Oproep Vidius: Versoepel regels voor Israël-Palestina activiteiten

Voor bijeenkomsten op de binnenstadscampus die gaan over het Israël-Palestina conflict gelden bepaalde voorwaarden. Lezingen, workshops en debatten over het onderwerp moeten van tevoren gemeld worden en deelnemers moeten zich inschrijven. Ook geldt een maximum van veertig tot vijftig deelnemers en bepaalt de universitaire beveiliging de locatie van het evenement, zij voeren ook een toegangscontrole uit aan de deur. De universiteit stelde de maatregelen in om te voorkomen dat de evenementen zouden kunnen uitlopen op bezettingen. 

Vidius vindt de voorwaarden te streng. Ze denkt dat de regels een barrière vormen voor mensen die een evenement willen organiseren. Hierover ontvingen ze berichten van studenten en medewerkers die aangaven dat de regels het moeilijk maakten om iets te organiseren, waardoor ze er maar vanaf zagen.

Zo hoorde Vidius dat een student probeerde een leeskring rondom Palestina te organiseren, maar dit opgaf nadat het boeken van een kamer meermaals werd geweigerd. Een andere student die een lezing wilde geven over het gebruik van data science voor het traceren van schepen die wapens naar Israël vervoeren, meldde dat het twee weken duurde voordat de beveiliging toestemming gaf, waardoor de student slechts vijf dagen had om het evenement te promoten.

Academische vrijheid
De aanmeldingsprocedures, het maximumaantal deelnemers en de informatie die bij de beveiliging moet worden aangeleverd leggen een hoge last op organisatoren, zegt Vidius. Doordat het proces van goedkeuring soms lang duurt, weten initiatiefnemers bovendien niet of het lukt om het evenement op tijd te organiseren en te promoten. Dat kan volgens de studentenvakbond studenten en medewerkers ontmoedigen om überhaupt nog een evenement te organiseren. Daarnaast denken ze dat de strenge regels het onderwerp stigmatiseren, waardoor mensen mogelijk geen ruimte meer willen reserveren op hun naam.

Volgens Vidius komt de academische vrijheid door de regeling onder druk te staan. In een persbericht benadrukken ze het belang van aandacht voor het onderwerp buiten colleges om. “Op dit moment durven veel docenten, tijdens hoor- of werkcolleges, hun handen niet te branden aan de genocide in Palestina. Het is daarom belangrijk dat buiten de colleges om de ruimte wordt geboden om dit onderwerp verder te onderzoeken en te bespreken. Alleen op die manier kunnen wij meer informatie vergaren over de omstandigheden die hebben geleid tot deze genocide. En dat is waar academische vrijheid uiteindelijk over gaat: het vergroten en delen van kennis.”

Voorwaarden
De voorwaarden zijn zo streng naar aanleidingen van een bezettingen van de binnenplaats van de universiteitsbibliotheek en universiteitsgebouwen aan de Drift en Janskerkhof.. In mei 2024 kondigde de universiteit daarom aan dat activiteiten over het Israël-Palistina conflict niet meer in het centrum georganiseerd mogen worden. De evenementen mochten wel nog op het Utrecht Science Park (USP) plaatsvinden, waar de veiligheid beter gegarandeerd kon worden. Daar was toen kritiek op vanwege de ‘silencing function’ die de verplaatsing zou hebben. Sinds vorig jaar augustus mogen activiteiten weer in de Binnenstad plaatsvinden, maar onder strikte voorwaarden. Voor evenementen op het USP beoordeelt de universiteit per keer of aanvullende maatregelen of voorwaarden noodzakelijk zijn. 

De universiteit vindt de maatregelen nog steeds noodzakelijk om te voorkomen dat de evenementen ontaarden in bezettingen of wanordelijkheden. Deze, zo zegt de UU, vormen een risico voor de veiligheid en leiden doorgaans tot de verstoring van onderwijs en onderzoek. De UU zegt ook te hechten aan de academische vrijheid en wil ruimte geven aan uitwisseling van gedachten, en het besluit over de voorwaarden daarom niet lichtzinnig te hebben genomen. Met enige regelmaat wordt er bekeken of de maatregels versoepeld kunnen worden, meldt de UU. Begin 2026 zal de volgende toets plaatsvinden. De woordvoerder zegt dat de UU in de tussentijd samen met Security organisatoren zo goed mogelijk helpt om de evenementen door te laten gaan.