Het schrappen van honoursprogramma’s is in strijd met kernwaarden UU

Universiteiten moeten bezuinigen. Dat is de conclusie na weken van onrust, waaronder de protesten van 14 en 25 november. Utrecht wil onder andere de studies Frans, Duits en Arabisch schrappen; spreekt van een selectieve vacaturestop; en zet de honoursprogramma’s op de tocht.

Met dit laatste punt gaat de universiteit in tegen haar eigen waarden.

Nieuwe generaties
In de ‘code of conduct’ van de Universiteit Utrecht staan de missie en de kernwaarden van de universiteit. Wat hoort daar zoal bij? “Het doen van grensverleggend onderzoek” en “het opleiden van nieuwe generaties onderzoekers.” En ook: “Wie werkt of studeert aan de Universiteit Utrecht” gaat bevlogen en geïnspireerd te werk en legt de lat hoog. Verder noemt deze organisatiebrede visie de noodzaak van een interdisciplinaire aanpak.

Juist in de honoursprogramma’s van de UU komen deze kernwaarden tot leven. Zo heeft het Humanities Honours Programme pijlers als “maatschappelijke relevantie,” “interdisciplinariteit” en “verdieping.” De Science Honours Academy wil interdisciplinaire samenwerking bevorderen, excellentie cultiveren en verdieping bieden. En het Descartes College richt zich op het interdisciplinair onderzoeken van maatschappelijke thema's. Kortom: elke kernwaarde komt tot zijn recht.

Wel inclusief
Toch overweegt de universiteit deze programma’s te schrappen. Dit is vreemd. Kernwaarden en een visie maken het mogelijk voor een organisatie om een vaste koers te varen. In turbulente tijden worden deze uit de kast gehaald om als uitgangspunt te dienen voor eventuele veranderingen of bezuinigingen. Ten minste, zo zou het moeten zijn. De universiteit is haar waarden uit het oog verloren als zelfs deze uit de kernwaarden voortgekomen honoursprogramma’s niet veilig zijn voor de UU-kaasschaaf.

Dat de programma’s niet inclusief zouden zijn, is daarvoor geen argument. Goede studieresultaten zijn lang niet altijd meer een vereiste om deel te nemen, en de toelatingseisen zijn juist inclusiever gemaakt. Hierdoor vind je bij honours vooral studenten die bereid zijn een extra investering te doen. Die, om in de kernwaarden te spreken, bevlogen te werk gaan en de lat wat hoger leggen. Er lijkt me weinig elitair aan hard werken.

Symbolisch
En het is dat harde werken dat de programma’s een van de weinige kosteneffectieve onderdelen van de universiteit maakt. Dat er veel geld te winnen zou zijn door de programma’s te schrappen is onzin: de studenten doen het meeste zelf, en veel ondersteunend werk wordt buiten werkuren om gedaan. Dit maakt de bezuiniging eerder symbolisch dan effectief.

Met de honoursprogramma’s is er ruimte voor de studenten die een extra stap willen zetten in hun studie. Dit kan in de huidige programma’s maatschappelijk, interdisciplinair of verdiepend. Precies zoals de kernwaarden van de universiteit voorschrijven. Gaat dat altijd perfect? Natuurlijk niet. Ook bij honours lopen ze soms tegen problemen aan. Dat is geen reden om de paradepaardjes van de visie op te heffen, maar juist om ze te verbeteren.

Door de huidige bezuinigingen moet de UU opnieuw kijken naar de kernwaarden en aan de hand daarvan keuzes maken voor de toekomst. Daar past het schrappen van honoursprogramma’s niet in, die op een kosteneffectieve manier de kernwaarden tot leven brengen. Visies en kernwaarden bestaan om paniekbezuinigingen te voorkomen. Het opstellen daarvan is de universiteit gelukt. Nu de uitvoering nog.