Loos alarm; geen man met vuurwapen in Utrecht Science Park

Het begon allemaal vrijdag om 14 uur. Toen belde iemand 112 met de melding dat er een persoon met een vuurwapen was gezien in een van de bèta- of geogebouwen op het Utrecht Science Park. Bij de receptie van het Koningsbergergebouw kwam een soortgelijke melding binnen. 

De politie nam de meldingen uiterst serieus. Op verschillende manieren onderzochten de agenten de gebouwen en omgeving. Ze hadden inmiddels versterking gekregen van een speciale eenheid die uitrukt wanneer er vuurwapens in het spel zijn. Een deel van het gebied rondom het Koningsbergergebouw werd afgesloten. Ook het openbaar vervoer werd stilgelegd.

De panden werden niet ontruimd zoals UU’ers dat kennen van een BHV-oefening waarbij het alarm afgaat en iedereen direct zijn werk- en studieplek moet verlaten met achterlating van zijn spullen. Mensen mochten dus in de panden blijven, maar wie naar buiten ging kon niet meer naar binnen – een werkwijze die een "stille ontruiming" genoemd wordt.

Om half zes werd studenten en medewerkers via de intercom verzocht het Koningsberger, het Minnaert, het Buys Ballot, het Caroline Bleekergebouw en het Ornsteinlaboratorium rustig te verlaten. De panden sloten eerder dan gebruikelijk.

Rond 18 uur bleek dat de politie in geen van de panden een persoon met een wapen had aangetroffen. Het gebied werd weer vrijgegeven en het openbaar vervoer reed weer. 

Huisbezoek van de politie
Wel ging de politie door met de zoektocht naar de persoon met het vuurwapen. De twee meldingen bleken uiteindelijk afkomstig van één persoon. De politie kwam vervolgens op het spoor van een student Bètawetenschappen. Zondagochtend ging ze langs het huis van de student, ondervroegen hem en kwamen tot de conclusie dat deze persoon wel in het pand was geweest maar toen geen vuurwapen bij zich had. Voor de politie is de zaak nu afgerond.

Volgens de universiteit had de politie de leiding over de operatie en volgde zij de adviezen en besluiten van de politie op. Het was dus ook de politie die het niet nodig vond de gebouwen meteen te ontruimen. Daardoor werden colleges bijvoorbeeld niet afgebroken. 

Op intranet en de studentensite schrijft de universiteit: “We begrijpen dat collega’s en studenten geschrokken zijn”, aldus Anton Pijpers, collegevoorzitter van de Universiteit Utrecht. “Zeker toen er in de media geruchten verschenen dat er iemand zou zijn gezien met een vuurwapen. Dat dit mogelijk angstig is geweest voor de medewerkers en studenten in de desbetreffende panden, kan ik mij goed voorstellen.” Op maandagochtend was er gelegenheid voor studenten en medewerkers om over de gebeurtenissen te praten in het Koningsbergergebouw. 

College onder hoogspanning
Uit een rondgang van DUB bleek maandagochtend dat veel studenten en medewerkers die vrijdag aanwezig waren in het gebouw, het vreemd vinden dat ze die middag niets te horen kregen over wat er aan de hand was voor het bericht dat om half zes de panden zouden sluiten. Op het moment dat we studenten en medewerkers spraken, was nog niet bekend dat er geen sprake is geweest van een man met een vuurwapen.

Masterstudent Joël had vrijdagmiddag een werkcollege in het Buys Ballotgebouw toen hij appberichtjes ontving. Er zou iemand met een geweer rondlopen, die boodschap was even later ook te lezen in nieuwsberichten die er verschenen. 

Toen studenten hun docent vertelden wat er aan de hand was, zei die dat ze het beste maar in het lokaal konden blijven. Het werkcollege werd vervolgens ‘gewoon’ afgemaakt. “Omdat je niet wist wat er aan de hand was, merkte je wel een soort spanning. Maar iedereen bleef vrij rustig. Er werd niet gepanikeerd.”

Toen Joël na afloop even na vijf uur naar buiten liep, trof hij daar de politie aan. “Ze vroegen me om mijn medestudenten te appen dat ze naar buiten moesten komen.”

Opgesloten in de kamer
In de bestuurskamer van studievereniging Proton van Scheikunde treffen we enkele bestuursleden. Zelf waren ze vrijdag in de binnenstad voor een introductie-activiteit toen ze van de ontwikkelingen in het Utrecht Science Park hoorden. “Wij hoorden dat er nog wel iemand in deze kamer zat. Die heeft zichzelf toen opgesloten. Er was heel veel onduidelijkheid.”

Volgens studentlid van de faculteitsraad Karl Strube zaten meerdere studenten vrijdag lange tijd in grote onzekerheid. Zelf liep hij die middag met een introductiegroep van zijn master over De Uithof, toen ze de op de blokkades van de politie stuitten. Omdat zijn fiets in de stalling van het KGB had staan, bleef hij lange tijd wachten. “Doordat niemand wist wat er aan de hand was, en de fietsenstalling en het OV niet meer toegankelijk waren, ontstond er veel onrust. Mensen bleven maar hun Google refreshen.”

Geruchten
Er deden volgens hem allerlei verhalen de ronde. Er zou een groepje studenten gegijzeld zijn in de Botanische Tuinen hoorde hij. “Ik moest zelf ook denken aan de gebeurtenissen in Rotterdam.”

Ook horen we over studenten die helemaal niets hadden gemerkt van de politie-actie. Een vriendin van Karl bracht de hele middag door op de derde verdieping van KBG, met een groepje werkend aan haar scriptie. Pas toen ze thuis kwam, kwam ze erachter dat er iets aan de hand was geweest. “Huisgenoten vroegen: ‘Was je in KBG?!’

Tegelijkertijd lopen we in het Koningsbergergebouw nog studenten tegen het lijf die vrijdag niet op het USP waren en maar van weinig weten. Een internationale student moeten we zelfs uitleggen wat er aan de hand was. 

Karl vraagt zich af of studenten niet eerder iets te horen hadden kunnen krijgen. Ook het feit dat er op maandagochtend nog steeds geen nieuwe informatie was gedeeld door de universiteit verbaast hem.

Medewerkers hebben vragen over de communicatie 
Ook zijn op maandagochtend in het Koningsberger behalve bestuursleden van de faculteiten Bètawetenschappen en Geowetenschappen onder meer maatschappelijk werkers en studieadviseurs aanwezig voor wie wil praten over de gebeurtenissen. Via mails en berichten op social media en intranet is iedereen daarvoor uitgenodigd.

Hoofd security Joost Petrusma blikt ook terug en geeft een update over wat zich de voorgaande dagen had afgespeeld. Hij kan daar al vertellen wat de politie later die middag bekend zou maken: er is een man thuis bezocht, maar die blijkt niet met een vuurwapen te hebben rondgelopen in het Koningsbergergebouw. Het gaat om een student van de faculteit Bètawetenschappen.

Het zijn vooral medewerkers van de twee faculteiten die op de uitnodiging zijn ingegaan en zich in het vragenrondje daarna lieten horen. Ook zij merken op dat ze vrijdag graag eerder iets vanuit de universiteit gehoord hadden over wat er aan de hand was nadat RTV Utrecht al eerste over de politie-inzet berichtte. 

Daarmee was volgens hen voorkomen dat allerlei indianenverhalen de ronde gingen doen en dat er associaties gemaakt werden met de Utrechtse tramaanslag van 2019 of met de aanslag op de Erasmus Universiteit vorig jaar. 

De aanwezige bestuursleden en Petrusma toonden begrip voor de gevoelens. Maar het is nu eenmaal zo dat de politie in de lead is in een dergelijke situatie, krijgen de aanwezigen te horen. 

Politie had de leiding
Navraag bij UU-woordvoerder leert later dat dat inderdaad de reden was van de aanvankelijke terughoudendheid. Vanaf vijf uur was er overeenstemming over welke informatie gedeeld kon worden, en vanaf dat moment werd er ook via meerdere kanalen (Sociale Media, MyUU-app, intranet en appgroepen) medegedeeld dat de gebouwen zouden sluiten. Zondag en maandag werd een mail verstuurd met onder meer de uitnodiging om maandag koffie of thee te komen drinken.

De aanwezige medewerkers zeggen te snappen dat de politie moeilijke afwegingen moest maken en dat de UU zich daarnaar moet voegen. Maar zelfs het bericht dat er op dat moment niets gezegd kon worden, zou beter zijn geweest dan helemaal geen bericht, zo werd door een aanwezige opgemerkt. Petrusma zegde toe dat de gevoelens zouden worden meegenomen in de evaluatie van de gebeurtenissen. Ook zou de laatste informatie met het nieuws dat het om loos alarm ging, snel gedeeld worden.