International van de UU: ‘Buitenlandervaring juist goed geweest voor mijn welzijn’

Het is geen geheim dat internationale studenten tijdens hun tijd in Nederland heimwee hebben, zich depressief of eenzaam voelen. Dit wordt wederom bevestigd door de nieuwste versie van de Annual International Student Survey van het Erasmus Student Netwerk en studentenvakbonden ISO en LSVb. De enquête is ingevuld door 229 studenten uit 57 verschillende landen. Hoewel niet representatief, zeggen de drie studentenorganisaties dat de uitslag reden tot zorg geeft. Zo’n 60 procent van de respondenten zegt weleens mentale problemen en stress te ervaren.

Het is “meer dan zorgwekkend dat internationale studenten op hun tandvlees lopen”, zegt voorzitter Terri van der Velden van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Terwijl een kwart van de studenten inmiddels uit het buitenland komt, is er volgens haar nog altijd te weinig aandacht voor internationals. Ze worden als “tweederangs studenten” behandeld.

Andere terugkerende problemen zijn huisvesting en het gemis aan contact met Nederlandse studenten.  Veel verenigingen zijn bijvoorbeeld nog ‘Dutch only’. Aan beide zaken zou de Nederlandse overheid meer kunnen doen, zeggen de studentenorganisaties. Net als aan een betere voorlichting. De meeste internationale studenten blijken bijvoorbeeld niet te weten dat ze recht hebben op een ov-studentenkaart als ze hier 56 uur in de maand werken. Ook hebben ze soms problemen met de regels rond verplichte verzekeringen.

Het is niet de eerste keer dat de studentenorganisaties aandacht vragen voor de internationale student. Vorig jaar bijvoorbeeld toen gesproken werd over de gevolgen van de corona-lockdowns op het geestelijk welzijn van studenten, drongen zij er bij de overheid op aan om ook te kijken naar het welzijn van de buitenlandse studenten die in Nederland een master- of bacheloropleiding volgen.

Positieve ervaringen
Ondanks de negatieve geluiden is het niet alleen kommer en kwel. De meeste internationale studenten geven hun sociale leven in Nederland een 8. En ook in Utrecht hebben de studenten van over de grens positieve ervaringen. Tijdens een barbecue op 29 juni die werd georganiseerd door de Universiteit Utrecht, Buddy go Dutch en ESN Utrecht werden de buitenlandse studenten gevraagd naar hun ervaringen in Utrecht en daaruit bleek dat de buitenlandervaring ook een positief effect kan hebben op iemands geestelijke gesteldheid, die vergrootte bijvoorbeeld de vindingrijkheid, onafhankelijkheid en veerkracht.

Zo meldt een masterstudent: “Ik ben sterker geworden en ik ben een betere versie van mezelf.” Een andere student die hier ook een masterstudie doet, meldt: “Het was eng, maar ook opwindend. Het heeft mijn kijk op dingen en hoe ik over mezelf en mijn relaties denk, veranderd. Ik kwam erachter hoe het voelt om op mezelf te wonen (soms leuk, soms niet zo leuk) en uit mijn comfortzone te stappen. Het was vermoeiend, maar ook goed, omdat ik nu weet dat ik obstakels kan overwinnen.”

Verder helpt onderdeel zijn van een multiculturele gemeenschap de internationale studenten om beter te relativeren. Door zich open te stellen voor andere culturen en standpunten, gaan sommige studenten automatisch nadenken over hun eigen gevoelens, waarden en gewoontes. “Ik was erg verdrietig toen ik hier aankwam, maar door het ontmoeten van nieuwe mensen, motiveerde me dat om mezelf beter te leren kennen,” zegt een uitwisselingsstudent. Een ander:  “Ik bracht meer tijd alleen door en zo kon ik de dingen die me zijn overkomen beter relativeren.” Weer een ander schrijft:  “Door nieuwe mensen uit andere landen te ontmoeten, leer ik heel veel en het geeft me het gevoel dat ik echt leef.”

Lokaal onderzoekjes
De barbecue was na afloop van alle tentamens en het gaf de internationals de kans om samen te komen voor iedereen met vakantie gaat. Velen waren uitwisselingsstudenten, dus een gratis barbecue was de ideale afsluiter. “We dachten dat een dergelijke bijeenkomst tot meer reacties zou leiden dan het rondsturen van een enquête”, zegt Warm Welcome Manager Olesya Bath terwijl ze drinken inschenkt voor de gasten.

Bij aankomst wordt iedereen uitgenodigd om antwoord te geven op de vraag ‘wat betekent thuis voor jou’. Later, terwijl de studenten hun gegrilde worstjes opfeten en van de gratis Prosecco nippen, gingen er broodtrommels rond met vragen. De internationals is gevraagd hun antwoord ook weer in de lunchtrommel te stoppen.

Alle begin is moeilijk
Veelzeggend is dat de studenten op de barbecue die zeggen een positief effect te hebben ondervonden van hun verhuizing, nieuwe vrienden hebben gemaakt. Maar dat kan in het begin behoorlijk lastig zijn, wanneer de internationale studenten nog moeten wennen aan hun nieuwe omgeving. Een uitwisselingsstudent zegt: “Het kostte wat tijd om me aan te passen, maar toen klikte het met wat mensen en werd het makkelijker.” Een soortgelijk antwoord komt van een masterstudent, die aangeeft dat het in het begin heel slecht met hem ging. “Het was zó lastig om vrienden te maken of om belangrijke connecties aan te gaan. Ik voelde me eenzaam en het was zwaar. Nu, vijf maanden later, gaat het een beetje beter, maar het blijft moeilijk om mensen te leren kennen.”

Wat niet helpt is dat vrijwel meteen na aankomst de herfst inzet en de bladeren vallen. Meerdere studenten geven aan dat ze zich door het weer down voelen. Een masterstudent zegt dat ze rond februari in een flinke winterdip terechtkwam en dat het treurige gevoel pas wegging toen ze een groep vrienden had gevonden die haar waardeerden. Een uitwisselingsstudent komt met een soortgelijke reactie. “Tijdens de eerste maanden was ik enorm depressief, tot ik mijn nu beste vriend Koko ontmoette via Buddy Go Dutch.” Bij sommige studenten kan het moeilijke begin een serieuzere reactie uitlokken. “Ik denk dat er van tevoren al wat speelde, maar tijdens het eerste jaar van mijn bacheloropleiding kreeg ik een zware depressie. Ik ben nu twee jaar in therapie en ik voel me een stuk beter.”

Voor Warm Welcome Manager Olesya Bath zijn de antwoorden geen verrassing, als voormalige internationaal student herkent ze zich in beide gevoelens. Wat betreft initiatieven om studentenwelzijn te verbeteren zit de UU er volgens haar ‘bovenop’. “We hebben de Wellbeing Week, academische workshops, gratis coaching sessies… en alles is beschikbaar in het Engels”, zegt ze. Daarom streeft het Warm Welcome Team ernaar dat deze initiatieven zichtbaar en toegankelijk zijn voor alle internationale studenten, aldus Bath.

Een woordje Nederlands spreken helpt
Net als uit de landelijke enquête blijkt, hopen ook internationals in Utrecht op vriendschappen met Nederlandse studenten. Met name voor buitenlandse studenten die hier een volledige opleiding volgen, zijn zulke contacten gewenst. "Ik voel me semi-geïntegreerd omdat ik nog niet veel Nederlanders heb ontmoet", zegt een masterstudent uit de EU op een broodtrommelvraag. Voor een andere student die bij de barbecue aanwezig was, is het sporadische contact met de Nederlandse studenten reden genoeg om zich helemaal niet geïntegreerd te voelen.

Op dit gebied ziet het Warm Welcome team ruimte voor verbetering. "Dit is de laatste jaren een vaak voorkomend thema geweest", verklaart Bath. Zij denkt dat het makkelijker wordt voor internationale studenten om contact met de Nederlandse studenten te maken als ze de taal leren spreken en verstaan. Daarom is er dit jaar voor het eerst een cursus Nederlands opgezet die eerstejaars studenten acht weken kunnen volgen voordat ze aankomen. De eerste studenten die hiervan gebruik hebben gemaakt, stromen in september binnen. "We zijn ook bezig met het opzetten van gratis taal- en cultuurcursussen Nederlands die studenten kunnen volgen terwijl ze hier zijn", voegt ze eraan toe. Tot slot is het team van plan om in samenwerking met ESN culturele activiteiten en taalkoffie-uurtjes te organiseren om internationale studenten te helpen met de basisbeginselen van de Nederlandse taal.

Huisvesting kan een bron van stress vormen
Vragen over de informatie die de studenten kregen met betrekking tot praktische zaken in Nederland lijken op het eerste gezicht misschien niets te maken te hebben met geestelijke gezondheid, maar die twee zijn wel degelijk nauw met elkaar verbonden, zegt Bath. "Weten waar ze een simkaart kunnen krijgen of wat ze nodig hebben om een Nederlandse bankrekening te kunnen openen verlaagd de stress van de eerste dagen. Het helpt internationale studenten zich te landen en meer het gevoel te hebben dat ze de situatie onder controle hebben."

Tot vreugde van het Warm Welcome Team geven de meeste respondenten aan dat ze tevreden zijn met de hoeveelheid informatie die ze bij hun aankomst kregen van de universiteit. Zowel door de oriëntatieweek (wat nu de Welcome Week genoemd wordt) als via de website van de UU. Sommige studenten vinden echter dat de universiteit meer informatie had mogen geven over de schaarste aan studentenhuisvesting. Per slot van rekening is de concurrentie moordend. “Het was zo stressvol om een SSH-kamer te krijgen,” zegt een uitwisselingsstudent. “Ik was boos omdat de universiteit een paar weken geleden zei dat internationale studenten die geen kamer konden vinden maar beter thuis konden blijven – accepteer er dan gewoon niet meer dan je aankan!”

"We werken nauw samen met het UU-team Student Life & Mobility om te weten wat we wel en niet kunnen communiceren. Er is veel informatie online beschikbaar voor de studenten en ze krijgen tijdens de zomerperiode ook verschillende e-mails toegestuurd met alle opties die ze hebben", legt Bath uit. "Maar de huisvestingscrisis is nijpend - zo erg zelfs dat we dit jaar tegen studenten moesten zeggen dat ze hun komst moesten heroverwegen als ze geen kamer konden vinden - en helaas kunnen we geen huisvesting voor hen vinden."