Waarom we (weer) demonsteren op 9 december

Vorig jaar, op 14 november stonden met zo’n 25.000 mensen op het Malieveld in Den Haag. Wij lieten onze stem horen en demonstreerden tegen de voorgestelde draconische bezuinigingen op het hoger onderwijs. De progressieve politiek, met D66, GroenLinks-PvdA en SP voorop hoorden ons, maar konden niet voorkomen dat het gros van de bezuinigingsmaatregelen uiteindelijk door beide kamers gesteund werd.

Het kabinet viel, verkiezingen werden gehouden met D66 en het CDA nu in de lead om een brede coalitie te vormen. Het kan niet anders dat D66, als onderwijspartij, 14 november betrekt bij de onderhandelingen en inzet op investeren in hoger onderwijs.  Het kan niet anders dat het CDA daarin meegaat en niet nog een keer inschikt.

Maar vooralsnog zitten we opgescheept met die draconische bezuinigingen. 

Hoe zat het ook alweer?

De bezuinigingen van 1 miljard euro op het hoger onderwijs zijn niet alleen onnodig, maar getuigen ook van een verontrustend anti-wetenschappelijk klimaat. Ze zijn het resultaat van een regering die zich expliciet keerde tegen internationale openheid en samenwerking, en verraadt een provincialisme dat haaks staat op de uitdagingen van onze tijd en op wat een gezonde, vooruitstrevende kennismaatschappij zou moeten zijn. 

De bezuinigingen worden gerealiseerd door het leegroven van het Nationaal Groeifonds en het Fonds Onderzoek en Wetenschap. Dit is kortzichtig beleid dat niet alleen littekens zal achterlaten in het wetenschappelijke en culturele weefsel van Nederland, maar ook de economische toekomst ondermijnt. De gevolgen zijn groot: het roekeloos uithollen van de middelen voor onderzoek en onderwijs in een tijd waarin wetenschappelijke innovatie cruciaal is voor het oplossen van complexe vraagstukken, is gespeend van iedere rationele noodzaak. De bezuinigingen zoals is gebleken zijn een doodsteek voor sommige faculteiten of zelfs universiteiten. 

Onze studenten, overigens, worden ook hard geraakt en worden nog meer onder druk gezet: De basisbeurs staat onder druk. Dat de  lang-studeerboete uiteindelijk van de lange baan is doet daar niet aan af.  De bezuinigingen bedreigen ook de mogelijkheid tot innovatie van onderwijs, docentontwikkeling en daarmee de kwaliteit van onderwijs. Inmiddels heeft de sloopkogel al veel opleidingen bereikt, niet alleen aan de UU maar overal in Nederland, waarbij zowel de natuurwetenschappen als de sociaal- en geesteswetenschappen niet ontzien worden. Vakken en opleidingen zijn opgegeven, vakgroepen verdwenen en de kwaliteit staat onder spanning met een toenemende werkdruk voor medewerkers.  

Er staat dus wat op het spel. Nog steeds.

De gevolgen van klimaatverandering en de energietransitie,  toenemende migratiestromen en de opkomst van generatieve AI, om enkele voorbeelden te noemen, zijn mondiale vraagstukken die om grensoverschrijdende, wetenschappelijke samenwerking schreeuwen. Het maakt de bezuinigingen des te absurder. Juist in deze tijd hebben we wetenschap keihard nodig om de wereldwijde uitdagingen te begrijpen en lokaal aan te pakken. Daartoe moeten we nieuwe generaties studenten opleiden die toegerust zijn om deze opgaven aan te gaan. Ook het bedrijfsleven uitte vorig jaar grote zorgen over de bezuinigingen, getuige de brandbrief van UNL. 

Het kan dan ook niet anders dat we onze stem weer moeten laten horen, luid en duidelijk. Daarom roep ik jullie als lid van de universitaire gemeenschap op om weer en masse te demonstreren. Niet tegen de regering dit keer maar voor een nieuwe coalitie die inzet op toekomstbestendig hoger onderwijs. Dat is wat er verwachten van D66, GroenLinks-PvdA en het CDA, en ook de VVD.

De landelijke demonstratie vindt plaats op dinsdag 9 december op de Dam in Amsterdam en is een initiatief van FNV, AOb en WOinActie. Zie hier voor meer informatie. For English, see here.

Tot 9 december! 

Bald de Vries is als hoogleraar interdisciplinair juridisch onderwijs verbonden aan het departement rechtsgeleerdheid en is daarnaast academic director van het Centre for Academic teaching & Learning. Hij schrijft dit op persoonlijke titel “als lid van de universitaire gemeenschap van de UU”.

Opinies zijn ingezonden artikelen. Het standpunt van de schrijvers is niet per definitie ook het standpunt van DUB. Wil je zelf een opinie schrijven voor DUB? Mail dan naar: dubredactie@uu.nl.