De studenten in de raad hadden ruim een jaar geleden gevraagd ofhet mogelijk was om van een deel van de winst van het FBU - datverantwoordelijk is voor de kantines - te gebruiken voor gratisthee en koffie tijdens het tentamen. Bij wijze van experiment werdafgelopen collegejaar bij tien tentamens gekeken wat de beste vormwas om drank te serveren. Uit de proef bleek dat het te veel rumoergaf omdat er tegelijkertijd ook snoepgoed werd verkocht en dus werdhet experiment stopgezet.

In een brief aan het college van bestuur schrijven destudentleden het merkwaardig te vinden dat de verstrekking vandrank wordt stopgezet terwijl het probleem ligt bij de verkoop vansnoep. De snoepkarretjes waar het FBU gebruik van maakt,veroorzaken te veel lawaai. "Bovendien", schrijven de studenten"gaat de verkoop gewoon door, alleen nu moeten de studenten betalenvoor de thee en koffie". De briefschrijvers melden dat de gratisverstrekking van koffie en thee in de Vechtsebanen wel goedloopt.

Daarom komen ze met het voorstel om wel weer gratis drank teverstrekken, zonder gebruik te maken van karretjes om snoepgoed teverkopen. En bijvoorbeeld het systeem te volgen van de Vechtsebanenwaar op iedere tafel een bekertje wordt geplaatst. Wanneer destudent het bekertje omdraait wil hij of zij thee, als het bekertjeovereind staat koffie en wanneer het is weggehaald dan hoeft destudent niets te drinken.

MF

De Utrechtse serieverkrachter heeft opnieuw tweeslachtoffers gemaakt. De man heeft eind oktober in Bilthoven eenzestienjarig meisje verkracht en in Utrecht een vrouw beroofd. Vijfjaar geleden heeft de man minimaal achttien slachtoffers gemaakt.Hij opereert in het gebied rond De Uithof. De universiteit neemtmaatregelen om werknemers en studenten te beschermen.

Uit DNA-onderzoek is vast komen te staan dat de verkrachter vanhet zestienjarige meisje dat op 24 oktober aan de Kees Boekelaan inBilthoven werd aangevallen, de zogenaamde Utrechtseserieverkrachter is. Ook de op 22 oktober overvallen vrouw op deWaterlinieweg in Utrecht is - naar alle waarschijnlijkheid -slachtoffer van deze man geworden. De serieverkrachter was tussenaugustus 1995 en december 1996 ook al actief. Hij verkrachttetenminste zes vrouwen en deed twaalf pogingen daartoe. De Utrechstepolitie maakte intensief jacht op de man, maar kon na vijf jaar nogsteeds geen dader aanwijzen. In mei dit jaar werd het onderzoekgestaakt.

Naar aanleiding van de recente gebeurtenissen heeft de politiede zaak onmiddellijk heropend. Er is een rechercheteam van 75mensen geformeerd. Ook is er nu meer politietoezicht in het gebiedtussen Utrecht, Bunnik, Zeist en De Bilt. De politie heeft ookbewust de publiciteit gezocht, zo is de zaak gisteren in hetprogramma 'Opsporing Verzocht' geweest.

Het college van bestuur van de Universiteit Utrecht heeftgeschokt gereageerd op het politiebericht. Hoewel er vijf jaargeleden geen slachtoffers op De Uithof zijn gemaakt, neemt hetcollege opnieuw maatregelen om studentes en medewerksters tebeschermen. Het college adviseert vrouwen niet alleen door hetdonker te lopen of te fietsen in de omgeving van Zuidoost-Utrecht.Gisteren is ook de pendeldienst in de avonduren hervat tussensportcomplex Olympos en de bushalte bij het ziekenhuis. Daarnaastis aan faculteiten en diensten gevraagd adequate maatregelen tetreffen om medewerkers en studenten te beschermen die voor studieof werk in de avond of nacht op De Uithof moeten zijn.

Vijf jaar geleden zat de schrik er goed in bij degenen diegeregeld door het bosrijke gebied tussen Utrecht, Zeist, De Bilt enBunnik fietsten. Begin augustus 1995 sloeg de verkrachter voor heteerst toe. Na twee maanden bracht de politie de zaak in depubliciteit. De man viel inmiddels zo'n twee keer per week vrouwenlastig en de politie wilde met de publiciteit meer slachtoffersvoorkomen.

Tot mei dit jaar heeft de politie actief naar de verkrachtergezocht. Het onderzoek kostte ruim tien miljoen gulden. Er zijnelfduizend tips nagetrokken en de officier van justitie loofde eenbeloning uit van 25.000 gulden. De laatste grote actie was in 1999toen het DNA van honderd van de overgebleven 1750 verdachten werdonderzocht. Ook dit leverde geen dader op. In mei dit jaar zette depolitie er een punt achter.

GK

Signalement verkrachter

De Utrechtse serieverkrachter is een blanke man. Hij is 1.75 tot1.80 meter lang en tussen de 25 en 40 jaar oud. De man heeft eengezet postuur en een bol gezicht. Hij heeft geen bril, snor ofbaard. De man verplaatst zich nu op een donkerkleurige scooter ofbromfiets. Hij draagt een donkere helm en donkere kleding. Vijfjaar geleden was hij nog op de fiets. Mensen die mogelijk getuigezijn geweest van de twee laatste misdrijven aan de Kees Boekelaanin Bilthoven of aan de Waterlinieweg in Utrecht worden verzochtzich te melden bij het rechercheteam in Utrecht. Telefoonnummer:030-2100002

Wekker

Genomics

Vorige week meldde het 'U-blad' dat bio-informaticus dr. A.Siebes twee subsidies had binnengehaald in het kader van hetNWO-programma Genomics. Onvermeld bleven de namen van de tweeUtrechtse hoofdaanvragers, dr. F. Holstege van Geneeskunde en dr.F. Verbeek van het Hubrecht Laboratorium.

Tuition fee

Studenten van buiten de Europese Unie die in Utrecht eenEngelstalige masteropleiding willen gaan volgen, moeten daarvooreen 'tuition fee' van tienduizend euro neertellen. Het college vanbestuur heeft besloten om aan te sluiten bij het bedrag dat ookandere universiteiten gaan vragen en maakt geen prijsonderscheidtussen verschillende masteropleidingen. Voor studenten die datforse bedrag niet kunnen betalen, bestaat op dit moment een beperktaantal beurzen. In de toekomst wil de universiteit voorbuitenlandse masterstudenten een meer omvattend beurzenprogrammainrichten.

Vertalen

Afgelopen maandag werd in Utrecht het Steunpunt Literairvertalen geopend. Het steunpunt is een initiatief van de Taaluniemet als doel de kwaliteit van literaire vertalingen, in en uit hetNederlands, te bevorderen. De Utrechtse letterenfaculteit is samenmet het departement Vertalers en Tolken van de Lessius Hogeschoolin Antwerpen verantwoordelijk voor het steunpunt. Zij hebben deopdracht de opleiding en deskundigheidsbevordering van literairvertalers uit te voeren. Er wordt nauw samengewerkt met deliteraire fondsen in Nederland en Vlaanderen. Auteur Rudy Kousbroekgaf maandag een van de drie lezingen.

Portocabins

De portocabins die de ruimtenood van de faculteit Farmaciemoeten verlichten zullen vermoedelijk pas in maart 2002 beschikbaarkomen. Dat deelde directeur De Vries van Farmacie de faculteitvorige week mee. Aanvankelijk was gezegd dat de portocabins al voorKerstmis zouden worden opgeleverd. Door de voor de brandveiligheidnoodzakelijke voorbereidingen kan die termijn echter niet wordengehaald.

XB

Aanleiding voor de ingreep vormt het snel oplopende tekort vande faculteit. Vorig jaar leden de Utrechtse geo-wetenschappers opeen exploitatie van rond 23 miljoen gulden een verlies van meer dantwee miljoen. Voor de komende jaren is de situatie weinigrooskleuriger, zo blijkt uit de facultaire begroting. Bijongewijzigd beleid zou het tekort bij Aardwetenschappen in 2006zijn opgelopen tot meer dan vier miljoen gulden. Gegeven eenfacultaire bedrijfsreserve van negen miljoen gulden, koerst defaculteit dus af op een catastrofe.

Hoewel al twee jaar geleden duidelijk werd dat Aardwetenschappenals gevolg van de teruglopende belangstelling van studenten in deproblemen dreigde te komen, heeft het bestuur nu pas ingegrepen. Naspoedoverleg met het college van bestuur werd het personeel tijdenseen informatiebijeenkomst op de hoogte gesteld van het besluit omalle vacatures in de eerste geldstroom per direct te bevriezen.Alleen voor zeer urgente knelpunten wil het bestuur nog in debuidel tasten. Oudere medewerkers zal dringend worden verzocht omgebruik te maken van de mogelijkheid om vervroegd met pensioen tegaan.

Omdat de studentenaantallen dankzij de start van twee nieuweopleidingen inmiddels weer stijgen, verwacht het bestuur dat dezemaatregelen voldoende zijn om de problemen het hoofd te bieden. Defaculteitsraad is daar minder van overtuigd. In een gepeperdereactie heeft zij maandag meegedeeld niet met het bestuursbesluitte kunnen instemmen. Volgens voorzitter B. t Hart van defaculteitsraad ontbreekt het aan relevante informatie. De raadverwijt het bestuur bovendien dat het veel te lang heeft gewachtmet ingrijpen. Dat zou met goedvinden van het college van bestuurmede zijn gebeurd om de benoeming van twee hoogleraren geofysicaveilig te stellen. Geofysica geldt als een van de wetenschappelijkespeerpunten van de Universiteit Utrecht maar trekt nauwelijksstudenten.

Directeur C. Bosboom van de faculteit noemt deze visie van deraad "vreselijk kort door de bocht". Dat er pas nu is opgetredenkomt volgens hem omdat men tot op het laatst hoopte een ingreep tekunnen voorkomen. Hoewel de directeur een reorganisatie metgedwongen ontslagen nog niet voor honderd procent durft uit tesluiten, zegt hij zelf te verwachten dat de nu genomen maatregelenafdoende zullen zijn.

EH

De commissie buigt zich deze weken over de definitievevoorstellen voor veertig majors. Zij moet het college van bestuuraan de hand van de criteria die dit voorjaar zijn vastgesteldadviseren over de opname van de opleidingen in het universitairregister.

De certificering van de opleidingen psychologie enrechtswetenschappen (de nieuwe benaming van de algemene bachelorvan de faculteit Rechtsgeleerdheid) levert de grootste problemenop. In de universitaire criteria wordt de nadruk gelegd opverbreding van de opleidingen. Beide opleidingen zeggen echter temaken te hebben met externe eisen vanuit het beroepsveld en stellendat het verplichte deel van de major meer dan de toegestane vijftigstudiepunten moet omvatten. Zij vrezen anders een aantasting vanhun concurrentiepositie. Psychologie wil bovendien voor allestudenten de keuzeruimte inkleuren en meer dan de toegestanenegentig punten voor de gehele major reserveren.

De invoeringscommissie zegt niet te kunnen oordelen of de angstvoor de aantasting van de concurrentiepositie terecht is en laat debeoordeling van de aanvragen van beide opleidingen nu over aan hetcollege van bestuur. Ook het advies over de opleiding farmacie isopgeschort. Volgens de commissie voldoen de plannen van farmacie opgeen enkele wijze aan de universitaire criteria. Voor die opleidingmoet de principiele vraag worden beantwoord of de farmaceuten weldeel willen nemen aan het bama-stelsel of dat ze liever eenuitzonderingspositie zoals geneeskunde en diergeneeskunde willeninnemen.

Tot nu toe heeft de commissie wel positief geoordeeld overgeschiedenis, bestuur- en organisatiewetenschap, natuur- ensterrenkunde, informatiekunde en informatica en desociaal-wetenschappelijke vakken minus psychologie. Deletterenopleidingen zijn ook akkoord bevonden, alleen decertificering van de onderwijsinstituten die een belangrijke rolbij de begeleiding van studenten moeten gaan spelen is nog nietrond. Elf andere majors moeten nog worden onderzocht. Op 20november worden alle aanvragen door het college van bestuurbehandeld.

XB

De aanval op de machines van Letteren werd vorige week dinsdagaan het eind van de middag ontdekt. Om geen risico te lopen werd omzes uur het complete netwerk van de twee binnenstadsfaculteiten vande buitenwereld afgesloten. Uit nader onderzoek werd daarnaduidelijk dat twee servers van Letteren waren besmet. Onbekendehackers die opereerden vanaf providers elders in het land, haddenvolgens netwerkbeheerder J. Schipper van Letteren meerdereprogramma's op de twee machines genstalleerd waarmee was geprobeerdom een aantal serverprocessen te saboteren. Nadat de programma'svan de servers waren verwijderd en de beveiliging was aangescherpt,gingen de twee faculteiten woensdagochtend rond half tien weer 'delucht in'.

Volgens Schipper is tot nu toe niet gebleken dat de aanvalblijvende schade heeft veroorzaakt. Hij denkt zelf dat de daderseen beetje aan het 'rotzooien' waren, maar heeft de zaak desondanksin handen gegeven van Cert UU, de universitaire organisatie dieverantwoordelijk is voor de veiligheid van het netwerk. Intussenwordt universiteitsbreed gewerkt aan een verdere intensivering vande beveiliging van het netwerk.

EH

Hoe gaan we om met slecht nieuws voor onze gezondheid? Dat is decentrale vraag van het onderzoek van communicatie-psychologe EnnyDas, waarop zij komende vrijdag promoveert. Antwoord: we verzwakkende boodschap of we vinden een oplossing.

Das liet tweehonderd studenten artikelen lezen die het effectbeschreven tussen stress en ziek worden. Volgens de helft van deartikelen leidde stress tot onschuldige afwijkingen, zoals koudevoeten. De andere stukken beschreven hoe stress hartklachten ofmaagzweren kon veroorzaken. Beide artikelen eindigen met een alineawaarin zwakheden van het onderzoek werden genoemd slechtecontrole-groepen bijvoorbeeld.

Uit de resultaten bleek dat studentes de artikelen vaker alsonzin afdeden als de gevolgen van stress ernstiger waren. Bovendienonthielden de proefpersonen de kritiek op het stress-onderzoekbeter als de gevolgen van stress ernstiger waren.

Als extraatje had Das in haar onderzoek de proefpersonen ook nogvragenlijsten laten invullen over hun vatbaarheid voor stress. Dasmanipuleerde de resultaten zodanig dat de ene helft van destudenten een heel groot risico liep om gestressd te raken, terwijlde andere helft nooit gestressd zou zijn.

Het bleek dat de studentes die zogenaamd een grote kans haddenom stress te krijgen alle artikelen als minder betrouwbaar afdedendan de minder kwetsbare groep. Slecht nieuws 'willen we niethoren'.

In het tweede deel van haar onderzoek was de proefopzet bijnahetzelfde: twee soorten artikelen en twee kunstmatige risicogroepenstudenten (184 mannen en vrouwen). Maar nu liet Das de artikelenover stress en ziekte vergezellen van een stuk waarin deaanbeveling stond dat 'stress management training' zou helpenstress te verminderen. Adder onder het gras: de aanbevelingenwerden gesteund door drie 'zwakke' of door drie 'sterke'argumenten.

De studentes die zogenaamd een hoog risico liepen om gestressdte raken, zagen altijd heil in de aanbevelingen waarmee stresseronder te krijgen was. De kwalititeit van de argumenten en deernst van de gevolgen van stress liet hen koud. Studenten met eenlaag risico op stress daarentegen maakten wel onderscheid tussen degevolgen van stress en ze letten ook op de kwaliteit van deargumenten van de anti-stress aanbevelingen. Een soort luxe, wantvoor hun 'maakte het toch niet uit'.

Verhoogde kwetsbaarheid voor stress (of anderegezondheidsrisico's) zet ons kritiekloos aan om er iets aan tedoen. 'Always look on the bright side of life'.

Rinze Benedictus

De redactie.

IJzeroxide verklapt de magnetische geschiedenis van deaarde

De noordpool kan de zuidpool worden - en omgekeerd. De afgelopen66 miljoen jaar wisselde het aardmagneetveld vier keer per miljoenjaar van richting. Als het magneetveld omdraait, wijst eenkompasnaald naar de geografische zuidpool in plaats van naar denoordpool.

Het magnetische veld van de aarde is het gevolg van stromen inde vloeibare buitenkern van de aarde. Het werkt als een'geodynamo', de bewegende elektrische lading van de ijzerdeeltjesin de kern wekt een magneetveld op. De richting van dit veld kanomdraaien als de stromingen - om nog onbekende redenen - andersgaan lopen.

De magnetische geschiedenis van de aarde is terug te vinden inde afzetting van magnetische ijzeroxides op de bodem van oceanen,meren of rivieren.Deze mineralen richten zich naar het veld van deaarde. Als ze neerslaan op de bodem van de oceaan staat hunrichting vast. Dat wil zeggen dat als het veld van de aarde lateromdraait, deze mineralen de 'verkeerde' kant op wijzen. Geologenbestuderen de magnetische geschiedenis door het magneetveld vanmineralen in sedimenten te analyseren.

Geofysicus Pauline Kruiver ontwikkelde daar een nauwkeurigemethode voor. "De ijzeroxides in magnetische sedimenten kunnenchemische reacties aangaan. Daardoor is het niet altijd duidelijkof het vastgelegde magnetische signaal nog zijn oorspronkelijkerichting heeft. Door binnen het sediment onderscheid te makentussen verschillende korrelgroottes en verschillende ijzeroxides ishet mogelijk om latere invloeden op het sediment los te koppelenvan het primaire signaal."

Kruiver let bijvoorbeeld op de overblijfselen van bacterien."Bacterien maken magnetische korrels om zich te orienteren, dezedeeltjes hebben een hele specifieke grootte." Het magneetveld vande bacteriele korrels stamt uit een andere tijd dan het magneetveldin de omringende korrels in het sediment.

Eerdere pogingen om zo'n nauwkeurige magnetische sedimentanalysete maken waren gestrand. "Mijn methode is redelijk succesvol", zegtKruiver. Zo ontdekte zij dat zo'n tien miljoen jaar geleden hetaardmagnetisch veld omdraaide. "Dat is op zich niet zo schokkend,het veld draait wel vaker om. Maar deze omkering was eerst gewoongemist. Dankzij de hoge tijds-resolutie zagen wij het nu wel.Waarschijnlijk zullen we dus nog wel meer omkeringentegenkomen."

Rinze Benedictus