Grote zorgen bij UU-medewerkers over gevolgen bezuinigingen

“Het is allemaal erg deprimerend en ik vrees voor mijn eigen toekomst, voor het welzijn van de mensen in ons departement en voor de kwaliteit van ons werk”. 

Het citaat van een universitair docent Geesteswetenschappen is een van de veelzeggende quotes die zijn terug te vinden in het Engelstalige rapport ‘Under pressure: the impact of (upcoming) budget cuts at Utrecht University’. 

T@UU, een netwerk van UU-docenten, en de UYA, een netwerk van jonge UU-wetenschappers, wilden zicht krijgen op de consequenties van de grootschalige landelijke bezuinigingen in Utrecht. Ze zetten een online enquête uit om “de stemmen van UU’ers te laten horen in deze onzekere tijden”.

Beschadigend
In totaal deden 212 UU’ers mee aan  het onderzoek. Zij wijzen op een reeks aan bezuinigingsmaatregelen die op verschillende plekken binnen de universiteit al zijn ingevoerd of in de planning zitten. Daarbij gaat het om personele zaken zoals het niet vernieuwen van tijdelijke contracten, vacaturestops en het bevriezen van inhuur van personeel. Om onderwijsbezuinigingen als het stoppen van studieprogramma’s, de invoering van andere toetsvormen en van een minimumeis voor het aantal studenten per cursus. Maar ook om zaken als kortere openingstijden van gebouwen en minder ondersteunende medewerkers. 

De respondenten noemen de maatregelen zeer beschadigend voor hun werk en voor de universiteit. Zowel het welbevinden van medewerkers als de kwaliteit van onderwijs en onderzoek komt naar hun mening onder grote druk te staan.

Vanuit alle geledingen (ook van mensen in ondersteunende functies) kwamen reacties, maar de meeste respondenten (39 procent) zijn universitair docent. Relatief veel respondenten zijn afkomstig uit de faculteit Geesteswetenschappen die op dit moment genoodzaakt is de meest verstrekkende maatregelen te nemen. Hoewel de resultaten niet representatief zijn voor de hele UU geven ze volgens de organisatoren wel een goed beeld van de ervaringen van medewerkers en de gevoelens die er leven.

Lagere kwaliteit
De respondenten hebben vooral grote problemen met de verwachte toename van het aantal cursussen dat zij denken te moeten geven, onder meer omdat vacatures niet worden ingevuld. Bij de faculteit Geesteswetenschappen vervalt bovendien de zogenoemde ‘strooitijd’. Binnen de cursussen krijgen docenten waarschijnlijk ook met meer studenten te maken; de groepsgrootte moet immers omhoog. Omdat tijdelijke collega’s niet worden vervangen, vrezen ze dat de vele onderwijstaken door steeds minder schouders gedragen moeten worden.  

Zo’n driekwart van de ondervraagden verwacht dat de kwaliteit van het onderwijs afneemt. Zo’n 40 procent vreest zelfs een sterke daling. Omdat medewerkers meer tijd kwijt zijn aan onderwijs, maar ook omdat er minder financiering is, komt hun onderzoek nog verder onder druk te staan. Iets meer dan 70 procent waarschuwt daarom voor een (sterke) afname van de kwaliteit van het onderwijs.

Minder kansen
De situatie zorgt bovendien voor een hogere werkdruk. Maar liefst 80 procent zegt dat hun werkdruk is gestegen, 40 procent vindt dat dat zelfs in hoge mate het geval is. Daarnaast zorgen de maatregelen voor een stijging van de werkstress van medewerkers. Bijna de helft heeft daar last van. Zo’n 60 procent stelt dat hun werktevredenheid in het afgelopen jaar is afgenomen.

Voor veel respondenten (43 procent) leiden de bezuinigingsmaatregelen ertoe dat  hun baanzekerheid in het afgelopen jaar is afgenomen. Vooral jonge wetenschappers met tijdelijke contracten maken zich zorgen. Een kwart van alle respondenten overweegt serieus om de universiteit te verlaten.

Meer betrokkenheid
De opstellers van de vragenlijst concluderen dat bezuinigingen leiden tot grote zorgen, frustratie en onzekerheid bij medewerkers. Die gevoelens spreken ook uit de citaten die aan het einde van het rapport zijn opgenomen. “Ik ben extreem gestrest. Ik voel me onbelangrijk en overbodig. Waarom zou ik zo hard werken voor een universiteit die me dat gevoel geeft?”, zegt een respondent.

De universiteit zal hier rekening mee moeten houden, vinden de twee organisaties. Concrete verlaging van werkdruk en meer ondersteuning bij loopbaanplanning en mentale problemen zijn noodzakelijk. Bestuurders worden bovendien opgeroepen om meer werk te maken van het betrekken van medewerkers bij besluiten over maatregelen. Veel medewerkers geven in het onderzeok aan dat ze de transparantie en communicatie daarover te kort vinden schieten. 

Het rapport is inmiddels aangeboden aan onderwijsdirecteuren en aan faculteitsdecanen.