Waarom de Varsity (voor mij) de mooiste dag van het jaar is

Zijn uit goud geslagen ‘blikken’ bewaart hij normaal gesproken in de kluis, maar voor mij haalt mijn vader zijn roeimedailles even tevoorschijn. In de jaren tachtig roeide hij de Varsity meerdere keren met ‘de Oude Vier’ van Njord, de studentenroeivereniging van Leiden. In 1987 en 1988 won hij zelfs – sindsdien lukte dat Njord niet meer.

Ik plaag hem er weleens mee dat de Utrechtse studentenroeivereniging waar ik lid van ben, tegenwoordig de Varsity-blikken binnensleept. Triton won de afgelopen vijf jaar drie keer. Hij rolt dan met zijn ogen, maar ik zie ook dat hij trots is dat ik nu deel uitmaak van de wereld waar hij zulke goede herinneringen aan heeft.

Van havenkanaal tot heldenveld
De Varsity is al 141 jaar het traditionele hoogtepunt van het studentenroeien en speelt zich af op het Amsterdam-Rijnkanaal. Dit kanaal verbindt de Amsterdamse haven met het Ruhrgebied en is het drukst bevaren kanaal van de wereld. 

Maar op die ene zondag in april verandert het in hét strijdtoneel voor eeuwige roem in de roeiwereld. Het modderige weiland ernaast, vlakbij Houten, transformeert dan in een festivalterrein waar het vanaf het ochtendgloren geoorloofd is om vloeibaar goudgeel te drinken. En als hun Oude Vier wint, pinken zelfs volwassen mannen er een traantje weg.

Allerlei soorten boten, van achten tot skiffs, gaan deze dag het water op, maar de ‘Race der Oude Vieren’ vormt het absolute hoogtepunt: de sterkste roeiers van iedere vereniging en hun ‘stuurtje’ strijden dan om de eer. Traditiegetrouw ligt de focus op de heren, maar sinds 2011 is er ook een finale voor de Oude Dames Vier.

Voor wedstrijdroeiers en voor compo’s
Wat de Varsity zo bijzonder maakt, is dat iedereen komt kijken. Dus niet alleen de fanatieke wedstrijdroeiers die dagelijks het water opgaan, maar ook de recreatieve competitieroeiers. Die ‘compo’s’ zijn normaal gesproken te vinden in de commissiekamer of in de ‘zaal’ (de sociëteit) achter het ‘buffet’ (de bar). Waar andere wedstrijden meestal langs hen heen gaan, wordt deze dag door álle Tritonezen beleefd.

De ab Actis van de organiserende Varsity Commissie van vorig jaar, Maaike Wulfse, vindt het daarom zo’n bijzondere dag: “Alleen op deze dag wordt de kloof tussen ‘wedstrijd’ en ‘compo’ echt gedicht.” Twee werelden die elkaar lang niet altijd begrijpen, staan dan opeens zij aan zij langs het kanaal in jasje-dasje - het ‘verenigingscorrect’ - brullend voor dezelfde boten.

Tritonezen moedigen de winnende Oude Vier aan in 2023. Foto: DUB

Triton wint de Varsity
Voor de vereniging Triton begint de Varsity al ruim voor de start. Op de woensdag voor de Varsity wordt het Varsitydiner georganiseerd, waar alle wedstrijdploegen de Oude Vieren succes wensen met een lullepot. 

Op donderdag wordt dit jaar voor het eerst op UVSV, het vrouwelijke studentencorps aan de Drift, de godin Amphitrite gunstig gestemd met een ceremoniële doop van een boot. Opdat zij voorspoed zal brengen in de strijd op het water. De avond voorafgaand aan de Varsity wordt door de Triton-mannen op het PhRM - de sociëteit van het mannelijke Utrechtsch Studenten Corps aan het Janskerkhof - ritueel een boot verbrand om de Oude Vier geluk te brengen. 

Op de dag van de Varsity zelf willen de Tritonezen niets liever dan dat ze het ijskoude kanaal in mogen springen. Bij winst van hun Oude Vier doen de leden van de winnende vereniging dat om hun ploeg te feliciteren. De roeiers worden dan op het heilige water gelauwerd en ontvangen na afloop een gouden blik. 

In 2019 won Triton na 52 jaar eindelijk weer het hoofdnummer. Het Janskerkhof kleurde tijdens de ‘kroegjool’ die avond donkerblauw door de duizenden (oud-)leden die de langverwachte overwinning kwamen vieren. Ook in 2023 en 2024 haalde Triton de gouden blikken binnen en ging het feest in het Gele Kasteel van USC door tot in de vroege uurtjes.

Triton wint de Varsity in 2019. Foto: DUB

Hulde voor de Varsity Commissie
Achter de magie van de Varsity schuilt een groep van tien Utrechtse studenten die uit naam van alle leden van de Koninklijke Nederlandse Studenten Roeibond maandenlang werkt aan ieder detail: de Varsity Commissie. Deze Tritonleden doen dit samen met de inzet van hun 'supercrewers' en honderden eerstejaars crewleden van alle andere verenigingen van de KNSRB.

De Varsity commissie 2025. Foto: Varsity commissie

In de week vóór de wedstrijd – de opbouwweek – woont de commissie praktisch op het terrein. Slapen doen ze meestal in de finishtoren, tussen containers vol met rijplaten, portofoons en draaiboeken. De nachten zijn kort, het werk zwaar, maar wat ze ervoor terugkrijgen is goud waard: herinneringen en een commissieband die blijft.

Dat weet mijn moeder als geen ander. In 1995 en 1996 zat ze in de 112de en 113de Varsity Commissie. Ze hield er niet alleen haar beste vrienden aan over, maar ook – indirect – haar kinderen. “We vergaderden in aanloop van de wedstrijd altijd op het Utrechtse Studenten Corps”, legt ze uit terwijl ik haar bel over haar Varsity-tijd. “En jouw vader was daar ook altijd bij, als secretaris-penningmeester van de KNSRB. Daar hebben we elkaar ontmoet en is de liefde ontstaan!”

Linksboven: stickers van verschillende Varsity’s, rechtsboven: moeder van Phine en haar commissie. Linksonder: vader en moeder, kort na hun ontmoeting in 1994, middenonder: moeder (linksonder) met de vrouwen van haar Varsity Commissie. Foto’s uit familiearchief.

Roeigeschiedenis aan de keukentafel
Mijn vader kent het Varsity-terrein niet alleen als KNSRB-bestuurder, maar als oud-winnaar dus ook vanaf het water. 

Ik bezoek hem om zijn herinneringen in te duiken. Hij verspreidt zijn geschiedenis over de keukentafel. Roeiblikken, bestuursfoto’s en oude Varsity-stickers vullen het oppervlak. We gaan er samen doorheen, nippend aan een biertje uit zijn Varsity-bierglazen. Ik herken de stickers van mijn moeders Varsity-jaren, daar staat Varsity 112 en 113 op.

Boven: vader van Phine op boeg. Midden: de Varsity-blikken, onder: vader op slag. Foto’s uit familie-archief

Zelf aan de start
De appel viel niet ver van de boom. Aan het begin van de corona-tijd in 2020 werden mijn broer en ik allebei lid van Triton, net zoals mijn moeder dertig jaar eerder. Beiden gingen we wedstrijdroeien. Mijn broer belandde in de eerstejaars lichte acht, ik in de lichte dames dubbelvier. Als lichte roeiers waren we geen Oude Vier-materiaal, tot kleine teleurstelling van mijn vader. Maar ja, wat wil je als je je voortplant met een stuurvrouw. Voor haar gold: hoe lichter, hoe beter. 

Na één seizoen had mijn broer het wel gezien, maar ik wilde nog een echt wedstrijdjaar meemaken: zonder coronamaatregelen, met volle boten en wedstrijdbanen. Ik stroomde door naar de middengroep en werd geselecteerd voor de lichte dames dubbeltwee. 

In 2022 mocht ik zo ook starten op de Varsity. Een blik zat er niet in, ik had helaas niet helemaal de talentvolle genen van mijn pa. Maar het gevoel van het daar liggen, aan de start van de belangrijkste studentenwedstrijd van het jaar, vergeet ik niet snel. Het was ook best bijzonder natuurlijk; het is de wedstrijd die indirect verantwoordelijk is voor mijn bestaan. 

Phine op slag. Foto uit familie-archief

Kanaal gevuld met Olympiërs
Maar wat kunnen we verwachten van de editie aankomende zondag? Volgens Triton-hoofdcoach Coen Eggenkamp belooft het een bijzonder sterk jaar te worden. Doordat de Olympiërs van Parijs en équipe-leden – de bondsroeiers die zich voorbereiden op de Olympische Spelen van 2028 – mogen starten, ligt het niveau hoger dan de afgelopen jaren. Toch schat Triton-hoofdcoach Coen Eggenkamp de kansen voor zijn herenploeg hoog in.

Met drie voormalig winnaars: Eli Brouwer, Pieter van Veen en Bart Lauwers in de boot, denkt hij een sterke Oude Vier te hebben. “Met nieuwelingen Timo van Eijden en stuurvrouw Hanne Gielliet erbij zijn we zeker kanshebbers." Skøll is op papier sterker, met meer Olympiërs, maar wij hebben in tegenstelling tot hen al wél ervaring met het winnen van een Varsity." Ook Nereus, eveneens uit Amsterdam, is volgens hem gevaarlijk.

Bij de vrouwen zet Triton een ploeg met nieuwkomers in: Josefien Boogert, Merijn Hilhorst, Lotta Tavernier en Anna Hin. De finale halen is voor hen het doel. De favoriet is Nereus, met Olympisch kampioenen Karolien Florijn en Veronique Meester aan boord. Het Delftse Laga wordt ook genoemd als topboot.

Nereus ligt dit jaar overigens niet alleen vanwege de sport onder een vergrootglas. De vereniging kwam in opspraak na een uit de hand gelopen actie waarin honderd jaar oud historisch archiefmateriaal van Njord vernield werd. Beide verenigingen kregen daarom eerder een terreinverbod voor de Varsity. Ook de 'slachtoffers' dus. Dat zorgde voor veel controverse, maar na veel protest trok de tuchtcommissie dat besluit weer in. Er zal dit jaar meer beveiliging aanwezig zijn om de rust te kunnen handhaven.

Generatie op generatie
Dit jaar sta ik in ieder geval weer langs de kant, biertje in de hand. Mijn ouders ook – zij vooral voor het praatje en het verleden, ik voor het heden. We juichen niet voor dezelfde Oude Vier, maar wel voor dezelfde traditie.

Phine en haar moeder op de Varsity 2024. Foto: familiearchief

De Utrechtse ploegen

Voor de Triton-mannen starten dus Eli Brouwer (master Biomathematics, bioinformatics, and computational biology), Pieter van Veen (masterstudent notarieel recht), Bart Lauwers (heeft Utrechtse mastertitel Pharmacy en Rotterdamse mastertitel Health Economics, Policy and Law) en Timo van Eijden (afgestudeerd aan de HU) in de Oude Vier. Stuurvrouw is Hanne Gielliet (studeerde vorig jaar af in Liberal Arts and Sciences).

In de Dames Vier van Triton zitten dit jaar: Josefien Boogert (Fysiotherapie aan de HU), Merijn Hilhorst (masterstudent Earth, Surface and Water), Lotta Tavernier (student Diergeneeskunde en Geneeskunde) en Anna Hin (Fysiotherapie aan HU).

Ook Orca, die andere Utrechtse studentenroeivereniging, doet mee aan de Varsity. De Dames Vier wonnen vorig jaar en hopen dit jaar dat kunstje te herhalen. Het team werd onlangs uitgeroepen tot beste Utrechtse sportploeg van 2024.

Drie van de vier winnende dames zijn opnieuw van de partij: Vera Versteegh (Master Cancer, Stem Cells and Developmental Biology), Lydia Knevel (Master Earth, Life and Climate) en Trijntje van der Pijl (Geneeskunde). Rosemary Jansen (Pedagogische Wetenschappen) maakt het kwartet compleet.

De Oude Vier bij de mannen bestaat uit Floris van Hall (Bestuurs- & Organisatiewetenschap) en Thijn Renssen, Joeri Geelhoed en Vincent Lagerwerf (allen Finance & Control aan de Hogeschool Utrecht). Stuurvrouw is Marit Eradus (Rechten).