Dat schrijft de Raad voor Natuur- en Sterrenkunde van de Akademie van Wetenschappen (KNAW) in het advies 'Grote faciliteiten voor natuurkundig en sterrenkundig onderzoek'. De raad wijst op de VS, waar met steun van de overheid enkele instituten voor nanowetenschap zijn opgericht.

Een belangrijke vraag voor de raad is of het Nederlandse nano-onderzoek, waarin ook Utrecht een belangrijke rol speelt, beter gediend is met netwerken van instituten (zoals Nanolab, waarin de universiteiten van Groningen, Delft en Twente samenwerken), of met concentratie in één of enkele (zeer) grote instituten. Onderzoek daarnaar is dringend gewenst, aldus het advies.

In zijn advies neemt de raad het hele scala aan Nederlandse onderzoeksfaciliteiten onder de loep. Behalve aan de nanowetenschap geeft zij ook hoge prioriteit aan onderzoek met elektromagnetische stralingsbronnen. Zij vindt dat geanalyseerd moet worden in hoeverre op dit terrein een rol voor Nederland is weggelegd.

In Hamburg wordt op dit moment een grote röntgenlaserfaciliteit ontwikkeld voor onderzoek naar atomaire en moleculaire processen op een tijdschaal van onderdelen van seconden. Duitsland betaalt de helft van de kosten en zoekt voor het resterende deel internationale partners. Nederland zou zo'n partner kunnen zijn, aldus de raad, die de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek vraagt om in Den Haag voor dit doel financiële steun te mobiliseren.

HOP / EH

Het verzwaarde traject biedt ambitieuze HBO-studenten de mogelijkheid om in vier jaar hun HBO-diploma te behalen met een extra aantekening waarmee ze direct kunnen doorstromen naar de masterfase aan de Universiteit Utrecht. Die overstap (van HBO naar master) zou beter werken dan een overstap van HBO-propedeuse naar WO-bachelor. HBO'ers die het verzwaard traject niet hebben gevolgd, kunnen ook naar een WO-master overstappen, maar dienen daartoe eerst nog een aantal WO-bachelorvakken te volgen.

De doorstroommogelijkheid via het verzwaarde traject geldt voor drie juridische masters, die door de UU worden aangeboden: Nederlands recht, Internationaal en Europees recht of Recht en Onderneming. Om voor het traject in aanmerking te komen, worden studenten geselecteerd op basis van behaalde resultaten tijdens de HBO-propedeuse.

Het doorstroomtraject is één van de resultaten van het samenwerkingsverband Recht in Utrecht, dat zich richt op alle juridische opleidingen op alle niveaus in de regio.

AH

Zie ook: www.rechtinutrecht.nl

Meer dan tachtig procent van de Nederlandse huishoudens geeft geld aan 'goede doelen'. Ongeveer eenderde van de Nederlanders is regelmatig actief als onbetaald vrijwilliger. Een op de zes Nederlanders heeft besloten zijn of haar organen na de dood ter beschikking te stellen. En ongeveer een op de twintig Nederlanders geeft minstens een keer per jaar bloed.

Waar komt die gulheid van de Nederlander vandaan? Daarover bestaan twee opvattingen: de sociologie beweert dat de sociale omstandigheden waarin mensen leven dit geefgedrag toestaan. De psychologie zoekt de verklaring meer in persoonskenmerken: de gulle gevers zijn sociaal ingesteld.

Rene Bekkers toetste beide opvattingen, en volgens hem is het voornamelijk een kwestie van sociale omstandigheden en niet zozeer van persoonskenmerken. In de meeste gevallen (zo'n 70%) kenmerken gulle gevers zich door (in aflopende volgorde) hun hogere opleidingsniveau, hun sterkere religiositeit, het wonen in een kleinere gemeente, het hebben van een voltijdse baan en een hoger inkomen. Met vriendelijkheid of een vermogen zich in anderen te kunnen verplaatsen heeft het geefgedrag niet zo gek veel te maken, ontdekte Bekkers.

AH

‘10000 euro per jaar lenen wordt leuk bij Rutte Financieringen’ roept de hypotheek- en leningenverstrekker op het internet. Oud-staatssecretaris Nijs wordt afgebeeld als een van de kopstukken van het bedrijf. Weten na de journalisten ook de politici plots hoe ze kunnen bijverdienen?

Nadere inspectie maakt al snel duidelijk dat www.ruttefinancieringen.nl niets meer of minder is dan een goede studentengrap. Rutte wordt in zijn hemd gezet vanwege zijn voornemen het collegegeld voor verschillende groepen studenten te verhogen.

De taal- en spellingsfouten op de homepage zijn overigens het beste bewijs dat vier jaar studeren werkelijk veel te kort is.

xb

De nieuwe bibliotheek, een ontwerp van de Limburgse architect Wiel Arets, biedt ondermeer plaats aan zes leeszalen met collecties van de voormalige Algemene Bibliotheek aan de Wittevrouwenstraat en de Bibliotheek Centrum Utrecht (BCU).

De verhuizing is overigens nog in volle gang en zal nog tot en met december 2004 doorgaan. De officiële opening vindt dan ook plaats in het voorjaar van 2005.

Op de in totaal 36.250 m2 moeten uiteindelijk in totaal 4,2 miljoen boeken komen te staan. Verder is er ruimte voor 500 studieplaatsen, 250 publiekscomputers, zes winkels, een aula, een tentoonstellingsruimte, een parkeergarage met 450 parkeerplaatsen, een fietsenstalling, een daktuin en een leescafé.

Enkele reacties van studenten die op de eerste dag de bibliotheek bezochten:

Roos Sturop, vierdejaars psychologie:
"Ik ben net vijf minuten binnen. Van de buitenkant vond ik het een beetje somber , maar binnen is het wel mooi. De hal is open en overzichtelijk. Ik moet mezelf hier nog wat wegwijs maken, maar dat gaat wel lukken. Er staan in ieder geval lekker veel computers."

Joost van den Beuken, hbo lerarenopleiding geschiedenis:
"Ik wilde vanochtend naar de AB in de binnenstad om te internetten, maar die bieb is nu dus gesloten. Daar begreep ik dat deze bieb vandaag openging. Mooi en indrukwekkend, dat is mijn eerste indruk. Vooral die grote trap, die is ongewoon voor een bibliotheek."

Marije Huizer en Dineke van den Esker, vierdejaars psychologie:
"Het is nu nog erg wennen. Waar zijn de boeken die ik nodig heb. Waar staat de printer? De eerste indruk is ok, een beetje donker misschien. De entree is groots. Volgens mij is de vloer daar geluiddempend, maar er zitten nu al allemaal strepen en vegen op. Dat is behoorlijk slordig."

xb

NWO wil met het Mozaiekprogramma de instroom bevorderen van promovendi uit minderheidsgroepen. Bijna 200 gegadigden reageerden begin dit jaar op een oproep voor onderzoeksideeën. Uit de geïnteresseerde kandidaten werden er veertig gekozen, die een NWO-workshop mochten volgen om hun onderzoeksideeen verder uit te werken. De uitgewerkte aanvragen werden daarna beoordeeld door wetenschappers in het binnen- en buitenland.

NWO heeft 21 kandidaten voor honorering geselecteerd. Elke kandidaat krijgt 180.000 euro voor een promotieonderzoek. Het totaalbudget bedraagt voor 2004 3,8 miljoen euro, gezamenlijk gefinancierd door NWO en het ministerie van OCW.

De helft van de gehonoreerde afgestudeerden behoort tot de klassieke migrantengroepen, vooral Surinamers en Turken. Tweederde van hen is vrouw. De meeste kandidaten komen uit de (bio-)medische wetenschappen en uit de maatschappij- en gedragswetenschappen.

Vanuit Utrecht nemen Natalja Fedorovich en Chiseche Mibenge deel aan het Mozaiekprogramma. De eerste (uit Rusland) is verbonden aan het UMCU en gaat onderzoek doen aan botweefsel. Mibenge (Zambia) gaat promoveren aan de juridische faculteit op seksueel oorlogsgeweld.

AH

De Vidi-subsidie is bestemd voor onderzoekers die na hun promotie een aantal jaren onderzoek op postdocniveau hebben verricht. De onderzoekers behoren tot de beste tien tot twintig procent van hun vakgebied. De subsidie biedt hun de mogelijkheid een eigen vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen en één of meer onderzoekers aan te stellen.

In totaal schreven 271 onderzoekers een onderzoeksplan. Er werden uiteindelijk 79 voorstellen voor honorering geselecteerd. Van de gehonoreerde onderzoekers is dertig procent vrouw. NWO betaalt bijna zeventig procent van elke subsidie. De universiteit of het instituut draagt ruim dertig procent bij. Alles bij elkaar gaat het om circa 47 miljoen euro.

De Vidi-subsidie is een van de drie subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls. De andere twee subsidies zijn de Veni-subsidie (voor pas gepromoveerden) en de Vici-subsidie (voor zeer ervaren onderzoekers).

AH

De Utrechtse Vidi 2004-winnaars zijn:

- Marie-José Goumans, UMCU - Cardiologie: Reparatie van de hartpomp
- Xander de Haan - Virologie: Rol SARS virus-genen in ziekte
- Bert Klein Gebbink - Scheikunde: Homogene microreactoren
- Paul Mason - Aardwetenschappen: Speuren naar sporen van het begin van het leven in zee doe je in een woestijn
- Frederik Muller - Natuur- & Sterrenkunde en Wijsbegeerte (aan UU en EUR): Wat ontdekt de natuurwetenschap?
- Gerben Ruessing - IMAU: Wandelende zandbanken
- Johnny Vogels - Atoomfysica: Realisatie van een atoomlaser; de subsone manier

Voor de complete lijst: zie ook www.nwo.nl/vernieuwingsimpuls

Omdat drie Nederlandse psychologieopleidingen waaronder Leiden, dit jaar een numerus fixus hebben ingesteld, had men in Utrecht al op een forse extra toeloop gerekend. Volgens een medewerker overtreft het aantal van 747 echter de meest sombere prognoses. Vooral het ontbreken van een collegezaal met meer dan vijfhonderdvijftig plaatsen vormt een probleem. In de komende maanden wordt daarom voor de nieuwe eerstejaars een tweede zaal ingeschakeld, waar studenten de colleges via een videoverbinding kunnen volgen.

Opleidingsdirecteur Van Son bevestigt dat in verband met de grote toestroom alle beschikbare noodscenario’s uit de kast moesten worden gehaald. Hij stelt echter met nadruk dat alle knelpunten dankzij de medewerking van personeel en studenten zijn opgelost. Ook de intensieve begeleiding van de nieuwe studenten volgens de Utrechtse bama-filosofie is gewaarborgd, omdat op korte termijn extra docenten konden worden ingehuurd.

Op langere termijn voorziet Van Son echter bij een blijvend grote instroom onoverkomelijke problemen. Om die reden zal hij komend najaar met nog meer kracht de wens van de opleiding naar voren brengen om een numerus fixus te mogen aanvragen. “Want dit is noch voor studenten noch voor docenten een ideale situatie.”

EH

Medewerkers van de UU moeten vanaf nu de volle prijs betalen voor een computer. Het is afgelopen met de inzet van vakantiedagen, vrije dagen of eindejaarsuitkering voor een computer thuis.
Rob Cozzi, personeelsadviseur van de UU was verbaasd, toen hij hoorde van de directe maatregel. Hij had verwacht dat het toegestane bedrag 1415 euro naar beneden zou gaan. "Ik vind het jammer, want het is een leuke arbeidsvoorwaarde die je aan je personeel te bieden hebt." Toch zijn er volgens Cozzi weinig medewerkers gedupeerd, omdat het vakantiegeld vaak ingezet wordt voor een computer en dat wordt in mei uitgekeerd.
Zalm motiveert zijn bezuinigingsmaatregel door te zeggen dat iedereen al een computer thuis heeft. Cozzi vindt dat "schitterend". "Als je de kenniseconomie wilt bevorderen als overheid, dan moet je vooral dit soort maatregelen nemen."

Vorig jaar stond de universiteit op de zevende plaats in de lijst van de Shanghai Jiao Ton University. De rangorde is gebaseerd op het aantal Nobelprijswinnaars, meest geciteerde wetenschappers, het aantal gepubliceerde artikelen in Nature & Science en de kwaliteit van de faculteiten.

Bovenaan in Europa staan Cambrigde, Oxford, Imperial College London, University College London en de ETH in Zürich. De eerstvolgende Nederlandse universiteit op de ranglijst is Leiden, op een zestiende plaats.

Op de wereldranglijst staat Utrecht op de 39ste plaats en Leiden op de 63ste. Beste universiteit van de wereld volgens deze staat is Harvard (VS), gevolgd door Stanford (VS). Cambridge staat op de derde plaats.

AH

Zie ook http://ed.sjtu.edu.cn/ranking.htm