De strijd om de uitmuntende buitenlandse masterstudent lijktlangzaam los te branden. Terwijl in Amsterdam minister Jorritsma het nieuwe Bureau Internationalisering van de VU opende, sprak inde Utrechtse binnenstad een select gezelschap over hoe detoekomstige UU-masters in de markt kunnen worden gezet.

Vooral het onlangs ingestelde beurzenfonds 'Utrecht ExcellenceScholarship' moet getalenteerde buitenlandse studenten binnenhalen,zo meldde J. Torenbeek, directeur van Bureau Buitenland. Alleenstudenten van een van de door het universiteitsbestuurgeselecteerde masterprogramma's komen in aanmerking voor eenbijdrage uit dit fonds. Op dit moment zijn al enkele tientallenaanvragen binnen, terwijl over de precieze criteria nog een besluitmoet worden genomen.

Opmerkelijk is dat de aanbieders van de masterprogramma's zelfzullen mogen aangeven welke studenten het meest geschikt wordengeacht voor de opleiding. Deze kunnen dan voorrang krijgen bij hetverdelen van de beurzen. Voor het komende jaar is 250.000 eurogereserveerd voor het programma. Gesproken wordt over dertig totvijftig beurzen van vijf- tot vijftienduizend euro. In demeerjarenbegroting staat een jaarlijkse bedrag van 1.2 miljoengulden vermeld.

Om de beursaanvragen van buitenlandse studenten op eenefficientere manier te behandelen zal, zo is de bedoeling, onderverantwoordelijkheid van Dean International Affairs H. vanHimbergen een adres voor alle verzoeken worden ingericht. Hier zalworden bekeken bij welk van de universitaire fondsen een studenthet meeste kans maakt.

Alle aanwezigen werd overigens op het hart gedrukt datfinanciele prikkels niet zaligmakend zijn. Volgens Van Himbergenbijvoorbeeld ligt het voor de hand om zeker voor detopmaster-studenten voorrang te geven bij huisvesting. "Als jegraag wilt dat mensen hierheen komen, kun je ze niet aan hun lotoverlaten."

Dat er ook op andere terreinen nog veel werk aan de winkel is,bleek uit het relaas van een Roemeense student uit hetmasterprogramma van nobelprijswinnar 't Hooft. Daags na debijeenkomst moest hij afreizen naar Boekarest voor eengebitsbehandeling. Een tandartsverzekering in Nederland was 'm teduur.

XB

Zie ook de Opinie (Rubrieken)

Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor deStatistiek die vrijdag 1 februari werden gepubliceerd in het bladINDEX. Allochtonen blijken nog steeds gemiddeld op een lager niveauvoortgezet onderwijs te volgen dan anderen. Opvallend is echter datze na een afgeronde havo of vwo-opleiding wel vaker voor een hbo-of academische studie kiezen.

Vanuit het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo) gaatbijvoorbeeld maar liefst 76 procent naar de universiteit en kiestelf procent voor een hbo-opleiding. Onder autochtonen zijn diepercentages 62 en 22. Hetzelfde patroon is zichtbaar vanuit de havonaar het hbo.

Het CBS becijferde dat vanuit havo en vwo maar zeven procent vande allochtone vrouwen kiest voor een hbo-opleiding gezondheidszorg.Bij autochtone studenten is dat vijftien procent (en onder devwo'ers zelfs negentien procent). Economie is daarentegen zeerpopulair onder allochtonen: bijna de helft kiest vanuit havo voorhbo-economie en van de vwo'ers gaat bijna eenderde naar eeneconomische studie aan de universiteit.

Opvallend is verder de studiekeuze van specifieke groepen: zo isde doorstroom van Turkse havisten naar hbo erg hoog (86%) en kiezenvooral vrouwelijke allochtonen vaak voor een rechtenstudie.

HOP, Wilmar Kortleever

Alle fracties steunden een motie van Jaap-Jelle Feenstra (PvdA),die tot voorzichtigheid maande. De Kamer wil in deonderzoeksprogramma's een groter accent op fundamentele kennis overecologische processen en het bodemsysteem. Zo ontstaat meerzekerheid over de gevolgen van genetische veranderingen.

Ook de voortvarendheid van het kabinet bij de stimulering vantoepassingsgericht onderzoek leidde in de kamerbankjes tot gefrons,vooral bij klein rechts. Een SGP-motie voor instandhouding van hetonafhankelijk onderzoek geniet de steun van de voltalligeKamer.

Volgens de alweer unaniem aangenomen motie-Terpstra (VVD) wordtvan de 190 miljoen euro voor het onderzoek naar het genoom alvast900.000 euro afgeroomd. Dat geld is bestemd om alternatieven tebedenken voor dierproeven. Tot verdriet van partijgenoot LoekHermans, verklaard tegenstander van het oormerken van gelden.

Thijs Udo (VVD) hamerde vooral op duidelijkheid bij debeoordeling van onder meer veldproeven met genetisch gemanipuleerdegewassen en kreeg daarmee een Kamermeerderheid achter zich. DeKamer vindt het te gek voor woorden dat minister Jorritsma vanEconomische Zaken veldproeven met genetisch gemodificeerde gewassensubsidieert, die uit veiligheidsoverwegingen worden afgekapt doorcollega Pronk van Milieu.

HOP, Peter Hanff

Rechtsgeleerde Peter Mendelts onderzocht hoe consequent rechterszijn in de interpretatie van grondrechten zoals de vrijheid vangodsdienst, de vrijheid van onderwijs, het recht op respect voorfamilie- en gezinsleven en het recht op ontastbaarheid van hetlichaam. Conclusie: de reikwijdte van deze grondrechten verandertin de loop van de tijd.

Zo'n verschuiving in de vrijheid van godsdienst zag Mendelts inde casus van de vrouw die met een kofferbak vol ayahuasca-thee opweg was naar een Santo Daime-kerkdienst. In ayahuasca, een plantuit het Amazonbegebied, zit de stof DMT die onder de opiumwet valt.Ze werd aangehouden en gearresteerd wegens het bezit van drugs.Omdat de drug van essentieel belang was voor het uitoefenen van deeredienst waarna zij op weg was, beriep de vrouw zich op haarvrijheid van godsdienst. De rechter sprak haar niet vrij, maarontsloeg haar wel van strafrechterlijke vervolging. Mendeltssignaleert een verbreding van het grondrecht: "Van te voren zoudentoch niet veel mensen gezegd hebben dat het gebruiken van drugsonder de vrijheid van godsdienst zou vallen. Bovendien blijft hetgebruik van DMT anders dan voor rituele diensten wel degelijkstrafbaar."

Een grondrecht dat langzaam uitdijt, is de erkenning van eenfamilie- en gezinsleven. Tijdens het instellen van dat grondrechtin 1950 was het slechts van toepassing op man en vrouw. Laterwerden ook ongehuwd samenwonen en zelfs een LAT-relatie erkend.Mendelts: "Met claims van homoseksuelen die met hun partner ofdiens kind een familieleven wilden, is het slecht afgelopen. Derechter heeft die niet erkend. Wellicht dat door de toenemendeacceptatie van de maatschappij dat in de toekomst wel het geval zalzijn."

Het recht op onaantastbaarheid van het lichaam, een andergrondrecht waarvan Mendelts de jurisprudentie uitploos, blijktsmaller dan het lijkt. In 1983 stelde de regering dat in ditgrondrecht ook het zelfbeschikkingsrecht te lezen is. In depraktijk blijken rechters dat echter niet te erkennen. Mendelts:"Uit de jurisprudentie blijkt nergens dat mensen over hun eigenlichaam kunnen beslissen, zoals bij zelfdoding het geval zou zijn."Er gaapt dus een gat tussen de toezegging van de regering en dejuridische praktijk, niemand is helemaal baas over zijn eigenlichaam.

Rinze Benedictus

Adressen

Nieuwe studies

Wie zich wil bekwamen in de talen en culturen van Mesopotamie enAnatolie kan volgend jaar in Leiden terecht. De opleiding behoortbij de veertien nieuwe studies die werden goedgekeurd door deAdviescommissie Onderwijsaanbod (ACO). Een opvallende nieuwkomer inhet rijtje is gezondheidswetenschappen, waarmee Twente nu magstarten. De Enschedese universiteit, die al enige tijd lonkt naareen eigen medische opleiding, kreeg vorige jaar nog een negatiefadvies. De door Groningen aangevraagde studielevenswetenschappen-biomedische technologie vond geen genade in deogen van de ACO. Zes universiteiten waaronder Utrecht diende ditjaar geen voorstellen in. Onderwijsminister Hermans moet deaangevraagde studies nog officieel goedkeuren, voordat ze in 2003van start kunnen gaan. De minister kan ook negatief geadviseerdestudies alsnog een startbewijs geven.

Portugezen

De letterenfaculteit kent sinds kort een Portuguese StudiesCenter. Het centrum houdt zich bezig met de coordinatie vanonderzoeksprojecten op het gebied van Portugese studies inNederland. Het Utrechtse centrum zal samenwerken met vergelijkbareinstituten in het buitenland zoals het Centro de Estudios Sociaiste Coimbra in Portugal, het World Institute in Madison (Wisconsin,VS), en het Post-Graduate Center in Porto Alegre (Brazilie). HetPortuguese Studies Center heeft tot doel het uitvoeren enstimuleren van onderzoek. Centraal staat het onderzoeksproject'Colonialism and Postcolonialism'. Daarnaast is er aandacht vooronderzoek naar de literaire en culturele relaties tussen Nederlanden Portugal. Het Center stelt een beperkt aantal beurzen voorfellowships ter beschikking.

Trots presenteerde D66-lijsttrekker Thom de Graaf afgelopenmaandag de kandidatenlijst. Vivien van Geen, docentorganisatiepsychologie en lid van de Universiteitsraad, wist eendag eerder dat zij de nummer zeven op de lijst van de democratenis. Dat maakt haar de grote nieuwkomer, want de eerste zeskandidaten zijn zittende kamerleden.

Van Geen is niet zeker van een plaats in de kamer. D66 heeft nunog veertien zetels, maar de huidige verwachting is dat dat aantalminimaal wordt gehalveerd. Van Geen maakt zich echter geen zorgen."Naast de vele felicitaties zeggen aardig wat mensen op mij te gaanstemmen."

Van Geen, die zich in haar U-raadsjaren geprofileerd heeft alsdegene die de belangen van de vrouw binnen de universiteit trouwverdedigt, wordt niet de emancipaite- of onderwijsspecialist in departij. Zij 'krijgt' gezondheidszorg. Dat weerhoudt haar er echterniet van om op het komende D66-congres een motie in te dienen overde positie van vrouwen in het hoger onderwijs. "Na twintig jaaremancipatiebeleid op de universiteit zijn we geen moer opgeschoten.In de motie staat dat nieuwe instrumenten ontwikkeld dienen teworden om de positie van vrouwen in de wetenschap veilig testellen."

Ze kijkt halsreikend uit om zich te verdiepen in de veleingewikkelende onderwerpen die haar als eventueel kamerlid zullenpasseren. Ze noemt het een intellectuele uitdaging. Haarlidmaatschap van de U-raad ziet ze als een mooie oefensituatie.Verder weet ze nog niet wat precies van haar verwacht wordt dekomende tijd. "Het is allemaal nog heel vers. Wel is mij gevraagdof ik mijn agenda wil leegmaken ten behoeve van deverkiezingscampagne."

Carina Nijssen

[Bijschrift bij een foto]

Die motie van PvdA-Kamerlid W. Swildens-Rozendaal werd vorigeweek kamerbreed gesteund tijdens de afronding van hetbiotechnologiedebat. Ook Borst wil niet dat een bedrijf zich deintellectuele eigendom van een menselijk gen toeeigent. Maarvoordat de bewindsvrouw bij het octrooibureau aan de bel trekt, wilzij uitzoeken hoeveel kans ze met het protest maakt.

De bezorgdheid spitst zich toe op het BRCA1-gen. Een defectdaarin betekent een erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker.In januari 2001 verleende het Europese Octrooi Bureau hetalleenrecht op de diagnose van dit gen aan Myriad Genetics, eenAmerikaans biotechbedrijf.

Het Landelijk Overleg DNA-diagnostiek (LOD), een clubonderzoekers aan universiteiten en academische ziekenhuizen, vreestdat de Europese laboratoria de test straks niet zelf mogenuitvoeren. In plaats daarvan moeten ze dan een monstertje naar deVerenigde Staten opsturen. Kosten: tussen de 2500 en 3000dollar.

Op de lange termijn ziet het LOD een nog somberder beeldopdoemen. Steeds meer bedrijven zullen bij de diagnostiek het grasvoor de voeten van onafhankelijke onderzoekers wegmaaien. Daardoorworden ontwikkeling en onderzoek in de Nederlandse Laboratoriabelemmerd, en dat is weer slecht voor de kwaliteit van dediagostiek.

HOP, Peter Hanff

De universiteiten moeten haast maken met hun plannenvoor de toekomst van de exacte wetenschappen. MinisterHermansverwijt ze in een boze brief traagheid.

De betastudies kampen al jaren met teruglopende belangstellingvan studenten. De kleine opleidingen zijn te duur om zelfstandig tebestaan. De vaak kostbare apparatuur die natuurwetenschappers nodighebben vormen daarbij een extra handicap. De universiteiten sprakendaarom in 1999 met minister Hermans af hun aanbod onderling beteraf te stemmen. Zo hoopten ze te voorkomen dat hele studies wegensgebrek aan studenten moeten sluiten. Vooral van het bundelen vanafstudeerrichtingen werd veel verwacht.

Met dat akkoord gingen Hermans en de universiteiten voorbij aaneen veel verdergaand plan van de adviesraad AWT. Die pleitte er ineen rapport over de levensvatbaarheid van betastudies voor hetaantal zelfstandige opleidingsplaatsen te halveren.

Daarvan kwam tot nu toe echter weinig terecht. Pas in augustuspubliceerde universiteitenvereniging VSNU een tussentijds rapportover de samenwerkingsplannen, twee jaar later dan afgesproken.Daarin beloofden ze twee convenanten: een over de onderlingeverdeling van bacheloropleidingen, en een over de masters.

Volgens minister Hermans blijkt uit de tussenrapportage eengebrek aan ''sense of urgency''. De minister is uiteindelijkverantwoordelijk voor een efficient opleidingsaanbod, en delaksheid van de VSNU maakt het hem onmogelijk dieverantwoordelijkheid te nemen, klaagt Hermans in zijn brief. Deuniversiteiten moeten nog deze maand met hun convenanten komen.

De VSNU heeft Hermans inmiddels spoed beloofd. Naar verwachtingverschijnt nog voor maart een plan voor landelijke afstemming vanexacte bachelorstudies, en een eerste aanzet voor de onderlingeverdeling van masters.

Dat kan betekenen dat niet elke universiteit een masteropleidingaanbiedt die direct aansluit op een van de eigen bachelors. DeTweede Kamer wilde dergelijke 'doorstroommasters' aan de eigenuniversiteit verplicht stellen, maar was bereid voor bedreigdevakgebieden een uitzondering te maken. Ook voor dekleine-letterenstudies is landelijke afstemming noodzakelijk.

HOP, Wieland van Dijk

Wat wilde de AWT

Halveer het aantal exacte opleidingen op het gebied van wis-,natuur- en scheikunde aan de zes algemene universiteiten. Dat wasde boodschap van het opmerkelijke rapport dat de Adviesraad voorWetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) in de zomer van 1999 aanminister Hermans uitbracht.

De AWT stelde bij monde van haar daadkrachtige voorzitterVeltman dat hij de exacte studies aan de zes algemeneuniversiteiten te klein vond om zelfstandig te kunnen voortbestaan.Per drie eerstejaars werkt er gemiddeld een hoogleraar; dat isverspilling, vond de raad.

Omdat de AWT niet verwachtte dat het aantal studenten voor dezeopleidingen drastisch zou toenemen. zat er wat haar betreft nietsanders op dan het aantal opleidingen met minstens de helft terug tebrengen. Of universiteiten hele disciplines zouden afstoten ofbestuurlijke fusies zouden aangaan, was de AWT om het even. Maarduidelijk was wat haar betreft dat alleen een ingrijpendetaakverdelingsoperatie de Nederlandse beta's voor de totaleondergang zou kunnen behoeden.

De inkt van het advies was nog niet droog of de zes betrokkenuniversiteiten wezen het voorstel verontwaardigd van de hand. Zijzeiden juist te vrezen dat het aantal studenten zou dalen als hetAWT-advies wordt opgevolgd. Het is verstandiger, zeiden zij in eengezamenlijke reactie, eerst af te wachten hoe de vernieuwde,vijfjarige beta-opleidingen aanslaan die in dat jaar van startgingen. Ook minister Hermans was die mening toegedaan. Wel vroeghij de universiteiten om te komen met plannen voor een betereonderlinge afstemming van hun beta-aanbod.

EH

Fietsendiefstal

Dodelijke aanrijding

Een 18-jarig meisje is vorig weekeinde overleden nadat zij dooreen bus op de Potterstraat werd aangereden. In de nacht vanzaterdag op zondag stak zij rond half een 's nachts de busbaan overaan de kant van de Loeff Berchmakerstraat. Blijkbaar zag zij deaankomende lijnbus van Conexxion niet. De chauffeur van de bus konniet op tijd meer stoppen. De politie vermoedt dat het meisje hetrode stoplicht heeft genegeerd en verklaarde dat de bus niet tehard heeft gereden. (bron: Utrechts Nieuwsblad)

Lenen

Goedkoop lenen kunnen studenten nog steeds het beste doen bij deInformatie Beheer Groep. Bij de commerciele banken zijn ze duurderuit. Dit blijkt uit een onderzoek van de Consumentenbond. Zijbekeken leningen van ABN Amro, Fortis, de Postbank, Rabobank, SNSBank en de IBG. Bij de IBG kunnen studenten tegen zes procent rentegeld lenen, terwijl bij de SNS Bank en Rabobank het specialestudentenkrediet met 11,8 procent zelfs duurder is dan een gewoondoorlopend krediet van 11,3 procent.

Religieuze studenten

De regering van Jemen is afgelopen weekend begonnen met hetwegsturen van buitenlandse islamitische studenten. Deze maatregelis bedoeld om islamitisch extremisme tegen te gaan. De operatie iszaterdag begonnen met de uitzetting van vier Britse studenten. Deanderen worden volgens een woordvoerder van de politie de komendeweken uitgezet. Volgens hem zijn sinds december in totaal 115studenten gearresteerd die worden uitgezet. De meesten komen uitEgypte, Indonesie, Sudan, Libie, Somalie, Pakistan en Algerije. Ookkomen enkele uit Groot-Brittannie en Frankrijk. Na de aanslagen van11 september in New York deden geruchten de ronde dat Jemen hetvolgende doelwit zou worden van Amerikaanse militaire acties. (bronANP)