‘Verkrampte tegenstellingen blokkeren het debat in de medezeggenschap’

De vraag die ik het vaakst kreeg toen we dit voorjaar campagne voerden voor onze nieuwe partij, Rups, was:

“Dus… zijn jullie meer links, of meer rechts?”

Dat is de vraag waar we als samenleving allemaal voor zijn gevallen, zo ook op de universiteit. Ideeën zijn niet goed of slecht maar ‘links’ of ‘rechts’. Erger nog: als je ‘links’ bent, is al het rechtse ‘te rechts’. En als je ‘rechts’ bent, is al het linkse ‘te links’.

Je, ja jij, jij bent namelijk ‘links’ of ‘rechts’. Je politieke voorkeur is als een staat van zijn, in plaats van een overtuiging die slechts een facet van jouw zijn vormt.

Ik geef toe, het is makkelijker. In een verwarrende wereld vol ‘brainrot’ en ‘wokisme’ (wat beide ook mogen betekenen) is een duidelijk onderscheid dat helderheid biedt in ons begrip van wie aan ‘onze’ kant staat een schijnbaar godsgeschenk. Zo begint deze nieuwe verzuiling in Nederland en dus ook op onze universiteiten al snel vorm te krijgen. Met name in de medezeggenschap.

Transfobe slogans
Termen zoals ‘academische vrijheid’ worden daar steeds vaker gebezigd om de ‘linkse woke-cultuur’ binnen de universiteit tegen te gaan, maar zijn ook handig om een vrijheid van consequenties van discriminerend gespuw te creëren. 

Er zijn wel degelijk ‘te linkse’ en ‘te rechtse’ gedachtegoeden. De scheidslijn? Die ligt waar de ideologie als belangrijker wordt gezien dan het respecteren van elkaar en onze grondrechten. Dat heb ik vorig jaar aan den lijve ondervonden toen leden van een conservatieve studentenpartij stickers verspreidden met transfobe slogans. 

Ik besloot niet te happen. Waarom zou ik hun die genoegdoening geven als ik zelf kan laten zien dat het ook anders kan? Daarom heb ik geholpen om een nieuwe partij op te richten. Deze biedt studenten een alternatief voor zulk ideologisch moddergooien. De universiteitspolitiek hoort namelijk de student te dienen, niet een ideologie. 

Geen cultuuroorlog
Die nieuwe partij is Rups geworden. Daar begrijpen we dat ons voortbestaan niet belangrijker is dan het voortbestaan van de universiteit. Ons uitgangspunt is namelijk de behoefte van studenten, niet de cultuuroorlog die ons uit alle windstreken komt aanwaaien. 

Rups pleit ook voor een open maatschappelijk debat. Dat is natuurlijk een makkelijke stelling om in te nemen in een democratie. Eigenlijk is alleen de Partij tegen de Burger hierop tegen. Maar, waar sommigen de nadruk leggen op de ‘openheid’ van het debat voor wie dan ook, leggen wij de nadruk op het stukje ‘debat’.

Te vaak wordt er namelijk enkel gespuwd; standpunten worden luidkeels medegedeeld, maar men gaat er niet over in gesprek of debat. Dit omdat er als tegenreactie op de vermeende ‘cancelcultuur’ uit de late jaren ’10 inmiddels sprake is van een ‘confirmation-cultuur’. De vrijheid om opvattingen zonder tegenstand te verkondigen wordt revanchistisch afgedwongen, waarbij er een grote nadruk wordt gelegd op hoe deze vrijheid wordt beperkt. Dit gaat zelden dieper dan dat men niet genoeg erkenning zou krijgen. 

Een gevecht met één winnaar 
Deze zaken komen voort uit de opvatting dat één van de meningen moet ‘winnen’. Dat betekent dan ook dat al het andere zich zou moeten onderwerpen. Binnen deze visie ontbreekt verdraagzaamheid voor de mening van een ander. 

Leden van die conservatieve studentenpartij vertellen mij steeds dat het debat een ‘gevecht’ is tussen meningen, met één winnaar. Leden van een progressieve partij lijken er overigens hetzelfde in te staan, al hebben ze mij dat minder expliciet gezegd. 

Een gevecht is het tegenovergestelde van een constructief debat of gesprek, waarin we naar elkaar luisteren en waarin overtuigingen naast elkaar mogen bestaan, met respect voor elkaar en voor onze grondrechten. Het is vervolgens aan de toehoorder om tot een geheel eigen overtuiging te komen. 

Label op voorhoofd
Maar waar is dat debat dan? Ik kan me namelijk geen enkele keer heugen dat iemand me probeerde te overtuigen van diens standpunt. Partijen zweven als schimmen om elkaar heen, met een sneer in de DUB hier en een steunverklaring daar. In raadsvergaderingen, bij uitstek de plaats om een discussie aan te gaan, blijft het jammerlijk stil.

In zo’n verkrampte debatcultuur is het niet vreemd dat men ons enkel vroeg of we ‘meer links of rechts’ waren. Aan de hand van die vraag krijgen we namelijk allemaal, gewild of ongewild, een label op ons voorhoofd geplakt. Zo weet de toehoorder meteen of hij ons moet negeren, toejuichen of uitschelden. Een inhoudelijke discussie lijkt dan ver weg. Laten we die weer dichterbij brengen.