Doek valt voor opleidingen Geesteswetenschappen

Het faculteitsbestuur is van plan om op korte termijn het UU-bestuur te vragen de opleidingen Keltisch, Frans, Duits, Italiaans en Arabisch & Islam te schrappen uit het Universitair Register van Opleidingen (URO). Daarmee wordt het lot van de vijf opleidingen definitief bezegeld. 

Dit najaar maakte Geesteswetenschappen bekend dat de sluiting van de opleidingen een belangrijk onderdeel is van een streng bezuinigings- en vernieuwingsplan. Alle opleidingen van de faculteit en alle cursussen moeten in het vervolg minimaal 25 studenten kunnen trekken, is het uitgangspunt. 

De faculteitsraad heeft formeel adviesrecht op het URO-besluit. De afgelopen maanden waren leden in discussies uiterst kritisch over het voornemen de studies te schrappen, misschien ook omdat in de eerste versie van het ‘transitieplan’ al stond dat het advies van de faculteitsraad niet zou kunnen leiden tot een heroverweging van het besluit.

Tijdens de vergadering van afgelopen vrijdag stelden raadsleden opnieuw kritische vragen aan het bestuur. Het advies volgt later deze week schriftelijk, maar duidelijk is al wel dat de raad inmiddels kan leven met de onderbouwing van het faculteitsbestuur. 

Verliesgevend
Zo kregen zij onlangs een kosten-batenanalyse van de betrokken opleidingen, iets waar raadsleden lang om hadden gevraagd. Uit die analyse blijkt dat de meeste opleidingen zichzelf maar voor zo’n 60 procent kunnen bedruipen.

Hoewel de voorzitter van de personeelsgeleding Toine Minnaert aangaf dat hij grote moeite had met het aanduiden van opleidingen als ‘ kostenposten’ hadden de cijfers de raadsleden wel meer inzicht gegeven. 

Op de achtergrond speelt mee dat het opheffen van de opleidingen een voorwaarde is voor het convenant met het UU-bestuur waarmee de faculteit de komende drie jaar maximaal 9 miljoen steun krijgt.

Keltisch teleurgesteld
Ook lijkt er inmiddels meer begrip en draagvlak te zijn voor de inhoudelijke keuze voor grotere en bredere opleidingen die ook meer gaan samenwerken. Het faculteitsbestuur belooft dat de expertise van de medewerkers van de opleidingen die nu verdwijnen, een plek krijgt in de nieuwe opzet.

De opstelling van de raad leidde tot teleurstelling bij studenten en docenten van de opleiding Keltisch die de vergadering bijwoonden. Zij klaagden dat kosten-batenanalyses van opleidingen die wél blijven bestaan mogelijk ook tot verliesgevende uitkomsten zouden leiden.

Daarnaast denken zijn dat  decanen van andere faculteiten hun akkoord hebben gegeven voor het opheffen van de ‘unica-opleiding’ Keltisch op basis van beloften en aannames dat de discipline Keltisch zichtbaar blijft voor studenten en de expertise van de docenten behouden blijft. Dat moet allemaal nog worden waargemaakt.

Ook de raad liet het faculteitsbestuur weten het lastig te vinden dat er nu een advies moest worden gegeven over het opheffen van opleidingen zonder dat al duidelijk is wat er precies voor in de plaats komt. Arabisch & Islam zal een plek krijgen bij Religiewetenschappen, Keltisch waarschijnlijk bij Engels, maar het perspectief voor de drie taalopleidingen is nog onduidelijk. Daar moet de komende maanden meer zicht op komen. Maar er zijn meer zorgen en vragen.

Zorg over behoud expertise
Aankomende september kan de laatste lichting studenten beginnen. Zij kunnen de opleiding nog helemaal afmaken. In 2030 worden de studies definitief opgedoekt. De nieuwe bredere opleidingen waar nu op wordt gestudeerd, zullen pas in 2027 van start gaan. 

De raad wijst erop dat de verschillende disciplines daardoor een jaar lang niet in de etalage zullen staan. Maar ze willen vooral graag weten hoe de expertise van de betrokken docenten behouden blijft in nieuwe bredere opleidingen. Ook vragen ze zich af hoe de verschillende disciplines vanaf 2027 interessant en zichtbaar blijven voor studenten en nieuwe jonge onderzoekers. 

Volgens raadslid Minnaert zijn er op de korte termijn zorgen over wat er gebeurt als de faculteit onverhoopt toch moet reorganiseren en er dus mogelijk gedwongen ontslagen volgen. Voor de lange termijn maakt de raad zich druk over de mogelijkheid dat collega’s gaan vertrekken omdat ze weinig fiducie hebben in de toekomst van hun vakgebied in Utrecht. “Wie houdt dat behoud van de expertise straks in de gaten als er geen opleiding meer is?”

Zorg over onderwijskwaliteit
Daarnaast bekommeren de raadsleden zich over de huidige studenten. Voorzitter van de studentgeleding Matthijs Brinkhuis: “Er wordt gezegd dat er voor de huidige studenten niets verandert en dat die gewoon hun opleiding kunnen afmaken. Dat is feitelijk waar. Maar het is heel anders studeren als je weet dat je opleiding stopt. Dat is een klap die hard aankomt. Daar zal het faculteitsbestuur zich bewust van moeten zijn en iets mee moeten.”

Decaan Thomas Vaessens zei de zorgen en kanttekeningen van de raadsleden terecht te vinden en serieus te zullen nemen. De raad zal nauw worden betrokken bij volgende stappen, zo beloofde hij. 

Tijdens de vergadering benadrukte hij meerdere malen dat naar zijn idee krimpende opleidingen alleen een toekomst hebben in grotere eenheden. Met spijt constateerde hij hoe hij disciplines in de afgelopen dertig jaar alleen maar kleiner heeft zien worden. “Ik zie met grote zorg hoe we soms blijven proberen iets in stand te houden, tegen de klippen op. Maar het aantal studenten neemt af en de staf wordt kleiner. We moeten iets verzinnen. Als we dat niet snel doen dan is het over en uit.”