Geen nieuwe samenwerkingen met Israël

De huidige ontwikkelingen in Israël als het gaat om de strijd tegen terroristische organisatie Hamas in Gaza en de ontwikkelingen op de Westelijke Jordaanoever, gaan de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht te ver. Daarom scherpen de twee instellingen hun beleid ten aanzien van samenwerkingen met Israël op het gebied van onderzoek en onderwijs aan. 

In een persverklaring zegt collegevoorzitter Anton Pijpers: “De recente uitspraken en acties van de Israëlische regering over het bezetten van grote delen van Gaza, de daar bijbehorende grootschalige verplaatsingen van bewoners en de voortdurende blokkades van voedsel en hulpmiddelen, zijn de aanleiding om het beleid rondom samenwerkingen aan te scherpen. Gezaghebbend wetenschappelijk onderzoek spreekt van genocidaal geweld, er is geen oog meer voor de wens van mensen in de regio om in vrede te leven, met respect voor hun waardigheid en rechten.”

Een samenwerkingsverband wordt opgezegd
De UU was al terughoudend geworden in het aangaan van nieuwe samenwerkingen met Israël op het vlak van onderwijs en onderzoek, maar deze aanscherping van het beleid houdt in dat er voorlopig geen nieuwe samenwerkingen meer worden aangegaan. 

Op dit moment zijn er nog 23 samenwerkingsverbanden van de UU en het UMC Utrecht met Israël, dat waren er 25. Twee onderzoeken zijn inmiddels afgerond. 

Bij elf van deze samenwerkingen is uitsluitend de UU betrokken, bij tien uitsluitend het UMC en bij twee zijn de UU en het UMCU samen betrokken. 

De UU wil vanwege de recente ontwikkelingen in Israël, wel uit een lopend project stappen. Hierin wordt samengewerkt met het Israëlische Ministerie van Gezondheid en is dus direct gelinkt aan de regering.

Ook zal het contract worden opgezegd met de universiteit van Haifa waardoor er geen studentuitwisseling meer mogelijk is. Vanwege de oorlog was er al geen uitwisseling meer, maar het contract was nog niet beëindigd. Het is de laatste universiteit in Israël waarmee nog een dergelijk contract loopt.

De andere bestaande samenwerkingen van de UU blijven intact, zegt de UU, omdat hierover al eerder door een commissie is vastgesteld dat deze samenwerkingen niet gebruikt kunnen worden voor militaire doeleinden of de mensenrechten schaden.

Ook individuele samenwerkingen tussen onderzoekers van Utrecht en Israël waar geen contract aan ten grondslag ligt,blijven mogelijk. Hierover zegt de UU: "Deze individuele contacten tussen wetenschappers zijn belangrijk in het kader van de academische uitwisseling van kennis en inzichten en zij zijn vaak een basis voor een vorm van stille diplomatie."

Het College van Bestuur benadrukt dat de gewijzigde koers niet is ingegeven door de nieuwe bezetting van het binnenplein van de universiteitsbibliotheek in de binnenstad van 7 mei. Al voor deze bezetting werkte het universiteitsbestuur aan deze koerswijziging.

Nieuwe ethische commissie
Er worden geen nieuwe samenwerkingsverbanden met Israëlische instellingen en instanties aangegaan totdat er een ethisch toetsingskader is. De universiteit gaat een commissie oprichten die een kader moet maken die moet voorkomen dat onderzoekssamenwerkingen bijdragen aan “een verslechtering van de mensenrechtensituatie”, staat in het persbericht. In het kader wordt ook meegenomen dat “collega-onderzoekers voldoende academische vrijheid moeten hebben om hun werk te verrichten”. Deze commissie gaat dus niet alleen over samenwerken met Israëlische instanties, maar moet een algemeen kader worden. Of zoals de UU zegt: “landenneutraal kader”. Het zal een aanvulling zijn op het Integraal Afwegingskader Onderzoek.