Sociëteit van USC blijft twee weken gesloten

In de door enkele USC-leden opgestelde ‘grietenpresentatie jaartje 23’ worden zo’n dertig studentes van de studentenvereniging UVSV beoordeeld als lustobject. Behalve de beoordeling worden in de powerpointpresentatie foto’s, adressen en telefoonnummers gedeeld. Het USC-bestuur veroordeelde vrijdag al de actie als smakeloos en zegt dat de actie met name twee studentenhuizen van de vereniging zijn aan te rekenen. De huisjongsten in de huizen hadden de lijst opgesteld, de ouderen hadden de opdracht gegeven. Alle betrokkenen van de huizen zijn door de vereniging voor onbepaalde tijd geschorst. 

Kwaad daglicht
De affaire zet de vereniging USC in een kwaad daglicht. En dat is niet de eerste keer. Kort geleden stond een voormalig lid van het USC voor de rechter vanwege een verkrachtingszaak. Vorig jaar kwam de vereniging in het nieuws met een seksact. De reactie van het bestuur is steeds dezelfde: de senaat hekelt het abnormale gedrag van de leden en kondigt zware straffen aan. In het geval van de seksact ging het om een schorsing van drie maanden. Deze keer wordt expliciet gezegd dat de studenten in ieder geval niet mee mogen met de geplande skireis. Naar een definitieve strafmaat wordt nog gekeken.

De vraag is of de straffen voldoende zijn om de onderliggende cultuur te veranderen. De studentenhuizen kennen tal van tradities die voor buitenstaanders vreemd en seksistisch zijn. Als zo’n activiteit naar buiten komt, ontstaat er een probleem en ziet het bestuur zich gedwongen te reageren. Het is onduidelijk hoe intern met deze zaken omgegaan wordt. De powerpoint werd nu verspreid op social media en ging afgelopen weekend het hele land door. 

Geschokte reacties
De affaire roept deze keer veel reacties op. UVSV reageerde fel op de ‘wanstaltige powerpointpresentatie’ , het Openbaar Ministerie onderzoekt of er juridische stappen ondernomen kunnen worden en de ouders van vrouwen die in de lijst voorkomen hebben actieplan opgesteld waarbij ze kijken hoe ze de daders aansprakelijk kunnen stellen. De Landelijke Kamer van Verenigingen heeft een verklaring uitgegeven waarin de actie als ‘volstrekt onacceptabel’ wordt gekenschetst. Ook vanuit de gemeente Utrecht en de Universiteit Utrecht zijn verklaringen uitgegaan waarin geschokt is gereageerd. De verenigingen ondertekenden in 2021 en 2022 intentieverklaringen waarin ze beloven ongewenst gedrag in de studentenwereld terug te dringen. De universiteit wil op korte termijn met het bestuur van USC in gesprek gaan. 

Snikkelfrustraten
Niet alleen instanties reageren op de situatie. In NRC Handelsblad wijdde Youp van ‘t Hek zijn column eraan. Hij noemt de studenten sneue snikkelfrustraten. Hij stelt zijn hoekje in de krant beschikbaar om de namen van de daders te publiceren. In het AD Utrechts Nieuwsblad zegt columnist Jerry Goossens dat de 18-jarige huisjongsten nu straf zullen krijgen, vooral omdat de beelden ‘nooit hadden mogen uitlekken’, maar dat ze eigenlijk slachtoffer zijn van de hardnekkige verenigingscultuur. Zelfs Johan Derksen had in zijn talkshow Vandaag Inside geen goed woord over voor deze studenten. Hij riep de vrouwen op een vergelijkbare lijst van ‘de zielige jongens’ te maken. Hij vond dat de universiteit deze studenten van hun studie zou moeten uitsluiten. Die straf wordt door meer mensen genoemd, al is dat waarschijnlijk juridisch niet haalbaar.

In de Volkskrant waarschuwt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont ervoor dat je met louter straffen de cultuur niet verandert. Hij vermoedt dat de jongens in een rechtszaak zullen worden vrijgesproken vanwege de vrijheid van meningsuiting. Zijn alternatief is om de jongens aan één tafel te zetten met een aantal van de vrouwen die slachtoffer zijn en om hen daar ter verantwoording te roepen. 

Gelijke munt terugbetalen
Ook binnen de universiteit wordt op de zaak gereflecteerd.  Emeritus hoogleraar Psychologie Vincent Duindam stuurde DUB een mail waarin hij in de actie van de mannelijke studenten een dubbele (seksuele) standaard ziet. Ook hij adviseert de vrouwen van UVSV om met gelijke munt terug te betalen, zodat die dubbele standaard duidelijk wordt. Hoogleraar Ethiek Ingrid Robeyns spreekt op LinkedIn van heftig wangedrag en vindt dat de universitaire gemeenschap zich moet uitspreken dat dit gedrag onacceptabel is. Zij biedt de studentes en ouders hulp aan bij het doen van de aangifte en adviseert de universiteit de rekening van de advocaat te betalen. Ze hoopt vooral dat de ouders van deze jongens met hun zonen in gesprek gaan. Want er is duidelijk wat mis in de manier waarop binnen het USC gedacht wordt over respect voor vrouwen. “De tijd van wegkijken is voorbij”. 

Stappen in goede richting
Hoe het USC zelf het tij wil keren, is nog onduidelijk. Deze week meldde het AD/Utrechts Nieuwsblad en Duic dat een brief naar de leden is gegaan waarin staat dat de sociëteit voor de komende twee weken gesloten is voor reguliere activiteiten. Wel kunnen de leden samen komen en bedenken hoe de vereniging ‘stappen in de goede richting’ kan zetten. Verder kondigt  het bestuur aan dat wie de presentatie verder deelt, contact opneemt met de vrouwen om ze verder te vernederen of berichten verstuurt waarin de ernst van de situatie wordt gebagatelliseerd te maken zullen krijgen met strenge sancties. Over de straf voor geschorsten wordt nog nagedacht. De belofte is opnieuw dat die zwaar zal zijn. Onduidelijk is wat de vereniging onder zwaar verstaat en hoe dit de verenigingscultuur zal helpen veranderen.