Oorzaak van de verwarring was de vergeetachtigheid van hetcollege van bestuur. In september 2000 begon Hoekstra aan eennieuwe termijn als decaan, maar niemand in het Bestuursgebouw haderbij stilgestaan dat daar volgens de wet een besluit voor nodigis, inclusief raadpleging van de faculteitsraad. Formeel hadBiologie dus vanaf dat moment geen decaan meer.

Nadat in de raad al enige malen zonder veel resultaat naar degang van zaken was geinformeerd, schreef raadsvoorzitter HansGoedemans het college van bestuur in arren moede een brief met devraag of er nog wat van kwam. In de raad bestonden weliswaar geenoverwegende bezwaren tegen Hoekstra, aldus Goedemans, maar de raadhechtte aan zijn wettelijke recht om invloed te kunnenuitoefenen.

In juni antwoordde collegevoorzitter Veldhuis zonder veelzichtbaar schuldbewustzijn dat de herbenoeming van Hoekstra als zovanzelfsprekend werd beschouwd dat de formele bevestiging erbijingeschoten was. Maar Goedemans hoefde zich geen zorgen te maken.Voor september zou de raad worden gehoord. Hoekstra ontving eenbrief dat hij met terugwerkende kracht zou worden herbenoemd totseptember 2002. Weliswaar meldde Veldhuis dat hij graag het oordeelvan de faculteitsraad wilde horen, maar daarna bleef het weer evenstil als het al die tijd was geweest.

Inmiddels heeft de raad nu maar ongevraagd met de herbenoemingingestemd. Mocht Veldhuis er nog om vragen, dan kon de decaan hemdat meedelen. "Ik had geen zin meer om de zaak nog verder terekken", aldus Goedemans. "Ik ben geen Prinzipienreiter, maar ikvond dit allemaal wel erg kort door de bocht. Ik vind dit echt eenfiguur van niks van het college van bestuur."

EH

Ciska van Wonderen, zakelijk directeur van Economie, vindt hetveel te vroeg voor zulke uitspraken. "Wij willen graag in debinnenstad blijven onder meer omdat we sterk verbonden zijn metrechten. Ik vind het wel wat vreemd dat er nu zulke dingen wordengezegd omdat we in de binnenstad bij elkaar zijn gaan zitten vooreen goed huisvestingsplan en het college op voorhand een forseinvestering niet afwijst. Er kan wat geschoven worden, nu er watruimte vrijkomt, bijvoorbeeld door het vertrek van de bibliotheeken een efficintere clustering van opleidingen. Het lijkt meoverigens sterk dat er op De Uithof wel ruimte voor ons is, wanthet toegewezen krijgen van onderwijsruimtes is ook daar eenprobleem. We hebben alleen voor het personeel al tweeduizendvierkante meter nodig. Daar moeten de onderwijsfaciliteiten voorzo'n duizend studenten nog bij worden opgeteld."

GK

XB

[Bijschrift bij een foto]

Schoonheden

Jasje-dasje

Op je gymschoenen en in t-shirt naar de societiet van hetGroninger studentencorps mag niet meer. De nonchalante kleding vande vooral ouderejaars leden was de rector Van der Kleij een doornin het oog Daarom heeft de Senaat de traditionelekledingvoorschriften in ere hersteld. In een brief riep de rector,die zelf altijd een pak draagt, de leden op zeker op woensdagavondwanneer de jaarclubs naar de vereniging komen gepaste kleding aante trekken. Sindsdien verschijnen de heren weer netjes injasje-dasje en de meisjes wordt aanbevolen om in plaats van eenbilverhullende sweater met capuchon een leuk bloesje aan tetrekken. Leden die zich niet aan de voorschriften houden wordt detoegang tot het pand in Groningen geweigerd. Wie toch naar binnenwil kan een jasje en dasje lenen.

Fraude

Maar liefst 170 vrouwen uit Rotterdam hebben gefraudeerd met hunstudiefinanciering. Zij inden tussen 1998 en 2000 zowel eenbijstandsuitkering als een basisbeurs, een maximale studielening eneen studenten eenouderbijdrage van 800 gulden. In totaal ontvingende nepstudenten 400 gulden per maand. De Informatie Beheer Groepontdekte de fraude bij toeval tijdens een controle. IBG hadgevraagd om een kopie van een bankafschrift en zag daarop dat opsommige rekeningen ook een bijstandsuitkering was gestort. Achterde fraude zaten vier personen die de vrouwen ronselden en hunformulieren invulden en maandelijks per 'student' een paar honderdgulden inden als dank voor bewezen diensten.

China

Het zal drukker worden op Chinese universiteiten en hogescholen.Dit jaar wordt immers de wet die het gehuwden en mensen boven de 25jaar verbiedt om hoger onderwijs te volgen, geschrapt. Bovendiengeeft een hogeschooldiploma binnenkort ook recht op aanmelding bijeen universiteit waardoor de doorstroom naar het academischonderwijs zal toenemen. Hiermee wil het Chinese ministerie vanonderwijs het aantal geschoolde mensen verhogen. De wet was eerderingevoerd om efficienter gebruik te kunnen maken van de beperkteonderwijscapaciteit.

Bedijfsverzamelgebouw

CKI-visitatie

Sinds de vorige visitatie is er bij de Utrechtse opleidingcognitieve kunstmatige intelligentie veel ten goede veranderd. Datconstateerde de visitatiecommissie die Utrecht op 5 oktoberbezocht. De commissie oordeelde echter wel dat de studie 'zekerniet te zwaar' is. Een probleem is volgens de commissie datstudenten later in hun studie moeite hebben met het kiezen van eenbepaalde richting en daardoor nogal eens studievertraging oplopen."Het lijkt of CKI'ers voor CKI kiezen omdat ze niet willen kiezen."De studenten kregen van de commissie overigens een pluim, omdat zijin de interfacultair opgezette studierichting voor eenheid zorgendoor het organiseren van symposia en cafe-praatjes.

Informatica

De visitatiecommissie Informatica is in alle opzichten tespreken over de Utrechtse opleiding. Dat bleek eind september uitde mondelinge rapportage na het bezoek van de commissie aanUtrecht. De commssie toonde zich met name tevreden over de nieuweopzet in vier verschillende studierichtingen. Ook was zij tevredenover de introductie van nieuwe en bijzondere vakken zoals'overdragen van de Informatica' en 'maatschappelijke aspecten vande Informatica'. Zorgelijk noemt de commissie de werkdruk.

Madrid

Eind oktober gaat in Madrid een nieuw Nederlands Instituut vanstart. Het Nederlands Instituut Madrid (NIM) gaat onderzoek,onderwijs en andere activiteiten bevorderen die betrekking hebbenop de onderlinge relatie tussen Spanje, Nederland en Belgie. HetNIM is het eerste en enige orgaan op universitair niveau dat deverhoudingen tussen deze landen als thema heeft. Het NIM, datressorteert onder de Universiteit Utrecht en nauw samenwerkt metverschillende universitaire opleidingen in Nederland en Belgie,wordt deze week tijdens het staatsbezoek van de Spaanse koning JuanCarlos aan Nederland officieel geopend.

Oud London wordt de opvolger van Frans Kuil Events, deorganisatie die de catering in het Academiegebouw de afgelopen tweejaar voor zijn rekening heeft genomen. Volgens een woordvoerder vanhet college van bestuur heeft Kuil zelf besloten om het contract'om exploitatietechnische redenen' niet te verlengen. Alshoofdoorzaak voor dit besluit worden de lage bezoekersaantallen ende daardoor nogal tegenvallende opbrengsten van de Faculty Clubgenoemd.

Voor de bezoekers van het Academiegebouw, dat in verband met eengrootschalige verbouwing de eerste vier maanden van 2002 geslotenzal zijn, zal er weinig veranderen. Oud London neemt de in hetgebouw werkzame personeelsleden over en heeft toegezegd datvooralsnog geen majeure prijswijzigingen zullen worden doorgevoerd.Ook zal de traditie worden voortgezet dat het USC in hetAcademiegebouw het bedienend personeel levert tijdens recepties endiners.

EH

Kennis is kennis, moeten ze bij de Open Universiteit gedachthebben. Of je die kennis nu binnenkrijgt via een lezingenreeks ofprojectonderwijs, dat doet er niet toe. En als dat er niet toedoet, dan kun je die kennis in handzame legoblokjes opdelen en eenprogramma maken dat met die legoblokjes onderwijs bouwt in allegewenste vormen. Als dat lukt, dan hoeven de docenten in het hogeronderwijs niet meer telkens zelf het wiel uit te vinden.

Daartoe heeft de OU de computertaal EML (Education ModelingLanguage) ontworpen. In die taal kan onderwijs op maat wordenafgeleverd aan de student en docent. Ze kunnen zelf bepalen of zede cursus van hun keuze in de vorm van probleemgestuurd onderwijs,een collegereeks, een boek of een cd-rom krijgen. De taal en dekennis zijn niet alleen "mediumneutraal", maar ook "onderwijskundigneutraal", zegt de OU.

Veel universiteiten werken al met elektronische leeromgevingen,oftewel onderwijs per computer. Die leeromgevingen sluiten niet opelkaar aan. Dat is precies wat EML kan verhelpen, meent de OpenUniversiteit. EML zorgt voor compatibiliteit tussen deverschillende leeromgevingen.

De taal is tot standaard verkozen door het technisch bestuur vanIMS, een toonaangevend internationaal consortium op het gebied vane-learning, waarin ondermeer IBM, Microsoft, Cisco, WebCT enBlackboard vertegenwoordigd zijn. Het uitwisselen van informatiehoeft dus niet tot Nederland beperkt te blijven.

Het systeem moet vooral zijn nut gaan bewijzen nu studenten meervrijheid gaan krijgen om te 'shoppen' in het onderwijs. Hetbinnenhalen van onderwijs via het internet kan dankzij EMLstudentvriendelijk gebeuren, beweert de OU. Blijkbaar zijn ookMicrosoft, IBM en Blackboard daarvan overtuigd.

Aan de Universiteit Utrecht wordt zowel WebCT als Blackboardgebruikt als elektronische leeromgeving. Bovendien komen erregelmatig nieuwe leeromgevingen op de markt. Het vaststellen van nstandaard daarvoor lijkt een goede stap om de inhoud van eenprogramma in verschillende leeromgevingen te kunnen aanbieden,stelt de Utrechtse ict-directeur Peter Schelleman. "Wel ben iksceptisch over de echte invoering van dergelijke standaards; datblijkt vaak te mislukken omdat elk sofwarebedrijf dingen toch weerop de eigen manier wil doen.

HOP, Bas Belleman / EH

De Universiteit Utrecht gaf het afgelopen jaar 3,8 miljoengulden aan de diverse verenigingen. Voor dit jaar is hetzelfdebedrag gereserveerd. Kuijpers wil dat de subsidie met name wordtgestoken in het activeren van de eigen achterban. Al is het eenhockeytournooi, een lezing of een bierestafette. "Het kan niet, omeen absurd voorbeeld te geven, dat je met het geld een kroeg metgoedkoop bier een jaar lang open houdt" zegt Kuijpers. Nu moet jeals vereniging aangeven wat je van plan bent te doen met het geld,maar achteraf controleert de universiteit niet wat ermee gedaan isen of het goed besteed is. Kuijpers wil dat dat in de toekomst welgaat gebeuren. Ze benadrukt dat er nog geen besluiten zijngenomen.

Kuijpers wil dat de studentenverenigingen inzichtelijk maken hoeze het geld gebruiken. "Je kan met het geld een feest organiseren.Maar ik weet dan niet of de studenten het zelf hebben georganiseerdof dat ze er iemand voor hebben ingehuurd" zegt ze.

De subsidie moet volgens de directeur van SSC flexibeler worden.Het idee is dat verenigingen niet langer een vast bedrag ineenskrijgen maar moeten dingen naar projectsubsidies voor afzonderlijkeactiviteiten. "De traditie van het verlenen van subsidiebevoordeelt mensen die zitten, niet mensen die binnenkomen", vindtKuijpers.

Tevens wil ze kritischer omgaan met de evenementensubsidies. Opdit moment geeft de universiteit geld voor evenementen zonderaltijd een tegenprestatie te eisen. Kuijpers wil meer richtingsponsoring gaan. Daarnaast moet het voor studenten duidelijkerworden waar ze moeten zijn voor welke subsidie.

In het begin van dit nieuwe studie jaar is al besloten dat nadrie jaar wordt gekeken wat de vereniging met het geld heeftgedaan. Eerder gebeurde dat niet en lag de bewijslast bij hetcollege van bestuur als ze van de subsidietoewijzing af wilden. Nukan een vereniging een startsubsidie krijgen en na drie jaar zalblijken of deze recht zal blijven houden op het geld of dat hetnaar een andere vereniging gaat. Deze subsidieregeling geldtoverigens voor de gezelligheids-, sport- en cultuurverenigingenmaar niet voor de studie- en faculteitsverenigingen van deuniversiteit, zij krijgen hun geld van de faculteiten.

Kuijpers benadrukte tijdens haar lezing dat ze ernaar streeftdat zoveel mogelijk studenten de kans krijgen om bestuurlijke enorganisatorische ervaring op te doen binnen een vereniging . "Mijnideaal is dat een student zijn bul pas krijgt als hij in zijnstudietijd een bepaalde vorm van bestuurservaring op heeftgedaan."

MF

Solletje

Sponsoring is ook toegepast bij het Nederlands KampioenschappenGolf van het Utrechtse Studenten Corps. "Dat was een landelijkevenement en als wij daar geld insteken willen wij dat dat ook tezien is", vertelt Carla Kuijpers. Dus stelde de organisatie van hetgolftournooi voor om een wisselbeker te gebruiken waarop ook deUniversiteit Utrecht werd vermeld. "Het leek mij een leuk idee omhet symbool van de Universiteit; de Sol Justitiae, een zonnetje, opde beker te zetten en daar stemde de organisatie mee in. Maarblijkbaar moet je daar toch heel secuur in zijn" zegt Kuijpers.Want wat was het geval? In plaats van het beeldmerk had deorganisatie letterlijk de woorden 'solletje van de UniversiteitUtrecht' op de beker laten zetten.

"Iedereen kent optische lasers, ze zijn nog net niet bij dekruidenier te krijgen", zegt natuurkundige Gijsbert Tilstra. In degeneeskunde wordt het apparaat gebruikt en natuurlijk incd-spelers. "Maar de akoestische variant is nooit echt van de grondgekomen."

In zijn promotie-onderzoek bestudeerde Tilstra de versterkingvan geluidsgolven in een kristal, een verschijnsel dat lijkt op deversterking van licht in een optische laser. In zijn experimentstuurde hij een laserbundel af op een met chroom-ionenverontreinigd robijnkristal, daardoor ontstaat 'geluid'. Geengewoon geluid. "Mensen kunnen geluid horen tot een frequentie vantwintigduizend Hertz. In het kristal ontstaan trillingen met eenfrequentie van vijftig miljard Hertz", zegt Tilstra.

Geluid uit kristallen is niet ongewoon. "Het nieuwe aspect datwij gevonden hebben is dat de geluidsgolven na een vaste tijd weerterugkomen op de plaats waar ze gevormd zijn in het kristal", zegtTilstra. Het 'geluid' blijft heen en weer kaatsen in het kristal enwordt daar versterkt. "Het leuke is dat deze versterking doorgaatals de laser verdwenen is."

Tilstra verklaart deze versterking door 'lawines van fononen'.Fononen zijn kleinste bouwstenen van geluid. De laserpuls stoptzoveel energie in de kristalatomen, dat die een tijdlang - telkensals de golf terugkaatst - fononen blijven opwekken. Ze veroorzakenelke keer weer een lawine nieuwe fononen die meereizen met de oudefononen.

De wiskundige vergelijkingen die dat fenomeen beschrijven, zijnin veel opzichten identiek aan die van de bekende optische laser."Het verschil is dat bij de 'akoestische laser' de geluidssnelheidop de plaats van de lichtsnelheid staat", zegt Tilstra. In hetkristal plant het geluid zich voort met bijna 7 kilometer perseconde, terwijl de lichtsnelheid ongeveer 300.000 kilometer perseconde is.

"Het bestuderen van de trillingen wordt een stuk aantrekkelijkeromdat het proces zich over langere tijd uitstrekt." Het is daardoormogelijk de lichtversterking die in een optische laser plaatsvindt,te simuleren met de akoestische variant.

Tilstra benadrukt dat - ondanks de gelijkenis met de commercieelsuccesvolle optische laser - zijn onderzoek "puur fundamenteel" is."Toepassingen buiten het gebied van de vaste stof-fysica zullenhelaas niet gevonden worden", verwacht Tilstra.

RB

Boekema merkte dat patienten hun maag- en darmklachten vaak medetoeschreven aan het drinken van koffie. Gezien het feit dat degemiddelde Nederlander jaarlijks 154 liter koffie drinkt, ofwelvier kopjes per dag, lijkt die gedachte ook wel enigszins voor dehand te liggen. Uit een aantal onderzoekjes die hij utvoerde, bleekBoekema echter niets van enige invloed van koffie op opborrelendmaagzuur en andere vage maagklachten, zoals een opgeblazen gevoel.Ook op de passage van voedsel door de dunne darm heeft koffietrouwens geen merkbare invloed.

Anders ligt dat bij de dikke darm en de galblaas. Het idee datkoffie de stoelgang stimuleert berust wel degelijk op waarheid,stelt Boekema. Zodra de dikke darm in contact komt met dezeshonderd verschillende stoffen die een kopje koffie bevat,schakelt dat curieuze lichaamsdeel over op een hogere versnelling.Koffie fungeert dus als een soort doping voor de dikke darm,constateert de UMC-arts. Dat geldt ook voor de galblaas.Galsteenpatienten die denken dat koffie een van de oorzaken is voorhet ontstaan van kolieken hebben dan ook gelijk, aldus Boekema.

EH