Komst meer bewoners moet levendigheid brengen in Utrecht Science Park

Het is nog niet in kannen en kruiken, maar waarschijnlijk staan er in september tijdelijke woningen voor internationale studenten achter het Androclusgebouw van Diergeneeskunde, aan de zuidkant van de het Utrecht Science Park. De universiteit heeft bovendien samen met de SSH plannen voor een grote studentenflat tussen de bestaande studentencomplexen De Johanna en de Cambridgelaan.

De nieuwe initiatieven passen volgens UU-voorzitter Anton Pijpers in de langetermijnvisie voor het Utrecht Science Park. In een ambitiedocument dat hij vandaag samen met vertegenwoordigers van het UMC Utrecht, de Hogeschool Utrecht, de Stichting Utrecht Science Park en verschillende bedrijven en studentenorganisaties ondertekent, is sprake van een verdubbeling van het huidige aantal kamers en woningen (nu 2500) in de komende tien jaar.

De nieuwe woningen zijn bedoeld voor ‘sciencepark-gerelateerd wonen’, benadrukt Pijpers. “Dat betekent dus dat wij uitsluitend willen bouwen voor Nederlandse en internationale studenten, voor PhD’s en voor gastonderzoekers. Meer bewoners heeft hopelijk een vliegwieleffect dat leidt tot meer voorzieningen zoals winkels en horeca, waardoor het USP aan aantrekkelijkheid wint.”

De instellingen en bedrijven in het Utrecht Science Park voelen er weinig voor om het gebied een al te nadrukkelijke rol als woonwijk te geven, een idee dat gezien de grote druk op de Utrechtse woningmarkt her en der wordt geventileerd. Dat zou ook niet passen bij de bevochten naamswijziging van De Uithof naar Utrecht Science Park die juist de meerwaarde van een concentratie van kennis- en zorginstellingen en bedrijvigheid moet benadrukken.

Startpunt van discussie over het science park
Het ambitiedocument schetst de ideale contouren van het Utrecht Science Park in 2030. Centrale vraag daarbij is: Hoe kan de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied bijdragen aan het versterken van het onderwijs, het onderzoek, de zorg aan ziekenhuispatiënten en de bedrijvigheid?

Het stuk anticipeert op het einde van de looptijd van het bestemmingsplan volgend jaar. Volgens een nieuwe wet moet er nu eerst een ‘omgevingsvisie’ worden opgesteld door de gemeente Utrecht. Daarvoor moeten alle direct en indirect belanghebbenden worden gehoord. Het ambitiedocument is het startpunt voor die discussie.

“Dit is het moment dat wij als grondeigenaar met onze partners zélf kunnen zeggen hoe we het hier graag zouden doen en wat daarvoor nodig is”, stelt Pijpers. “En dan kunnen we maar beter met een plan komen dat door alle instellingen en bedrijven in het Utrecht Science Park gedragen wordt en waarin studenten zich herkennen.”

Lees hier het hele document en bekijk de begeleidende video:

Niemand zal beweren dat het doordenken van de toekomst van de campus een overbodige luxe is. Hoewel er dagelijks zo’n 70.000 bezoekers naar het Utrecht Science Park komen, zien velen het gebied als een non-descripte verzameling gebouwen, met zeker in de avonduren een groot gebrek aan uitstraling en sfeer. “Dat is inderdaad nog niet goed”, vindt ook Pijpers. 

Echt verrassend zijn de meeste plannen in het ambitiedocument niet meer. Het gaat om uitgangspunten die Pijpers eind 2015 al eens met DUB deelde. Alleen de komst van een roeibaan is geschrapt, dat idee werd al eerder afgeschoten.

Het Utrecht Science Park moet in 2030 groener, duurzamer en beter bereikbaar zijn. En er moet meer te beleven zijn, onder meer in een herkenbaar een aantrekkelijk centrumgebied.

Omdat het Kruytgebouw, het Van Unnikgebouw en ook het Bestuursgebouw op de nominatie staan voor sloop of herbestemming, is er veel ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Gemikt wordt op een mix van onderwijs, wonen, cultuur, sport, winkels en hotel- en congresfaciliteiten. Uitgangspunt daarbij is dat er compact gebouwd wordt. Pijpers, schertsend: “Wat mij betreft mag het hoogste gebouw van Utrecht hier komen te staan.”

Eén van de voorstellen is ook om sporthal Olympos naar het centrumgebied te halen en een deel van de sportvelden te verplaatsen naar de entree van het science park aan de westzijde. De Botanische Tuinen moet ook meer zichtbaar en beter toegankelijk worden en meer gaan bijdragen aan een groenere uitstraling; een plan dat overigens al heel lang bestaat.

Kruisbestuiving
Opmerkelijk is de grote nadruk in het ambitiedocument op de groei van de bedrijvigheid. Het aantal banen in research & development, zo staat in de visie, moet toenemen van 1600 naar 3000. Als Olympos verhuist naar het centrum zou er langs de A28 ruimte gemaakt kunnen worden voor nieuwe bedrijfspanden. Ook op de plek van het huidige Nieuwe Gildenstein aan de Yalelaan zou nieuwe huisvesting voor bedrijven mogelijk moeten worden.

Volgens USP-directeur Jan Henk van der Velden zien alle ondertekenaars van het document het belang van de wisselwerking tussen commerciële bedrijven en kennisinstellingen. “Kort door de bocht maakt een publicatie in Nature of Science alleen de wereld niet beter. Daarvoor heb je kruisbestuiving met R&D-bedrijven nodig. Die kunnen onderzoeksresultaten doorontwikkelen tot concrete producten en diensten. Dat kan het beste als je dicht bij elkaar zit.” 

Probleem van Weg tot de Wetenschap
Eén van de belangrijkste randvoorwaarden voor het verbeteren van het woon- en werkklimaat is dat mensen snel en gemakkelijk hun werk-, woon- of studieplek kunnen bereiken. Het Utrecht Science Park slibt nu in de spits dicht en de voorspellingen zijn dat de nieuwe Uithoflijn snel aan zijn maximale capaciteit zal zitten. De Stichting USP stuurde vorig jaar al een brandbrief naar de gemeente en provincie.

Het science park is in grote mate afhankelijk van besluiten die op gemeentelijk, provinciaal en op rijksniveau worden genomen. Het gaat daarbij deels om zaken die een lange adem vergen, zoals de opwaardering van station Lunetten tot intercitystation. Maar het gaat ook om problemen die op een iets kortere termijn om oplossingen vragen.

De universiteit maakt zich bijvoorbeeld zorgen over de situatie op de Weg tot de Wetenschap. Na de opening van de nieuwe gebouwen van RIVM en van de Internationale School kunnen daar al heel snel  problemen ontstaan. Hoe gaat dat straks als trams, bussen, fietsers en auto’s om voorrang vechten? Ook het verbeteren van de verbindingen met dichtbijgelegen stations in Bunnik en Bilthoven zou kunnen bijdragen aan een betere bereikbaarheid.

Pijpers: “Onze taak is continue druk blijven zetten en het belang van een beter mobiliteit onder de aandacht blijven brengen. Gelukkig ziet de gemeente dat belang in de meeste gevallen ook.”

Minder auto’s
Maar studenten, werknemers en bezoekers moeten zich straks ook gemakkelijker over De Uithof kunnen verplaatsen. Opmerkelijk nieuwtje in het ambitiedocument is het streven van het UMC Utrecht om de ingang en parkeermogelijkheden voor alle patiënten en bezoekers van het ziekenhuis te verplaatsen naar de andere zijde van het complex, dichterbij de A28, het WKZ en het Máxima-centrum. Dat zou voorkomen dat auto’s het science park moeten inrijden en bij de tram- busbaan op de Heidelberglaan vast komen te staan.

Het uitgangspunt in het ambitiedocument is verder dat auto’s zoveel mogelijk aan de randen van het Utrecht Science Park parkeren. Dat ook UU-medewerkers zullen moeten gaan betalen om te parkeren is al enige tijd zeker. De universiteit komt binnenkort met nieuw parkeerbeleid dat medewerkers moet ontmoedigen om met de auto te komen.

Van der Velden: “We streven naar een autoluw science park. Daarvoor moeten wel voldoende parkeervoorzieningen aan de rand van het science park worden gerealiseerd. En waar we nog goed over na moeten denken is de last mile. Welke voorzieningen komen er zodat mensen snel en gemakkelijk van hun parkeerplek naar de plek kunnen gaan waar ze precies moeten zijn?”

Lees verder onder het kader

Studenten kregen afgelopen woensdag een sneak preview van het ambitiedocument. Ook brainstormden ze over het Utrecht Science Park in de toekomst. Belangrijkste tip van studenten: blijf studenten erbij betrekken.

Volgens Vidius-voorzitter Tijn Tas zitten er in het ambitiedocument mooie voorstellen, bijvoorbeeld op het gebied van wonen en sporten. "Het is een goed fundament, maar wij willen een vinger aan de pols houden. Het moet straks ook echt de goede kant opgaan." 

Foto: Dick Boetekees

Voor en door studenten
De vraag is wat huidige studenten nog gaan merken van de nieuwe voorstellen. De studentenraad van de USP met daarin vertegenwoordigers van studentenorganisaties kwam vorig jaar met een eigen visie. 

Studenten vragen onder meer om eigen horecavoorzieningen waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn. Een opvolger van de populaire De Vagant laat nu weer even op zich wachten. Wordt er niet heel veel gevraagd van hun geduld?

Anton Pijpers zegt er al jaren mee bezig te zijn, maar benadrukt dat er een gezamenlijk plan moest komen. De tijd die het overleg heeft gekost, vindt hij geen verloren tijd. “We weten nu van elkaar waar we mee bezig zijn: de HU is bijvoorbeeld succesvol met hun foodcourts aan de Heidelberglaan, dat hoeven wij niet te kopiëren. Maar nog belangrijker: we weten nu wat we samen willen en hoe we elkaar kunnen versterken.”

Volgens USP-directeur Jan Henk van der Velden is er overigens een oplossing aanstaande voor wat de afgelopen jaren uitgroeide tot dé ergernis van Uithofbewoners: het ontbreken van een grote supermarkt. “Grote supermarktketens vinden nu nog dat er in het science park te weinig potentiële klanten zijn. Maar de kans is groot dat er binnen enkele jaren een supermarkt komt aan de Archimedeslaan. Daar komen nieuwe woningen op de plek van het gebouw van de voormalige lerarenopleidingen. Woonbesturen zijn hiervan op de hoogte en die vinden dit een prima uitkomst. Ze hoeven straks alleen even onder het viaduct door.”

Wat moet er gaan veranderen voor 2030? Een selectie van de voorstellen in het ambitiedocument.



Groener:
-Hergebruik van grondstoffen, materialen en gebouwen volgens principes circulaire economie
-Groene inrichting van terrein met veel bomen en weinig bestrating
-Minder en schonere auto’s
-Energieneutraal onder meer door koude-warmteopslag, windturbines en zonnepanelen
-Groen karakter, onder meer door verbindingen tussen Botanische Tuinen en Kromme Rijngebied

Bereikbaarder:
-Parkeren aan rand van het gebied
-Voorzieningen voor last mile naar eindbestemming
-Beter OV, op lange termijn ook tramlijn naar binnenstad en Zeist
-Fiets, voetganger en OV op eerste plaats
-Betere fietspaden en investeringen in stallingen, douches en reparatiediensten
-Verplaatsing ingang UMC Utrecht

Meer levendigheid:
-Aantrekkelijk centrumgebied met mix van onderwijs, cultuur, sport, horeca, winkels en wonen
-Verdubbeling wooneenheden van 2500 naar 5000
-Verhuizing van sportcentrum Olympos naar centrumgebied
-Verhuizing deel van sportvelden naar centrumgebied

Meer bedrijvigheid:
-Groei aantal bedrijfsbanen van 1600 naar 3000
-Bedrijven op plek van het huidige Olympos en Nieuw Gildenstein