'UU terecht kritisch op ondermaatse Nationale Studenten Enquête'

Studiekiezers en hun ouders zijn kind aan huis bij Studiekeuze123.nl, de website die voortkomt uit de Nationale Studenten Enquête. Toch is de UU, net als enkele andere hogeronderwijsinstellingen, kritisch. “De NSE bevat niet de vragen die de UU graag wil stellen. Het College van Bestuur onderzoekt daarom alternatieven,” aldus rector Henk Kummeling in een vergadering van de commissie Onderwijs, Onderzoek en Studentzaken.

De Landelijke Vergelijkingstruc
De studentgeleding van de U-Raad vindt onderlinge vergelijking van instellingen ook belangrijk, maar twijfelt aan de vorm van Stichting Studiekeuze123. Wie instellingen tegen het licht houdt, komt telkens op vergelijkbare eindcijfers uit. In 2018 werden zowel de UU als de Radboud Universiteit beoordeeld met een 4,06/5, de VU met een 4,05, de Rijksuniversiteit Groningen met 4,03 en Universiteit Leiden met 3,99. Elke student die een introvak statistiek heeft gevolgd, weet dat er aan deze verschillen van nog geen 0,1/5 geen conclusies te verbinden zijn.

Is het mogelijk om opleidingen onderling te vergelijken op uitgesplitste criteria? Nee. De vragen zijn namelijk lastig te duiden. Het kopje Internationalisering komt voort uit vragen als “Hoe tevreden ben je over de mate waarop je wordt gestimuleerd om in het buitenland te gaan studeren?”. Hierbij wordt niet meegenomen of de student überhaupt behoefte heeft om in het buitenland te studeren. Ook wordt het oordeel over academische vaardigheden vastgesteld op basis van vaste lijst met vaardigheden. Niet al die vaardigheden zijn voor elke opleiding relevant. Zo wordt de bachelor informatica bijvoorbeeld getoetst op presentatievaardigheden en gespreksvoering. Al die wazige irrelevante onderdelen wegen vervolgens mee in cijfers die wederom soms decimalen van elkaar verwijderd zijn. Dit is probleem is diepgeworteld in alle uitslagen van de NSE.

Kwaliteitszorg
De NSE heeft daarnaast een ander doel: kwaliteitszorg. De uitkomsten van de NSE kunnen worden gebruikt ter bevordering van onderwijskwaliteit. Sinds dit jaar is dat echter geen optie meer. Studiekeuze123 hanteert namelijk een strengere privacymaatregel dan de wet voorschrijft. Hierdoor is het, bijvoorbeeld, niet meer te herleiden hoe het gesteld is met specifieke richtingen binnen opleidingen.

Het ISO geeft echter aan dat kwaliteitszorg de verantwoordelijkheid is van de instellingen zelf. De studentgeleding van de U-Raad vindt dit onhandig. Dat betekent namelijk dat de universiteit de exacte informatie van de NSE nogmaals moet gaan ophalen bij studenten, inclusief de informatie die de NSE nu niet prijsgeeft.

Strengere privacyregel heeft weinig effect
Sinds dit jaar krijgen studenten de keuze om hun gegevens al dan niet te delen met de universiteit. 26 procent van de UU-respondenten maakte gebruik van de mogelijkheid om anoniem mee te doen. Deze studenten waren overwegend kritischer. De universiteitsraad vindt privacy ook enorm belangrijk, maar denkt dat Studiekeuze123 hier de plank mis slaat.

Het UU-opkomstpercentage steeg niet bij invoer van de nieuwe regel, het daalde juist van 38,4 procent naar 34 procent. Er blijkt dus geen groep aangesproken die voorheen de NSE om privacyredenen niet invulde. Ook was de anonieme groep weliswaar kritischer, maar werd de UU toch in elke NSE-categorie (behalve faciliteiten) positiever beoordeeld. Het blijkt dus dat studenten niet kritischer worden als ze anoniem zijn, maar dat de kritische groep zich afsplitst van het totaal als ze de mogelijkheid krijgen om anoniem te blijven. De verwachting is dus niet dat deze studenten niet langer de NSE invullen als de privacyregel versoepeld wordt. De UU ziet de AVG liever terug in de vorm van informed consent. Hierbij wordt een student geïnformeerd dat hun universiteit een deel van hun persoonsgegevens kan bekijken en om welke gegevens het gaat.

Wat nu?
Het zou vreemd zijn als een instelling vastzit aan een enquête met een monopoliepositie, terwijl de inhoud van die enquête ondermaats is. De manier waarop de uitkomsten worden vastgesteld leidt tot schijnzekerheid en de resultaten zijn niet bruikbaar voor kwaliteitszorg. Eigenlijk is er geen doel dat de NSE op dit moment wel juist bedient. De studentgeleding van de universiteitsraad ziet uit de NSE stappen als een allerlaatste noodrem. Liever ziet zij dat de NSE de vragen en de representatie van antwoorden herziet. Als de NSE daarin nalatig is, zal er samen met andere instellingen die overwegen uit de NSE te stappen naar een alternatief gezocht moeten worden.