Meeste studenten niet in aanmerking voor energietoeslag gemeente

“Ik snap niet waarom ik deze compensatie niet krijg alleen omdat het energiecontract niet op mijn naam staat”, vertelt UU-student Rob Maas. Hij woont in het Tuindorp-West Complex van Studentenhuisvester SSH. De SSH regelt warmte en energie voor het pand, waardoor Rob geen eigen energiecontract heeft.

“Ik kan niet zelf bepalen bij welke eventueel goedkopere energiemaatschappij ik zit”, zegt Rob. “Het gemiddelde van de hele flat wordt meegenomen voor de berekening van het einde van het jaar. Besparen op mijn energieverbruik heeft weinig zin, omdat ik voor het verbruik van mijn flatgenoten betaal.”

In de zomer toen de landelijke energietoeslag van kracht werd, klopte Rob  aan bij de gemeente Utrecht voor financiële steun. Destijds werd zijn aanvraag afgewezen, omdat de landelijke regelgeving studenten uitsluit van de energietoeslag.

Dat was ver voordat de gemeente extra geld uittrok om mensen te compenseren voor de stijgende energiekosten via de bijzondere bijstand. Rob tekende bezwaar aan. “Ik wacht het bezwaar nog af. Als ik via deze weg geen energietoeslag krijg, verwacht ik niet dat het via de bijzondere bijstand wel lukt.”

Extra geld
Meer inwoners van Utrecht kunnen via de bijzondere bijstandsregeling financiële steun krijgen voor de stijgende energiekosten. Eind september stelde de gemeente hiervoor bijna 7 miljoen euro beschikbaar. Ook studenten kunnen via deze regeling aanspraak maken op de energietoeslag van 1300 euro.

“Studenten die door de hoge energierekening in de problemen komen, hebben recht op compensatie. Daarom biedt de gemeente nu ook de gelegenheid aan die studenten om bijzondere bijstand aan te vragen”, schrijft de gemeente.

Wanneer krijgen studenten energietoeslag van de gemeente?
Een student moet aan een aantal voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen voor de energietoeslag via de bijzondere bijstandsregeling: het energiecontract moet op zijn naam staan en de energierekening moet maandelijks minimaal 76 euro bedragen. Voldoet de student aan deze voorwaarden? Dan bepaalt de gemeente Utrecht aan de hand van de draagkracht of de student in aanmerking komt voor de toeslag. De gemeente neemt hierin het maximale leenbedrag van DUO (932,87 euro) mee in het totale inkomen, ongeacht of de student maximaal leent of niet. Als een student relatief veel uitgaven heeft door een heel hoge energierekening in combinatie met een hoge huur, wordt de energietoeslag van de gemeente toegewezen.

Hoeveel studenten nu via de bijzondere bijstandsregeling energietoeslag hebben gekregen, is niet bekend. Bij de aanvraag werd geen onderscheid gemaakt tussen studenten en niet-studenten, laat de gemeente Utrecht weten. 

“De meeste studenten in een studentenhuis hebben geen energiecontract”, zegt woordvoerder Marieke Ruijgrok. “Zij komen waarschijnlijk niet in aanmerking.” Ruijgrok geeft aan dat maatwerk nodig is, mocht een student “echt in de problemen komen.”

Geen eigen energiecontract
Zo koopt de SSH voor een groot deel van haar bewoners (in Utrecht zo’n 13.000) gas, warmte en elektra in. Van de 245 panden die zij bezit, regelt de studentenhuisvester van ongeveer 180 panden het energiecontract, waaronder ook van de grote studentencomplexen: de IBB, het Tuindorp-West Complex, de Sterren en de flats in het Utrecht Science Park (USP). Bij de rest van de SSH-stadpanden regelen de bewoners zelf hun energieleverancier.

Student Tristan Staupe huurt bij de SSH een studio in De Uithof. Ook hij heeft geen eigen energiecontract. De energiekosten voor zijn woning vervijfvoudigen per 1 januari: van zo’n 25 euro naar 133 euro per maand. De fikse stijging was voor hem en een aantal medebewoners aanleiding om de petitie Heel Nederland krijgt energietoeslag, behalve De Uithof te starten.

“We zien dat de energietoeslag van de gemeente niet op toepassing is van ons. Het is weinig kansrijk om dat aan te vechten”, vertelt Tristan. Het is niet zo zeer dat de initiatiefnemers pleiten voor een energietoeslag voor alle studenten legt hij uit. “Maar de studenten die de gevolgen van de energieprijzen wel hebben gemerkt, zouden in aanmerking moeten komen voor de toeslag. De meeste studenten verdienen niet meer dan minima.”
 

Financiële problemen
Tristan merkt bij bewoners om hem heen dat zij in de problemen komen door de hogere energiekosten. Voor hemzelf vallen de gevolgen mee. “Ik moet extra gaan werken, maar voor mij is het te overzien”, vertelt hij. “Ik heb meerdere studenten gesproken die aan hun taks zitten qua werk. Ze vrezen dat het ten koste gaat van hun studie als zij meer gaan werken en dat zij studievertraging oplopen. Dat wil je niet als het puur om je energierekening gaat.”

“Sommigen geven aan dat zij niet goed weten wat zij moeten doen. Ze kunnen niet zo maar geld vragen aan hun ouders. Die zitten bijvoorbeeld ook met hoge energierekeningen en worstelen misschien soms wel meer met de inflatie dan hun kind. Anderen denken erover na om te verhuizen, omdat ze geen andere manier zien om het te bekostigen.”

Tristan heeft niet het gevoel dat hij als student buitengesloten wordt. “Het probleem is complex en ik denk zeker niet dat politici in Den Haag erop uit zijn om ons ‘te pakken’. Maar ik heb er wel begrip voor dat sommige studenten dat wel zo voelen. Ik heb veel mensen in ons gebouw gesproken die meteen zeggen: ‘Dit is de zoveelste keer dat studenten miskend worden’. Ook de rente op de studielening wordt dan daarbij aangehaald.”

Landelijke steun
De gemeente Utrecht zegt zich “ernstig zorgen” te maken over de koopkrachtdaling die ook studenten raakt. Ruijgrok: “Ook studenten die in de knel komen, moeten gecompenseerd worden voor de stijgende energieprijzen.”

De gemeente wijst hierbij naar Den Haag. “We vinden de hulp aan studenten een taak van de landelijke overheid en dit zou volgens ons veel beter via DUO kunnen gebeuren. Daar dringen wij dan ook steeds op aan, ook samen met andere studentensteden en via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten”, aldus Ruijgrok.

“We hopen dat de Rijksoverheid snel gehoor geeft aan onze oproepen en studenten gaat helpen om rond te komen. De oplossing die het Rijk nu biedt via de individuele bijzondere bijstand van gemeenten is omslachtig en tijdsintensief.”

Thuiswonende studenten
Het kabinet wil tot dusver studenten geen landelijke energietoeslag geven, omdat de woonsituatie van studenten “zeer divers” is, aldus minister Carola Schouten begin oktober. “Ongeveer de helft van de studenten woont nog thuis bij de ouders en heeft dus geen eigen energierekening. Voor een aanzienlijk deel gaat het bij uitwonende studenten bijvoorbeeld om kamerbewoners, met een huurprijs inclusief energiekosten of een gedeelde energierekening.” Door de landelijke energietoeslag te verstrekken aan studenten, zouden ook thuiswonende studenten deze kunnen krijgen. 
 

Welke energiemaatregelen zijn er?
Vanaf 1 januari 2023 geldt er een prijsplafond voor huishoudens en andere kleinverbruikers. Zij gaan minder betalen voor gas en energie. Voor november en december ontvangen deze huishoudens een korting op de energierekening van 190 euro per maand. Veel studentencomplexen maken gebruiken van blokverwarming, waardoor hun verbruik boven het prijsplafond uitkomt. Zij betalen de reguliere energieprijzen en krijgen geen korting op hun energierekening. De overheid wil bewoners met blokverwarming compenseren door een vast bedrag per huishouden uit te reiken via de Belastingdienst. Ten slotte kunnen minimuminkomens de landelijke energietoeslag van 1300 euro ontvangen. Bij deze toeslag zijn studenten als groep uitgesloten. Studenten met een eigen energiecontract komen in aanmerking voor de energietoeslag van de gemeente via de bijzondere bijstandsregeling.