Mensen willen gaag wonen aan de rand van natuurgebieden, blijktuit het promotieonderzoek van geografe Berien Elbersen. Zijvergeleek natuurgebieden in Groot Brittannie, Spanje en Nederland."Door migratie staat er een zekere druk op de omgeving van diegebieden."

Het verschilt per land of dat problemen oplevert. "In Spanjezijn natuurgebieden vaak geisoleerde eilanden waar niemand in mag",zegt Elbersen. "Door de onvrede daarover lopen conflicten vaak hoogop."

In Groot Brittannie daarentegen bepaalt een consensus-cultuurwat er met het land gebeurt. In goed overleg tussen boeren,burgers, overheid en natuurverenigingen richten ze aan de overzijdevan het Kanaal Nationale Parken in. "Daarin gaan landbouw,recreatie en bewoning samen", zegt Elbersen. "Deze cultuur vangemengd landgebruik is historisch zo gegroeid."

In Nederland is deze vermenging niet zo logisch omdat men zeervoorzichtig is met natuur. En er is nogal wat natuur - vindenNederlanders. "Wat wij in Nederland natuur noemen, heet in Engelandplatteland. Als wij een boom zien, dan noemen we het al natuur. InEngeland is men daar veel flexibeler in." Ter illustratie tweegebieden uit Elbersens onderzoek: het Dwingelder Veld beslaat 5.000hectare, het Britse park Northumberland is 100.000 hectaregroot.

Elbersen vindt dat het in Nederland wel goed gaat met hetnatuurbeleid, maar dat het Britse model een noodzakelijk vervolgis. "In Nederland hebben verenigingen als Natuurmonumenten veelland aangekocht. Dat is op zich goed, want ze realiseren tweedoelstellingen tegelijk: natuurbescherming en recreatie."

Maar uiteindelijk is het landaankoop-idee te simpel, steltElbersen. "De overheid kan bijvoorbeeld nooit al het land aankopendat nodig is voor de Ecologische Hoofdstructuur. Dat is te duur enbovendien is Nederland te klein om zulke gebieden alleen aan natuurte wijden." Boeren moeten ergens hun koeien weiden en mensen moetenergens wonen, per slot van zake.

Dat leidt Elbersen tot de conclusie dat we - om in groteregebieden natuurwaarden te beschermen - het Britse model metNationale Parken moeten overnemen. Dat zet zoden aan de dijk.

Een plan om nationale parken in te voeren in Nederland is eenjaar of tien geleden een stille dood gestorven. Het idee is nieuwleven ingeblazen door de Vereniging Natuurmonumenten. Omdat degrootschaligheid ervan goed aansluit bij de Vijfde Nota RuimtelijkeOrdening verwacht Elbersen dat gecombineerd landgebruik toekomstheeft in Nederland.

Rinze Benedictus

De commissie is van mening dat voor alle op onderzoek gerichtemasteropleidingen twee jaar noodzakelijk is om verdieping enspecialisatie te kunnen realiseren. Dat is met name nodig omdat inde nieuwe structuur de bachelor vooral academisch vormend zal zijn.De educatief georinteerde masters kennen veel extraopeidingscomponenten die gericht zijn op het aanleren vandidactische vaardigheden. Ook deze vergen naar de mening van decommissie een extra jaar. Maatschappelijk georinteerde masterskennen deze bijzondere omstandigheden niet, zo stelt de commissiein een brief aan VSNU-voorzitter d Hondt. Alleen als internationaleontwikkelingen daartoe aanleiding geven, zou er een uitzonderingmogelijk moeten zijn op deze redenering, aldus de commissie.

De uitspraken van Cohen zijn vooral van belang voor de alfa- engammaopleidingen. Deze kennen op dit moment immers geen vijfde jaarstudiefinanciering. De commissie gaat niet mee in de argumentatievan de universitaire vertegenwoordigers van de Letteren, Geestes-en Sociale Wetenschappen, Rechten en gezondheidswetenschappen, dieallen twee jaar studietijd noodzakelijk achtten voor hunmasteropleiding.

Vooral vanuit de sociale wetenschappen en degezondheidswetenschappen werd gewezen op de problemen die deinstroom van afgestuderde hbo-ers op zouden kunnen leveren. Dezezouden onmogelijk binnen een jaar een masteropleiding kunnenvoltooien. De commissie vond dit echter geen argument om devoorwaarden te versoepelen. Wel pleit zij voor schakelprogramma'swaarin hbo-ers mogelijk lacunes in hun kennis kunnen opvullen endaardoor voldoen aan de ingangseisen van de masterprogramma's. Voorde beroepsgerichte masteropleidingen als psychologie en dezogeheten toga-opleidingen van de faculteit Rechtsgeleerdheid zoueen master van een jaar gevolgd moeten worden door eenberoepsopleiding om te voldoen aan de specifieke eisen.

XB

IBG

Pheidippidesloop

Vorige week zaterdag hebben ruim 400 renners (m/v) hun bestebeentje voorgezet tijdens de 22ste editie van de Pheidippidesloop,een estafettemarathon in zeven etappes in Amelisweerd. Hetevenement, waaraan traditiegetrouw veel studenten deelnemen, wordtgeorganiseerd door atletiekvereniging Hermes. Het GasserviceUtrecht atletiekteam werd eerste in een totaaltijd van 2 uur 25minuten en 36 seconden. Koen Raymaekers was de snelste heer op de 7kilometer in een tijd van 21 minuten en 49 seconden. Alle uitslagenzijn te vinden op http://www.uitslagen.nl. De volgendePheidippidesloop vindt plaats op 26 oktober 2002.

Datamining

De Utrechtse bio-informaticus prof.dr. Arno Siebes is twee maalin de prijzen gevallen bij de eerste subsidieronde vanonderzoeksorganisatie NWO op het gebied van de biomoleculaireinformatica. Siebes, die op woensdag 7 november in hetAcademiegebouw zijn oratie uitspreekt, zag twee projectengehonoreerd op het gebied van 'datamining'. Aan die twee projecten,die de toegang tot de enorme hoeveelheid genetische informatiemoeten verbeteren, leveren naast Siebes respectievelijk dr. FrankHolstege van de faculteit Geneeskunde en dr. Fons Verbeek van hetHubrecht Laboratorium een belangrijke bijdrage. Ook biologeprof.dr. Pauline Hogeweg haalde in deze ronde een programmasubsidievan rond een miljoen gulden binnen. In deze eerste ronde werd tienmiljoen gulden toegekend aan tien projecten. In totaal zal hetkabinet de komende jaren 416 miljoen gulden besteden aan onderzoekvan het genoom.

Ruzie

Een conflict over de verdeling van extra gelden om artsen op teleiden heeft geleid tot het aftreden van het voltallige bestuur vande geneeskundefaculteit in Maastricht. De faculteit geneeskundevindt dat het geld rechtstreeks en volledig aan haar moet toekomen,maar het college van bestuur wil een kwart van de extra miljoenenverdelen over alle faculteiten. De andere faculteiten steunen hetcollege daarin. Zij zijn van mening dat de hele universiteit kostenmaakt voor opleiding van studenten. De raad van toezicht van deUniversiteit Maastricht laat een extern accountantsonderzoekverrichten naar de verdeling van gelden bij de universiteit.

Dit positieve resultaat is te danken aan de gunstigevoorwaarden, waaronder de verzekering op 1 juli 1999 werdafgesloten. Voor de relatief lage premie van 550.000 gulden perjaar werd toen niet alleen het totaal aan universitaire gebouwen,inventaris en (boeken)collecties (waarde rond drie miljard)verzekerd, maar ook de gevolgschade en een mogelijke derving vaninkomsten tot een totaal van 50 miljoen gulden. Bovendien werdvastgelegd dat de acht verzekeringsmaatschappijen bij wie deuniversitaire polis werd ondergebracht, geen beroep konden doen opeventuele onderverzekering.

Ook werd een clausule opgenomen die bepaalde dat extra kostenmochten worden gemaakt als die nodig waren om kerntaken te kunnenblijven uitvoeren op het niveau van voor de brand. Het was met namedankzij deze laatste clausule dat de verzekeraars al twee weken nade brand toestemming gaven om de door roet aangetasteelektronenmicroscopen ter waarde van acht miljoen gulden tevervangen.

Hoewel het college niet verwacht dat de onderhandelingen met deverzekeraars voor het eind van dit jaar zullen zijn afgerond, ishet optimistisch over de uitkomst. Naast het eigen risico van vierton komt hoogstens een deel van de asbestsanering vooruniversitaire rekening. Het betreft hier echter eenschoonmaakoperatie die in het kader van de renovatie van hetKruytgebouw binnen afzienbare tijd toch had moetenplaatsvinden.

Hoewel de directe financiele gevolgen van de brand dus beperktlijken te blijven, zal de universiteit wel enige indirecte schadelijden. Op 1 juli 2002, de eerstvolgende vervaldatum, zal de premienamelijk fors omhoog gaan, verwacht het college. Dat komt nietalleen door de brand in het Kruytgebouw, maar ook doordat erlandelijk steeds meer grote en dus voor verzekeraars kostbarecalamiteiten plaatsvinden. Daarnaast zal de universiteit ook degevolgen ondervinden van de wereldwijde stijging vanverzekeringspremies na de gebeurtenissen van elf september. Hetcollege houdt dan ook rekening met een forse stijging van depremie.

Voor drie maatschappijen heeft de brand wel heel bitteregevolgen. Zij hadden de universiteit dit voorjaar via eentussenpersoon laten weten dat hun aandeel in de universitaireportefeuille op 1 juli 2001 zou worden overgenomen door tweenieuwkomers. Dat is inmiddels gebeurd, maar omdat de brand driedagen eerder uitbrak, moeten zij toch nog voor hun aandeel in deschade opdraaien.

EH

De komende tien jaar moet er een groter deel van deuniversitaire inkomsten naar huisvesting. Geschat wordt dat ertussen de 1,2 en 1,6 miljard gulden nodig is. Als dehuisvestingsplannen niet worden bijgesteld, wordt er geldonttrokken uit onderzoek. Het college van bestuur, de directeurhuisvesting en een delegatie van de Universiteitsraad sprakendaarom dinsdag over mogelijke bezuinigingsoperaties.

De U-raadsleden - op de studenten na - vinden het geen gek planom de bedrijfstijd te verlengen. Hoewel het volgens raadslid M. deBie gaat om een 'gigantische cultuuromslag' denken de leden dat hetmogelijk moet zijn studenten en docenten op de wat impopulairdereuren naar de universiteit te laten komen. Het verlengen van debedrijfstijd houdt in dat de totale ruimtebehoefte voor collegesminder wordt, waardoor met de huidige faciliteiten volstaan kanworden. Zo'n maatregel zou miljoenen kunnen opleveren, zegtdirecteur huisvesting A. Sikkema, want in de exploitatie is volgenshem het meeste geld te halen.

Daarnaast moet er minder geld naar slechte panden. Vooral debinnenstad komt er dan bekaaid af, want er moet de komende jarenveel worden geinvesteerd in de oude gebouwen. Om de verplichtegebruikersvergunningen te krijgen moeten de panden brandveiligerworden. Ook moeten er veel onderwijsruimtes worden opgeknapt. Zozijn de grote collegezalen toe aan een grondige renovatie.

Volgens de U-raadsleden moet er zo min mogelijk wordengeinvesteerd in het opknappen van slechte binnenstadspanden als eralternatieven zijn. Volgens Sikkema zullen er bijvoorbeeld nainvoering van het bachelor-masterstelsel vaker grote collegezalenleeg staan, en is er op De Uithof voldoende goede ruimte voorhoorcolleges. "Wat mij betreft kunnen de lichten uit en de deurenop slot", zegt hij over de grote collegezalen in de binnenstad. Degrote zaal aan Janskerkhof 2A mag van hem worden gesloopt. De tweestudentleden zeggen geen problemen te hebben alsbinnenstadstudenten voor hoorcolleges vaker naar De Uithof moetenfietsen. "Zolang ze maar niet op een dag steeds heen en weermoeten", zegt Charlotte Robben.

De commissie sprak zich verder uit tegen het fysiek clusterenvan opleidingen en instituten als dat veel geld gaat kosten.Docenten hoeven niet per se hun zit/werkkamer in de buurt van deonderwijsvoorzieningen te hebben. Een algemene spreekruimte waardocenten en studenten voor- of na de les kunnen afspreken isvoldoende. Collega's van een instituut die op verschillende plekkenzitten, zoals de medewerkers van het Copernicus-instituut hoevenook niet te rekenen op clustering als daar nieuwbouw voor nodig is."Als ze maar binnen vijftien minuten bij elkaar kunnen zijn", zegtDe Bie.

GK

Op doordeweekse dagen rijden honderden fietsers de route naar DeUithof. Dat levert nogal eens problemen in de doorstroming op.Vrijliggende fietspaden lijken te smal, verkeerslichten lijken telang op rood en te kort op groen te staan. En er gebeuren nog tevaak ongelukken, voornamelijk op de kruispunten van de burgemeesterReigerstraat-'t Loolaantje, Koningslaan-Prins Hendriklaan en dePrins Hendriklaan met de Jan van Scorelstraat.

Om de route veiliger en sneller te maken voor fietsers krijgt dehele Burgemeester Reigerstraat fietsstroken. Ook de rotonde aan heteinde van deze straat krijgt een fietsstrook en fietsers zullen opdeze rotonde voorrang krijgen. Om vervolgens de entree tot hetWilhelminapark veiliger te maken, komt er hier een plateau teliggen waardoor automobilisten moeten afremmen en de oversteek voorfietsers naar 't Loolaantje veiliger zal zijn.

Opmerkelijk is dat fietsers op de kruising ten oosten van hetpark voortaan voorrang krijgen op al het overige verkeer, ook alsze van links komen bijvoorbeeld. Ook op het daaropvolgendekruispunt met de Rembrandtkade zal dit het geval zijn. Zeker isdeze afwijking van de verkeersregels niet, het is eendiscussiepunt. Op het kruispunt Prins Hendriklaan met de Jan vanScorelstraat waar het verkeer nu nog wordt geregeld door middel vanverkeerslichten komt of een minirotonde of het kruispunt wordtkleiner gemaakt. Ook zullen de voorrangsregels op de Sophocleslaanen Platolaan veranderen in het voordeel van de fietser.

Om een beter beeld te krijgen van de hoeveelheid weggebruikersop de hoofdfietsroute worden automobilisten en fietsers volgendemaand geteld. In januari 2002 volgt er een informatieavond over defietsroute.

GK

[Bijschrift bij een foto]

"Echt onzin", meent Dorresteijn. "Een aantal onderzoekers isincidenteel als rechter-plaatsvervanger werkzaam, omdat die bindingmet de praktijk hun werk aan de universiteit ten goede komt. Dat isprima, maar je gaat er toch geen structureel beleid van maken. Wehebben hier onze handen vol aan het afleveren van goed onderwijs engoed onderzoek. Wat er gebeurt als minister Korthals meegaat in degedachtegang van Van Oven? Dan zal toch flink met de geldbuidelgezwaaid moeten worden. Maar voorlopig ga ik er maar van uit datdit Kamerlid een luchtballon heeft opgelaten om de pers weer eenste halen."

XB

Tijdens de discussiebijeenkomst 'Avond van de Wetenschap enMaatschappij' namen drie ministers het manifest in ontvangst:Hermans (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen), Jorritsma(Economische Zaken) en Brinkhorst (Landbouw, Natuurbeheer enVisserij). Hermans reageerde positief op het initiatief dat volgenseen voorlichter vooral als oproep moet worden gezien aan hetvolgende kabinet: "Hetzelfde bedrag van 200 miljoen stond ook al inde Toekomstverkenning over Onderwijs en Onderzoek die het kabineteind augustus gepresenteerd heeft."

De universiteitenvereniging VSNU, de wetenschapsacademie KNAW,onderzoeksfinancier NWO en onderzoeksinstantie TNO schrijven in hetmanifest dat de 200 miljoen nodig is omdat Nederland anders eenachterstand oploopt op andere Europese landen en Amerika.

Weinig verrassend is de stelling van de organisaties zelf datniveau en organisatie van het Nederlandse onderzoek momenteel goedzijn. De absolute omvang is volgens hen echter te gering. Hetniveau van investeringen blijft bovendien achter bij dat van deVerenigde Staten en andere Europese landen.

Het extra geld beschouwen de organisaties als 'eerste stap opweg naar het versterken van de kenniseconomie in Nederland'. Ditzou bovendien moeten leiden tot een aantrekkelijker werkklimaatvoor jonge onderzoekers en een goede sfeer voor die schaarsestudenten in de betarichtingen. Investeringen zijn vooral nodig opgebieden 'waar stormachtige ontwikkelingen plaatsvinden, zoalsgenomics, nanotechnologie, ecologie, neurowetenschappen enICT'.

Het manifest van de vijf organisaties is zorgvuldig getimed vooreen maximaal politiek effect. De Tweede Kamer bespreekt deze wekende begrotingen van de diverse departementen en de komende maandenstellen alle grote politieke partijen hun verkiezingsprogramma'svast.

De betrokken organisaties beloven om betere netwerken te bouwentussen onderzoeksinstellingen en bedrijven. Ook zullen deuniversiteiten en onderzoeksinstellingen voor hun onderzoek'strenge kwaliteitscriteria hanteren', over de uitgaven'verantwoording afleggen' en daar 'niet-vrijblijvendeconsequenties' aan verbinden.

HOP, Wilmar Kortleever

Met onverwacht speels gemak zette RUS afgelopen weekeinde detegenstand uit Keulen met 44-0 aan de kant. De Duitse dames doenbij gebrek aan competitie in eigen land mee in Nederland en zijnmeteen een geduchte concurrent voor de Utrechtse vrouwen. RUS wilper se het kampioenschap binnenslepen dat vorig jaar in de finaletegen het Leidse DIOK nipt verloren ging.

De winst van de vrouwen op de Keulse rivalen vergrootte defeestvreugde in De Uithof. De mannen van USRS wonnen immers dederby tegen de 'burgers' van URC en gaan nu alleen aan de leidingin de tweede klasse. Met een beetje geluk zijn er aan het einde vanhet jaar twee titels te vieren, zo droomt men al in Utrecht.

Naast het kampioenschap is voor zes speelsters het WK in mei inBarcelona het grote doel dit jaar. De meeste speelsters zijninmiddels ex-student, alleen Linda Franssen studeert nogdiergeneeskunde. Aanvoerder van het Nederlands team Tessa Kocken isverbonden aan het Utrechtse Expertisecentrum Zuidelijk Afrika.

Hoewel de eerste oefen-interland vorige week tegen Ierland met15-0 verloren ging, denkt Kocken toch dat er in mei een beterresultaat in zit dan bij het eerste officiele WK dat vorig jaar inAmsterdam plaatsvond. Toen werd Nederland dertiende. "We hebben eenheel nieuw team. De komende oefeninterlands zullen moeten uitwijzenhoever we zijn, maar ik heb er een goed gevoel over. 15-0 tegenIerland in deze fase is helemaal niet slecht, te vergelijken met2-0 of 3-0 in het voetbal, het spel zag er ook al aardig uit."

XB