Alle eerstejaarsstudenten krijgen training Consent Matters

De training Consent Matters maakt uit van een grootschalige campagne van de UU voor sociale veiligheid. Die gaat in het nieuwe collegejaar van start en moet studenten en medewerkers aanmoedigen om respectvol met elkaar om te gaan.

In de online training worden studenten met animatiefilmpjes, meerkeuzevragen en typische scenario’s aangezet om na te denken over het geven van toestemming voor seks of bijvoorbeeld zoenen. Je hebt gedronken en staat op een feestje, grenzen vervagen misschien: wat betekent ‘toestemming’ in zo’n situatie? Werkt consent geven anders in een langdurige relatie dan bij iemand die je net hebt ontmoet? Kan je een move maken zonder heel duidelijk toestemming te hebben gekregen?

Buiten het zicht
De afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven geweest aan de UU om de sociale veiligheid onder de aandacht te brengen en te verbeteren. Seksueel geweld onder studenten komt veel voor blijkt uit een onderzoek van Amnesty International uit 2021: ongeveer één op de tien vrouwelijke studenten is in hun studententijd verkracht.

Utrechtse Amnesty International-activisten riepen in datzelfde jaar universiteiten op een manifest tegen seksueel geweld te ondertekenen. Daarmee zou de onderwijsinstelling de belofte doen om dit te bestrijden.

De aanpak van grensoverschrijdend gedrag in de studentenwereld brengt de universiteit in een lastig spagaat. Vaak speelt het zich in de privésfeer van studenten af en valt het buiten het zicht van de universiteit. De UU ondertekende het manifest dan ook niet. “De indruk moest niet ontstaan dat hoger onderwijsinstellingen dit alleen kunnen oplossen”, liet destijds een woordvoerder weten. Bovendien werkte de UU al aan een actieplan om ongewenst gedrag, en niet alleen seksueel ongewenst gedrag, binnen de universiteit aan te pakken.

Studentenverenigingen- en organisaties vinden dat zijzelf meer moeten doen om het grensoverschrijdende gedrag in de studentenwereld aan te pakken. Vorige week sloten zij een studentenpact, dat zij samen hadden opgesteld met Amnesty International. In hun actieplan staat onder meer wat zij moeten doen bij een incident en hoe zij meldprocedures kunnen verbeteren. 

Gezonde relaties
Ook de UU gaat dus aan de slag met het verbeteren van de sociale veiligheid in het studentenleven. In de online training doorlopen studenten in maximaal een uur drie verschillende modules.

Die gaan over relaties, het vragen om toestemming, hoe ze het kunnen bespreken en wat ze kunnen doen als ze zien dat grenzen van anderen worden overschreden. Ook is er aandacht voor het herkennen van de eigen grenzen en wat studenten mogelijkerwijs ervan weerhoudt om in te grijpen bij een oncomfortabele situatie.

“Het doel van deze training is om de sociale veiligheid onder studenten te vergroten. Het moet ze helpen om gezonde relaties met anderen aan te gaan en hun grenzen daarbij aan te geven. Ook geeft de training handvatten hoe te handelen als je iets bij iemand ziet gebeuren. Wat kun je dan doen?”, zegt Lieke Sjerps, hoofd HR Expertises en betrokken bij het project over sociale veiligheid.

Napraten
De module is niet verplicht, maar studenten worden verzocht deze te doorlopen, aldus Sjerps. Daarna gaan studenten onder begeleiding met elkaar in gesprek over het onderwerp. “De focus ligt hierbij op het opkomen voor anderen. Het is een onderdeel waarbij concrete handvatten kunnen worden aangereikt en het is ook een relatief veilig onderwerp om in een groep te bespreken.”

Voor de gespreksvoerders wordt een training georganiseerd. Daarnaast is er een handleiding opgesteld met oefeningen, die houvast moeten bieden bij het voeren van het gesprek. “Het moet ook steun bieden als iemand tijdens het gesprek getriggerd wordt en hulp nodig blijkt te hebben."

Hoe en wanneer studenten de module en het nagesprek gaan krijgen, hangt af van de faculteiten die hier zelf invulling aan geven. Sjerps zegt: “Het kan op verschillende manieren onder begeleiding van medestudenten of medewerkers. Docenten kunnen in de les het nagesprek voeren, tutoren zouden er aandacht aan kunnen besteden of studieverenigingen kunnen erbij betrokken worden.”

Diergeneeskunde, Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen hebben het voornemen de module dit najaar aan te bieden en het nagesprek te voeren tijdens de Wellbeing Week in november. De andere faculteiten kijken nog naar een geschikt moment: mogelijkerwijs in de introductieweek of op een later moment in het jaar. Ook willen sommige faculteiten de training niet alleen aan eerstejaarsstudenten gaan aanbieden, maar ook aan studenten uit andere jaren.