"Buiten iedere proportie" en "onbegrijpelijk" vindt raadsman mr.R. van der Horst de straf die de rechtbank H.H. oplegde. Tijdens dezitting had hij er voor gepleit om zijn cliënt totdienstverlening te veroordelen. "Daar leende deze zaak zich zekervoor."

In juli vorig jaar werd duidelijk dat H.H., het hoofd van deafdeling Financiën, Exploitatie en Controle van de FaculteitRechtsgeleerdheid, al drie jaar lang regelmatig geld wegnam uit dekopieerkaarten-automaat van de Rechtenbibliotheek. Zelf schat H.H.het gestolen bedrag op zo'n 150.000 gulden, maar de universiteitgaat uit van het dubbele.

De raadsman van de ex-medewerker van Rechten had de rechtbank erop gewezen dat celstraf funest zou zijn voor het bedrijfje in definanciële dienstverlening dat zijn cliënt inmiddels isgestart. Het blanco strafblad van H.H. was volgens hem zeker redenom een taakstraf op te leggen.

"De zaak is te vergelijken met die tegen Van der Valk: inallebei de gevallen gaat het om verdwenen gemeenschapsgeld, en inallebei de gevallen hebben de verdachten een blanco strafblad. Bijde Van der Valken loopt het nadeel in de miljoenen; zij krijgendienstverlening en mijn cliënt moet gaan zitten."

Ook hangt H.H. een schadeclaim van zo'n 400.000 gulden van deuniversiteit boven het hoofd. In dat bedrag zijn de extra kostenverdisconteerd die de universiteit moest maken voor het onderzoeknaar de fraude.

Van der Horst kondigde aan namens zijn cliënt onmiddellijktegen het vonnis in hoger beroep te gaan. Wanneer de zaak bij hetHof voorkomt, is nog niet bekend.

Persbureau Argos/Hanneke Slotboom

De zogeheten 'kengetallen universitair onderwijs' (KUO) zijnverzameld door de vereniging van universiteiten, de VSNU. Van devwo'ers die in 1990 of eerder aan hun studie begonnen, had na vijfjaar slechts dertien procent zijn bul. De lichting 1991 deed hettwee keer zo goed, bleek vorig jaar al, en lichting 1992 houdt dathogere tempo vol.

Volgens de VSNU is er sprake van "een kentering in hetonderwijs". Die schrijft zij zelf toe aan vernieuwd onderwijs, maarzeker zo belangrijk lijken de veranderde regels op het gebied vande studiefinanciering. Studenten die in 1991 aan hun studiebegonnen, kregen nog maar vijf jaar beurs. Daarvoor was dat zesjaar.

De VSNU presenteert dit jaar voor het eerst cijfers peropleiding. Binnen de sector natuur blijken de sterrenkunde-studieshet slecht te doen, met veertig procent afgestudeerden na achtjaar. Sterrenkunde in Utrecht staat met dertig procent helemaalonderaan. De farmacie-opleidingen doen het goed, met zeventigprocent. Die laatste score is grotendeels te danken aan Groningen,waar 77 procent na acht jaar een diploma heeft, maar ook Utrechtdoet het met 65 procent niet slecht.

De opleiding die het - afgemeten naar het aantal studenten datna acht jaar klaar is - het slechtst doet, is wijsbegeerte aan deErasmus Universiteit: die scoort op dit punt zeven procent. Dewijsbegeerte-opleiding in Utrecht heeft met veertien procent ookniet veel reden tot juichen. Aan het andere uiterste staatgeneeskunde in Maastricht: daar heeft na acht jaar 93 procent eenbul.

HOP, HO/XB

UU-opleidingen waarvan na acht jaar de meeste studentenzijn afgestudeerd.

Opleiding%

Diergeneeskunde88

Geneeskunde87

Geologie72

Scheikunde 68

Farmacie65

UU-opleidingen waarvan na acht jaar de minste studentenzijn afgestudeerd.

Opleiding%

Wijsbegeerte14

Sterrenkunde30

Arabisch,

Nieuwperzische en Turkse talen32

Cognitieve Kunstmatige Intelligentie35

Wiskunde35

Spaans35

Bron: KUO 1998, VSNU

Hermans bouwt voort op een wetsvoorstel dat zijn voorgangerRitzen al bij de Tweede Kamer had ingediend. Ritzen wilde dat alleaankomende studenten die bij hun middelbare-schoolexamen gemiddeldeen acht of hoger haalden rechtstreeks zouden worden toegelaten.Tien procent van de plaatsen mochten de universiteiten zelfverdelen. Om de rest van de plaatsen zou geloot moeten worden.

De nieuwe minister wil de rol van loten terugdringen. Daaromvergroot hij het deel dat de universiteiten zelf gaan verdelen vantien naar dertig procent. Hij denkt dat er sollicitatiegesprekkengehouden gaan worden om studenten voor die plaatsen te selecteren.Daarin kan bijvoorbeeld de motivatie of de werkervaring vanaankomende studenten aan de orde komen. Maar Hermans laat het aande universiteiten over om te bepalen hoe ze de selectie preciesaanpakken.

Aankomende studenten mogen maar aan één universiteitsolliciteren. Worden ze afgewezen, dan kunnen ze het hetzelfde jaarnog via loting proberen. Lukt ook dat niet, dan mogen ze het jaardaarop nog eens solliciteren. Dat moet dan wel aan dezelfdeuniversiteit als de eerste keer.

De regel dat een hoog examencijfer recht geeft op toelating, kanal in 1999 ingaan. Pas in het jaar 2000 kunnen de universiteitenzelf plaatsen verdelen. Hermans wil deze methode vervolgens tweejaar lang toepassen en dan kijken hoe het werkt. "Diep in mijnhart", zei hij tegen de studentenbonden ISO en LSVb, "vind ik datin de toekomst alle plaatsen door de universiteiten verdeeld moetenworden."

De geneeskunde-faculteiten hebben al laten weten dat ze hunnieuwe rechten niet volledig zullen benutten. Voorlopig gaan zijslechts tien procent van de plaatsen zelf toewijzen. Pas als blijktdat het werkt, willen ze naar dertig procent. Diergeneeskunde denktwel meteen met dertig procent uit de voeten te kunnen.

HOP, HO

'enige salarisverbetering' erg bescheiden", voegde dr. RinieGeenen nog aan haar 'Ja' toe. "Niet alleen bursalen, maar ook aio'skrijgen een te laag salaris voor het werk dat ze verrichten en devaardigheden en talenten die wij (als begeleiders enprojectleiders) van ze vragen." Hoogleraar Ontwikkelingspsychologiedr. David Ingleby voegde nog toe: "Hoewel ik normaal gesproken geenfan ben van Van Rietbergen, doe ik mee. Ik schaam me voor de manierwaarop we onze provendi behandelen."

Het ministerie had al zo'n vermoeden dat studenten weinig wetenvan studieleningen. Veel studenten nemen liever een bijbaantje daneen lening om rond te komen, omdat ze huiverig zijn voorstudieschulden. Maar volgens het ministerie komt dat omdat ze nietweten hoe soepel de regels over het terugbetalen van studieschuldenzijn.

Dat zou kunnen kloppen, blijkt uit een enquête van BureauIntomart. Dat ondervroeg in opdracht van het ministerie 1150 mensenover studiefinanciering: scholieren, eerste- en tweedejaarsstudenten en ook hun ouders. Meer dan de helft van de studentenweet niet dat een studieschuld na vijftien jaar wordtkwijtgescholden. Van hun ouders weet slechts ruim een kwartdat.

Ook over andere beursregels is de kennis beperkt. Bijna de helftvan de studenten (44 procent) denkt - ten onrechte - dat de hoogtevan de basisbeurs afhankelijk is van het inkomen van hun ouders.Evenveel studenten weten niet dat zij hun basisbeurs moetenterugbetalen als ze te weinig punten halen of niet op tijdafstuderen.

Het ministerie van Onderwijs heeft nu een brochure voorstudenten en ouders gemaakt waarin alle regels over hetstudiefinancieringsstelsel nog eens netje op een rijtje staan. Diebrochure moet ervoor zorgen dat de bedoelingen van het stelselbeter uit de verf komen.

HOP, HO

In het verdelingsvoorstel wordt onder meer geld uitgetrokkenvoor de nieuwe, dan wel 'vernieuwde' opleidingen Economie,Milieukunde en Bedrijfs-, bestuurs- en organisatiekunde. Op hetgebied van de miliekunde wordt op dit moment gewerkt aan eenbundeling van alle bestaande initiatieven zowel op onderwijs- alsop onderzoekgebied. Ook de opleiding Natuurwetenschappen en Bedrijf& Bestuur zal bij de herschikking worden betrokken. Hetonderzoek zal worden gebundeld in een nieuw op te richtenCopernicus instituut.

Naast geld voor deze projecten trekt het college de komende vierjaar in totaal vijf miljoen gulden uit voor de verdergaandesamenwerking en afstemming van het onderwijs in de bèta-hoek.In de Letterenfaculteit gaat de komende vijf jaar anderhalf miljoengulden naar een nieuw op te zetten Expertisecentrum Moderne VreemdeTalen. In dat centrum zullen ook de al bestaande expertisecentraFrans en Duits worden ondergebracht.

Op onderzoekgebied komen in het jongste voorstel verschillendenieuwe initiatieven voor subsidie in aanmerking, waarbij opvalt dathet college van bestuur veel aandacht heeft voor onderzoek in dealfa-gamma hoek. Zo kan het onderzoeksinstituut voor Geschiedenisen Cultuur de komende vijf jaar rekenen op een miljoen gulden voorhet programma 'Nieuwe scenario's in de geesteswetenschappen'. Inhet kader van dit programma, waarvoor intensief zal wordensamengewerkt met onderzoekers uit Berkeley en het Getty ResearchCentre in Los Angeles, zal onderzoek worden geëntameerd rondactuele thema's zoals 'modernisme', 'eigentijdse cultuurkritiek' en'nieuwe media'.

Ruim een half miljoen gaat naar de faculteiten Rechten, Letterenen Sociale Wetenschappen als startbijdrage voor de inrichting vaneen Centrum voor Conflictstudies. In dit centrum gaan groepen uitde drie faculteiten samenwerken aan onderzoek naar het hanteren envoorkomen van nationale en internationale conflicten. Het Centrumgaat nauw samenwerken met het onlangs in Utrecht gevestigdeEuropean Platform Conflict Prevention.

Nog een nieuw Utrechts centrum wordt het Centrum voor AreaStudies, waarvoor een startbijdrage van een half miljoen in hetvooruitzicht wordt gesteld. In dit nieuw op te zetten centrum kande Utrechtse expertise op het gebied van gezondheids-, milieu-enmensenrechtenonderzoek in Zuidelijk Afrika, Latijns Amerika enZuid-Oost Azië beter zichtbaar worden gemaakt, hoopt hetcollege van bestuur. Behalve voor de eigen Utrechtse onderzoekerskan die grotere zichtbaarheid volgens het college ook van belangzijn voor het contact van de universiteit met overheden eninternationale donororganisaties.

EH

[Bijschrift bij een foto]

De Utrechtse School voor post-doctoraal onderwijsgaat haar activiteiten volgend jaar fors inkrimpen. Dat blijkt uitde vorige week gepubliceerde universitaire begroting 1999. Ging in1997 nog ruim negen ton om aan de Admiraal Helfrichlaan, voorkomend jaar ligt dat bedrag op zes ton.

Directeur L. Schöningh van De Utrechtse School stelt metklem dat er slechts sprake is van een tijdelijke teruggang in deactiviteiten van DUS, dat op dit moment alleen de tweejarigeleergang 'Politie Leiderschap' onder haar hoede heeft. Daarnaast isDUS betrokken bij een soortgelijke opleiding voor de top van debrandweer. Volgens Schöningh vindt dit jaar een heroverwegingplaats van het activiteitenpakket van DUS, waarbij minder de nadrukzal komen te liggen op het traditionele post-academisch onderwijsen meer op een nieuw faculteitsgrens-overschrijdend aanbod. Halfnovember zal het college zich uiitspreken over de plannen enSchöningh verwacht na 1999 dan ook weer een toename van deDUS-activiteiten.

De teruggang in de activiteiten van De Utrechtse School vormteen van de weinige opvallende posten in een universitairebegroting, die verder vooral rust en voorzichtig optimismeuitstraalt. Rust, omdat faculteiten en diensten dit jaar niethoeven te vrezen voor een extra korting; optimisme omdatverschillende onderdelen in de afgelopen jaren forse eigeninkomsten blijken te hebben gehad, waardoor de universitairebedrijfsreserve met een bedrag van 265 miljoen gulden op dit momentgoed op peil is. Vooral Natuur- en Sterrenkunde en Scheikunde warengrootverdieners. De twee middelgrote bèta-faculteiten hieldenin 1997 elk bijna vijf miljoen gulden over, zo blijkt uit debegroting, die duidelijk maakt dat ook het ACCU vorig jaar met eenoverschot van 2,5 miljoen gulden niet slecht heeft geboerd.

Dankzij de eigen inkomsten, die jaarlijks nog met gemiddeld vijfprocent toenemen, kunnen de faculteiten de teruglopendecollegeldinkomsten en andere kortingen op dit moment zonder veelproblemen opvangen. Toch waarschuwt het college voorzelfgenoegzaamheid. Met name voor de bouw van de nieuweUniversiteitsbibliotheek en het Instituut voor ToegepasteGeowetenschappen en voor de verbouwing van Diergeneeskunde en hetWentgebouw zijn de komende jaren enorme bedragen nodig, die vooreen deel door de onderdelen zelf zullen moeten worden opgebracht.Een verdere verhoging van de eigen inkomsten moet dan ook mogelijkzijn, aldus het college dat de faculteiten waarschuwt om in ditopzicht nog'scherper aan de wind' te gaan varen.

EH

De KNMG wil de opleidingen geneeskunde drastisch inkorten. In dehuidige opzet duurt het negen tot vijftien jaar voordat een studentzich huisarts of specialist mag noemen. De KNMG wil dat studentenna een korte basisopleiding kiezen voor hun hoofdrichting. De keuzekan dan gaan tussen een deelspecialisme en een algemeen vormendevervolgstudie. KNMG- voorzitter prof.dr. J.M. Minderhoud benadruktedat het suggesties zijn, een uitgewerkt voorstel is er nogniet.

Minister Borst steunt het idee om de studie te moderniseren. Deartsen die nu tot specialist worden opgeleid, besteden volgens haarlater een deel van hun tijd aan werk waarvoor ze "te knap, te ouden te duur zijn." Ze wees er bovendien op dat de geneeskundefeminiseert. Nu al is een kwart van de artsen vrouw, over twintigjaar is dat de helft. Mede door die ontwikkeling kiezen artsentegenwoordig vaker voor een deeltijdbaan. Niet alleen om hun vakvol te houden, maar ook om tijd te houden voor hun gezin. Hetartsenberoep is niet langer een levensvervullende taak. Opleidingenmoeten daar beter op inspelen, vatte Borst samen.

De minister greep het congres aan om opnieuw te pleiten voor eenherverdeling van het werk in de gezondheidszorg. Volgens haarkunnen verpleegkundigen een aantal medische handelingen overnemenvan artsen. Ook herhaalde Borst haar eerdere pleidooi voor de'ziekenhuisarts'. Dat zijn basisartsen die na een klinische stageals generalist in het ziekenhuis aan de slag kunnen.

Als de opleiding korter duurt, komen artsen eerder op dearbeidsmarkt. Dat is hard nodig, vindt de KNMG. Gezien het tekortaan huis-, kinder- en transplantatieartsen dreigt er "een medischmillenniumprobleem", waarschuwde Minderhoud.

HOP, MtW

Voor meer informatie over deGeneeskunde-opleiding, zie de special over Geneeskunde in derubriek Achtergrond.