Gehandicapten en chronisch zieken zijn vaak meer tijd kwijt aanhun opleiding dan hun medestudenten. Daar moet rekening mee wordengehouden in de studiefinanciering, stellen de studentenvakbond LSVben de organisatie Handicap & Studie in een notitie aan deTweede Kamer. In de notitie pleiten de twee organisaties voor eenonafhankelijke commissie. Die kan per gehandicapte of ziekeinschatten hoeveel extra tijd hij nodig heeft. Verder moet op elkehogeschool en universiteit een plan voor 'studeren met eenhandicap' komen. Dat gaat bijvoorbeeld over de toegankelijkheid vangebouwen en de mogelijkheid om tentamens in te halen.

Onlangs wilde een Haagse hogeschooldocente zich wreken op eenstudent. Hij had zich in de Hogeschoolkrant negatief uitgelatenover 'haar' opleiding. Zij stuurde een ingezonden brief naar deredactie. In een p.s. meldde zij zijn slechte studieresultaten.

De redactie heeft de cijfers niet gepubliceerd, maar schreefnaar aanleiding van de brief een stuk over de openbaarheid vantentamencijfers. Die hangen open en bloot op de gang, met naam ensekse van de studenten erbij. Terwijl in de Wet Persoonsregistratiestaat dat gegevens die tot een persoon te herleiden zijn, nietzomaar naar buiten gebracht mogen worden - en zeker niet zondertoestemming van de betrokkenen.

Het schenden van de privacy speelt bij veel hogescholen enuniversiteiten. Bij de Registratiekamer, die op de naleving van deWet Persoonsregistratie toeziet, zijn nog nooit klachten vanstudenten binnengekomen, zegt een voorlichter. Volgens de wet mogenpersoonlijke gegevens wel openbaar gemaakt worden, als dat voor eenbepaald doel noodzakelijk is. De voorlichter vindt het "in hetbelang van studenten" om informatie over de studievoortgang tepubliceren. "Maar", voegt hij eraan toe, "er mogen niet meergegevens worden vermeld dan strikt noodzakelijk. En bij hetbekendmaken van tentamencijfers volstaan studentnummers." Inprincipe mag het dus niet.

Aan de Technische Universiteit Delft (TUD) is een paarjaargeleden besloten dat in openbare ruimten alleen nog cijfersonder studentnummer mogen worden aangeplakt. Aanleiding was eenklacht van een student. Zijn ouders werden gebeld doorstudiegenoten die op zijn onvoldoendes wezen, vertelt eenwoordvoerster.

Ook aan de Universiteit Leiden mogen cijfers alleen onderstudentnummers openbaar worden gemaakt. Volgens de geruchten is ditbesloten toen kroonprins Willem-Alexander er ging studeren. Maarvolgens de afdeling voorlichting is het "altijd al zo geweest".

Bij de Universiteit Utrecht is niets vastgelegd over de manierwaarop de lijsten met tentamenresultaten moeten worden opgesteld.Dit wordt door de UU aan de faculteiten overgelaten. Zo hangen bijde faculteit Rechtsgeleerdheid alleen de studentnummers met decijfers. De namen worden door de vakgroepen weggeplakt. BijLetteren publiceert men wel de volledige gegevens. Hoofd van hetStudiePunt Letteren, F. Franken:"Binnen de faculteit is al eenaantal maal geopperd dat het netter zou zijn de namen weg te laten.Persoonlijk vind ik eigenlijk ook dat het zou moeten. Maar wehebben nooit klachten gehad. Integendeel, medewerkers en studentenvinden het juist erg handig dat de namen vermeld staan. Bovendienheeft het nog iets persoonlijks in zo'n grote faculteit als deonze."

Bij Geneeskunde werd enkele jaren geleden uitprivacy-overwegingen besloten de namen van de lijsten te schrappen.Dit kwam de faculteit op veel protest te staan. Na een enquêtedie uitwees dat het merendeel van de studenten voor naamvermeldingwas werd de maatregel teruggedraaid. De afgelopen jaren kreeg destudentenadministratie wel te maken met enkele vrouwelijkestudenten die last hadden van stalkers. Hun gegevens worden opverzoek van de studentes weggelakt.

HOP, IdV/XB

Dat schrijft de visitatiecommissie die de vijf universitaireonderwijskunde-opleidingen onderzocht in haar deze week verschenenrapport. Het gaat in het algemeen om kleine (en krimpende)opleidingen, en dat is één van de redenen dat decommissie zich zorgen maakt. Met name het wegblijven vandoorstromers uit het hbo vindt de commissie een verlies.

De Utrechtse opleiding is in het algemeen 'zeker aan de maat',oordeelt het rapport. Opvallend goed of slecht is de opleiding ingeen enkel opzicht. De commissie vindt dat het wetenschappelijkniveau van het afstudeerwerk te vaak laag is. Het eindniveau van deopleiding is wel voldoende. Studenten gebruiken al vaak computers,stelt de commissie tevreden vast, maar docenten veel minder. Daarmoet 'met voortvarendheid' aan gewerkt worden. En het tweede jaarmag wel wat pittiger.

Bij alle opleidingen constateert de commissie een gebrekkigeaandacht voor academische vorming. "Het lijkt wel alsof elkeindividuele docent aanneemt dat de opleiding hiervoor wel zalzorgen", aldus het rapport. Daardoor is er niemand die erstelselmatig aan werkt. Ook de pogingen zelfstandig studeren tebevorderen, vindt de commissie nog niet indrukwekkend. Het gaatvooral om 'aanzetten'. "Er is nog een flinke weg te gaan", is deconclusie.

HOP, HO

XB

Foto: Maarten Hartman (© U-blad)

Het gezicht van Centrumgebouw Zuid viertjubileum

'Om tien uur zat ik bij de dokter en daarna kon ik meteen aande slag'

Dat Gerrit Ederveen trots is mag een iedereen weten."Veertig jaar is tenslotte niet niks." Afgelopen vrijdag werd dereceptionist van het Centrumgebouw Zuid door de universiteit in debloemetjes gezet uit dank voor veertig jaren trouwe dienst.

Op 7 november 1958 was Gerrit Ederveen door de universiteit'opgeroepen' voor een medische keuring. Bij de faculteitDiergeneeskunde zat er 'een uit 't dorp' en die ervoor had gezorgddat Groenekanner Ederveen werd voorgedragen voor een baan bij dekleine huisdieren. "Om tien uur zat ik bij de dokter en daarna konik direct aan de slag. Er werd op mij gewacht", herinnert de nu63-jarige universitair medewerker zich. "En weet je wat ikverdiende? 299 gulden in de maand. Contant op te halen bij dekassier op de Kromme Nieuwegracht. Dat vond je toen een hele schepgeld."

Twee jaar later verhuisde Ederveen naar de receptie van hetAcademiegebouw. Het was een tijd van 'alles volgens de regels'.Ederveen weet nog goed dat hij op een dag werd ontboden op hetkantoor van mevr. mr. Beumer, hoofd van het Senaatsbureau. "Haarwas ter ore gekomen dat bij een officiële gelegenheid de knoopvan mijn colbert los had gezeten. Daarvoor lieten ze je toentertijdop het matje komen."

Begin jaren zestig maakte Ederveen de overstap naar de faculteitSociale Wetenschappen. Die is nu al 34 jaar zijn werkgever.Ederveen kwam eerst terecht op de receptie en de administratie bijsociologie op de Varkenmarkt. Toen sociologie naar De Uithof gingbleef Ederveen in de binnenstad bij psychologie. Vanaf 1972 ginghij zich daar bezighouden met de studentenadministratie. Met alleenal 1000 studenten klinische psychologie geen eenvoudige opgave."Het inschrijven van studenten, het bijhouden van destudentenkaarten, het voorbereiden van de kandidaats- endoctoraalexamens, dat moest allemaal handmatig gebeuren." Een vande studenten waarmee Ederveen in die tijd te maken had was WimDirksen, nude directeur van Sociale Wetenschappen.

Bij psychologie maakte Ederveen bovendien de roerige jarenzeventig mee. "Dat was misschien wel de leukste tijd", denkt hijnu. "Provo en lange haren. Alles was in beweging. Destudentengroepen van de vakgroep Arbeid en Bewustzijn stondenbovenop de barricaden." Ederveen bekeek het rumoer met groteinteresse vanaf de zijlijn. "Later merkte ik dat de studenten indie tijd heel veel voor elkaar hebben gekregen. De invoering vaneen universitaire democratie was denk ik een goede zaak. Nu isalles veel rustiger en worden de maatregelen weer langzaamteruggedraaid."

Toen de automatisering halverwege de jaren tachtig zijn intrededeed, trok Ederveen zich terug uit de studentenadministratie. Hijvertrok naar de receptie van Centrumgebouw Zuid. Daar is hijinmiddels al niet meer weg te denken achter de balie. "Voor dedecaan en voor verschillende hoogleraren begint de dag pas echt alsze mij hebben gegroet", meent de receptionist. "Het contact met diemensen is tegenwoordig gelukkig veel spontaner en opener dan dertigjaar geleden."

Tijdens de reorganisaties van de faculteit was Ederveenbovendien vaak het eerste aanspreekpunt voor de mensen die opstraat kwamen te staan. "Universitair docenten die jaren onderwijshadden gegeven stonden met tranen in hun ogen hier bij de balie",herinnert hij zich. "Soms was je een halve maatschappelijk werker,maar ik was werkelijk begaan met hun lot." De interesse voor hetwelbevinden van zijn collega's en een sterk ontwikkeldrechtvaardigheidsgevoel deed Ederveen tien jaar geleden bovendienbesluiten zitting te nemen in de Dienstcommissie. Pas vorig jaarstopte hij met dat werk.

Ederveen verkeert nu in de luxe positie dat hij zelf magbeslissen wanneer hij met pensioen gaat. Over anderhalf jaar wordthij 65 en dan moet hij. "Mijn vrouw zou wel willen dat ik er numeteen mee stop, maar ik twijfel nog steeds. Ik zal het socialecontact met iedereen hier in de faculteit best missen."

Na zijn pensioen zal Gerrit Ederveen overigens niet helemaal vanhet universiteitscomplex verdwijnen. Tuinieren is zijn passie enhij zal daarom geregeld te vinden zijn in zijn volkstuin aan deHarvardlaan.

Xander Bronkhorst

"Dames en heren, ik ben er trots op dat met mijn benoeming tothoogleraar het percentage vrouwelijke hoogleraren in de medischefaculteit met bijna vijftien procent gestegen is. U ziet, ik beneen optimist en dat is ook wel nodig. In mijn meer negatievemomenten heb ik het gevoel dat er niets veranderd is sinds JohanPolak ooit schreef: 'Vrouwen hoeven niet mooi te zijn als ze maardom zijn.'

In Nederland is slechts drie procent van alle hoogleraren vanhet vrouwelijk geslacht. Dit betekent dat wij na Zimbabwe hetlaagste percentage vrouwelijke hoogleraren ter wereld hebben. Hetis verheugend dat de universiteit het voornemen heeft de wetevenredige vertegenwoordiging te gaan toepassen. Dit zal onder meerbetekenen dat zij in elk van haar beleidsbepalende commissies eenvrouw gaat benoemen. Dat wordt hard werken, dames!"

EH

NWO volgt een advies op dat de Koninklijke Bibliotheek ditvoorjaar gaf. In dat advies werden voor elk vakgebied in deletteren en de filosofie één of twee universiteitenaangewezen als zwaartepunt. Een bibliotheek met een zwaartepuntkrijgt geld voor de aanschaf van literatuur. Het gaat omaanvullende collectievorming, naast de collecties die speciefiekbedoeld zijn voor het eigen onderwijs en onderzoek.

De Koninklijke Bibliotheek had becijferd dat er voor het plan dekomende vijf jaar zeventien miljoen nodig was. Zover gaat NWOechter nog niet. Vooralsnog krijgen de bibliotheken tot eindvolgend jaar een bedrag van vijf miljoen. Daarna kunnen debibliotheken opnieuw geld aanvragen.

De Utrechtse Universiteits Bibliotheek krijgt een bedrag vanongeveer 473 duizend gulden. Het grootste gedeelte van het geldgaat naar de afdelingen Kunstgeschiedenis (150 000 gulden) enMuziekwetenschappen (50 ' 100 000 gulden). De rest van het geldwordt verdeeld over: Portugees, Keltisch, Italiaans,Kunstgeschiedenis en Algemene Literatuur Wetenschappen.

Het geld gaat naar de bibliotheken van de zes universiteiten dieruim twee jaar geleden in een convenant afgesproken hebben dat zehet afkalven van de geesteswetenschappen zouden stoppen. Eenbibliotheek die geld krijgt, moet beloven dat ze ook de algemenecollectie op peil zullen houden. Alle collecties moetentoegankelijk zijn voor landelijk gebruik.

Hop, HO/JvdG

Aanleiding voor een wijziging van het propedeusejaar is volgensdecaan prof.dr. J. Rispens het feit dat de sociale wetenschappen zo"dramatisch slecht scoren", onder meer in visitatierapporten, maarook in de Elsevier-enquête en nog onlangs in de KeuzegidsHoger Onderwijs.

"Er moeten met voortvarendheid verbeteringen en veranderingen inhet onderwijs aangebracht worden", vindt de decaan. "Het facultairprofiel moet beter en de kwaliteit van de opleidingen moet beter."Volgens het faculteitsbestuur zou die profilering het bestegestalte kunnen krijgen door niet al tijdens het begin van destudie de hele waaier aan sociale wetenschappen te presenteren,maar pas tijdens de laatste twee studiejaren.

Tijdens de eerste twee studiejaren moeten de opleidingen eengrondige disciplinaire inleiding kunnen verzorgen (dus bijvoorbeeldin de psychologie of de pedagogiek). Tevens moet er dan ruimte zijnom academische vaardigheden te trainen en voorprobleem-georiënteerd onderwijs rondom bepaalde thema's.

"Dat hoeft niet te betekenen dat elke opleiding een eigenpropedeusejaar gaat verzorgen", meent de decaan. "Misschien komener drie of vier propedeuses, en blijft de huidige gammapropedeusegewoon bestaan. Dat hangt van de opleidingsbesturen af. Die moetennu een voorstel voor een nieuw onderwijsprogramma maken, datvervolgens door de faculteitsraad wordt besproken, waarna de decaanhet vaststelt."

De ideeën van het faculteitsbestuur staan haaks op eenvorig jaar gesloten convenant tussen de opleidingen van socialewetenschappen, waarin de gammapropedeuse voor vijf jaar was zekergesteld. Volgens Rispens was bij het sluiten van dit convenant "alwel duidelijk dat niet alle opleidingen voldeden, maar dat degeluiden die ons vervolgens bereikten zo dramatisch waren, datkonden wij toen nog niet bevroeden."

De decaan komt met zijn besluit tegemoet aan de wens van depsychologen. Zij hebben zich al jaren verzet tegen degammapropedeuse. Zij vonden dat daarin te weinig ruimte is voor'echtepsychologievakken.' De dramatisch slechte beoordeling vanpsychologie in de laatste Elsevier-enquete is waarschijnlijk dedruppel geweest, denkt prof.dr. E. Elbers van ASW. "Degammapropedeuse wordt door de psychologen gebruikt als zondebok.Dat is wat eenzijdig. Een opleiding bestaat niet alleen uit eenpropedeuse. Bovendien is opheffen een onverstandig besluit. Je zietook elders in het land dat men een brede gammapropedeuse wilstarten."

Een actiegroep van studenten ziet het besluit als "een overval".Via een rondzend-mail roepen ze studenten en docenten op om hunmening te geven over wat zij noemen 'de affaire'. Ze zijn vooralverontwaardigd over het eigenmachtig handelen van het bestuur."Zijn dit de eerste uitwassen van de MUB?", vragen ze zich af.

"Het is gewoon in de wandelgangen besloten" aldus studente PetraKuppens, die spreekt namens alle studenten die actief zijn in radenen besturen. Ze noemt de afschaffing van de gammapropedeuse enormeverspilling. "Er zijn kilo's papier geproduceerd en veel docentenhebben zich jarenlang ingezet voor de propedeuse. Dat wordt nuallemaal overboord gegooid."

Volgens decaan Rispens wordt de opvatting dat 'het beter moet'door alle opleidingsvoorzitters gedeeld. Maar hij is er niet zekervan dat iedereen ook vindt dat dat het beste kan via eenonderwijsvernieuwing zoals nu voorgesteld, en op zó'n kortetermijn.

AvD, AH

Zie ook de opinie en het redactioneel op pagina4 en 5

Dat zei Hermans deze week in een overleg met de studentenbondenLSVb en ISO. Hij besprak met hen het plan uit het regeerakkoord omde OV-kaart afhankelijk te maken van studieprestaties. Studentendie niet genoeg punten halen, moeten daardoor voortaan niet alleenhun basisbeurs, maar ook de kosten van hun OV-kaartterugbetalen.

De studieschuld die studenten zo kunnen oplopen, valt hoger uitdan Hermans aanvankelijk dacht. Op Prinsjesdag sprak hij nog van"ongeveer duizend gulden per jaar." Inmiddels heeft hij berekenddat het gaat om 1440 gulden per jaar (120 per maand). In het ergstegeval komt dat een trage student op een schuld te staan van 8.640gulden. Een student moet dan in zijn eerste jaar te weinig puntenhalen en er evenmin in slagen in zes jaar af te studeren.

De studentenbonden reageerden afgelopen zomer al kwaad op hetplan voor wat zij de 'prestatiekaart' noemen. Studenten zijn immersverplicht een OV-kaart te nemen, betoogden zij, en daarvoor wordtal ongevraagd een bedrag ingehouden op hun basisbeurs. Nu scheeptdie kaart hen ook nog eens op met het risico van een extra hogestudieschuld.

Hermans nieuwste plannetje komt aan dat bezwaar tegemoet. Alsstudenten geen risico willen lopen, kunnen zij bedanken voor deOV-kaart, stelt hij voor. Maar het geld dat voor de kaart wordtingehouden, krijgen de studenten in geen geval terug. Hermans heeftvoor alle kaarten betaald in het contract met deopenbaar-vervoerbedrijven, en die voelen er niets voor een deel vande kaarten weer terug te nemen.

De woede van de bonden is door Hermans' voorstel nietweggenomen. "Het risico van een studieschuld óf geen OV-kaart,dat is toch geen keuze!?", brieste Marije Lieuwens van de LSVb naafloop van het overleg. En ook ISO-voorzitter Roos Zwetsloot bleeferbij dat de 'prestatiekaart' geheel van de baan moet. "Maar alsHermans studenten deze keus wil bieden, moeten wij dat natuurlijkniet tegenhouden."

HOP, HO