Tonnen UU-geld naar studentenverenigingen, hoe zit dat?

Aspirant-leden van de Utrechtse Vrouwelijke Studenten Vereeniging (UVSV) werden tijdens de ontgroening bespuugd en gedwongen gevoerd. Van één aspirant lid werden de medicijnen afgepakt. Dat beeld wordt geschetst door journalisten van onderzoeksprogramma Rambam die afgelopen zomer als aspirant-lid met een verborgen camera de introductie liepen bij vijf Nederlandse studentenverenigingen. De Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht oordeelden op basis van die beelden dat de vrouwelijke studentenvereniging de gedragscode voor de kennismakingstijd heeft overtreden. De beide instellingen besloten de bestuursbeurzen en basissubsidie van de studentenvereniging met onmiddellijke ingang op te schorten. Ook is het bestuur van de vereniging voorlopig niet meer welkom op academische plechtigheden.

Naar aanleiding van de incidenten rijst de vraag waarom verenigingen eigenlijk geld van de universiteit krijgen. In dit artikel acht vragen en antwoorden over de (financiële) ondersteuning van de UU aan Utrechtse studentenverenigingen.

Waarom krijgen studenten- en studieverenigingen subsidie van de Universiteit Utrecht?

Studentenorganisaties krijgen (financiële) ondersteuning omdat zij bijdragen aan de community vorming tussen studenten en onderwijsinstellingen. UU-rector Bert van der Zwaan: “De Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht stimuleren studenten elkaar op te zoeken en ook buiten de studie activiteiten te ontplooien.” Dit omdat beide instellingen van mening zijn dat academische vorming niet alleen in het onderwijs gestalte krijgt, maar ook gerealiseerd wordt door bijvoorbeeld participatie in activiteiten en het besturen van een studentenorganisatie. “Verenigingen op het gebied van studie, gezelligheid, sport, cultuur, debat en levensbeschouwing dragen bij aan een inspirerend, sociaal en actief leven naast je studie”, valt te lezen in een nota die de Universiteitsraad in 2013 ontving. Daarom ondersteunen de HU en UU deze activiteiten.

Daarnaast valt uit een nota van 30 november 2015 op te maken dat de UU verenigingen als een middel ziet om universitaire doelen zoals internationalisering te realiseren. Studentenverenigingen die aansluiten bij deze thema’s door bijvoorbeeld activiteiten voor internationale studenten te organiseren, kunnen rekenen op extra ondersteuning. Zo is er subsidie beschikbaar voor bijvoorbeeld het vertalen van (een deel van) de website van een studentenorganisatie.

Wanneer komen studentenorganisaties in aanmerking voor een subsidie?

Het College van Bestuur beslist eens in de drie jaar welke verenigingen in aanmerking komen voor een subsidie. In maart 2018 begint de nieuwe toetsingsronde. Studentenorganisaties moeten voldoen aan de volgende criteria om subsidie te ontvangen:

• De organisatie richt zich op de studentengemeenschap van de HU/UU.
• De organisatie ontplooit daadwerkelijk activiteiten in het kader van studentenvoorzieningen.
• Minimaal 80 procent van de leden moet HU of UU student zijn of minder dan 1 jaar geleden zijn afgestudeerd aan de HU of de UU.
• Een vereniging moet minimaal 100 leden hebben om in aanmerking te komen voor vaste bestuursbeurzen en basissubsidies. Er kan een uitzondering worden gemaakt als een organisatie activiteiten en/of diensten organiseert voor een grote groep studenten, en waarbij de aard van de organisatie zo is dat er niet echt sprake is van leden.

Niet alle sport- en cultuurverenigingen krijgen dus een vaste bestuursbeurs. Uit de nota voor de verdeling van de bestuursbeurzen voor de periode 2016–2019 blijkt dat een aantal met een ledental onder de honderd, wel erkend wordt. Dit houdt in dat zij gebruik kunnen maken van andere voorzieningen. Voor USConcert is een uitzondering gemaakt. Hoewel dat het aantal leden lager is dan 100, krijgen zij toch bestuursbeurzen. Dit heeft te maken met het feit dat de maximale bezetting van het symfonieorkest 95 is. Andere verenigingen die na de laatste toetsingsronde buiten de financiële boot vielen, waren onder andere homostudentenvereniging UHSV Anteros, culturele studentenvereniging ViaKunst, multiculturele vereniging Insan SV en de Turkse studentenvereniging Üsküdar.

De bovenstaande criteria gelden overigens niet voor studieverenigingen. De toetsing voor de verdeling van de bestuursbeurzen van deze verenigingen vindt plaats binnen de faculteit. 

Hoeveel subsidie krijgen studentenverenigingen van de UU?

De Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht betalen jaarlijks een bedrag van 882.682 euro aan studentenverenigingen en –organisaties. Dat bedrag bestaat uit beurzen voor studentenbestuurders en een basissubsidie voor verenigingen. Op dit moment ontvangen alle gezelligheidsverenigingen samen 285.175 euro aan bestuursbeurzen per jaar, de sportverenigingen 165.325 euro, cultuurverenigingen 31.450 euro en de overige verenigingen 252.857 euro. Daarbovenop ontvangen zes verenigingen dit collegejaar extra beurzen voor specifieke activiteiten (26.775 euro). Daarnaast geven de UU en HU 121.100 euro per jaar uit aan basissubsidies voor 17 verenigingen.

Hoeveel geld een vereniging krijgt wordt bepaald tijdens de driejaarlijkse toetsing. Elke vereniging kan daarbij een bepaald aantal punten scoren. Het aantal punten dat een vereniging heeft gescoord ten opzichte van het totaal aantal gescoorde punten van alle verenigingen, wordt omgerekend naar een financiële ondersteuning. Als een vereniging dus verantwoordelijk is voor 10 procent van de punten die door alle verenigingen zijn gehaald, dan krijgt die vereniging ook 10 procent van alle beurzen die voor alle verenigingen beschikbaar zijn.

De hoogte van de basissubsidie hangt samen met de verdeling van de bestuursbeurzen. De basissubsidie wordt jaarlijks uitgekeerd na ontvangst van een (financieel) jaarverslag van de betreffende studentenorganisatie.

Benieuwd hoeveel bestuursbeurzen een specifieke vereniging heeft ontvangen? In de tabellen onderaan dit artikel zetten we dat voor jou op een rij.

Studenten die in een bestuur zitten, kunnen een bestuursbeurs van 425 per bestuursmaand krijgen. Waarop is dat bedrag gebaseerd?

Bestuursbeurzen zijn een tegemoetkoming van de universiteit in de kosten voor de studievertraging die studenten door hun bestuurswerkzaamheden oplopen. Per collegejaar 2015-2016 werd dit bedrag verhoogd van 289 euro naar 425 euro per maand. “Op die manier blijft de functie van studentbestuurder aantrekkelijk en wordt het rijke en diverse aanbod aan studentenorganisaties gewaarborgd”, valt in de bijbehorende nota te lezen. De verhoging werd voorgesteld door de universiteitsraad. De leden daarvan vonden dat de bestuursbeurs verhoogd moest worden na het wegvallen van de basisbeurs. Ze waren bang dat geen student meer te porren zou zijn voor een bestuursfunctie. Het bedrag was tot dat moment gekoppeld aan de hoogte van de beurs voor uitwonende studenten.

Welke (financiële) ondersteuning is er bij UVSV precies stopgezet?

Bij UVSV zijn zowel de basissubsidie als de bestuursbeurzen opgeschort. De gezelligheidsvereniging ontvangt per jaar 51.000 euro aan bestuursbeurzen en een basissubsidie van 13.500 euro. Daarnaast is het bestuur voorlopig niet welkom op academische plechtigheden.

Wanneer wordt de (financiële) ondersteuning aan een vereniging stopgezet?

(Financiële) ondersteuning kan worden ingetrokken als:

• De organisatie en/of de activiteiten niet meer voldoen aan het Beleidskader 2015 en/of aan de regelingen die aan het Beleidskader verbonden zijn;
• De organisatie de wet overtreedt;
• De organisatie zich niet houdt aan afspraken met de colleges van bestuur zoals een Gedragscode Introductietijd;
• De organisatie en/of de activiteiten van de organisatie en/of de leden (naar buiten toe tredend als onderdeel van de organisatie) schade berokkent of berokkenen aan de goede naam, het relatienetwerk en/of de reputatie van een of beide onderwijsinstellingen.

Welke verenigingen kregen eerder al te maken een financiële straf van de UU?

De afgelopen tien jaar zijn er door de Hogeschool Utrecht en UU geen bestuursbeurzen opgeschort. In de periode daarvoor was dit wel het geval. In 2002 verbrak de Universiteit Utrecht voor het eerst in haar geschiedenis alle banden met studentenvereniging Veritas. Aanleiding waren klachten van twee ouders en uitlatingen van een aspirant-lid in het Utrechts Nieuwsblad over de ontgroening van zowel Veritas als Unitas. Aspirant-leden zouden zijn flauwgevallen, verplicht levertraan hebben moeten drinken, zijn ingesmeerd met poep, zijn vastgebonden en zouden bruistabletten hebben moeten eten waardoor ze gingen schuimbekken.  

De universiteit besloot daarop een onderzoek in te stellen. Daarvoor werden 15 tot 20 aspirant-leden gehoord en de klachten aan de twee betrokken besturen voorgelegd. Een deel van de voorvallen werd toen herkend en erkend. Het College van Bestuur van de UU achtte bewezen dat aspirant-leden flauwvielen als gevolg van het introductieprogramma, dat ze tegen hun wil in moesten eten, dat ze geen vrije toegang hadden tot de toilet en dat zij blootstonden aan ernstige verbale intimidatie. Het onderzoek bewees niet dat aspirant-leden van Veritas waren ingesmeerd met poep en dat Unitas aspirant-leden had vastgebonden.

De universiteit besloot dat Veritas de rest van het collegejaar niet naar universitaire bijeenkomsten en plechtigheden mocht komen en dat de subsidie van 59.000 euro werd opgeschort. Een deel daarvan, de bestuursbeurzen, kon met terugwerkende kracht verkregen worden als de volgende ontgroening vlekkeloos zou verlopen. Voor Unitas viel de straf minder zwaar uit. De bestuursbeurzen van circa 25.000 euro werden opgeschort. Om de bestuursbeurzen alsnog te krijgen moest de studentenvereniging een voorstel maken voor een aangepaste introductietijd. De straf viel bij Veritas hoger uit dan bij Unitas, omdat de universiteit drie jaar op rij klachten had ontvangen over de introductieperiode van Veritas. Daarnaast vond de universiteit dat de vereniging onvoldoende doordrongen was van de ernst van de situatie.

Leden van Veritas verklaarden destijds tegenover Fleur Baxmeier van het U-blad dat ze vonden dat de verhalen in de media “klinkklare onzin” waren, er geen gedegen onderzoek was gedaan en de universiteit zich te veel had laten leiden door de sensatieverhalen. De aspirant-leden van de vereniging vonden de berichten over “hun” ontgroening zo dusdanig opgeklopt dat ze een brief naar het College van Bestuur stuurden met het verzoek om de maatregelen terug te draaien. Daarnaast klaagde de vereniging het Utrechts Nieuwsblad aan, omdat de vereniging vond dat de berichtgeving feitelijk onjuist was geweest. De vereniging kreeg geen gelijk.

Naar aanleiding van de incidenten bij Veritas en Unitas stelde de Universiteit Utrecht in 2003 een gedragscode op voor gezelligheidsverenigingen. In dit document staat aan welke voorwaarden de introductieperiode van verenigingen moet voldoen. Zo is onder andere fysiek en geestelijk geweld verboden, zijn er richtlijnen voor het beschermen van de gezondheid van de aspirant-leden en is het verplicht om per vijftig nieuwe leden één vertrouwenspersoon te hebben. De besturen van Biton, SSR-NU, UMTC, Unitas, USC, UVSV en Veritas ondertekenen dit document ieder jaar. Op het moment dat de gedragscode niet wordt nageleefd, is er volgens Van der Zwaan spraken van een “zero tolerance” beleid.

De afgelopen tien jaar werd er één keer gedreigd om bestuursbeurzen van een vereniging in te trekken, aldus de directie Onderwijs & Onderzoek van de UU. Er werden wel meerdere bestuurders van verenigingen op het matje geroepen en de Gedragscode Introductietijd is ook meermaals aangescherpt op basis van signalen. Zo moest Veritas in 2016 bij het bestuur van de UU komen, vanwege geluiden over incidenten bij de ontgroening. Destijds bleef het echter bij een “stevig gesprek”, omdat niet naar voren kwam dat de studentenvereniging de gedragscode geschonden had. Wel hadden de aspirant-leden onvoldoende slaap gekregen.

Als de Universiteit Utrecht het contact herstelt met UVSV, krijgt het bestuur dan met terugwerkende kracht weer subsidie en bestuursbeurzen?

Als de UU overtuigd is dat alles klopt, stopt de opschorting en worden de beurzen met terugwerkende kracht uitgekeerd. Daarvoor wil de universiteit de uitkomsten van het eigen onderzoek van UVSV zien, net zoals een verbeterplan en waargenomen verbeteringen.

De uitzending van Rambam is donderdagavond om 21.10 uur te zien op NPO 3.

Tabellen

In onderstaande tabellen staat het aantal bestuursbeurzen dat verenigingen krijgen. Als er staat dat een vereniging 80 beurzen krijgt, dan betekent dit dat zij een beurs voor 80 bestuursmaanden ontvangen. Het gaat daarbij om het aantal toegekende bestuursbeurzen per jaar in de collegejaren 2016–2017, 2017–2018 en 2018–2019. 

Gezelligheidsverenigingen

Sportverenigingen

Cultuurverenigingen

Overige organisaties

Projectbeurzen voor specifieke activiteiten in 2017 – 2018

Basissubsidie