UU-voorzitter werd gewaarschuwd voor fraude

In maart van dit jaar werd bekend dat Utrecht Holdings aangifte had gedaan tegen drie (oud)-medewerkers vanwege oplichting en omkoping. Op dat moment weigerde het samenwerkingsverband waarmee het UMC Utrecht en de UU wetenschappelijk onderzoek vermarkten verdere informatie te geven.

Pas nadat oud-Holdingsdirecteur Gom van Strien door PVV-leider Geert Wilders was gevraagd om verkenner voor een nieuw kabinet te worden, werd duidelijk dat Van Strien één van de verdachten is. Dit was op te maken uit openbare gerechtelijke stukken. Van Strien besloot zich terug te trekken als verkenner, nadat verschillende landelijke media hierover hadden gepubliceerd. 

Per toeval
Uit het vonnis van de kantonrechter bleek eveneens dat Van Striens opvolger, Oscar S., en een voormalige bedrijfsjurist van Utrecht Holdings de andere verdachten zijn. Van Strien en S. zouden er in 2006 samen voor hebben gezorgd dat aandelen van de bv Nodens waarin twee biomedische bedrijfjes zaten voor een te lage prijs in handen kwamen van het bedrijf Hereswint BV. Van die onderneming hadden de echtgenotes van Van Strien en S. elk 32 procent van de aandelen in handen. Iets waar de twee geen melding van maakten. 

Utrecht Holdings liet dit weekeinde in een artikel van de Volkskrant weten dat de misstand per toeval werd ontdekt toen S. in juni 2021 Utrecht Holdings had verlaten en Nodens en Hereswint een fusie aankondigden. De vrouw van S. moest daar toen een handtekening voor zetten. Medewerkers van de Holdings vonden dit verdacht. 

Besloten werd om onderzoeksbureau Deloitte uit te laten zoeken wat er aan de hand was. Uit dat onderzoek kwamen nog een aantal zaken naar voren waarin S. een dubieuze rol lijkt te spelen. S. werd in mei van dit jaar op staande voet ontslagen.

Klokkenluider 
Uit hetzelfde Volkskrant-artikel blijkt echter ook dat (oud-)medewerkers al veel langer verdenkingen koesterden tegen directeur S. Eén van hen zou daarover begin 2017 hebben willen praten met toenmalige commissarissen van Utrecht Holding. Maar verzoeken tot afspraken met commissaris Anton Pijpers, toen nog vicevoorzitter van het UU-bestuur, en met commissaris Frank Miedema, destijds vicevoorzitter van het UMC Utrecht, zouden zijn geweigerd. 

Toen in het voorjaar 2018 bleek dat S. op persoonlijke titel investeerde in het biotechbedrijf Gendx, nam het wantrouwen onder medewerkers toe. Utrecht Holdings had kort daarvoor juist alle aandelen verkocht omdat deze niet langer aantrekkelijk waren.

Kort daarop maakte volgens de Volkskrant een Holdings-medewerker gebruik van de universitaire klokkenluidersregeling. Er zouden volgens hem vanuit Utrecht Holdings mogelijk onrechtmatige betalingen zijn gedaan aan rekeningen van S., onder meer voor advieswerk. In dezelfde maand werd er volgens de krant nog een anonieme melding gedaan bij de raad van commissarissen. 

Anton Pijpers, inmiddels benoemd tot collegevoorzitter van de UU, liet de aantijgingen onderzoeken. Maar hij kwam in het voorjaar van 2019 tot de conclusie dat er geen regels waren overtreden, zo schrijft de Volkskrant.

Adequaat gereageerd
In een reactie aan DUB bevestigt de universiteit dat de commissarissen van Utrecht Holdings “een aantal signalen” hebben gekregen van bezorgde medewerkers voordat de volle omvang van de problemen duidelijk werd. “Daar is zover wij weten adequaat op geacteerd.” 

De melding van de klokkenluider is destijds onderzocht door de vertrouwenspersoon en het hoofd Juridische Zaken, zo meldt de universiteit. De uitkomsten daarvan zijn met de melder besproken.

De UU zegt “geschrokken” te zijn van de uitkomsten van het onderzoek van Deloitte dat Utrecht Holdings heeft laten uitvoeren. Uit dat onderzoek kwam onder meer naar voren dat S. de commissarissen moedwillig verkeerde informatie verstrekte opdat zij toestemming gaven om de aandelen in Gendx voor een laag bedrag te verkopen. Later bemachtigden S. en de bedrijfsjurist aandelen van Gendx tegen zeer gunstige tarieven. Gendx werd vorig jaar voor 135 miljoen euro in zijn geheel verkocht. In een gerechtelijke vonnis is te lezen dat S. daarbij 4,5 miljoen euro kreeg voor zijn aandelen.

Misleiding
Inmiddels is het toezicht op Utrecht Holdings onder de loep genomen en zijn enkele verbeteringen toegepast om herhaling van dit soort zaken te voorkomen. Ook is er een nieuw systeem van managementrapportage ingevoerd.

Tegelijkertijd benadrukt de universiteit dat er sprake is van het doelbewust misleiden van toezichthouders en het achterhouden van informatie. De universiteit verwijst naar gerechtelijke uitspraken die dit bevestigen. “Dan is het lastig opereren, ook bij een goed functionerende governance.”

Utrecht Holdings wil in civiele procedures de financiële schade gaan verhalen. Onduidelijk is hoe groot die schade is. Of er ook een strafzaak komt, is onbekend. De aangifte is nog in behandeling bij het Openbaar Ministerie. Zowel Gom van Strien als Oscar S. zeggen in de Volkskrant dat de zaken verkeerd worden voorgesteld door Utrecht Holdings. Zij beweren onschuldig te zijn.