Verslaggever Bor Beekman ging vorig jaar voor de 'Nieuwe Revue'undercover en beschreef de misstanden van de ontgroening bij hetUtrechts Studenten Corps. Als gevolg daarvan leggen de Groningsecorpora Vindicat en Albertus en het Utrechts Studenten Corpstegenwoordig een contract voor aan alle nieuwe feuten. Zij moetenop straffe van een boete van 25 duizend gulden beloven te zwijgenover de groentijd.

Volgens Hermans is een dergelijk contract niet in strijd met devrijheid van meningsuiting, omdat die vrijheid alleen geldt "tussenburgers en overheid". Binnen een vereniging mogen eigen regelsworden afgesproken. Alleen het melden van strafbare feiten kan nietworden verboden.

Irene Koning van de Nederlandse Vereniging van Journalistennoemt het "belachelijk" dat verenigingen zulke contractenvoorleggen, maar vreest dat er niet veel aan te doen valt. "Maareen goede journalist zal zich door een boete niet laten weerhoudenals er echt iets te melden valt. Dat is je eer te na."

HOP, Bas Belleman

Een kind maakt vier sprongen en drie huppen door het lokaal. Tothoeveel heeft het geteld, is de vraag aan de rest van de klas. Eensprong is tien en een hup is een, het antwoord moet dus 43 zijn.Dit soort opgaven, waarbij kinderen en leraren door de klasspringen, zijn een belangrijk onderdeel van de rekenleermethode dieonderwijskundige Julie Menne van het Freudenthal Instituutontwikkelde om slecht rekenende kinderen hun achterstand te lateninhalen. Leraren zijn enthousiast. "Leerkrachten hebben aan heteinde van het jaar de methode helemaal in hun hoofd, ze zeggen datze het boek niet meer nodig hebben", vertelt Menne.

In het programma van Menne staan de leerlingen onder andereuitgebreid stil bij de ligging van getallen ten opzichte vanelkaar. Bijvoorbeeld: '48 = 40 + 8', maar ook '48 = 50 - 2'.Bovendien kan 48 ook nog de leeftijd van de juf zijn. "Als kinderendat besef niet hebben, dan lukt het rekenen later ook niet. Het isdan een slecht opgebouwde muur die in elkaar dondert", zegtMenne.

Na een jaar via deze methode rekenles gehad te hebben, kregen dekinderen uit acht groepen 4 van Utrechtse basisscholen, eenstandaardopgave van het Cito voor hun kiezen. Vooral vanMarokkaanse en Turkse kinderen bleek het rekenen te zijn verbeterd.Bij aanvang van het onderzoek zaten ze in categorie D en E van hetCito, de slechtste 25 procent van de leerlingen. Na afloop zaten deallochtonen vaak twee tot drie niveaus hoger.

Opmerkelijk goede resultaten, legt Menne uit. "De voorspeldevooruitgang van een kind in categorie D is dat het blijft zitten inD. De schaal is immers in verhouding tot andere kinderen en dieleren ook bij. Als allochtone kinderen promoveren van D naarbijvoorbeeld B dan is dat een enorme vooruitgang. Marokkaanse enTurkse kinderen zijn massaal omhoog geklommen."

Dat biedt perspectieven, vindt Menne. "Ik denk dat met dezehoopgevende resultaten de methode ingezet kan worden in andereachterstandsgebieden, zoals bij allochtonen in heel Nederland enbij zwakke autochtone rekenaars - een vaak vergeten groep."Inmiddels heeft Menne geld gekregen van het ministerie van OC&Wom een cursus te ontwikkelen waarmee remedial teachers en internebegeleiders van basisscholen de succesvolle methode kunnenleren.

Rinze Benedictus

Voor de jaren 2002-2012 zal de UU een steeds groter bedrag vanhet totale universitaire budget nodig hebben voor goedehuisvesting. Geschat wordt dat er de eerste tien jaar tussen de 1,2en 1,6 miljard gulden nodig is. Daarin zijn de lopende projectenopgenomen plus projecten die de afdeling huisvesting noodzakelijkacht. Of hetgeen huisvesting nodig vindt, hetzelfde is als watdecanen nodig achten, moet door middel van gesprekken de komendetijd duidelijk worden. Extra geld kan alleen komen uit hetonderzoeksbudget aldus Kardux. "Want op de centrale diensten enonderwijs valt niet te bezuinigen."

In de discussies met de faculteitsbestuurders worden hun wensennaast die van huisvesting gelegd. Daarnaast wordt uitgelegd dat erwel degelijk mogelijkheden tot bezuiniging is. Om de kosten tebeperken heeft huisvesting al verschillende opties op een rijtjegezet. Zo kan het ambitieniveau om een aantrekkelijke Uithof terealiseren worden teruggeschroefd. Ook het opknappen van ruimtes inhet kader van de Wet arbeidsomstandigheden kan minimaal wordeningevuld of de bedrijfstijd voor onderwijs en onderzoek kunnenworden verlengd zodat ruimtes intensiever gebruikt worden en detotale ruimtebehoefte omlaag gaat.

Dat er 'ineens' zo veel geld mogelijk nodig is, komt doordat erpas een jaar geleden begonnen is met het inventariseren van hethuidige universitaire bezit. Momenteel heeft de UU eengebouwenbezit van 2,2 miljard gulden. Vele gebouwen zijn toe aaneen grondige opknapbeurt. De meeste panden op De Uithof zijn zo'ndertig jaar oud en moeten worden gerenoveerd. Niet alleen lijdenpanden aan betonrot, is de bekabeling toe aan vervanging en moetasbest worden verwijderd, ook moeten ze worden aangepast aanhuidige werk- en onderwijsomstandigheden. Dat voor het nodigeonderhoud niet voldoende gespaard lijkt, is volgens Kardux nietgeheel de fout van de universiteit. "We hebben de gebouwen pas vijfjaar geleden overgedragen gekregen van het ministerie, maar nietvoldoende budget om ze te onderhouden. We hebben dat de ministerdoorlopend duidelijk gemaak. Nu het economisch wat beter gaat,heeft hij wel extra geld gegeven aan onderwijs, maar niet voorhuisvesting. Het is de hardste bezuiniging op universiteiten en diemanifesteert zich nu bij ons."

GK

Kruytgebouw

De kosten voor bouw- en vernieuwbouwprojecten zijn enorm. Neemnu het H.R. Kruytgebouw aan de Padualaan in De Uithof. Het is zo'ntypisch pand waar snel veel geld in moet worden gestoken om er nogwat van te maken. Zeker nu de westvleugel van het dertig jaar oudepand door brand onleefbaar is geworden. Hoeveel geld nodig is omnog wat moois te maken van het Kruytgebouw is op dit momentonbekend. Het staat als 'pro memorie' op het projectenlijstje vanhuisvesting. Voordat de meerjarenbegroting dit jaar wordtvastgesteld, moet een bedrag zijn ingevuld. Dat zal een bedrag zijnvan minimaal negen cijfers voor de komma.

Het Kruytgebouw is dertig jaar oud, en op allerlei vlakkenverouderd. De bewoners, de faculteiten Biologie en Scheikunde,hebben weinig positieve woorden over voor het in kruisvorm gebouwdepand. Bovendien lijdt het aan betonrot en zit er asbest in dat moetworden verwijderd. Voor het weghalen van het kankerverwekkendegoedje is al vijftig tot zeventig miljoen gulden nodig. Renovatie -zo schat collegelid Kardux - kost 270 miljoen. Vervangen doornieuwbouw is niet goedkoper, zegt hij. Nieuwbouw kost 300 miljoenplus de kosten die je moet maken voor het afbreken van de betonnenkolos. Wat het Kruygebouw of zijn vervanger extra duur maakt, is deaanwezigheid van laboratoria. "Die kosten veel meer dan eenopslagruimte voor boeken", aldus Kardux.

LKvV

Studiestad

Met de campagne 'Utrecht Studiestad' (US) willen de instellingenin het hoger onderwijs studenten naar Utrecht lokken. Tijdens deStudie Beurs afgelopen weekeinde in de Jaarbeurs werd onder hetmotto 'join us' het startschot gegeven voor devoorlichtingsactiviteiten die de aantrekkelijkheid van Utrecht alsstudiestad moeten benadrukken. De website (http://www.Utrecht.Studiestad.nl)speelt een belangrijke rol in de gezamenlijke campagne van deHogeschool van Utrecht, de Hogeschool voor de Kunsten, deuniversiteit en de gemeente Utrecht. In totaal is een half miljoenuitgetrokken voor het initiatief dat loopt tot eind 2002.

Wiskundevisitatie

De Utrechtse wiskundeopleiding is van goede kwaliteit en wordtdoor de studenten zeer gewaardeerd. Met dat positieve oordeelbevestigde de visitatiecommissie vorige week de goede reputatie diewiskunde in Utrecht al sinds jaar en dag heeft. Aanmerkingen had decommissie op het relatief lage propedeuse-rendement en op het feitdat de propedeuse niet erg selectief is. Ook noemde zij defaculteit 'op ICT-gebied geen koploper'. Lovend was zij over dezeer hoge kwaliteit van de staf. Wel kreeg diezelfde staf hetverwijt dat aio's bij wiskunde teveel onderwijs moeten verzorgen.Die mededeling werd door de aanwezige aio's met grote instemmingbegroet.

Uitkering

Buitenlandse studenten hebben in hun gastland onder voorwaardenrecht op het bestaansminimum. Dat volgt uit een uitspraak van hetEuropese Hof in Luxemburg. Een Franse student in Belgie vroeg inzijn vierde jaar een 'minimex' aan, een Belgischebijstandsuitkering, omdat hij studeren en werken niet meer koncombineren. Volgens het Hof kan iedereen aanspraak maken op deminimex ongeacht nationaliteit. Die uitspraak zou wel eens gevolgenkunnen hebben voor andere EU-landen, waaronder Nederland. Eenbuitenlandse student die een uitkering aanvraagt, moet echter weltoestemming krijgen hier te wonen voor hij de bijstand krijgt. Maarin de tijd dat gekeken wordt of hij hier mag blijven, heeft hijrecht op een uitkering net als andere studenten.

De klacht werd eind 1999 bij de ombudsman ingediend, toen deouders doorkregen dat hun zoon vanaf 1995 geen enkelestudieactiviteit meer had ontplooid. In 1994 was hij in Utrechtinformatica gaan studeren, in 1996 switchte hij naar biologie. Metname die opleiding wordt door de ouders nalatigheid verweten. Zijnemen het de facuteit vooral kwalijk dat hun zoon nooit eenstudieadvies heeft ontvangen, hoewel de wet dat wel voorschrijft.De klacht van de ouders is mede ingegeven door het feit dat destudiefinanciering van hun zoon gedurende de laatste vier jaarvanwege het ontbreken van studieresultaten werd omgezet in eenlening. De student heeft daardoor een forse studieschuldopgelopen.

In een uitgebreid verweerschrift legt het college van bestuur deschuld bij de student zelf. Die had zich in 1996 weliswaar alsbiologiestudent laten inschrijven, maar heeft zich nooitpersoonlijk bij de faculteit gemeld. Alleen studenten die dat weldoen, worden als actieve student geregistreerd en krijgenstudiebegeleiding aangeboden. Dat aan andere studenten geenaandacht wordt besteed, wijt het college van bestuur aan de huidigemanier van inschrijven. Bij Biologie melden zich jaarlijks namelijkhonderd tot honderdvijftig studenten aan, die uiteindelijk omverschillende redenen niet op komen dagen. Het gaat daarbij ondermeer om studenten die op het laatste moment voor een andereopleiding kiezen en om studenten van andere opleidingen die eenpaar biologievakken willen volgen. Alle vooraanmelders krijgen eenintroductiepakket toegestuurd, maar wie daar niet op reageert,blijft weliswaar ingeschreven staan, maar wordt door de faculteitniet 'geactiveerd' en blijft daardoor onopgemerkt. Overigens heeftde betreffende student wel jaarlijks een overzicht ontvangen vanhet door hem behaalde aantal van nul studiepunten, alsmede tweebrieven per jaar over de registratie van studiepunten. Op geen vandie brieven heeft hij gereageerd.

Volgens de ouders van de student is het toch wel heel curieusdat een student die drie jaar lang nul studiepunten haalt, nietdoor de faculteit wordt opgemerkt. Zij wijzen de stelling van hetcollege van bestuur van de hand dat dat, gegeven de vervuiling vanhet inschrijvingsbestand, onvermijdelijk is. De universiteit moetvolgens hen in staat worden geacht die vervuiling te verwijderen.Dat zou het 'niet geactiveerde studenten' onmogelijk maken omonterecht een studiebeurs te krijgen en daardoor te blijven 'hangenin een negatieve situatie'. De universiteit heeft in deze een zwaremaatschappelijke verantwoordelijkheid en had kunnen en moetenvoorkomen dat onze zoon tussen de wal en het schip terecht kwam,aldus de redenering van de ouders. Die redenering is door denationale ombudsman gevolgd.

EH

De studentenverenigingen vrezen vooral voor verjonging en afnamevan het aantal leden en activiteiten. Dat wordt veroorzaakt dooruitstroom van studenten na de bachelorfase. Deze duurt bij deuniversiteiten drie jaar, een jaar minder dan het doctoraal vannu.

"In Engeland stroomt maar liefst veertig procent van destudenten uit na de bachelorfase", zegt voorzitter Fabian Horstingvan de LKvV. "En ondanks de kortere bachelorfase lonkt hetbuitenland steeds harder, zeker nu je je studiefinanciering mee magnemen. Bovendien trekt het bedrijfsleven steeds harder aan destudent, bijvoorbeeld door masteropleidingen te betalen."

De Landelijke Kamer van Verenigingen acht deze groterekeuzevrijheid een verrijking van het individuele studentenleven,maar ziet gevaren voor verenigingen. Horsting: "Een van de gevolgenis dat heel verantwoordelijke taken als de introductie en derechtspraak in handen komen van heel jonge leden, terwijl je daarliefst toch wat oudere en ervarener mensen voor hebt."

Om de 46 aangesloten verenigingen voor te bereiden op deontwikkelingen, staat het jaarlijkse BOM (Beleid-, Organisatie- enManagement)-weekeinde van de LKvV dit keer in het teken van bama."Een manier om de problemen op te vangen is dat verenigingentoestaan dat studenten later instromen", aldus Horsting. "Zoalsleden nu soms al doorschuiven als ze van studiestad veranderen.Maar de zorg om de specifieke verenigingscultuur is danterecht."

HOP, Wilmar Kortleever

Dat blijkt uit het antwoord van minister Hermans van onderwijsop kamervragen van de VVD. De medische faculteiten zeggen bovendienin de toekomst 2800 studenten op te kunnen leiden. Eerder verzettenzij zich nog met man en macht tegen verhoging van de instroom.

De omslag van de universiteiten is het gevolg van"voortschrijdend inzicht", volgens Mona Coppens, secretaris van hetgeneeskundecommissie van de universiteitenvereniging VSNU. Volgensdecaan S. Poppema van de medische faculteit in Groningen is vooralsnellere overheidsfinanciering de oorzaak. Geld dat pas in 2002vrij zou komen is eerder beschikbaar.

Nu de ministers Borst en Hermans meer artsen willen opleiden,zien Twente, Tilburg en Eindhoven hun kans schoon om een nieuwegeneeskundeopleiding te starten. Vooral Twente is een serieuzekandidaat: volgens Hermans heeft de Universiteit Twente"interessante en innovatieve gedachten ontwikkeld omtrent eenmedische opleiding nieuwe stijl".

De gevestigde faculteiten staan wantrouwig tegenover Twentesideen. "Er is op het moment een tekort aan plaatsen voorco-assistenten. Daar verander je niets aan door een nieuwefaculteit op te richten", meent Poppema, "Sterker nog: dan kaap jeco-assistentplaatsen weg van anderen."

Volgens Heleen Miedema, onderwijskundige en nauw betrokken bijhet opzetten van Twentes nieuwe opleiding geneeskunde, zijn demedische faculteiten "acht varkens die drinken uit een trog en nietzitten te wachten op een negende big". Bezorgdheid over de nieuweopleiding komt volgens haar vooral voort uit onterechte angst voorconcurrentie en onvoldoende kennis.

Miedema: "Wij kapen bijvoorbeeld helemaal geenco-assistentplaatsen weg. Wij willen namelijk ziekenhuizen inzettendie nu nog helemaal geen co-assistenten opleiden. Wij verbreden dusde doorstroom."

Poppema heeft nog een ander bezwaar tegen Twentes ambities: "Hetis niet duidelijk hoe lang we meer artsen op moeten leiden. Strakshebben we misschien weer een overschot, net als tien jaar geleden."Tilburg en Eindhoven hebben een beter plan, meent Poppema. "Diewillen 'teaching hospitals' openen. Dat zijn ziekenhuizen metonderwijsmogelijkheden, zodat je er meer co-assistenten kuntopleiden. Daar hebben we wat aan."

En van de "innovatieve en interessante" initiatieven van Twenteis dat artsen in de bachelor-masterstructuur al na vijf jaar hundiploma zouden kunnen krijgen. Veel applaus oogsten ze daarvooralsnog niet mee. "Dat kan gewoon wettelijk pas na zes jaar",zegt Coppens. In het plan voor een zesde 'schakeljaar', waarin deartsen zich op een vervolgopleiding kunnen orinteren, ziet zijniets.

Miedema: "Ze hebben de voorstellen nog niet eens gelezen. Zeweten niet waar ze het over hebben." Coppens: "We wachten hunvoorstellen af."

HOP, Bas Belleman

Zie ook de Opinie (Rubrieken)

Momenteel wordt een groot deel van de elektriciteit op De Uithofal geleverd door twee warmtekrachtcentrales. Op uren dat de meesteelektriciteit nodig is, koopt de universiteit extra elektriciteitin bij het energiebedrijf. Tijdens daluren levert de UU aan hetnet. Omdat de energiewetgeving is veranderd en de eigen centralesvernieuwd moeten worden, heeft een projectgroep deenergiehuishouding van de universiteit onderzocht.

Gebleken is dat de huidige situatie niet de meest voordeligemeer is. Een deel van de elektriciteit inkopen en het draaien vande warmtekrachtcentrales was tot nog toe relatief goedkoop. Het gaswaarmee elektriciteit en warmte op eigen terrein wordt gemaakt,werd namelijk gesubsidieerd als milieuvriendelijk initiatief. Aandie subsidie is een einde gekomen. Het inkopen van alleelektriciteit en warmte bleek ook niet de meest voordelige optie,onder meer omdat het leidingnetwerk voor het warme water danveranderd moet worden. Besloten is nu zo zelfvoorzienend mogelijkte worden. Om dit te bereiken moet de capaciteit van dewarmtekrachtcentrales worden uitgebreid.

Het vernieuwen van de bestaande centrales is echter nietmogelijk, dit door aangescherpte arbo-normen. Het meest voordeligis om een nieuwe grotere centrale te bouwen en de twee oude telaten blijven draaien - zij het op een lager pitje. Of eventueelovercapaciteit verkocht kan worden, moet nog blijken. "We zouden erbij gebaat zijn, 's nachts veel te produceren en het dan aan degemeente terug te leveren voor straatverlichting of zo", zegtcomplexbeheerder R. van Rossen.

GK

In ons openbaar vervoerbeleid wordt te weinigrekening gehouden met de beleving van de consument, vindt voormaligpresident-directeur Chris Nyqvist van Verenigd StreekvervoerNederand (VSN). Vrijdag promoveert hij in Utrecht. "Het wordt tijddat we gaan luisteren naar de gedragswetenschappers."

"Begin jaren tachtig was in het college van B&W van Den Haagafgesproken om voor lijn 2 naar Loosduinen nieuwe gelede trams tekopen. Ik was wethouder van vervoer en ik weet nog goed dat we onsafvroegen hoeveel we er zouden bestellen. Dertig, vijfendertig? Opeen gegeven moment zei ik: Onzin, we kopen er honderd." Mr. ChrisNyqvist kijkt uitdagend de kamer rond. De man die eerst alswethouder van Den Haag en later als hoogste baas van VSN zeer dichtbij het vuur zat, heeft uitgesproken ideeen over het openbaarvervoer in ons land. Zorg eerst maar voor kwaliteit, is zijn motto,dan komt de klant vanzelf.

"Nog geen jaar nadat die gelede trams waren gaan rijden was lijn2 onze best renderende tram. Geen mens die er nog over peinsde ommet de auto de Laan van Meerdervoort af te rijden. Men had het ookniet meer over 'de tram', maar over 'onze nieuwe tram'. Zowel dereizigers als ons personeel waren er trots op. Dat is wat ik bedoelmet kwaliteit. Ons openbaar vervoer is te lang in handen geweestvan techneuten en bestuurders. Het wordt tijd dat we gaan luisterennaar wat gedragswetenschappers en psychologen ons te zeggenhebben."

Hoe doeltreffend is het openbaar vervoerbeleid van deNederlandse overheid? Dat is de ogenschijnlijk simpele vraag dieNyqvist in zijn proefschrift 'Mobiliteit in het geding' uitvoerigbeantwoordt. Maar ondanks de ruim tweehonderd pagina's die het boektelt, kan dat antwoord vrij eenvoudig worden samengevat: goede ensnelle nieuwe verbindingen zijn maar mondjesmaat tot stand gekomen;het streven om het autogebruik terug te dringen is mislukt; hetbeleid is kortom niet effectief geweest.

Gevraagd naar de reden van dit falen, noemt Nyqvist die 19oktober in Utrecht promoveert bij bestuurskundige Roel In 't Veldeen hoofdoorzaak: in openbaar vervoerland heeft vrijwel niemandzich ooit serieus afgevraagd wat de reiziger echt wil.

"Ik ben in feite al in 1986 met deze studie begonnen. Ik was netafgetreden als wethouder in Den Haag en terugkijkend vroeg ik me afhoe het kwam dat er op het gebied van het openbaar vervoer,vergeleken met andere beleidsterreinen, zo weinig vooruitgang wasgeboekt. Het antwoord was verrassend. Hoewel we allemaal menen teweten wat de reiziger wil, is die wil nooit goed explicietgemaakt."

Busbaan

In zijn proefschrift pleit Nyqvist voor mobiliteit op maat. "Datis dus iets anders dan het ondernemen van heilloze pogingen omautomobilisten via tolpoortjes en andere beperkende maatregelen hunauto uit te krijgen. Dat betekent gedragswetenschappersinschakelen, maar voor een deel is het ook gewoon je intutie volgenen je afvragen: hoe zou ik het zelf graag willen? Stel dat ik perauto van Amsterdam op weg ben naar Den Bosch en even Utrecht inmoet voor een afspraak in het centrum. Als ik naar het Transferiumop Westraven rijd en daar de tram pak, ben ik niet sneller in destad dan met mijn auto. Dus rijd ik zelf de stad in. Dat zou anderszijn als er aan de A2 een transferium zou liggen, waarvandaan ikmet een light rail verbinding in pakweg vijf minuten bij hetstation zou zijn. Dan zou ik het wel weten.

"Ik denk so wie so dat het hoog tijd wordt voor een net vanlight rail verbindingen in de Randstad. Ik pleit al jaren voor hetRondje Randstad. Ik ben ervan overtuigd dat een snelle verbindinglangs Rotterdam, Den Haag, Schiphol, Amsterdam en Utrecht heel watmensen uit de auto zou halen. Dat die lijn er nog steeds niet is,komt omdat de overheid vooral naar de directe kosten kijkt. Ikbegrijp dat niet. Je wilt de files toch oplossen? Nou dan. Stel jevoor dat er indertijd bij de aanleg van dijken net zo kortzichtigwas geredeneerd. Dan waren we hier in het westen al langweggespoeld."

Gevraagd naar zijn mening over de nieuwe Utrechtse busbaan isNyqvist duidelijk. "Als ik het in Utrecht voor het zeggen hadgehad, toen het besluit over de busbaan werd genomen? Dan had ikgekozen voor een ondergronds traject, pakweg vanaf het Vredenburgtot halverwege de Biltstraat. Ik ben altijd een fervent voorstandergeweest van meervoudig grondgebruik. Zeker in een fraai oud centrumzoals het Utrechtse was een tunnel ideaal geweest. Dan had je destad bovengronds een juweel van een invulling kunnen geven.

"Als die tunnel er was gekomen, had ik daar trouwens geen busmaar een tram door laten rijden. Ik vind de keuze voor de bus echteen gemiste kans. In feite maakt het weinig uit, want over vijftienjaar rijdt hier toch een tram of een ander soort light rail. Het isalleen jammer dat Utrecht de kans heeft laten liggen om op dit puntvoorop te lopen."

EH

XB

[Bijschrift bij een foto]