijk!", antwoordt Jan-Willem van studieverenigingV.U.G.S. verbaasd. "Kom je? De bussen staan klaar om half twee, jehoeft alleen maar in te stappen!" Maar helaas. De jongen kanvanmiddag niet:"Sorry, ik moet naar de kapper."

Onder de zeshonderd aanwezigen op het Smakkelaarsveld bevindenzich ook medewerkers, waaronder Thijs Pollman, professor Taal- enCultuurstudies. Op de vraag wat hij hier doet, antwoordt hij directmet: "Ik ben boos. Het moest maar eens afgelopen zijn. Niet zozeervanwege deze bezuinigingen, maar meer vanwege de lange reeks vanbezuinigingen."

En boos is ook rector Gispen. Hij spreekt bevlogen: "Nijs maaktzichzelf wat wijs, maar wij niet!" of "Die efficiencykorting is eenschande!"

Ook is hij niet te beroerd om zijn vuist in de lucht te stekenen de demonstranten in het Latijns toe te roepen. "Ga naarAmsterdam, laat Nijs af en toe wat zeggen, maar niet teveel! Ga.Vale!"En zo geschiedde: na deze bemoedigende woorden vertrekt destoet richting het Jaarbeursplein.

Op datzelfde moment vindt in het Ruppertgebouw op De Uithof eenlunchbijeenkomst plaats van de vakbond AbvoKabo. Gijsbert Boggia,regiobestuurder van de onderwijsbond motiveert docenten enmedewerkers om mee te gaan naar Amsterdam. De petjes en t-shirtliggen al klaar. Van de vijftien aanwezigen gaan er na afloop vande discussie vijf mee naar de zeven bussen op de Cambridgelaan.Uiteindelijk zitten vijf bussen vol met gemotiveerde studenten endocenten. Laurens Winkelhagen, cooerdinator en U-raadslid: "Ik bentevreden. Maar je hoopt altijd op meer." Op het Jaarbeurspleinstelt collega-raadslid Bram Stoffele dat ze geen zicht hebben opwie er allemaal nog met de trein gaat.

Ook Thijs Pollman speculeert nog wat over een gewenste opkomstin Amsterdam. Volgens en hem en zijn collega's moeten daar tochminstens 25.000 mensen zijn, anders beschouwen ze de actiedag alsmislukt. Vanaf het Jaarbeursplein rijden uiteindelijk tien bussenweg, waaronder twee dubbeldekkers. En die zijn goed voor zo'nzeshonderd actievoerders.

Terwijl de bussen op de A2 rijden richting Amsterdam, buigt opJanskerkhof 12a een groepje rechtenstudenten zich over een toets envraagt professor Gloria Wekker aan concierge Dennis de Blois van deKromme Nieuwegracht 29 of hij dat ene formaat papier heeft, wantdie heeft ze nodig voor het tentamen van morgen. Even verderophaalt een Delftse student een studiegids kunstgeschiedenis op, wanthij wil graag een tweede studie gaan volgen, in Utrecht. Voor hetgros van de Utrechtse medewerkers en studenten is 12 november eendag als alle andere.

CN/KE

'Education at a Glance' is een optimistische titel, want eenvluchtige blik volstaat absoluut niet. Aan alle getallen zittenhaken en ogen.

Neem de uitgaven van de overheid 'per student'. Destudiefinanciering blijkt daar niet onder te vallen. Uit anderebron (het rapport Euro-student 2000) blijkt dat Nederlandsestudenten veel studiefinanciering krijgen. Veertig procent komt vande overheid. Alleen Finland geeft net zoveel.

Als percentage van het bruto binnenlands product (BBP) is deuitgave aan onderwijs echter van 5 naar 4,8 procent gedaald. Dat is0,7 procent minder dan gemiddeld in andere EU-landen en 0,4 procentminder dan gemiddeld in de OESO. De percentage van het BBP dat naarhoger onderwijs gaat, is 1,4 procent.

De gedachte dat lage overheidsuitgaven per student tot lageonderwijskwaliteit zou leiden, noemt het rapport 'misleidend'. Kijkmaar naar Japan, Korea en Nederland.

De universiteitenvereniging VSNU meent dat lage investeringenhun vernietigende effect pas op langere termijn krijgen.Woordvoerder Boukje Keijzer: "Als je een vernieuwendeonderzoeksgroep wilt opzetten, ben je zo vijf jaar verder.Artikelen doen er jaren over voor ze in tijdschriftenterechtkomen."

Waar Nederland wel hoog scoort, is het aantal hoger opgeleiden.Van alle Nederlanders haalt 33,5 procent een diploma in het hogeronderwijs. Alleen Nieuw Zeeland (37 procent), Groot Brittanie (36,5procent), Noorwegen en Finland (beide 34 procent) streven onsvoorbij.

Toch zijn ook deze getallen dubieus. Ongeveer de helft van deFinse diploma's komt bijvoorbeeld van opleidingen die meer dan vijfjaar duren. Zijn die lange-opleidingdiploma's meer waard? Of lerenNederlanders evenveel in kortere tijd?

Evenmin kunnen we aflezen hoe groot de invloed is van tweejarigeopleidingen, die in het buitenland erg populair zijn. Die korteopleidingen zijn 'onvergelijkbaar', meent het rapport. Maar zekunnen veel studenten wegtrekken bij de vierjarige opleidingen.

Het is gemakkelijk om dit rapport in je voordeel aan te wenden,van welke partij je ook bent. Om daar een voorbeeld van te geven:de overheid geeft misschien weinig geld, maar het bedrijfsleven isrelatief scheutig. Maar liefst 22,4 procent van het budget van hethoger onderwijs komt van de private sector. In de Europese Unie isdat gemiddeld twaalf procent, in de OESO twintig procent. Zokrijgen we best veel geld, kan het ministerie benadrukken.

OESO is de denktank van 26 industrielanden, waaronder de meesteEuropese landen, de VS, Canada, Nieuw Zeeland, Australie, Turkijeen Mexico. Het onderzoek komt jaarlijks uit en kijkt nu naar deperiode van 1995 tot 1999.

HOP, Bas Belleman

Een beta-federatie met een voorzitter, een bureau eneen strategisch beleid. Binnen die federatie vijf faculteiten diefinancieel en bestuurlijk verregaand zelfstandig blijven. Het lijkter sterk op dat de beta-plannen de vorming van een extrabestuurslaag met zich mee gaan brengen, maar daarvan is volgensdecaan Dirk Siersma van Wiskunde & Informatica geensprake.

Toen het college van bestuur begin dit jaar het startsein gafvoor de operatie Bestuurlijke Vernieuwing was het doel eenvereenvoudiging van de universitaire bestuursstructuur. Is het planvan de beta's daarmee niet in tegenspraak?

Siersma: "Nee, want er komt geen nieuwe bestuurslaag bij, zoalsu suggereert. Dat zou het geval zijn als het nieuwefederatiebestuur boven de vijf faculteitsbesturen zou komen testaan, maar dat is niet zo. In ons voorstel komt het er naast. Datwil zeggen dat in de federatie straks het gezamenlijke strategischebeleid van de beta's wordt bepaald, terwijl de faculteitsbesturenbinnen randvoorwaarden zeggenschap houden over wat er binnen huneigen faculteit gebeurt."

We krijgen dus vijf decanen plus een federatievoorzitter, dieallemaal wat te zeggen hebben. Wie heeft straks eigenlijk demacht?

"In ons voorstel houden de decanen de bevoegdheden die zekrachtens de MUB (Wet Modernisering UniversitaireBestuursorganisatie, red.) hebben gekregen. Formeel zijn zij dusdegenen die besluiten nemen. Maar de bedoeling van de federatie iswel, dat zij een deel van hun bevoegdheden naar hetfederatiebestuur delegeren. Het leerstoelenplan om maar eenvoorbeeld te noemen, wordt straks op federatieniveauvastgesteld."

Dat zal waarschijnlijk goed werken tot er verschillen van meningontstaan. Wie hakt dan de knoop door?

"Dat is een van de zaken die nog nader uitgewerkt moet worden.Consensus staat voorop, maar we gaan in elk geval afspraken makenwaarop we terug kunnen vallen als er sprake mocht zijn van eenverschil van mening."

In uw plan staat dat de decanen de strategische belangen van defederatie laten prevaleren boven de specifieke belangen van hunfaculteit. Wordt een tekort op de begroting van de ene faculteit inde toekomst dan aangezuiverd door een faculteit met een flinkebeleidsreserve?

"In principe niet, maar over de manier waarop we in de toekomstmet onze begrotingen omgaan, hebben we nog geen besluitgenomen."

Er komt een eigen beleidsvoorbereidende afdeling van debeta-federatie. Betekent dat dat u niet tevreden bent over deafdeling USP (Universitair Strategisch Programma) in hetBestuursgebouw?

"Wij zijn zeer tevreden over USP, maar een aantal taken op hetgebied van de beleidsvoorbereiding is zo typisch beta, dat ze naaronze mening beter dichtbij ons kunnen gebeuren. Dat is trouwensconform de wens van het college van bestuur en bovendien nietsnieuws. Grote faculteiten zoals Rechten en Sociale Wetenschappenhebben al lang een eigen beleidsafdeling."

In uw rapportage wordt voorgesteld om een bureau in te richtenvoor de hele federatie. Wat betekent dat voor de positie van dehuidige directeuren?

"Dat is een van de onderwerpen die we nog verder gaan uitwerken.Het is denkbaar dat we ook in de toekomst directeuren vanfaculteiten zullen hebben, maar het is net zo goed denkbaar dat westraks binnen het federatiebureau een aantal functies zullenonderscheiden met elk een eigen directeur. Ik denk dan bijvoorbeeldaan een directeur financien en een directeur personeel."

Worden dan alle administratieve medewerkers straks in eencentrum ondergebracht?

"Het is zeker nodig om de ondersteunende taken in grotereeenheden te clusteren, want sommige afdelingen zijn nu wel heel ergklein. Dat maakt ze bij ziekte erg kwetsbaar. Maar dat wil nietzeggen dat we streven naar een groot kantoor. Het is heelbelangrijk dat administratieve werkzaamheden niet al te ver van dewerkvloer worden verricht. Ik kan me in ons geval goed voorstellendat we zullen kiezen voor twee locaties die maximaal samenwerken,een in de noordwesthoek en een in de zuidwesthoek van DeUithof.

Tot slot: de vijf beta-faculteiten werken naar eigen zeggen nuook al prima samen. Waarom is deze concentratie dan nog nodig?

"De positie van de beta's in Nederland dreigt steeds meer in hetgedrang te komen. Onder meer door de teruglopendestudentenaantallen. Hoewel het in Utrecht nog relatief goed gaat,dreigt dat gevaar hier ook. Onze onderlinge samenwerking is op ditmoment uitstekend, maar wel erg vrijblijvend. Door samen te gaan ineen federatie, die een gezamenlijk beleid formuleert en die ook eenklein eigen budget krijgt, hopen we als beta's meer bestuurskrachtte kunnen ontwikkelen. Wij denken dat we onze positie op de langetermijn alleen zo kunnen handhaven en versterken."

Erik Hardeman

In een raadsvergadering vorige week waarin enkele alternatievenvoor de faculteitsraad werden besproken kozen de raadsleden unaniemvoor handhaving van de huidige situatie. Volgens de faculteitsraadgarandeert een orgaan waarin studenten en medewerkers zittinghebben het contact tussen die twee groepen. De raad hecht bovendienaan de inhoudelijke discussie over onderwijs en onderzoek.

De medezeggenschap bij geneeskunde staat ter discussie sinds demedewerkers van de faculteit meer dan twee jaar geleden in dienstkwamen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Op dat momentwerd besloten om naast de ondernemingsraad van het ziekenhuis deongedeelde faculteitsraad te handhaven voor bespreking vanonderwijs- en onderzoekszaken. Dat was in lijn van de universitairebeslissing om na de invoering van de Wet ModerniseringUniversitaire Bestuursorganisatie de inspraak van studenten enmedewerkers via een raad te laten verlopen.

Decaan Stoof liet dit voorjaar al weten een voorstander te zijnvan een splitsing. Medewerkerszaken zouden dan in deondernemingsraad van het ziekenhuis kunnen worden besproken. Dedubbele medezeggenschap zorgt er op dit moment voor dat deinspraakprocedures veel tijd van de Raad van Bestuur van hetziekenhuis vergen. De decaan betwijfelde bovendien of studenten enmedewerkers in de zes jaarlijkse vergaderingen van de huidigefaculteitsraad voldoende aan hun trekken komen.

De Raad van Bestuur van het UMCU beslist volgende week of hetziekenhuis verder wil met de geldende inspraakprocedures.Verandering van de huidige situatie vergt overigens de instemmingvan het college van bestuur van de universiteit. Een juridischadviseur van het universitaire bestuur zei tijdens degeneeskundevergadering weinig concrete voordelen te zien in degeopperde alternatieven.

XB