Leer de échte professor kennen

De professor in zijn zelfgemaakte outfit, foto van Erik van Sebille

De voorbereidingen voor Meet the Professor zijn gestart! Dit keer gaan de hoogleraren op woensdag 1 april naar verschillende basisscholen in Utrecht. Meet the Professor wordt al 11 jaar fantastisch georganiseerd door de mensen van het Centrum voor Wetenschap en Cultuur, en wordt inmiddels op veel andere universiteiten gekopieerd. Leiden heeft een Meet the Professor. Delft, Amsterdam en Rotterdam ook.  

Elk jaar is het enthousiasme van de kinderen waar de professoren op bezoek gaan overweldigend. Het enthousiasme van de professoren die langs de scholen gaan, is zo mogelijk nog groter. 

Hoewel ik in mijn eerste column voor DUB kritisch was over de reflex om bij public engagement direct aan kinderen te denken, is Meet the Professor mijn allerfavorietste public engagement-activiteit van de UU!  

In de beginjaren was er nog wat ongemak over de vooral witte oude mannen die op hun fiets naar de basisscholen in en rond Utrecht togen. De laatste jaren is er dus veel aandacht voor diversiteit en het doorbreken van stereotypen. Zo gaan de professoren sinds vorig jaar samen met een (jongere) onderzoeker op pad. Dat werkt echt heel erg goed. 

Belangrijk onderdeel van Meet the Professor is de tekening die de kinderen vooraf maken. De wetenschappers die op bezoek komen, geven een aantal hints over wat ze doen en wie ze zijn, en aan de hand daarvan tekenen de kinderen hoe ze denken dat de professor er uit ziet.  

Die tekeningen zijn heel aandoenlijk, maar wel verontrustend vaak nogal stereotype: de professor is op veel tekeningen een witte oude man met krulhaar in een labjas. 

Mad Professor
Vorig jaar hebben Madelijn Strick en Lieke Dekker een onderzoek gedaan naar hoe dat ‘Mad Professor-stereotype’ kan worden doorbroken. In een artikel in de Journal of Science Education laten ze zien hoe dat stereotype alleen maar versterkt wordt als er inderdaad een witte oude man het klaslokaal binnen komt. Maar ze tonen ook aan dat extra aandacht voor de diversiteit van wetenschappers dat stereotype kan doorbreken.  

Ik ben ook een witte man. Misschien ben ik nog niet heel oud (alhoewel officieel ook niet jong meer) en ik draag nooit een labjas, maar ik heb wel wat krullen op mijn kalende hoofd. Jarenlang leken de tekeningen die ik kreeg dus best aardig.  

Tot twee jaar geleden. Toen vulde ik bij de hint “hobby” in dat ik mijn eigen kleding naai… En plotseling was ik op bijna alle tekeningen een vrouw!  

Madelijn en Lieke toonden aan dat het Mad Professor-stereotype best diep zit bij die kinderen. Maar blijkbaar zitten andere stereotypen net zo diep. Dat alleen vrouwen kleding naaien, bijvoorbeeld. 

Het is natuurlijk maar een anekdote, een n=1 experiment. Maar dit laat wat mij betreft wel zien dat we stereotypes misschien kunnen doorbreken, en daarmee de afstand tussen wetenschap en samenleving hopelijk kunnen verkleinen, door als wetenschappers meer over onszelf te vertellen. Door meer “mens” te zijn.

Als je dus als wetenschapper aan public engagement doet, vertel dan ook eens over wat je verder bezighoudt. Wat je gekke hobby’s zijn. 

En als je geen gekke hobby hebt? Ik kan van harte aanraden eens een naailes te nemen!

Wil je meedoen aan Meet the Professor op 1 april 2026? Meld je dan voor 7 november aan op uu.nl/meettheprofessor. je kan dus ook als duo onderzoekers meedoen zonder dat één van jullie een hoogleraar is.