[Bijschrift bij een foto]

Semaia Pharmaceuticals werd vorig jaar mede opgericht door deUtrechtse hoogleraren geneeskunde Hans Bos en SpinozaprijswinnaarHans Clevers, beiden expert op het gebied van de mechanismen diesamenhangen met de activiteit en de deling van cellen. Als in deDNA-code die de celdeling reguleert, fouten optreden, kan de zaakop hol slaan, waardoor tumoren ontstaan. Elke vorm van kankerontstaat op deze manier.

De huidige geneesmiddelen tegen kanker zijn niet erg specifieken zijn meestal niet in staat om de ziekte een halt toe te roepenen verdere tumorgroei en uitzaaiingen te voorkomen. Bos en Cleversmikken daarom op een alternatieve aanpak van de gevreesde ziekte.Op basis van hun inzicht in het onderliggende mechanisme van detumorvorming, hopen zij chemische verbindingen te ontwikkelen diehet kankerproces meer specifiek kunnen remmen. In Amerika is recentop die basis een geneesmiddel tegen een vorm van leukemieontwikkeld, die de ziekte als sneeuw voor de zon laatverdwijnen.

Met de subsidie van EZ, die in het kader van de stimulering vande technologische samenwerking tussen universiteiten enbedrijfsleven voor de helft aan Semaia en voor de helft aan deUniversiteit Utrecht is toegekend, hopen Bos en Clevers hetonderzoek een nieuwe impuls te geven. Bos verwacht dat de aanpakvan Semaia, waarin de twee Utrechtse groepen samenwerken met drieDuitse groepen, binnen tien tot vijftien jaar zal leiden totbruikbare therapien voor een groot aantal vormen van kanker. "Ikvoorzie eenzelfde ontwikkeling als bij aids. Ik verwacht dat straksook kanker met een cocktail van drie, vier of vijf specifiekemedicijnen, al naar gelang het tumortype, effectief kan wordenbestreden."

EH

Kerstversiering

Sting

In Groningen moet Sting de studenten overhalen om zich thuis aante melden bij het computernetwerk van de Rijksuniversiteit. Hetgaat hier niet om de bekende popmuzikant maar de nieuwe naam voorwat eerder de 'studenten inbelvoorziening' heette. Sinds septemberkunnen studenten gratis vanuit hun huis gebruikmaken van hetnetwerk, maar het loopt niet storm. Daarom werd er een prijsvraaguitgeschreven om een vlottere naam te bedenken. Student Theunissenkwam met de afkorting voor Studenten Internet Groningen en won eenlaptop en digitale camera. Ruim 1000 van de bijna 20.000 studentenhebben inmiddels een aansluiting. De universiteit verwacht dat overdrie jaar 12.000 studenten gebruik maken van Sting; hiermee kunnenze het internet op, maar ook bij hun studiegegevens enleermateriaal.

Allochtoon

De universiteit is minder populair onder allochtone studentendan hbo-opleidingen. Dat blijkt uit cijfers van het CentraalRegister Inschrijvingen Hoger Onderwijs. Van de studenten aan deNederlandse universiteiten is drie procent allochtoon, tegenovervijf procent op het hbo. Voor iedere allochtone wo-er zitten erdrie op het hbo, terwijl voor iedere Nederlandse wo-er er twee naarhet hbo gaan. Er studeren meer dan drieduizend Marokkanen aan hethbo, terwijl er net duizend een wetenschappelijke opleiding volgen.Bij de Kaapverdianen ligt de verhouding nog schever: op iederewo-student gaan er vijf naar het hbo. Onder de andere allochtonebevolkingsgroepen zijn de verschillen kleiner, zo gaan de Turkse enSurinaamse studenten meer richting de normaleeen-op-tweeverhouding.

Duitsland

De aanslag op 11 september in Amerika heeft ook gevolgen voor deDuitse universiteiten. De Duitse politie maakt namelijk gebruik vanstudentgevens van universiteiten om terroristen te vinden. Eenaantal van de verdachten van de aanslag op New York en Washington,onder wie Mohammed Atta, heeft gestudeerd aan Duitseuniversiteiten. Met het matchen van computerbestanden zoekt depolitie mensen die aan een profiel voldoen. De universiteitenvinden het vervelend studentgegevens af te moeten staan en vrezendat er alleen wordt gezocht naar Arabische studenten.

Vraag naar tropisch hardhout, veeteelt en landbouw leiden tothet kappen van regenwoud. Sociaal bosbouwkundige Arienne Henkemans,die promoveert bij culturele antropologie, vraagt zich in haarproefschrift af waarom de ontbossing in het BoliviaanseAmazone-gebied in tegenstelling tot veel andere gebieden niet zo'nvaart loopt. Een lage bevolkingsdichtheid en weinig economischemiddelen blijken niet de enige redenen. "De mensen hebben hier heellang een inkomen gehaald uit de rubberproductie. Ze zijn dus gewendaan het idee dat het bos economische waarde heeft, zonder het tehoeven kappen."

Nu synthetische rubber de markt domineert, moeten de Bolivianenergens anders geld aan verdienen. Oogsten en verkopen vanparanoten, palmharten en op lokale schaal vruchten leverttegenwoordig een inkomen. Deze producten zijn echter slechts enkelemaanden per jaar te vinden. "Een stukje bos moet daarom opgeofferdworden voor landbouw gedurende de rest van het jaar", zegtHenkemans. "Die landbouw is grotendeels voor de eigenvoedselvoorziening, maar een deel van de opbrengst wordtverkocht."

Deze jaarcyclus van kleinschalige landbouw afgewisseld metoogsten uit het bos, maakt dat de bewoners rond kunnen komen en dathet regenwoud in stand gehouden wordt. De bewoners zijn daarmeeuniek. "Veeboeren willen het bos het liefst met de grond gelijkmaken om er vee te houden. Houtkapmaatschappijen willen het liefstzo veel mogelijk waardevolle bomen kappen. Maar de lokalebosbewoners zijn gemotiveerd het bos in stand te houden, zijplaatsen er als het ware een 'sociaal hek' omheen."

Deze gunstige situatie geldt voornamelijk voor boeren die in debuurt van een stad wonen. Want daar vinden ze een afzetmarkt voorhun producten en goede gezondheidszorg. Bovendien hebben ze daarcontact met organisaties die hen helpen hun producten te verkopenop lokale markten en aan het westen of die hun agrarischetechnieken bijbrengen waarmee ze de opbrengst van hun land kunnenvergroten.

Henkemans: "Ik heb daar veel jonge mensen gezien die studeerdenin de stad, maar omdat ze geen werk konden vinden toch weerteruggingen naar het dorp waar ze vandaan kwamen. De manier vanleven in het dorp biedt hun voedsel en bosproducten en geeft huneen eigen identiteit als zelfstandige producent. Dat vind ikhoopgevend."

RB

EH

[Bijschrift bij een foto]

DUNES

Stemmen

Utrechtse studenten kunnen hun stem komend voorjaar bij deverkiezingen voor de Universiteitsraad zowel elektronisch alsschriftelijk uitbrengen. Uit een experiment in Groningen bleekvorig jaar dat elektronisch stemmen een zeer gunstig effect had opde opkomst. Om mogelijke kinderziekten van het elektronischesysteem te ondervangen, blijft ook schriftelijk stemmen in 2002 totde mogelijkheden behoren. Als de proef een succes wordt, zal hetcollege van bestuur het elektonisch stemmen in 2003 ook voor hetpersoneel invoeren. Ook faculteiten waar verkiezingen nodig zijn,kunnen dan voor de nieuwe aanpak kiezen.

Eredoctoraat

Kunsthistoricus Eddy de Jongh krijgt op 8 januari eeneredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. De Jongh, die van1976 tot 1991 hoogleraar in Utrecht was, is een specialist op hetgebied van de kunst van de Gouden Eeuw in ons land. Hij kreeg bredebekendheid door zijn toegankelijke publicaties in onder meer het'Parool', 'NRC Handelsblad' en 'Vrij Nederland.'

Aardwetenschappen

Het bestuur van Aardwetenschappen zal de faculteitsraad voor 1februari 2002 een nieuwe begroting ter advisering voorleggen. Indie begroting zal ook een prognose worden opgenomen van demeerjarencijfers. Dat is het resultaat van een gesprek datcollegelid Wim Kardux vorige week had met een vertegenwoordigingvan raad en bestuur. Een meer definitieve meerjarenraming2003-2006, zal later in 2002 aan de raad ter instemming wordenvoorgelegd.

Parkeren

Het parkeren op De Uithof is in de eerste week van januarigratis; de slagbomen staan dan de hele dag open. Op 31 decemberwordt namelijk de betaalapparatuur van de parkeerplaatsen omgebouwdvoor de euro. Vanaf maandag 7 januari kan er alleen maar meteuromunten en chipper of chipknip betaald worden.

Het Interstedelijk Studenten Overleg presenteerde zijn visie ophet hoger onderwijs afgelopen woensdag 12 december in het boekje'Kiezen aan de Poort. Kiezen voor studenten'. Centraal in defilosofie staat de student die veel meer te zeggen moet krijgen.Het onderwijs wordt tenslotte ook steeds meer door de'onderwijsconsument' betaalt, stelt het ISO.

In zijn visie kiest het ISO uitdrukkelijk voor zelfselectie. Enwel op basis van 'assessments'. Studenten worden daarin op de proefgesteld op basis van zo goed mogelijk nagebootste studiesituaties.Dat leidt tot een 'competentieprofiel' en een 'persoonlijkontwikkelingsplan'. Studenten nemen vervolgens zelf deverantwoordelijkheid voor hun studiekeuze.

Competenties stonden ook centraal in het verhaal dat Hans vanHout maandag hield tijdens de studiedag 'Internationalisering inhet Hoger Onderwijs'. Hij pleitte juist voor selectie aan de poortdoor universiteiten en hogescholen. Niet alleen bij master-, maarook bij bacheloropleidingen.

Volgens Van Hout heeft de propedeuse veel meer voorspellendewaarde voor het verloop van de studie dan het middelbareschooldiploma. Instellingen voor hoger onderwijs zouden veel betergeschikt zijn om de beginnende student te beoordelen. Van Houtdenkt daarbij aan een toets 'rond Sinterklaas of kerst'.

Waar het ISO en Van Hout elkaar vinden is in het belang van hetsnel doorverwijzen van de student die een negatieve beoordelingkrijgt. Die verwijzingsfunctie is nu volstrekt onvoldoendeingevuld, vindt ISO-voorzitter Jonathan Zondag.

Individuele assesments, die in het bedrijfsleven al veel wordengebruikt, zijn overigens flink kostbaar. Het ISO denkt evenwel datdie kosten terugverdiend kunnen worden. "Bij sommige opleidingeneconomie en hts valt 55 tot 60 procent van de studenten af. Daarkun je met wat testjes heel wat gemeenschapsgeld besparen."

HOP, Wilmar Kortleever

Studentendebat met PvdA-Kamerlid Rehwinkel: 'Jullie eisen enwij moeten maar betalen'

Studenten willen meer uit hun opleiding halen, maar voelen zichbeperkt door de prestatiebeurs. Ondermeer daarom gaat PvdA'erRehwinkel met ze in debat over de toekomst van de 'stufi'. Onderhet motto 'Is dit alles' trekt hij dit najaar langs zesstudentensteden.

"Studenten zijn meer gericht op het behalen van studiepunten danop de 'academische verdieping' van hun opleiding", zegt Freek deBos van de Groningse studentenbond. "Door de prestatiebeurs blijvenze vaker thuis wonen en gaan na het college niet op de universiteitrondhangen."

Studenten in de zaal zijn het roerend met Freek de Bos eens: dedruk op studenten is te groot. Er wordt heftig geknikt eninstemmend gefluisterd.

Rehwinkel begrijpt de klaagzang van de studenten, maar zietniets in een terugkeer naar een vijfjarige beurs. "Deprestatiebeurs heeft als positieve kant dat een student nu binnentien jaar moet afstuderen. Teruggaan naar de oude situatie is geenoplossing", vindt het Kamerlid.

Ook de OV-jaarkaart komt aan bod. Studenten die de kaart nietwillen, moeten hiervoor een geldbedrag krijgen, opperen destudenten. Nu kun je de kaart wel weigeren, maar verdien je erniets aan. Onuitvoerbaar, aldus Rehwinkel: "Dat kost te veelgeld."

"Maar het gaat toch om de kwaliteit van het onderwijs", klinkter vanaf de derde rij. "Er worden veel woorden vuilgemaakt aankwaliteit, maar door de Kamer wordt hier niets aan gedaan."

De politicus slaat zijn armen over elkaar en leunt op de tafel."Jullie willen van alles anders zien. En wij moeten maar betalen,"verdedigt Rehwinkel zich. "Zo werkt het niet."

De bezoeken van het Kamerlid worden in januari vervolgd. Op 28januari is Utrecht aan de beurt. Daarna volgen Den Haag enAmsterdam.

HOP, Marije van Kortenhof

Mannelijke onderzoekers hebben nog steeds de beste kansen bij detoewijzing van postdoc-beurzen. Dat blijkt uit de verdeling van delaatste 37 onderzoeksbeurzen van de Akademie van Wetenschappen(KNAW). Verspreid over het land kregen 29 mannen en acht vrouweneen beurs. Bij de aanvragers waren vrouwen al in de minderheid,maar hun aanvragen hadden ook minder vaak succes: 30 procent, tegen41 procent bij de mannen.

In Utrecht gingen de beurzen naar ontwikkelingsbiologe A. Zunigaen naar haar vier mannelijke collega's R. Dijkhuizen(beeldverwerking in de geneeskunde), V. Buskens (theoretischesociologie), M. Crainic (algebraische topologie) en R. Hoek(klinische immunologie).

Het is overigens voor het laatst dat de Akademie haar eigenpostdoc-beurzen verdeeld. Het programma voor 'Akademie-onderzoek'werd in 1986 gelanceerd als eerste poging om talentvolleonderzoekers voor de wetenschap te behouden. Het is nu echteroverbodig geworden door de Vernieuwingsimpuls van ministerHermans.

EH

UU-gebouwen figureren in reclames: 'Liever geen moord in delift'

"Het Educatorium heeft een strakke uitstraling", aldusgebouwbeheerder C. Noordhof. Zij is in eerste instantieverantwoordelijk voor de beoordeling van aanvragen. En ze leenthaar Educatorium niet overal voor. Het automerk dat de pui eruitwilde om enkele wagens naar binnen te rijden kreeg nul op hetrekest. Evenals de filmcrew die een thriller wilde opnemen. "Eenmoord in de lift van het Educatorium? Nee, liever niet."

Ze moest zelfs even slikken toen ze het eindresultaat van deAchmea-opnamen terugzag. Aan de zijkant van haar Educatorium is infoeilelijke witte letters de tekst 'Henk, we missen je' te lezen.Niet bepaald een verfraaiing van het architectonische hoogstandjevan Rem Koolhaas.

Of de aanvraag van Achmea bij het Minnaertgebouw erdoor wasgekomen is maar de vraag. Rust het copyright van het Educatoriumbij de universiteit, die van het bta-onderwijsgebouw ligt bijarchitect Neutelings. "En vaak hoor je er dan niets meer van", zegtgebouwbeheerder M. Linthorst. Maar Linthorst zelf wil ook nog weleens roet in het eten gooien. De crew van de Nederlandse film dieeen lounge-party in zijn gebouw wilde faken eiste dat hetluidruchtige doorsluizen van regenwater naar de vijver in hetgebouw werd stopgezet. "Dan gaat het feest dus niet door."

Volgens Noordhof en Linthorst wordt er alleen toestemminggegeven voor opnamen wanneer deze de normale gang van zaken niet inde war sturen. In de praktijk betekent dat dat vaak alleen opzaterdag de panden beschikbaar zijn. Dat een middagje het gebouwuitlenen toch snel 1500 gulden in het laatje brengt doet er danniet toe. "Als je ziet wat je voor dat geld allemaal moet regelen,dan is dat echt peanuts. Bovendien zitten wij hier om het gebouw tebeheren, niet om het te exploiteren."

XB