Fietsers voelen zich sociaal onveilig op fietspaden richting USP

Vidius studentenunie heeft in samenwerking met de Utrechtse fietsersbond een enquête gehouden om de sociale veiligheid op de fietspaden van en naar het USP te onderzoeken. Volgens Boris Beije, student Sociale Geografie & Planologie aan de UU en voorzitter van de commissie die verantwoordelijk is voor het onderzoek, werd er in zijn kringen al langer over de sociale veiligheid van de fietspaden rondom De Uithof  gesproken.

“Uit die gesprekken bleek bijvoorbeeld dat studenten zich onveilig voelen als ze alleen in het donker naar het USP moeten fietsen. We vonden het belangrijk om een grondig onderzoek in te stellen, zodat we deze gevoelens op grotere schaal kenbaar konden maken.” Vidius heeft niet gekeken naar actuele misdaadcijfers in deze gebieden. “Dat is een stuk lastiger. Dit onderzoek gaat specifiek over het gevoel van veiligheid”, zegt Boris.

De enquête bestond uit 17 vragen over sociale veiligheid op de fietspaden rondom het USP. Zo werd gevraagd of men er alleen durfde te fietsen en of men zich onveilig voelde als het fietspad langs  een natuurgebied liep of na zonsondergang. De enquête werd op 2 februari online gezet en vervolgens verspreid via de sociale media kanalen van Vidius en via whatsappgroepen van studenten. Zestig studenten van de UU en de HU deden mee. Er waren 58 geldige responses. Op de vraag 'Ik identificeer me als ' vulden 25 respondenten 'man' in en 25 'vrouw'; 8 vulden 'anders' in of 'wil ik niet vertellen'.  “We zijn blij met het aantal responses”, zegt Gijs Grimbergen, vicevoorzitter van Vidius. “Het is geen representatief onderzoek maar in ieder geval genoeg om aan te tonen dat er echt een probleem is.”

Op de y-as staan de absolute getallen. Vijf van de ondervraagde mannen hebben zich weleens onveilig gevoeld op een fietspad van of naar het Utrecht Science Park.

Meer dan één derde van de respondenten voelde zich weleens onveilig op de fietspaden rondom het USP. Meerdere mensen vertelden over hun ervaringen. “Niet relaxed”, schreef één respondent. “Ik kijk goed om me heen en zorg dat ik oplet. Kijk ook vaak achterom.” Een ander beschreef dat hij zich zelf niet echt onveilig voelde, maar dat hij wist “dat anderen, met name vrouwen, zich ontzettend onveilig kunnen voelen op het stuk fietspad van de Sterren naar de Berenkuil, tot op het punt dat wanneer iemand die ze kennen “hoi” zegt, ze zich nog steeds dood schrikken.”

Uit de antwoorden blijkt dat ongeveer de helft van de vrouwen zich onveilig voelt, ten opzichte van één vijfde van de mannelijke respondenten. Ook kwam naar voren dat de route vanaf de Sterren en de route vanaf stadion Galgenwaard als even onveilig worden ervaren. Daarnaast voelen álle respondenten die vanuit de Bilt of Zeist komen zich weleens onveilig, ten opzichte van ongeveer de helft van de mensen die vanuit de binnenstad komt. Bijna 10 procent van de respondenten vermijdt het om alleen te fietsen op de fietsroutes naar het USP of om na zonsondergang te fietsen. Bij de vraag wat mensen deden om zichzelf een gevoel van veiligheid te geven werd ‘muziek luisteren’ het meest aangekruist, gevolgd door ‘bellen met iemand’ en ‘locatie delen’. 

Respondenten konden ook aangeven wat zij belangrijk vinden met betrekking tot de verbetering van de sociale veiligheid tijdens het fietsen. Daaruit kwam vooral naar voren dat er behoefte is aan betere verlichting en aan meer levendigheid op en rondom de wegen. Met behulp van de enquête hoopt Vidius het probleem aan de universiteit en de gemeente kenbaar te maken, die beide een deel van de grond bezitten waarop de fietspaden zich bevinden en dus ook samen verantwoordelijk zijn voor het verbeteren van de sociale veiligheid op de fietsroutes. “Verlichting is iets waar je in principe direct iets aan kunt doen,” zegt Gijs. “Meer levendigheid creëren is lastiger. Wij hebben daar geen direct plan voor. We hopen dat de gemeente en de universiteit daar zelf naar gaan kijken.”

Vidius heeft kort contact gehad met de gemeente en de UU om het probleem aan te kaarten. Hier zijn nog geen concrete plannen uit voortgekomen. “Wel hebben ze aangegeven dat er vanuit hun kant ook al langer zorgen bestaan over de sociale veiligheid van de fietspaden. We hopen dat deze instanties zelf het initiatief nemen om een en ander te verbeteren. Als ze er niets mee doen, is dat voor ons een duidelijk teken dat ze de sociale veiligheid van hun fietspaden niet serieus nemen.”

Bij het opstellen van de vragenlijst werd Vidius geholpen door Peter van Bekkum, de voorzitter van de Fietsersbond afdeling Utrecht. De fietsersbond benadrukte in een vergadering met Vidius dat het waarborgen van de fysieke veiligheid op de fietspaden vaak prioriteit heeft boven de sociale veiligheid. Daar is in het verleden ook al vaker onderzoek naar gedaan. Juist daarom vond Boris het extra belangrijk om nu aandacht te besteden aan de sociale veiligheid. “Er komt steeds meer aandacht komt voor sociale veiligheid, ook wat betreft mobiliteit van fietsers. Zo wordt bijvoorbeeld in Utrechtse beleidsnota Nachtcultuur 2030 genoemd dat er extra aandacht moet worden besteed aan afgelegen gebieden voor (fietsend) uitgaanspubliek. Dit maakt voor ons het extra relevant om hier specifiek op te focussen.”

Vidius wil graag een vervolg geven aan het onderzoek en wil in gesprek met fietsers die zich weleens onveilig voelen als ze van of naar het USP gaan. Sta jij hiervoor open? Mail leefomgeving@vidius.nl