Afstand en reputatie van onderwijs belangrijk bijstudiekeuze

Dat blijkt uit de Studie Keuze Monitor 2001, het grootstelandelijke onderzoek onder scholieren. Het onderzoek neemt de havo-en vwo-leerlingen van de laatste twee klassen onder de loep.

Ook Studium Generale, sportfaciliteiten en studententelevisiespelen geen rol in de keuze van de leerlingen. Wel stellen zijvrije internettoegang en stagebemiddeling op prijs, evenals eenboekhandel in de instelling.

Driekwart van de leerlingen heeft een open dag bezocht. Slechtsde helft heeft een informatiepakket aangevraagd.

Bij havisten weegt het uitzicht op een baan vaker mee in hunstudiekeuze dan bij vwo'ers. Maar veruit het zwaarst tellen dereputatie van de onderwijsinstelling en de afstand tot hetouderlijk huis. Ongeveer een op de drie studenten heeft de afstandgenoemd als voornaamste bezwaar tegen een bepaalde instelling.

Grofweg een kwart van de vwo-leerlingen heeft de keuze voor deinstelling al gemaakt, tegen iets meer dan tweederde van dehavo-leerlingen. Wie voor de natuurwetenschappen kiest, twijfelthet meest: ongeveer een derde weet nog niet welke instelling devoorkeur krijgt.

De combinatie van leren en werken, de duale leerweg, is ondervwo'ers niet populair. Bijna een op de acht havisten daarentegenziet er wel brood in. Wanneer havisten mbo gaan doen, is zelfs eenkwart van hen in de duale leerweg genteresseerd.

Het onderzoek is uitgevoerd door de Stichting voor EconomischOnderzoek van de Universiteit van Amsterdam en uitgever Aromedia.De onderzoekers maken gegevens over specifieke instellingen nietopenbaar.

HOP, Bas Belleman

Vervuiling van de Noordzee bestuderen biologen via het wel enwee van de schar. Dat is een platvis die in de hele Noordzeevoorkomt. Omdat platvissen rondzwemmen n zich ingraven in de bodem,komt de schar in aanraking met alle mogelijke vervuiling.Toxicoloog ir. Arne van Schanke onderzocht daarom in deze schar(Limanda limanda) de effecten van PCB's en PAK's op het ontstaanvan kankerverwekkende stoffen.

Van Schanke behaalde aan het Nederlands Instituut voor Onderzoekder Zee in Texel, waar hij zijn onderzoek verrichtte, verrassenderesultaten. Bekend was dat PAK's (polycyclische aromatischekoolwaterstoffen die vrijkomen bij de verbranding van fossielebrandstoffen) worden afgebroken door een enzym en dat daarbijafbraakproducten ontstaan die aan DNA kunnen binden en zo kankerveroorzaken. Volgens de gangbare theorie stimuleren PCB's(polychloorbifenylen; zaten vroeger onder meer in hydraulischeolieen) het afbreekenzym en zorgen ze zo voor meerkankerverwekkende afbraakproducten. Van Schanke vond echter hetomgekeerde: platvissen die eerst PAK's en daarna PCB's voor hunkiezen kregen, maakten tien keer minder kankerverwekkendeafbraakproducten dan de dieren die alleen in aanraking met PAK'swaren geweest.

"Dit is echt een nieuwigheid", zegt Van Schanke. "In detekstboeken staat dat de stoffen elkaars effect versterken, maar zeverzwakken elkaar dus. In 1980 zijn er wel proeven gedaan metratten en muizen waaruit bleek dat dioxinen de giftige werking vanPAK's remden, maar die studies zijn genegeerd. Ik ben dus niet deeerste die dit onderzoek gedaan heeft met levende dieren, maar welde eerste die dit effect vindt bij vissen. Bovendien begrijpen wenu het werkingsmechanisme veel beter."

Reageerbuisproeven, waar de tekstboeken op gebaseerd zijn, gevendus geen goede resultaten. "In reageerbuisproeven klopt deverhouding tussen afbreekenzym en gifstof niet; de overmaat aangifstoffen verdraait het experiment." Dat is jammer, vindt VanSchanke, want het betekent dat reageerbuisonderzoek nog lang nietexperimenten met levende dieren kan vervangen. "Helaas, want ikgebruik liever zo weinig mogelijk proefdieren."

Rinze Benedictus

Het afgelopen jaar heeft een speciale werkgroep alle werknemersen studenten van de faculteit Diergeneeskunde geenqueteerd over dewensen naar kinderopvang. Degenen die kinderopvang nodig hebben,staan meestal voor het probleem dat ze ongeveer een jaar moetenwachten voor er plek is in een kinderdagverblijf. In detussenliggende periode zorgen ze zelf voor opvang in veelal hetinformele circuit, het type dat niet onder de subsidieregels van deuniversiteit valt.

Door het bestuur van de faculteit is nu besloten om gedurendeeen jaar de helft van de kosten voor de informele opvang tebetalen. Naar verwachting gaan zo'n dertig personen gebruik makenvan deze regeling. Dat zal de faculteit ongeveer een ton gaatkosten. De regeling vloeit voort uit de nota Evenredigheid en iseen poging van de faculteit een nog aantrekkelijker werkgever teworden.

Diegeneeskunde is de eerste faculteit die zoveel extra aandachtbesteedt aan het uitbreiden van de universitairekinderopvangregels. Collegelid W. Kardux is nog niet bekend met hetvoorstel van de faculteit maar zegt in eerste reactie dat het hem'prima personeelsbeleid' lijkt. "Op facultair niveau kan het werkenomdat je de mensen kent, maar ik aarzel om informele opvangcentraal te subsidieren. Het lijkt me dat er dan controle-problemenkomen."

De universiteit betaalt momenteel mee aan de opvang van ruimvijfhonderd kinderen in de leeftijd van nul tot twaalf jaar. Desubsidie wordt echter alleen verleend voor erkendekinderopvangmogelijkheden.

GK

De grootste stijger in absolute aantallen is de opleidingpsychologie. Hier staan 430 eerstejaars ingeschreven. Vorig jaarwaren dat er 76 minder. Procentueel gezien is de opleidingmilieu-natuurwetenschappen het meest gegroeid. Er hebben zichtweehonderd procent meer eerstejaars ingeschreven dan vorig jaar.Absoluut gezien gaat het echter om vijftien nieuwelingen in 2001tegenover vijf in 2000.

De grote verliezer is Nederlands recht. Het aantal eerstejaarsdaalde ten opzicht van vorig jaar met 59 tot een aantal van 566studenten. Ook algemene gezondheidswetenschappen zakt van 81 naar26 eerstejaars; wat een afname is van 68 procent. Andere dalerszijn godgeleerdheid, wiskunde, scheikunde, biologie, farmacie engeneeskunde.

Op facultair niveau bekeken is Sociale Wetenschappen (SW),waaronder psychologie valt, het meest gegroeid. Van deze faculteitlevert alleen de opleiding algemene sociale wetenschappeneerstejaars in. SW telt er nu 958. Op de tweede plaats staat defaculteit Letteren met 905 eerstejaars, in totaal heeft deze 15inschrijvingen meer gekregen. Per opleiding is de instroom ongeveergelijk aan die van vorig jaar. Alle interfacultaire opleidingen(aardwetenschappen, domeingerichte economie, algemenenatuurwetenschappen en bestuurs- en organisatiewetenschap) doen hetgoed, hoewel economie iets minder eerstejaars heeft binnengekregen.Ook het University College mag niet klagen. In totaal is het aantaleerstejaars gegroeid; de belangstelling voor de richting Science isechter afgenomen.

Dat meer jongeren voor de UU hebben gekozen dan vorig jaar,stemt tot vreugde zegt collegelid Kardux, maar de definitieveinschrijvingscijfers vallen wel tegen ten opzichte van de verwachte6,6 procent uit de prognoses

GK

Over het algemeen hoeft de bibliotheek zich niet te schamen voorhet gebruik van haar diensten. Zo'n negentig procent van derespondenten bezoekt naar redelijke tevredenheid enkele keren permaand de bibliotheek op locatie en de bibliotheek online, al wordtde laatste evenals de website iets minder gewaardeerd. Studenten enmedewerkers komen het meest in de bibliotheek voor het kopieren vanartikelen en het inzien van tijdschriften. Online worden vooral deelektronische tijdschriften geraadpleegd.

Toch zijn veel bezoekers van de centrumbibliotheek, debibliotheek van Diergeneeskunde, de bibliotheek van Farmacie,Scheikunde en Biologie en de medische bibliotheek onbekend met eenaantal voorzieningen. De onderzoeksgroep onder supervisie vanhoogleraar sociologie Ganzeboom pleit voor een betereinformatievoorziening. Wel moet de bibliotheek zich er rekenschapvan geven met verschillende doelgroepen te maken te hebben.Medewerkers willen juist vaak op een geavanceerde manier gebruikmaken van de voorzieningen, terwijl studenten met startproblemen temaken hebben.

Studenten zijn over het algemeen veel minder goed op de hoogtevan de faciliteiten die de bibliotheek biedt dan medewerkers. Debibliotheekinstructie is weliswaar een verplicht onderdeel van depropedeuse, maar veel studenten gaan pas in een later stadium vanhun studie de bibliotheek intensief gebruiken. Naar de mening vande onderzoekers zou het gebruik van de bibliotheek een vastonderdeel van het curriculum moeten worden.

Bibliothecaris Savenije is van plan op korte termijn externadvies in te winnen over de wijze waarop de publieksvoorlichtingkan worden verbeterd. Aan de website die volgens velen onvoldoendegebruiksvriendelijk was wordt al enige tijd gesleuteld. Verder zalworden bekeken hoe de cursussen en informatiebijeenkomsten die opweinig belangstelling kunnen rekenen en ook niet hoog wordengewaardeerd verbeterd kunnen worden.

XB

Leland Hartwell, Tim Hunt en Paul Nurse delen de Nobelprijs voorhun onderzoek naar de celcyclus in de jaren zeventig en tachtig.Deze cyclus bestaat uit een aantal fasen: eerst groeien de cellen,dan verdubbelen ze hun erfelijk materiaal (DNA), dat controleren zeen daarna begint de eigenlijke splitsing in twee dochtercellen. Ingisten ontdekten de drie prijswinnaars genen en bijbehorendeeiwitten, cyclines en cycline afhankelijke kinases, die bepalen ofde cellen doorgaan naar de volgende fase. Deze vindingen blekenuniverseel biologisch geldig.

Prof.dr. Johannes Boonstra van de afdeling Celbiologie van defaculteit Biologie doet zelf onderzoek naar de celcyclus en hij istevreden met de Nobelprijs. "Dit vergroot de uitstraling van hethele vakgebied." Niet dat celcyclus-onderzoek lijdt aan een gebrekaan aandacht. "Het kankeronderzoek kan niet zondercelcyclus-onderzoek", zegt Boonstra. In tumoren delen cellen zichongecontroleerd, dat berust altijd op een verstoring van deceldelingscyclus. Ook bij de ziekte psoriasis, waarbij cellen tevroeg in huidcellen veranderen, is het onderzoek relevant. "Diehuidcellen zijn altijd uit de celcyclus."

De bekendste van de drie Nobelprijswinnaars is Paul Nurse. Hijis directeur van het 'Imperial Cancer Research Fund' in GrootBrittannie. Markant, want in zijn jonge jaren diende Nurse bijdiezelfde instelling een subsidie-aanvraag in voor onderzoek naarde celcyclus bij gist. Destijks kreeg hij nul op rekest, want hetonderzoek zou niet relevant zijn voor het ontstaan van kanker bijmensen. Met de Nobelprijs op zak heeft Nurse het historische gelijkaan zijn zijde.

In Nederland was Nurse al eerder gelauwerd voor zijn onderzoek,in 1996 ontving hij van de Koninklijke Nederlandse Academie derWetenschappen de prestigieuze Heinekenprijs. Zijn naam is ookgevallen bij de zoektocht naar een directeur voor hetHubrecht-laboratorium na het vertrek van prof.dr. Siegfried deLaat.

Rinze Benedictus

Utrechtse roeiverenigingen last van baldadigestenengooiers

Automobilisten kennen het gevaar, maar ook als roeier heb je zoeen steen op je dak. "Het is een probleem dat al langer bestaat,maar het is nu actueel omdat we de afgelopen weken weer enkeleincidenten hadden", zegt Matthijs Becker, penningmeester van Orca."Geert Cirkel, die in Sydney nog in de Holland Acht zat, roeidebijvoorbeeld twee weken geleden in de skiff over het kanaal toenhij een steen naar zijn hoofd kreeg. Hij werd gelukkig nietgeraakt, maar je bent natuurlijk niet blij als zoiets jeoverkomt."

Het geval Cirkel staat niet op zich. Een skiff vanburgervereniging Viking liep onlangs voor meer dan duizend guldenschade op. En het kan nog erger. Triton-lid Luuk  kreeg vorig jaar een stoeptegel op zijn hoofd. Resultaat: een behoorlijkehoofdwond. "Ik had geluk dat ik een stevige pet op had, anders washet misschien nog erger geweest", aldus de student bouwkunde die inmiddels binnen sommige Triton-kringen de bijnaam 'debaksteenmagneet ' toebedeeld heeft gekregen.

De wedstrijdcommissaris van Triton, Theo Leyh, vindt de situatiebuitengewoon ernstig. "Het is minstens twee keer in de week raak,vaak zo aan het eind van de middag tegen etenstijd. Een groepjejongens van tien tot vijftien jaar staat zich dan aan de kantstierlijk te vervelen en begint met stenen of andere zaken tegooien."

Ook het Triton-bestuur meldt de verhalen steevast, maar Leyh heeft weinig fiducie in het optreden van agenten. Een woordvoerdervan de politie erkent desgevraagd dat het vrijwel ondoenlijk is dedaders te pakken. "Het is ontzettend moeilijk hier een vingerachter te krijgen. We gaan wel altijd kijken, maar de vogels zijndan al gevlogen."

XB

Nationale week van Studeren in het Buitenland:UtrechtWilWeg

[Bijschrift bij een foto]

Na gesprekken tussen de betrokken partijen heeft defaculteitsdirecteur van Letteren, J. Middelberg, besloten dat ergeen vrouwelijke medewerkers meer zullen worden aangenomen ombuiten kantooruren te werken. Volgens de directeur van de faculteitomdat vrouwen meer kans maken te worden aangevallen ofaangerand.

Of deze maatregel juridisch juist is, weet Middelberg niet. Hijvoelt zich echter gerechtigd om deze maatregel te nemen omdat hijverantwoordelijk is en de veiligheid van zijn medewerkers niet kangaranderen. "Maar als ik de wet toch overtreedt, dan moet ik opmijn vingers getikt worden. Dan zullen wij ons aanpassen."

De medewerksters, allemaal studenten, zullen niet ontslagenworden. "Vrouwelijke avondsluiters of concierges met een contractvoor langere termijn zullen zo veel mogelijk overdag ingezetworden", zegt Middelberg.

"Hoewel ik de achtergrond niet voldoende ken, denk ik niet dateen dergelijke regeling stand kan houden tegen de Wet GelijkeBehandeling", reageert P. Klijnhout van de afdeling Juridisch Zakenvan de Universiteit Utrecht.

Juridisch adviseur mevrouw Pinaf van de Commissie GelijkeBehandeling zegt in haar reactie (nog) geen uitspraak te kunnendoen. Eerst moet een zaak officieel aan de commissie wordenvoorgelegd en moeten de verschillende partijen worden gehoord."Maar discriminatie is niet altijd onrechtvaardig", vertelt ze."Het besluit kan ook uit beschermingsoogpunt zijn genomen."

Net zoals in de Algemene Bibliotheek is inmiddels hettoegangsbeleid aangescherpt: elke bezoeker moet zich kunnenlegitimeren. De huisregels worden aangepast, en de medewerkerszullen uniforme werkkleding krijgen. Een verplichte cursus vooralle concierges en baliepersoneel moet ervoor zorgen dat demedewerkers weten hoe zij met agressie om moeten gaan.

Op korte termijn gelden de maatregelen alleen voor debibliotheek van de faculteit, omdat het daar 's avonds het druksteis en er de meeste ongewenste bezoekers komen. Sinds vorige week isde binnenplaats voor de AB en Letterenbibliotheek al extraverlicht.

MW

Voor het eerst in de universitaire geschiedenis werd afgelopendinsdag bij wijze van oefening een gebouw waarin ook collegezalenzijn gehuisvest in zijn geheel ontruimd. De komende twee jaar wilde faculteit Letteren alle zeven lokaties aan een dergelijkealgehele ontruimingsoefening onderwerpen. Vervolgens zal elkelokatie jaarlijks aan de beurt komen.

De portiersloge van het gebouw aan de Kromme Nieuwegracht 29 isdeze eerste keer als centrale post ingericht. De aansnellendeletterenmedewerkers die zich bedrijfshulpverlener (BHV-er) mogennoemen, krijgen meteen hun opdrachten. Ook letterendirecteurMiddelberg doet mee. Een medewerker van FBU-security soufleert. "Wegaan alles ontruimen", wordt er geroepen. "Iedereen moet naar hetfaculteitsbureau aan de overkant, Kromme Nieuwegracht 46, zaal0.05."

Buiten worden enkele studenten pijnlijk verrast door de actie."Shit man, hoe lang gaat dat duren", vraagt student Communicatie-en Informatiewetenschappen (CIW) Mourad El Idrissi buiten in deregen geergerd aan de portier. Deze heeft de opdracht gekregenniemand meer binnen te laten. Terwijl El Idrissi vertelt dat hijtoch echt een verslag moet inleveren omdat hij eigenlijk al een dagte laat is, komt een studente verdwaasd naar buiten lopen. "Hebbenjullie Kessler gezien? Ik moet 'm echt spreken."

Vaste bezoekers en medewerkers waren weken geleden al op dehoogte gesteld van de oefening die ook op A4-tjes in het helegebouw stond aangekondigd. Dat verklaart waarschijnlijk waarom ermaar mondjesmaat studenten en medewerkers naar buiten komen,terwijl er naar de schatting van het FBU gemiddeld toch zo'ntachtig mensen aanwezig moeten zijn. "Iedereen was al weg", zegtaio Anja Firet, de HBV-er die al kloppend op deuren eencontroleronde heeft gemaakt. Ook de docenten van de twee collegesdie volgens het schema bij de ingang plaatsvonden hadden kennelijkvoorzorgsmaatregelen genomen.

In het bedompte crisiscentrum aan de overkant hangt eentwintigtal medewerkers doelloos rond. "Ik had toch wat meervuurwerk verwacht", zegt Anneke Heerma van het secretariaat van hetinstituut Media- en Re/presentatie. "Een ontsnapping over de grachtof zo." Wanneer de actie al bijna is afgelopen komt decaan Bertensmet een verbaasde blik de trap af. Het rumoer aanschouwend: "Wat ishier toch allemaal aan de hand?"

XB