Pionierswerk diergeneeskunde heeft de aandacht van minister Schouten

Het Landelijk Expertisecentrum Dierenmishandeling werd een half jaar geleden, op 22 oktober 2017, geopend. In het LED werken gespecialiseerde dierenartsen zoals radiologen en pathologen samen met onder meer medewerkers van het Nederlands Forensisch Instituut om dierenmishandeling te onderzoeken. Via een website kunnen dierenartsen die een patiënt krijgen waarbij ze mishandeling vermoeden, foto’s en ander gegevens uploaden waarna een team van experts de case bestudeert en binnen 48 uur de arts laat weten of er sprake is van dierenmishandeling. Is het antwoord bevestigend dan gaat het dossier naar de politie die bekijkt of een dader te vinden is en deze vervolgd kan worden.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is één van de financiers van het LED. Toen Carola Schouten van de Christen Unie vorig najaar dit ministerie kreeg, kondigde ze aan op bezoek te komen in Utrecht. Ze vroeg PVV-kamerlid Dion Graus mee. Hij maakt zich al jaren sterk voor dierenwelzijn. Graus staat aan de basis van het meldnummer 144 om dierenleed te melden en aan die van de dierenpolitie. Gisteren vroeg hij decaan Wouter Derth van Diergeneeskunde of de loting niet anders kan zodat gemotiveerde jongeren meer kans maken op een plek op de populaire opleiding. Hij bleek ooit uitgeloot te zijn.

Den Haag was met een flinke ploeg mensen uitgerukt. Ze kregen van de artsen, psychologen, criminologen en forensisch onderzoekers te horen hoe het LED werkt en waarom hun werk belangrijk is. Uit onderzoek blijkt, zegt coördinator van het centrum Nienke Endenburg, dat dierenmishandeling samen kan gaan met huiselijk geweld en kindermishandeling. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat moordenaars vaak een hersenbeschadiging hebben opgelopen en een verleden van dierenmishandeling hebben. Dit wordt ook wel de cirkel van geweld. Het LED werkt om die reden ook samen met het Expertise Centrum Kindermishandeling (LECK).

Tijdens een rondleiding langs een aantal voor het LED  belangrijke onderzoeksruimtes, vertelde Endenburg dat ook in de dierenkliniek van Diergeneeskunde weleens een dier wordt binnengebracht dat mishandeld blijkt. "Zo kwam er een keer een klein hondje met dertig botbreuken binnen. ” Ze vertelt dat het hondje uit huis is geplaatst en nu bij een aardig baasje woont. De dader is bestraft en kreeg een werkstraf van zestig uur. Een veel te lage straf, vindt Graus die pleit voor officieren van justitie die gespecialiseerd zijn in het opsporen en vervolgen van dierenmishandelaars.

Dierenmishandeling is vaak moeilijk aan te tonen, zeggen de medewerkers van het LED. Wat zij nu doen is hun kennis combineren en uitbreiden, data verzamelen en criteria opstellen die mishandeling kunnen aantonen. Na een kijkje bij de CT-scan van de faculteit vertelt docent-onderzoeker Leonie van Bruggen wat er zoal op die foto's is te zien. Ze toont een foto van een kat van tien maanden oud die werd binnengebracht met een gebroken achterpoot. Uit de foto’s blijkt dat de kat veel vaker een bot gebroken heeft gehad en waarschijnlijk slachtoffer is van een dierenmishandelaar. Van Bruggen vertelt dat ze zelf veel alerter is geworden als ze een dier met een breuk moet onderzoeken en dat ook meegeeft aan haar studenten.

Om de minister te laten zien hoe het ‘CSI-team’ in de praktijk werkt, werd een recente casus besproken van twee dieren die door de politie zijn binnengebracht. Onderzocht wordt hoe de dieren zijn gestorven en of de eigenaar te achterhalen is. Vanwege het lopende onderzoek mag de pers er niet nader over schrijven, behalve dat het team de hoop uitspreekt dat de politie hen bij een dergelijke vondst in de toekomst belt.  “Dan kunnen we ook ter plekke bewijsmateriaal verzamelen. Dat helpt ons onderzoek”, zegt een forensisch expert.

Na anderhalf uur is het tijd voor het Haagse gezelschap om te vertrekken. De minister: “Ik zie mensen met veel toewijding voor hun werk, die kennis vergaren en zaken willen oplossen. Dat is een mooie drive.” De onderzoekers hebben een goed gevoel overgehouden aan het bezoek. Ze hopen dat hun werk in de Haagse politiek meer wordt opgepikt. Dan kunnen ze hun wensen realiseren om in 2019 de pilot met 25 dierenartsen landelijk voort te zetten en na verloop van tijd internationaal te werken. “In Europa is er niets op dit vlak”, zegt coördinator Nienke Endenburg, “vandaar dat we uit andere landen het verzoek krijgen om onze website Engelstalig te maken”.

De belangstelling voor forensische diergeneeskunde groeit, zegt ze. Ook in het onderwijs. Endenburg: “We begonnen met één middag college over de Cirkel van Geweld. Daarna kwam het keuzevak Forensische Diergeneeskunde en vanwege de belangstelling uit het buitenland bieden we het vak Veterinary Forensics aan bij de Utrecht Summer School.” Ook de oud-studenten kunnen bij Diergeneeskunde terecht. “Voor dierenartsen organiseren we nascholing bij het NFI.”

Meer weten over het Landelijke Expertisecentrum Dierenmishandeling? Lees ook ons verhaal ‘Diergeneeskunde biedt een plek voor het mishandelde dier’ met een uitgebreid interview met onderzoeker Nienke Endenburg.