Universiteit Utrecht moet geld gaan uitgeven

De begroting laat zien hoe de universiteit haar geld het komende kalenderjaar wil uitgeven. Met de financiering van met name vaste lasten en lopende zaken komt de begroting uit op nul. Door flink uit te geven aan onderwijs en onderzoek wordt dit jaar een groot beroep gedaan op de reserves. De spaarpot van de universiteit is de afgelopen jaren voller gaan zitten door financiële meevallers zoals een extra bijdrage van het ministerie van Onderwijs en het níet uitgeven van geld dat uitgegeven hád moeten worden.

Annetje Ottow, het collegelid dat over het huishoudboekje van de universiteit waakt, zegt dat het noodzakelijk is de reserves te laten slinken. Ze vreest dat Den Haag anders kort op de financiering. Het geld dat universiteiten op de bank heeft staan, is al een paar jaar onderdeel van politieke discussies in Den Haag. Het idee is daar dat universiteiten hun geld oppotten. Dat idee wil Ottow niet voeden en ze wil alles op alles zetten om het geld dat gereserveerd is voor onderwijs en onderzoek ook echt uit gaan geven. “Dat blijkt soms best lastig”, zegt Ottow. Als voorbeeld noemt ze dat het niet altijd makkelijk is om vacatures op te vullen. Bovendien heeft de universiteit ook magere jaren gekend, waarin iedereen juist op het hart werd gedrukt zuinig te zijn.

Extra geld naar welzijn en internationalisering
In 2020 moet de universiteit in haar geheel dus 26,5 miljoen euro meer uitgegeven dan er aan geld binnenkomt. Bij de inkomsten heeft de universiteit alvast 8 miljoen extra ingeboekt. Voorgaande jaren bleek de UU een dergelijk bedrag er extra bij te krijgen van het ministerie van Onderwijs. Nu wordt een deel van dit bedrag op voorhand al uitgegeven. Mocht het extraatje tegenvallen dan nog staat er genoeg geld op de bank om die klap op te vangen of geplande uitgaven bij te stellen, zegt Ottow.

Belangrijke thema’s waar het college komend jaar een deel van de 8 miljoen aan wil besteden, is studentenwelzijn (0,2 miljoen), internationalisering (2,1 miljoen) en de nieuwe alliantie met Eindhoven, Wageningen en het UMC Utrecht (1,5 miljoen). Hier gaat komend jaar 3,8 miljoen naar toe. Voor 1,2 miljoen is nog geen bestemming bekend. De studentengeleding wil weten of de uitgetrokken bedragen voor internationalisering en studentenwelzijn wel hoog genoeg zijn om de  ambities op deze terreinen waar te maken. Het college benadrukt dat het hier extra financiering betreft, bovenop wat de universiteit al uitgeeft aan deze thema’s.

Alliantie met UMCU, Eindhoven en Wageningen
Komend jaar gaat 1,5 miljoen naar het nieuwe samenwerkingsverband dat de Universiteit Utrecht heeft afgesloten met het UMC Utrecht, de TU Eindhoven en de universiteit van Wageningen. Deze partners investeren eenzelfde bedrag. In vier jaar tijd telt dit voor de UU op tot een bedrag van 6 miljoen. De alliantie gaat hiermee nieuw onderzoek financieren over de grenzen van de instellingen heen en nieuwe onderwijsmogelijkheden creëren.

De Universiteitsraad had nog wel enkele vragen over deze samenwerking omdat concrete plannen pas in maart 2020 bekend gemaakt worden. Rector Henk Kummeling snapt de aarzeling van de raad. “We hebben hoge verwachtingen van de samenwerking en hebben er alle vertrouwen in dat het goed komt.” Niet alleen werkt de UU al jaren goed samen met het UMCU, maar ook al met Eindhoven en Wageningen. “Daardoor is er al een stevige basis.” Volgens het universiteitsbestuur zijn de instellingen complementair aan elkaar en kunnen ze elkaar versterken. Op onderwijsgebied kunnen Utrechtse studenten een technisch vak in Eindhoven volgen en kunnen studenten die meer willen weten over zwarte gaten goed terecht in Utrecht. “Want daar zijn wij heel goed in”, zegt rector Kummeling.

In februari of maart van het komende jaar, belooft het universiteitsbestuur met meer concrete plannen te komen. Zowel op het vlak van de onderzoeken die in een alliantie uitgevoerd gaan worden als op het vlak van de maatregelen op het gebied van welzijn, werkdruk en internationalisering.

WOinActie
De U-raad is blij dat de universiteit financieel gezien “heel scherp aan de wind gaat varen”. Op Geesteswetenschappen en Diergeneeskunde na, staan alle faculteiten er financieel goed voor, maar een paar faculteiten hebben de laatste jaren ook aangetoond niet zo goed te zijn in het uitgeven van geld, zegt personeelslid Wim de Smidt. Hoe gaat het College van Bestuur hen geld laten uitgeven? Het bestuur geeft aan hier extra op te gaan letten.

De Universiteitsraad wil voordat de begroting in stemming wordt gebracht, graag een belofte van het College van Bestuur krijgen om samen met de raad “op te trekken tegen Den Haag”, zegt De Smidt. Studentlid Nienke Prins vraagt het college of het drietal bereid is een brandbrief te ondertekenen die door de U-raad geschreven gaat worden om aan het kabinet te sturen.

Het College van Bestuur zegt hier niet volmondig ja op. Voorzitter Anton Pijpers: “De minister heeft nu zelf gezegd dat ze een miljard extra wil voor het hoger onderwijs.” Kummeling: “Dat het brandt, is inmiddels wel duidelijk.” Het universiteitsbestuur heeft eind deze week bovendien een overleg met andere universiteiten over de Strategische Agenda van de minister. Dat willen ze ook nog even afwachten. Als een brief naar het kabinet de lobby helpt, willen ze overwegen deze te tekenen.

Met de belofte hierop terug te komen, stemt de U-raad in met de begroting. Daarmee geeft de raad geen gehoor aan de oproep van WOinActie, verschillende vakbonden en studentenvakbond LSVb. Die vroegen universiteitsraden niet in te stemmen met de begroting. De U-raad vond dat echter een stap te ver omdat een tegenstem de voortgang van het werk van de universiteit zou frustreren. Twee leden willen echter wel een stemverklaring afleggen. Annemieke Hoogenboom leest mede namens Toine Minnaert en met instemming van Annelien de Dijn die voor het stemmoment weg moest, een verklaring voor waarmee de drie onder voorwaarde instemmen met de begroting.

“De voorwaarde richt zich op concrete stappen van het College van Bestuur om een akkoord te bereiken voor een beter en realistischer bekostigingsmodel voor het WO. Dat akkoord zou eind 2020 bereikt moeten worden, met instemming van het ministerie van OCW, de VSNU, de vakbonden en de LSVb. De oproep van onder andere WOinActie behelst ook het voornemen om met de begroting van 2021 niet in te stemmen als dat akkoord niet bereikt wordt.” Ze zegt verder dat de verklaring niet gezien moet worden als een teken van wantrouwen ten opzichte van het bestuur, maar als munitie in de onderhandelingen die moeten leiden tot een bekostigingsmodel dat recht doet aan de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.