[Bijschrift bij een foto]

Dat blijkt uit de nauwgezette bibliografie die promovendusMatthijs van Otegem aan het werk van Descartes wijdde. De Fransefilosoof die sinds 1628 in Nederland woonde, had de 'Discours' ineen oplage van 1500 exemplaren laten drukken. Weliswaar kreeg hijvan zijn Leidse uitgever Jan Maire tweehonderd boeken gratis omonder invloedrijke vrienden en bekenden te verspreiden. Maar daarstond tegenover dat hij zich verplichtte om na verloop van tijdalle onverkochte exemplaren zelf op te kopen. Dat het inderdaadzover kwam, blijkt uit een brief van Descartes aan zijn Fransevriend Mersenne. In die brief beklaagt hij zich over de gedwongenaankoop van zijn eigen werk, dit ondanks het feit dat hij tal vanberoemde tijdgenoten zoals de dichter P.C. Hooft eenpresent-exemplaar had toegestuurd. Pas geleidelijk verwierf de'Discours' zich zijn huidige faam als een van de peilers onder denieuwe filosofie. Op dit moment 'doet' een origineel exemplaar uit1637 dan ook meer dan honderdduizend euro.

Behekst

7500 euro

Meer dan vijftig studenten reageerden vorige week op de oproepvan de landelijke studentenbond LSVb aan studenten om zitting tenemen in de Raad van Toezicht van de Informatie Beheer Groep (IBG).De LSVB sprak echter bewust voor haar beurt. De minister beloofdevorig jaar dat er een studentenvertegenwoordiging in de Raad vanToezicht zou komen. Bedroefd dat het nog steeds niet zover wasopende de LSVb alvast de sollicitatieprocedure. Studenten zoudennet als de huidige leden kunnen rekenen op een vergoeding van 7500euro per jaar voor enkele luttele uurtjes per week, sarde de bond.Deze week besloot de minister echter dat volstaan kan worden meteen onafhankelijke belangenbehartiger van studenten.

Ikea-school

Kale grijze onderwijsgebouwen? Helemaal niet nodig. Laat decommercie een handje helpen. Twee Utrechtse hogeschoolstudentengooiden het op een akkoordje met de meubelgigant uit Zweden. Naaraanleiding van de wensen van de studenten maakte Ikea een ontwerpvoor het studieplein van hun opleiding. De school legde er nog ietsbij. En zie daar: dag gele bankjes en plastic tafels, hallomeubelparadijsje. De twee studenten denken inmiddels groot en hopenNokia en Coca Cola zover te krijgen te adverteren in de nieuwgeplaatste vitrines.

Schok

Dat het steeds moeilijker wordt om studenten te porren vooractiviteiten is voor de bestuursleden van farmacievereniging UPgeen nieuws. Maar dat deze week zelfs de traditionele excursie naarmultinational Interpharma bij gebrek aan belangstelling moestworden afgelast, was ook voor hen een schok. Misschien lag het aanhet feit dat er al een aparte excursie voor eerstejaars wasgeweest, denkt een UP-bestuurslid hardop. Dat moet volgend jaar dusanders. Maar veel studenten noemden het drukke studieprogramma alshoofdreden om thuis te blijven. Het UP-bestuur gaat nu met hetfaculteitsbestuur overleggen over aanpassingen in hetcollegerooster die ervoor moeten zorgen dat deze geschiedenis zichvolgend jaar niet zal herhalen.

Minister Hermans heeft deze week aangifte gedaantegen zes Nederlandse hogescholen. De onderwijsbewindsman verdenktze van fraude met studenteninschrijvingen. Uit accountantsonderzoekblijkt dat er 29,2 miljoen euro teveel aan overheidsgeld isgeincasseerd.

Hermans presenteerde het onderzoek en zijn conclusies woensdagin Den Haag. Zijn accountants vonden in de vier studiejaren1998-2002 5109 Vlaamse studenten die niet of nauwelijks onderwijsvolgden bij de hogeschool waaraan ze waren ingeschreven. In totaalis daar een overheidsbijdrage mee gemoeid van 29,2 miljoen.

Spil in het web was het commerciele bemiddelingsbureau Opleidingen Ontwikkeling (O&O). Dat wierf de studenten in Belgie. Decollegegelden werden verrekend met een aandeel uit hetoverheidsgeld dat door de hogescholen werd geincasseerd. Daarmeewerd niet voldaan aan de wettelijke eis dat studenten zelf huninschrijfgeld betalen.

Een flink aantal van de spookstudenten werd als uitvallergeregistreerd en vervolgens aan een andere hogeschool ingeschreven.De grootste bedragen (respectievelijk 12 en 9 miljoen euro) werdengeincasseerd via de Hogescholen van Utrecht en Amsterdam.

De andere betrokken instellingen zijn de Hogeschool Brabant, deHogeschool Alkmaar, de Hanzehogeschool Groningen en SaxionHogescholen (Deventer en Enschede). De Hanzehogeschool ontkent dater van fraude sprake is. De Groningers beeindigden het contract metO&O na een jaar.

Hermans kondigde een pakket maatregelen aan dat een eind moetmaken aan de mogelijkheid om misbruik te maken van de regels. Hijverwacht veel van het nieuwe accreditatiestelsel voor de erkenningvan opleidingen, dat komend collegejaar van start moet gaan.

De Kamerleden Lambrechts (D66), Hamer (PvdA) en Eurlings (CDA)toonden zich in een eerste reactie kritisch. "Dit oogtkrachtdadig", aldus Lambrechts. "Maar het is maar maar de helft vande helft van het verhaal. Er zijn meer constructies bij O&O danalleen de zogenoemde Vlaamse carrousel. En er liggen ookbeschuldigingen over universiteiten en mbo's."

Hermans erkent dat zijn ambtenaren andere constructies inonderzoek hebben. Hij gaf zijn accountants al opdracht voor eenonderzoek naar Interact BV, een onderneming die werkt voor deHogescholen van Utrecht, Amsterdam en Brabant. Hij verdenkt ze vandubbeltelling van studenten om extra overheidsgeld teincasseren.

Het hoger beroepsonderwijs is door de affaire in rep en roer.Minstens drie betrokken bestuurders van hogescholenverenigingHBO-raad kondigden aan niet meer beschikbaar te zijn voor eenvolgende periode.

HOP, Wilmar Kortleever

Geen bewijzen voor universitaire fraude

Terwijl het hbo onder vuur ligt wegens fraude, blijven deuniversiteiten tot nu toe buiten schot. Slechts tweebestuurskundigen menen dat ze net zo goed geknoeid hebben. Prof.dr.R. in 't Veld windt er geen doekjes om. Van minstens eenuniversiteit weet hij zeker dat is gefraudeerd met inschrijvingen,zei hij onlangs in het Financieele Dagblad. Om welke universiteithet gaat, wil hij niet vertellen.

Volgens prof. dr. W. Foppen, oud-bestuurder van de ErasmusUniversiteit en jarenlang 'dean' van de Rotterdam School ofManagement, is het oprekken van definities bij het tellen vanstudenten vanaf de jaren tachtig bij de universiteiten "steeds aande orde geweest". Daar was geen valsheid in geschrifte voor nodig.Creatief boekhouden was al genoeg. "Bestuurders wezen altijd naareen andere universiteit. Die andere was zo creatief in hetmaximaliseren van inschrijvingscijfers. 'Dan doen wij het ook', washet motto. Daar werd zelfs over opgeschept."

Ondanks alle suggesties is aan de universiteiten nog nergensfraude aangetoond. Hoe laag de drempel is, bleek enkele jarengeleden echter bij de Utrechtse sociale faculteit. Hbo'ers kondenbij een aparte stichting in twee jaar hun doctoraal halen. Voor degeldigheid van dit diploma moesten ze ingeschreven staan bij deuniversiteit. Volgens een lid van de toenmalige examencommissie wasde verleiding groot om deze studenten ook voor deoverheidsfinanciering mee te tellen. In overleg met hetuniversiteitsbestuur is daar toen van afgezien. Maar wie garandeertdat iedereen zo ethisch met dit dilemma is omgegaan?

HOP, Frank Steenkamp

[Bijschrift bij een foto]

[Bijschrift bij een foto]

Het varkenspestvirus dat vanaf februari 1997 door Nederlandwaarde en leidde tot het preventief ruimen van miljoenen varkens,dringt cellen van de gastheer binnen via 'hechtings'-eiwitten opzijn oppervlak. Moleculair bioloog Marcel Hulst bestudeerde eendaarvan, het E(rns)-eiwit. Tot zijn verrassing bleek het eiwit hetvermogen te bezitten RNA in stukken te kunnen knippen.

Opvallend, want de erfelijke eigenschappen van hetvarkenspestvirus liggen vast in RNA, een eenvoudige variant vanDNA. Hulst: "Door het eiwit wordt de RNA-vermenigvuldiging in eenbesmette cel stopgezet. Daardoor ontstaat er niet te veel virus enoverleven de cellen de infectie. Hierdoor heeft hetvarkenspestvirus de mogelijkheid om zich blijvend in de gastheer opte houden. Het lijkt enigszins op HIV, dat virus verstopt zich incellen van het menselijke immuunsysteem."

Verder ontdekte Hulst dat het E(rns)-eiwit door zijn positievelading makkelijk vastplakt aan negatief geladen suikergroepen opvarkenscellen. Mede daardoor kan het virus de cel infecteren. Hulstvond dat in een populatie virussen ook als die genetisch identiekzijn de elektrische lading van de E(rns)-eiwitten allemaalverschillend zijn. Het virus heeft baat bij deze variatie.

Hulst: "Door de lading te varieren hebben virusdeeltjes eenwisselende affiniteit met suikergroepen varkenscellen. Sommigevirusdeeltjes plakken heel goed aan bepaalde cellen. Anderevirusdeeltjes kunnen zich door het varken verspreiden omdat ze nietop n plaats worden vastgehouden."

Een vaccin tegen het varkenspestvirus bestaat, maar eengeneesmiddel niet. Het ontwikkelen van anti-virale middelen is ergmoeilijk, maar Hulsts vindingen bieden wel een aanknopingspunt."Stoffen die binden aan het deel van het E(rns)-eiwit dat aan desuikerketens hecht, zouden wellicht het begin van een therapietegen varkenspest kunnen zijn", zegt Hulst.

E(rns) remt bovendien het immuunsysteem van de gastheer. Als eenmedicijn dat kan voorkomen, kan het varken zelf het virusaanpakken. "Op een congres hoorde ik dat de stoffen die binden aanhet suikerhechtende deel van E(rns) de RNA-afbrekende functie vanE(rns) remmen. Deze medicijnen in spe zouden de afbraak van hetimmuunsysteem kunnen voorkomen", zegt Hulst. Hoopvol besluit hij."Dit soort stoffen zijn bovendien goedkoop in grote hoeveelheden temaken."

Rinze Benedictus

Elanden

Student-agent

Fractievoorzitter Bart Slagter van de D66 is er van overtuigddat studenten ervoor kunnen zorgen dat er meer blauw op straatkomt. Hoe? Het ligt heel simpel. Studenten moeten worden aangenomenvoor het afhandelen van de administratie en het opnemen vanaangiftes, zodat er meer agenten de straat op kunnen. In Leeuwardenmaakt de politie al een jaar gebuik van Groningse studenten, envolgens de Friese politie doen de studenten het uitstekend. Utrechtmaakt ook gebruik van 'hulpjes', maar niet specifiek studenten.

Contractje

Het wordt voor buitenlandse studenten makkelijker om een periodein Nederland te studeren. De procedure voor een visum zal van driemaanden worden teruggebracht tot drie weken. Door een snellercontact tussen een speciaal bureau en de universiteiten enhogescholen moet een 'snel visa-contractje' te regelen zijn.Onderwijsinstanties hoeven zich hierdoor niet meer door een woudaan regels te worstelen voordat ze een buitenlandse student kunnenbinnenhalen.

Hekserij

In Australie begint de universiteit van Adelaide binnenkort meteen nieuwe vorm van onderwijs. Tovenarij, hekserij en sjamanismezijn de kernpunten van deze nieuwe studie. De films Harry Potter enLord of the Rings hebben de universiteit bewogen tot dezeopmerkelijke zet. De films zouden de interesse voor het mystieke enhet surreele hebben aangewakkerd. De studie moet studenten degelegenheid geven om "de oorsprong van het spirituele geloof,vanuit een antropologisch perspectief te benaderen."

Dip

Het gaat niet goed met de student. Volgens de BureausStudentenpsychologen zijn er steeds meer studenten die niet lekkerin hun vel zitten. De Katholieke Universiteit Brabant heeftbesloten een cursus 'Grip op je dip' te beginnen, om studenten metlichte tot matige depressieve klachten te helpen. Problemen alsstress, faalangst, somberheid en eenzaamheid komen veel voor bijstudenten. Uit een jaarverslag van de Hogeschool van Utrecht komtook nog een opmerkelijk feit. Zeventig procent van de depressievestudenten die bij een psycholoog aankloppen, is vrouw.

De nieuwe onderneming met de naam C-tres baseert zich op tweeontdekkingen van prof.dr. Hans van Dijk, bijzonder hoogleraar in deimmunologie van plantenstoffen bij Farmacie, en dr. M. CastroCabezas, internist in het UMC Utrecht.

In 1999 kwamen de twee onderzoekers een tot dan toe onbekendefunctie van het eiwit MBL op het spoor. Dit eiwit zorgt ervoor datvet door het bloed in de lever wordt afgeleverd. Bij patienten diehet eiwit missen, blijft teveel vet in de bloedbaan hangen.Hierdoor hebben deze patienten een verhoogd risico op het ontstaanvan atherosclerose of aderverkalking zoals het in de wandelingwordt genoemd.

Bij het speuren naar stoffen die de werking van het missendeeiwit zouden kunnen overnemen, stuitte Van Dijk op een groepplantaardige stoffen, waarop hij inmiddels patent heeftaangevraagd. Door die stoffen te verwerken in geneesmiddelen envoedingssupplementen hopen de onderzoekers het ontstaan vanatherosclerose te kunnen voorkomen.

Behalve op de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen gaatC-tres, waarvan de universiteit en het UMC medeaandeelhouder zijn,zich ook richten op een betere diagnostiek. "Wij zijn bezig met hetontwikkelen van een apparaatje dat op een heel simpele manier hetgehalte aan schadelijk vet in het bloed kan meten", aldus Van Dijk."In onze visie moet het een apparaat worden dat iedere huisartsstraks op zijn bureau heeft staan, direct naast bijvoorbeeld deglucosemeter. Zoiets zou van groot belang zijn voor de vroegeherkenning en de preventie van atherosclerose.

EH

Ruim vierhonderd co-assistenten stuurden eind januari in eenlaatste poging een brief naar hun ziekenhuis met het verzoek om eenstagevergoeding van 250 euro. De ziekenhuizen hadden enkele wekende tijd om alsnog te betalen, maar dit gebeurde niet.

De LAD laat het er niet bij zitten. De komende tijd benaderen zeenkele co-assistenten voor een volgende actie: een brief die devereniging namens de co-assistent naar de ziekenhuisdirectiestuurt, waarin 'formeel en juridisch' om een stagevergoeding wordtgevraagd. "Een officiele brief zal de mening van de ziekenhuizenniet veranderen", denkt een woordvoerder van de vereniging. "Danstappen we naar de rechter."

Tijdens CAO-onderhandelingen tussen de Nederlandse Verenigingvan Ziekenhuizen (NVZ) en enkele werknemersorganisaties werdvolgens de LAD afgesproken dat iedere stagiair recht heeft op eenmaandelijkse vergoeding. De NVZ stelt dat dit alleen voor studentenvan beroepsopleidingen geldt en niet voor universitairestudenten.

HOP, Marije van Kortenhof