Internationals worden te snel als het probleem gezien

Warm Welcome, zo  heet het programma  waarmee de Universiteit Utrecht internationale studenten en medewerkers zich thuis wil laten voelen op de universiteit. In dat project wordt gezorgd voor een goede introductie, voor hulp bij het openen van een bankrekening, het zoeken van huisvesting en het kopen van een fiets. Een belangrijke voorwaarde voor dat ‘warme welkom’ is ook de informatie van de universiteit grotendeels tweetalig is.

Ook DUB krijgt geld uit dit project. De afgelopen jaren hebben we daarmee niet alleen veel artikelen vertaald, maar ook steeds vaker artikelen gepubliceerd waarin we de internationale student en medewerker een stem geven. Zo vertelden internationale studenten dat ze het ‘ongepast’ en ‘absurd’ vonden dat ze een brief ontvingen van de UU waarin ze het advies kregen niet naar Utrecht te komen als ze geen kamer konden vinden.  “Ik was al toegelaten, had mijn collegegeld al betaald en al twee vakken gekozen voor september en dan pas sturen ze een e-mail waarin ze zeggen dat ik moet heroverwegen om aan mijn opleiding te beginnen als ik nog geen woning heb?”

Geen warm welkom
Dus blijkbaar ervaren niet alle internationals de komst naar de UU als een warm welkom. Dat blijkt uit het verhaal dat we vorige week publiceerden. Victoria heeft in dat artikel kritiek op de diploma-uitreiking van haar opleiding Engelse Taal & Cultuur die volgens haar voornamelijk in het Nederlands was.  Sowieso gebruikten de docenten tijdens haar opleiding vaak voorbeelden uit het Nederlands gebruikten waardoor ze zich buitengesloten voelde.

Haar pleidooi kreeg bijval van enkele andere studenten en medewerkers die op het artikel reageerden. “Ik maak als medewerker hetzelfde mee”, reageert Andrea. “Handleidingen zijn vaak alleen in het Nederlands en bij sociale activiteiten is Nederlands de voertaal. Ik vind dit vermoeiend en demoraliserend. Als een opleiding in het Engels wordt aangeboden, moet Engels ook de hoofdtaal zijn.”

Verplicht Nederlands leren
Maar er kwamen ook kritische reacties. Namelijk dat je van een Nederlandse universiteit niet kan verwachten dat alles in het Engels is en dat je als buitenlandse student best wel wat moeite mag doen om de taal te leren. Andere mensen die uit het buitenland komen, worden immers ook geacht de taal te leren.

Je kunt constateren dat de aanwezigheid van internationale studenten tot spanningen leidt. Een aantal jaren terug was het logisch dat een international geen Nederlands hoefde te leren en dat het goed zou zijn dat meer opleidingen Engelstalig zouden worden. Nu zijn de tijden veranderd. In de Tweede Kamer is deze week een motie aangenomen dat de voertaal van bachelors in principe Nederlands moet zijn en dat Engels alleen mag als beargumenteerde uitzondering.

Slachtoffer
Ten grondslag aan de taaldiscussie lijkt een andere discussie te spelen. De internationale studenten krijgen de schuld van de kamernood, veroorzaken de massaliteit van het onderwijs en kosten onze samenleving handenvol met geld. Die argumenten kwamen ook terug in het debat in de Tweede Kamer.

Toch is dat niet terecht. Internationale studenten zijn eveneens slachtoffer. Als universiteit moet je niet meer internationale studenten binnenhalen dan het aantal waarbij je goed onderwijs en huisvesting kunt garanderen.

Collegevoorzitter Anton Pijpers constateerde vorige week in de Universiteitsraad dat hij  niet blij is met de wijze waarop de discussie gevoerd wordt. Het bestuur is blij met de internationale studenten en medewerkers omdat de internationalisering van het academisch onderwijs past in een geglobaliseerde wereld. Engelstalige opleidingen helpen Nederlandse studenten zich  goed voor te bereiden op een latere loopbaan.

Huisvesting garanderen
Maar het aantal (internationale) studenten is de laatste jaren sterk gegroeid waardoor het hoger onderwijs onder druk komt te staan. Wat vooral stoort in de discussie is dat de schuld in de schoenen geschoven wordt van de international. Op het moment dat de Universiteit Utrecht Engelstalige opleidingen of een Engelstalige werkomgeving aanbiedt, dan moet ze ook garanderen dat internationals huisvesting kunnen vinden en goed kunnen functioneren zonder beheersing van het Nederlands.

Maar de UU heeft net zo goed een verantwoordelijkheid om studenten en medewerkers te stimuleren Nederlands te leren en hen daarbij te ondersteunen. Ze moeten immers hun weg vinden in een Nederlandse universiteit en in de Nederlandse samenleving. Dat hoort ook bij een warm welkom.

De universiteit zou goed moeten overwegen hoeveel internationale studenten en medewerkers het aan kan en daar de volle verantwoordelijkheid voor nemen. Als je niet verantwoordelijk bent voor de huisvesting (in de zin dat je niet meer kamers uit de lucht kunt toveren), dan moet je dus minder internationals toelaten. Dat kan je reguleren met het aantal opleidingen  die je in het Engels aanbiedt of waar je internationals toelaat. Nu is dat niet altijd mogelijk, omdat je EU-studenten niet zomaar mag uitsluiten. Dus zouden er wettelijke mogelijkheden moeten komen om dat wel mogelijk te maken. Daar zou het Kamerdebat over moeten gaan.